Form. 6.

ter compulit ad pacificè eligendum.

Quartam ejufdem violentiæ anfam habemus apud Jacobum Sirmondum in formula, qua ad novi Epifcopi electionem dirigendam miffus à Ludovico Pio Imperatore Vifitator Epifcopus electores alloquitur in hunc modum: Abfit ut inter vos talis eligatur, qui pofteà de pravis actibus incriminari aut condemnari poffit. Si fortè aliquis per veftrum præmium, aut per aliquam malitiofam artem fubripere banc Sedem conatus fuerit, & hoc vobis malum confentientibus ut in illum eleclio veniat, boc nequaquam confentiemus vobis, fed Domino Imperatori annuntiabimus, & ille fine ullo periculo,& cum licentia Canonum, undecumque &cuicumque Clero voluerit, dare poterit, & tunc meritò à

Prælatum fibi poftulabant à Principe. Quod
Notgerus Gemblacenfibus meritò diffuafit. Ca-
nonica namq; electio non eft hujus aut illius Mo-,
nafterii, fed totius Monachalis & Clericalis Or
dinis privilegium, imò lex & præceptum, ideo-
que nullus Conventus poffit illi renuntiare. Et
hinc Gemblacenfes omninò obedierunt.

Sextam Regiæ nominationis anfam edicit in.
litteris ad Ludovicum tertium Francorum Re-.
gem Hincmarus Metropolita Remenfis: Sunt pift. 12.
qui dicunt, ut audivi, quia res Ecclefiaftice Epi- cap. 4.
fcoporum in veftra fint poteftate, ut cuicumque volue-
ritis eas donetis. Et ex hoc principio Henricus
quartus Imperator, & Philippus primus Franco-
rum Rex Epifcopatus atque Abbatias non folum

vobis auferetur poteftas eligendi, quia Deum offen-donare, fed & vendere præfumpferunt. Quem

diftis, & vosmetipfos abominationem exhibuiftis. Factas de indigno electiones caffabat Princeps, & jure tunc ad fe devoluto nominabat. Ita Giflemarum Remenfem electum fuiffe ob nimiam imperitiam à Ludovico Pio rejectum, atque ita nominatum Ebbonem, fcribit ad Nicolaum primum Pontificem Rex Carolus Calvus. Exftant litteræ apud Jacobum Sirmondum poft Synodum Tricaffinam. Et hinc Hilduino, ejufdem Lu dovici Archi-Capellano, & Judith Imperatrici, quod poft caffatam de indigno primam impetraffent licentiam electionis fecundæ, uti de fingulari beneficio gratias folemnes egit Ecclefia Senonenfis. Exftant litteræ in antiquis Epifcopalium promotionum formulis apud præfatum SirEp.15. 16. mondum. In litteris apud Francifcum du Chef

Cap. 4.

errorem à Godefridi Lotharingiæ Ducis Capella
nis defenfum refutavit infigniter Sanctus Petrus
Damiani. Ipfum ex inferno prodiisse affirmat
Hincmarus, & non folis divinis litteris aut facris
Ecclefiæ Canonibus, fed etiam Caroli Magni
& Ludovici Pii Capitularibus patenter adver
fari. Et hi quidem funt fpeciales iftius violentia
fontes: Generalis paffim fons fuit avaritia Regum.
aut Regiorum Miniftrorum. Et hinc Ludovico.
tertio fe laudatus Hincmarus potentiffimè objecit.

què potenter fe objecit Lothario Augusto
tres ejus ad Ecclefiam Cameracenfem nominatos
confecrare recufans conftantiffimè, atque ita il-
lic reparans Canonicam Electionem. Quomodò
Caroli Calvi nominationes & Nominatos excuf-
ferit Sanctus Amulus Archiepifcopus Lugdunen-

ne exftantibus Frotarius Burdigalenfis Archiepi-fis, eft fuprà oftenfum. Ejus fucceffor Sanctus
fcopus refert alia iftiufmodi exempla. Hæc me
morati Vifitatoris verba, Cum licentia Canonum,
continent adulationem Regiam & errorem.
Quis enim Canon tale jus devolvit ad Reges?
Longè aliter in litteris ad vacantem Belluacens
fium Ecclefiam fcripfit Hincmarus Metropolita
Remenfis: Prenofcere vos volo, quia fi personam |
à facris Canonibus deviam fcienter nobis adduxeri-
tis, non folum ex ea Pontificem non habebitis, verum
etiam pro illicita electione, ut contemptores Cano-
num, judicium incurretis, fed & noftro & Coepi-
fcoporum noftrorum judicio refutata rationabiliter ele-
ctione veftra incongrua, talem fecundùm Laodicenses
Canones fudebimus eligere, qui veftris vitiofis vo
luntatibus non valeat confentire. Similes ad ean-
dem Erluini Epifcopi morte vacantem Ecclefiam
fcripfit Metropolita Heriveus.

Quintam violentiæ caufam habes in Chronico
Monafterii Gemblacenfis: Gemblacenfes orbati
Patre, Erluino primo fuo Abbate, ad Curiam

Remigins in tertia Valentina Synodo ftatuit
liberam electionem deinceps à Principe postulan-
dam per vacantes Ecclefias, nullumque nifi Ca-
nonicè Electum effe confecrandum, & adjun-
git: Sed etfi à fervitio pii Principis noftri aliquis Cap. 7,
Clericorum venerit, ut alicui Civitati præponatur
Epifcopus, &c. Palatinos Clericos, fub variis ta-
men conditionibus, permittit à Principe nomi-
nari. Notanda funt verba, Principis noftri: Quod
alieno Regi Carolo Calvo denegarat Amulus,
Principi proprio Lothario Augufto ipfe conce-
dit, atque ita citra iftius injuriam huic fatisfe-
cit. Etiam ipfe ex Palatino Clerico fuerat nomi-
natus: propriam promotionem noluit damnare.
Haud dubiè fe fundarit in privilegio, quod Pip-
pino Regi à Zacharia Pontifice fuiffe datum urfit
Wenilo Archiepifcopus Senonenfis. Remigius
exiftimavit poffe à fe ratificari. Etiam dictus
Wenilo, Regiam nominationem metuens, Ec-
clefiae Aurelianenfis electum Agium confecravit

Regis, Ottonis tertii Imperatoris, pro fubro-fine venia Caroli Regis, quem iratum compo

gando fibi Paftore deliberant ire, nec tamen hoc fine
confilio Epifcopi Diœcefis putant effe faciendum.
Notgerus tunc temporis Tungrenfibus antiftabat, qui
non negans confilium quærentibus, infinuare incepit
quam potuit eloquentius, quam inutile fit pauperes
Regibus fubjacere, quam arduum & difficile kumili-
bus Chrifti folium Regis attingere: videri fibi mul-
rum effe utile, fi juri Leodienfis Episcopi patiantur
fubjacere, undè prompta adfit defenfio. Ipfi quan-
doque Monachi renuntiabant Canonica electio-
ni, Regiam nominationem præferebant, &

&

fuit Synodus Vernenfis. Et ad Lotharium Au- Cap. 10.
guftum, ejufque fratres Ludovicum Germaniæ,
& Carolum Calvum Galliæ Regem fcribit in
Corbejenfis Monafterii privilegio Pontifex Be-
nedictus tertius: Qui Regia Dominationis poteftate,
fuffultus, & non per electionis gratiam fuper Domi-
nicum Gregem arripit Primatum, hic non Paftor,
id eft, Vicarius Chrifti, fed fur & latro effe cogno-
fcitur; nec ut Dominicum Gregem cuftodiat, fed ut
perdat & diffipet, intrare deprehenditur. Undè
quifquis ei poteftatis bujus tribuit Dominationem, de

morte tantarum animarum in die Judicii reus judica-
bitur, quantis hic per exempla pravitatis fuit caufa
perditionis. Qua de re, gloriofi Principes, Mona-
fterio buic electionis prærogativam concedite, neque
aliquam perfonam, aut Laicam, aut Canonicam,
quod contra omnem Ecclefiafticum Ordinem eft,
etiam Monacbum ex alio Monafterio, vel non fecun-
dùm Regulam electum, fuper illud Regali potentia
conflituatis, ne domus Dei, quæ domus orationis
effe debet, per vos fiat fpelunca latronum. Neque
enim ignoratis hujufmodi Prælatos, & hujufmodi
Prælationis Authores à domo æternitatis divina cen-

fura exturbandos, & ad fupplicia ultionis perpetuæ
deportandos. Eleganter profequitur iftud argu-

mentum.

Nec foli iftorum temporum infigniores ac fan&iores Epifcopi, fed & ipfe populus Regiis nominationibus, tanquam manifeftis in fua etiam jura violentiis, fe intrepidus objecit. Etenim A. 1031. Richardum, Lingonenfi Ecclefiæ à Roberto Francorum Rege datum Epifcopum, fuiffe à populo ejectum & veneno occifum fcribit vetus Chronicon Sancti Benigni Divionenfis. Ejus æquè intrufum Hugonem addit fuiffe degradatum à Sancti Leonis noni Pontificis Synodo Remenfi. Idem paffus fuit Odalricus, per Henricum tertium Imperatorem impofitus Ecclefiæ Lugdunenfi. Et de Gelduino Senonenfi Archiepifcopo fcribit Clarius Monachus in Chronico Sancti Petri

A. 1031. vivi. Gelduinus in fede fublimatur non electione Cleri vel populi, fed muneribus. Dominum verò Mainar

Dominica refurrectionis die Angelus evaginato ap-
paruit gladio, cum jam præparatus excepta Coro-
na ad Ecclefiam pergere voluiffet, nifi, inquiens,
in Gerone bodiè compleveris electionem, fecurus non
evades hanc cædem. Expavefcens ob boc Cæfar, Lib. 2.
Dominum, infit, vocate Geronem, eique protinus
venienti curam baculo Paftoralem commifit, & Indul-
gentiam bumiliter efflagitavit. Etiam Gunterum,
Ofnabrugenfi Ecclefiæ ab Otthone tertio intru-
fum, fcribit à Sanctis Crifpino & Crifpiniano
fuiffe percuffum in fomnio, & exindè ufque ad
mortem per quatuor annos rectè nunquam valuif-
fe. Quomodo Henrico fancto ob fpretam Adel- Lib. 4.
beronis electionem, ac nominatum & obtrufum
Menigardum rebellarit, ac duriffimum bellum
fuftinuerit Trevirenfis Ecclefia, habes in fexto
libro ejufdem Ditmari. Ejufmodi plura ab Hen-
rico fancto patrata refert exempla. Ab hoc in
Conrardum Salicum, ejufque filium Henricum
tertium fcabies tranfivit. Etiam Italiæ & aliarum
gentium Reges frequenter nominarunt, & de
fua violentia cum Ecclefiis & populis litigarunt
ufque ad tempora Clementis fecundi & ipfius Suc-
cefforum, præfertim Calixti fecundi.

dum omnis populus in Epifcopum quærebat, fed Exponuntur Decreta Leonis IX. & ipfius

vicit potentia Roberti Regis. Addit non foli Gel-
duino, fed & ipfi Regi portas fuiffe claufas à
Senonenfibus, bellumque duraffe ufque ad degra-
datum Gelduinum à laudata Synodo Remenfi.

Succefforum adverfus banc

violentiam.

Regibus nominatos Epifcopos aut

Etiam Conrardum Colonienfis Ecclefiæ Præpofi-bbates molim de plena intrufione, auc tum, cui Epifcopatum Trevirenfem dederat Hen

divina offenfa damnare. Etenim de Sancto Gothardo Althanenfis in Bavaria Monafterii Abbate, & Sancto Imperatore Henrico fcribit in hujus vita Monachus Nonnofius: Henricus Hildes bei

A 1065. ricus quartus Imperator, fuiffe à populo occifum teftantur Hermannus Contractus & Bertholdus Conftantienfis. Regia nominatio anfam dedit etiam Martyrio Sancti Alberti Epifcopi Leodienfis. Eadem quippè violentia apud Germanos Au-menfibus Sanctum Gothardum divina edoctus reveguftos, ad quos à Caroli Magni ftirpe per Leonem octavum Pontificem fuit translatum Occidentis Imperium, eft infigniter graffata. Quod Ottho primus, fecundus item & tertius, ac etiam Henricus fanctus Canonicam electionem quandoqué dumtaxat permiferint, frequentiffimè Epifcopos atque Abbates nominarint, & quibufdam Ecclefiis ac Monafteriis perpetuam liberæ electionis facultatem pro grandi privilegio dederint, abundè videre poffis apud Witichindum novæ in Saxonia Corbejæ Monachum, & apud Ditmarum Epifcopum Merfeburgenfem. Quidam ipfos ex dato per dictum Leonem Pontificem privilegio purgant. Verùm enim verò illud folam Electos Canonicè Antiftites inveftiendi dabat facultatem. Prætereà Henricus Auceps, primi Otthonis Pater, dudum ante iftud qualecumque privilegium fcribitur nominaffe. Deo non placuiffe violentiam obfervat, de Otthone primo Geronem Colonienfis Ecclefiæ electum repudiante, & alium nominare parante fcribens, laudatus Ditmarus: Imperatori in fandte

latione Epifcopum præfecit. Etiam Sanctus Ottho Bambergenfis Epifcopus Cathedram afcendit per nominationem Henrici quarti. Et Sanctum Fredericum Trajectenfem Epifcopum fuisse nominatum à Ludovico Pio, eft fuprà oftenfum. Igno rantia, bona fides, ac Romanæ Ecclefiæ conniventia poffint & nominantes & nominatos excufaffe. Erat interim peffimus abufus, ideoque per Sanctum Leonem nonum Pontificem, refor mandæ Ecclefiæ divinitus datum, meritò extin&us. Quofdam ejufmodi Epifcopos fuiffe ab ejus Remenfi Synodo degradatos jam audivimus, quæ & edidit hunc Canonem: Ne quis fine eledione Cleri & populi ad regimen Ecclefiafticum provebatur. Proximus Succeffor Victor fecundus ftatui juffit à Tholofana Synodo: Nullus Comes aut alia poteftas Epifcopatum vendere vel Abbatiam præfumat, aut pretium pro eis accipere audeat. Henricum primum Galliæ Regem, quod Romanæ Ecclefiæ Schifmate in audaciam abufus Matifconenfi Cathedræ nominaffet atque intrufiffet hominem indignum graviter increpavit

22.

moniam electis, inveftituram virge & annuli confe-
ras. Eadem eft ratio Anglicana Ecclefiæ. Et-
enim tota Henrici primi Regis cum Pontificibus
Urbano & Pafchali fecundo, & cum Primate
Sancto Anfelmo lis fuit de Antiftitum inveftitu-
ris, atque hominiis, nulla de electionibus. San-
&tum Anfelmum fuiffe à Clero & populo electum
fcribit ad Beccenfes Monachos Gundulphus Rof- Lib. 3.
fenfis Epifcopus, quod de Thoma etiam fecun- EP. 3.
do Eboracenfium Metropolita adfirmat in litteris
ad laudatum Pafchalem ipfe Anfelmus. Regem Ep. 152.
fuum ait prætendiffe iftud ipfum, quod in Ger-
mania ufurpabat Henricus quintus Imperator,
fola hominia, ac inveftituras. Omnes Ecclefiæ
libertates ab illo redditas affirmat Radulphus de

tiam fuiffe ab eodem fine Conventus electione
donatam. Et in famosa adverfus Sanctum Tho-
mam Archiepifcopum lite Henricus fecundus ne-
quaquam nominare, fed eligi duntaxat voluit
de fua prævia licentia, ac in Regia Capella.

Eundem abufum conftantiffimè impugnavit Gregorius feptimus. Quidquid enim in Roma-Diceto, addens tamen Sancti Edmundi Abbanis fuis Synodis adverfus Laicam Antißitum inveftituram ftatuit, omninò ftatuit pro Canonica electione. Et in feptima fua, per Bertholdum A. 1080. Conftantienfem laudata, Synodo edidit & hunc Canonem: Quoties defuncto Paftore alicujus Ecclefiæ, alius eft ei Canonicè fubrogandus, Clerus & populus, remota omni fæculari ambitione, timore, atque gratia, Paftorem fibi fecundùm Deum eligant. Et Hugoni Dienfi Epifcopo, fuo per Galliam Vicario, mandavit, ut totius iftius gentis celebraret Synodum, atque ftatueret: Nulla Poteftas, aut aliqua perfona de Epifcopalis honoris Lib. 4.EP. donatione vel acceptione ulteriùs fe intromittere debeat. Et hoc fub poenis inflictis per Synodum octavam. Plures ejus in hanc violentiam Canones fuo loco adducam. Quæ omnia fuiffe confirmata per Claromontanam Urbani fecundi Synodum docet antiquus Sancto-Dionyfiani Monafterii Codex productus & laudatus per Francifcum Bello-foreftinum: Primò ftatutum eft, ut nullus Episcopus vel Abbas, vel alius è Clero quivis dignitatem ullam Ecclefiafticam à Principibus Laicis acciperet. Hoc ipfum in Romana ejufdem Pontificis Synodo fuiffe fancitum adfirmat in litteris ad Pafchalem fecundum Sanctus Anfelmus: Audivi in Romano Concilio à venerabilis memoria Papa Urbano excommunicari Reges & omnes Laicos invefituras res Ecclefiarum dantes & accipientes. Ubi fub inveftituris intelligi etiam nominationes oftendit Pafchalis ad Anfelmum refponfio: Alienum eft ab Ecclefia,& facris Canonibus inhibitum, ne Principes & fæculares viri inveftituras non folùm dare, fed ne electioni Epifcoporum fe audeant violenter inferere. Probat ex feptima Synodo, repetitque in alia ad eundem Anfelmum Epiftola.

Lib. 3. Ep.

73.

Verùm ifta, licèt violenter extorta, Pafcha-
lis cum Henrico pacta graviffimè scandalizarunt
Ecclefiam, adeò ut Pontifex, tanquam Cano-
num & Ecclefiafticæ libertatis prævaricator, fue-
rit à multis poftulatus ad degradationem. Ro-
mana in Synodo recantavit folemniffimè & da-
mnavit pacta ifta, fuæque infirmitatis lapfui pe-
tiit indulgentiam ac impetravit. Etiam violen-
tiæ Authorem Henricum damnavit. Hic interim
Antiftites inveftire perrexit, quin & nominare
rurfum cœpit, Romamque armatus rediit, fuas
in Pontificem violentias refumpturus. Et quia
Pafchalem reperit defunctum, fuccefforem Ge-
lafium fecundum ejecit ut malè promotum, fu
gavit in Gallias, Curdinum Bracharenfem Epi-
fcopum intrufit Apoftolicæ Sedi, & novo Schif
mate Chriftianitatem laceravit. Hinc Gelafii ad
modicum tempus Pontificis Succeffor Califtus
fecundus in Synodo Remenfi Canonicas electio-
nes reftituit, damnavit inveftituras, & Henri-
co, nifi pareret, minatus eft excommunicatio-
nem. Et quidem Canonicas electiones admifit
ille, verùm Antiftites de Ecclefiæ præfertim pof-
feffionibus non poffe à fe inveftiri, & fe excom.
municatione pulfari tulit adeò impotenter, ut
Ludovico Groffo Francorum Regi, Synodi &
Pontificis fautori, bellum indixerit, venerit ob-
feffurus civitatem Remenfem, atque ita Syno-
dum turbarit. Quæ omnia latè videre poffis apud
Sugerium Abbatem Sancti Dionyfii, Rogerum
Hovedenfem & Simeonem Dunelmenfem.
Michael Rouffel in Pontificiæ jurisdictionis Hi- L. 2. c. 5.
ftoria, afferens hæc gefta poft Henrici cum Ca-
lixto Concordatum, patenter eft lapfus.

Et quod hæc Decreta utcumque obtinuerint in
Gallicana Ecclefia, lucet ex variis Epiftolis
Sancti Ivonis Carnutenfis, Stephani Tornacen-
fis Epifcopi, & Goffredi Abbatis Vindocinen-
fis, ipsa uti viva laudantibus. Ea vivere fecit
præfertim Synodus Claromontana. Obtinuerunt
etiam in Germanica Ecclefia. Etenim Imperator
Henricus quintus à Pafchali fecundo, dum ipfum
captivum adduxit in civitatem Caftellanam, fo-
las Antiftitum inveftituras, nequaquam nomi-
nationes petiit ac extorfit. Lucet ex Pafchalis
diplomate, quod nobis fervavit Guilielmus Mal-fituram per annulum & baculum concedo in
mesberienfis Concedimus ut Regni tui Epifcopis omnibus Ecclefis,quæ in Regno aut Imperio meo funt,
atque Abbatibus, liberè præter violentiam ac Si- fiert electionem, & liberam confecrationem. Repo-

Calixtus Pontifex erat vir nobiliffimus, non folum Francorum Regibus, fed & ipfi Henrico Imperatori cognatus, ideoque illi tandem fe inclinavit Henricus, Burdinum deferuit, Antiftitum inveftituras reddidit, admifit electiones Canonicas, inivitque cum Pontifice & omni Ecclefia hoc Concordatum: Dimitto omnem inve

nominationes adhinniverit Lotharius, liquet ex
Arnoldo Abbate Lubecenfi in Chronico Sclavo-
rum, ubi ejus poft Conrardum tertium Succeffor
Fredericus primus acquiefcere fe quidem dicit in-
ductis, feu potius reftitutis nuper Canonicis ele-
&tionibus, addit tamen effe Ecclefiis noxias,
quod nempe humanis paffim regantur affectibus,
atque ita minus capaces & dignos Epifcopos im-
ponant. A nominantibus Auguftis gloriatur fo-
la perfonarum merita confueffe attendi, atque
ita digniores Epifcopos ab ipfis proceffiffe. Quo
fundamento apud Leonem decimum Pontificem
ufus etiam fuit, fuumque impetravit nominan-
di indultum Francifcus primus Rex Francorum.-
Porrò Auguftus Lotharius, per inveftituræ &
nominationis ceffionem querens attenuatum ef-
fe Imperium, fordidum animum prodidit, faf
fus eas ambiri amore lucri, veræ Simoniæ. Idem.

fuit Calixtus: Ego Calixtus, fervus fervorum Dei, dilecto filio Henrico, Romanorum Imperatori Augufto, concedo electiones Epifcoporum & Abbatum Theutonici Regni, quæ ad Regnum pertinent, in præfentia tua fieri abfque Simonia & aliqua violentia, ut fi qua inter partes difcordia emerferit, Metro politani & Provincialium confilio vel judicio, fantori parti affenfum & auxilium præbeas. Eledus autem Regalia per Sceptrum à te recipiat, exceptis omnibus,| quæ ad Romanam Ecclefiam fpectare nofcuntur, & quæ ex his jure tibi debet, faciat. Ex aliis verò partibus Imperii confecratus infrà fe menfes Regalia per Sceptrum à te recipiat. Acta hæc funt in Synodo Lateranenfi ad annum vigefimum fecundum duodecimi fæculi. Laicum Principem adeffe Antiftitum electionibus eft omninò contra Canones. Etenim Caroli Magni Legatos à Ravennatis Archiepifcopi electione exclufit Adrianus primus Et inter Henricianas, quibus eliminandis gloriofaffus eft Fredericus Auguftus ejus enim adfum fanguinem fudit Thomas Cantuariæ Epifcopus, confuetudines una fuit hæc: Cum vacaverit Epifcopatus vel Abbatia in Dominio Regis, in Capella ipfius Regis debet fiert electio. Et quod octava Synodus Epifcoporum electionibus vetet adeffe Epift.69. Reges, difertè ad Hugonem Lugdunenfis Ecclefiæ Primatem fcribit Sanctus Ivo Epifcopus Carnutenfis. Nihilominus pacis gratia cenfuit Calixtus à rigore illo difpenfatoriè recedendum. In fuo cum eodem Principe contractu Pafchalis fecundus expreffit caufam: Populares diffenfiones que in electionibus omnibus fæpè contingunt, Regali oportet Majeftate compefci. Ita ad Clerum & populum Faventinum, in eligendo Epifcopo di15.Epift. fcordem, fcribit Sanctus Petrus Damiani: Non eligatis Epifcopum ufque ad Regis adventum, qui & errorem tollat, & vos & Ecclefiam veftram, sedatis undique jurgiis, in pacis & quietis tranquillitate componat.

Fol. 158.

Concordatum iftud viguit quidem per id temporis, Henrici tamen fucceffores non defierunt de ipfo conqueri, & ad nominationes uti ad fcientiæ boni & mali pomum femper avidi afpirarunt. Etenim Calixto fecundo poft Honorium fecundum fucceffit fecundus Innocentius, & Henrico quinto fucceffit Lotharius fecundus, de quo auxilia fpondente adverfus Anti-Papam Petrum Leonis fcribit magnum Belgii Chronicon: Papa Innocentius profectus apud Leodium Belgicæ urbem, Synodum Epifcoporum convocans, Regem Lotharium ad defenfionem fanctæ Romanæ Ecclefie invitavit, qui nihil cunctatus, expofito tamen priùs modeftè quantopere Regnum amore Ecclefiarum fit attenuatum, quanto damno earum inveftituram remiferit, auxilium Romanæ Lib.7.c.18 Ecclefiæ promittit. Eadem fcribit Ottho Epifcopus Frifingenfis. Almannus ex Claravallenfi Monacho Epifcopus Antifiodorenfis in vita Sanati Bernardi addit Pontificem expaviffe ad iftud verbum, & durius fuiffe afflictum, quam ab omni perfecutione Petri Leonis. Ex quo lucet Petrum Diaconum, iftius Anti-Papæ fequacem, dum Lothario inveftituras fuiffe ab Innocentio redditas fcribit in Chronico Monafterii Caf finenfis, palam falli, aut fortè mentiri. Et quod non ad folas inveftituras, fed etiam ad

L.2. C. I.

L.4.C.17.

verfus Urbanum tertium Pontificem, Epifco-
porum fpolia efeftucantem, præcipua fuit queri-
monia, quod poft ereptas inveftituras ac nomi-
nationes nullum præter fpolia reftaret Imperio
ex Epifcopis emolumentum. Quinimò quod
durante Octaviani Anti-Papæ adverfus Alexan-
drum tertium Schifmate varios, qui poftmodum
reconciliati in gradu permanferunt, Epifcopos
Fredericus nominarit atque intruferit, teftatur
Albertus Stadenfis. Ita Ecclefiæ Moguntina A. 1170.
fuiffe ab illo intrufum Conrardum, ac deindè
Chriftianum, fcribunt Godefridus Sancti Pan-
taleonis Monachus, & in fupplemento Mariani
Scoti Abbas Dodechinus. Etiam Hermannum A. 1163.
intrufit in Epifcopatum Monafterienfem. Quod A. 1160.
etiam poft extinctum Schifma quandoque fece- A. 1173-
rit iftud ipfum, affirmat Radevicus Presbyter
Frifingenfis. Etenim Otthonem Epifcopum
fuum laudat, quod in lecto mortis ab illo, ut-
potè amico & cognato fuo, tanquam poftremum
in hac vita beneficium poftularit viduatæ fuæ Ec-
clefiæ contra iftam fubindè fieri confuetam vio- L.2. C.11.
lentiam concedi Canonicam electionem. Etiam
Conrardum tertium & præfertim Henricum fex-
tum fuiffe ufos eadem violentia, poffit facilè de-.
monftrari. Et hinc filius hujus & Succeffor Fre-
dericus fecundus apud Innocentium tertium Pon-
tificem eft per Bullam auream profeffus in hune
modum: Abufum illum, quem quidam Prædecef-
forum noftrorum exercuiffe dignofcuntur, abolere.
volentes, concedimus & fancimus ut electiones
Prælatorum liberè & Canonicè fiant, quatenus ille
præficiatur Ecclefiæ viduatæ, quem totum Capitu-
lum, vel major & fanior pars duxerit eligendum.
Exftat hæc profeffio apud Melchiorem Golda-
ftum. Eandem fecerat & ejus proximus Antecef-
for Ottho quartus. Et hoc jure etiamnum hodiè
vivit Germanica Ecclefia, præfertim poft Frede-
rici tertii cum Nicolao quinto Pontifice Concor
data, fuo loco exponenda.

Ab Henrici quinti Succefforibus mota eft circa Concordatum & alia quæftio: An difcordis electionis decifio ad Metropolitam & Provincia les Epifcopos fpectaret, an verò ad Imperatorem? Concordati enim pofteriora verba habent aliquid ambiguitatis. Quæftionem primus movit Conrardus

Conrardus tertius, Ultrajectinæ Ecclefiæ difcor-1
dem de Hermanno & Frederico electionem deci-

Etenim quæftionem refumpfit Frederici filius & Succeffor Henricus fextus, de quo magnum Belgii Chronicon: Apud Leodium electus eft in Fol. 205. Epifcopum Albertus Archidiaconus, Frater Henrici Ducis Lovanienfis, contra quem Comes Balduinus cum fuis nominavit Albertum Præpofitum, consobrinum fuum, fratrem Comitis Manasseri Reiteftenfis. Sed Albertus Præpofitus, cum effet illitteratus,

ricum Imperatorem. Imperator verò noluit Lova-
nienfi dare Regalia, dicens electionem venisse ad
fuam manum, quia habuiffent in electione difcor-
diam. Et cum effet ibi Comes Theodoricus de Horftal
coram Imperatore, rogavit pro Præpofito Bonnenfi
Lothario fratre fuo, cui ftatim Imperator annuit,

dens, & Cleri ad Metropolitam & Provinciales Epifcopos reclamationem contemnens, cujus judicium firmavit, & recalcitrantes graviter puniit Succeffor Fredericus. Poteftati tamen fuæ diffifus Conrardus acta fua per Eugenium tertium Pontificem curavit ratificari. Ita habes in magno Belgii Chronico, & apud Otthonem Fri-ceffit Alberto Lovanienfi, & venerunt ambo ad HenFol. 174. Lib. 1. c. fingenfem in opere de geftis Frederici. Et hujus 62. 63. prætenfi juris idem Fredericus fuit tenaciffimus, urgens Concordati verba: Electus Regalia per te recipiat. Electum fine fua de Regalibus inveftitura, adeoque fine fuo confenfu dixit non poffe confecrari. Hinc quod difcordantes Magdeburgenfis Ecclefiæ partes conciliare non poffet, caffavit electionem utramque, & Epifcopatum dedit Wickmanno. Eugenius tertius potenter interceffit, proteftatus talem poteftatem laico Principi interdici per Canones, Epifcopos Frederici fautores acerrimè increpans indicens novam electionem,ac legans duos Cardinales, qui Wickmannum exturbarent. Caufam hanc affeveravit nunquam à fe deferendam. Frederici tamen violentia prævaluit, Legatos fufpendit ab Apoftolici mandati executione, atque ita in res Lib.2.c.9. Ecclefiafticas evafit longè infolentior. Quæ

& 10.

omnia largius defcribit laudatus Epifcopus OtCap. 31. tho, adjungens etiam Colonienfis Ecclefiæ di

32.

fcordem electionem fuiffe ab illo decifam, & quidem adeò potenter, ut ejus fufceptum Fredericum Adrianus quartus Romæ confecrarit. Quod ipfum fcribit magnum Belgii Chronicon, adjungens de difcordi electione, qua Treverenfis Ecclefia elegerat Rudolphum & Folmarum: Per Barones fuit definitum, partibus fic diffentientibus Imperatorem poffe perfonam idoneam furrogare. Et de difcordi Augienfis Monafterii electio ne agens Chronicon Ecclefiæ Conftantienfis: Epift.44 Albertus & Hermannus Electi coram Frederico bu

Fol. 201

jus nominis primo Romanorum Cæfare, tunc tempo-
ris Imperialem Congregationem Spira celebrante,
comparuerunt, fed cum auditis hinc indè partibus
Cæfar eafdem concordare nequiret, Principes de-
creverunt Cæfarem pro libitu fuo posse dare elige-

re Abbatem quem vellet. Quam poteftatem illi A. 1129. apud Francifcum du Chefne adfcribit etiam A. 1122, Chronicon Hildesheimenfe. Item in fuis Annalibus Simeon Dunelmenfis. Et quidem ifta Treverenfium lis fuit duriffima, agitata à Frederico adverfum tres fucceffivè Pontifices, Lucium tertium, Urbanum tertium, & tertium Clementem. Fredericum, quod ejus familiam in Medionalenfis civitatis excidio fuiffet durè perfecutus, averfabatur Urbanus, atque ita ab illo

donum conceffit, mediante pecunia trium millium Marcharum. Verùm Albertus Lovanienfis appellavit Romam, & in mendica peregrini vefte acceffit ad Coeleftinum tertium Pontificem, obtinuit caufam, & in reditu, quod Coloniam & Metropolitanum fuum ob ftructas ab Henrico Augufto infidias adire non poffet, eft Remis à Guilielmo Archiepifcopo confecratus. Quo audito Henricus adeò excanduit, ut per emiffos latrones Albertum trucidarit. Sepultus hic eft ibidem, cum hoc Epitaphio: Legia me legit, electum Roma probavit, Remis facravit, facratum Martyrizavit. De eodem habet Romanum Martyrologium: Remis Sancti Alberti Leodienfis Epifcopt & Martyris, qui pro tuenda Ecclefiaftica libertate necatus eft. Rei feriem pluribus exponunt Godefridus Monachus & Annales Ecclefiæ Leodienfis. Prætenfi iftius juris adeò zelofus femper fuit fextus Henricus, ut Epifcopum quemdam, quod rogatus à quo haberet Epifcopatum, femper refponderet à Papa, jufferit militum fuorum pedibus conculcari. Undè fimiles in Epifcopos & omnem Clerum violentias admirari non oportet in ejus filio Frederico fecundo. Fuit malum hæreditarium. Idem jus fibi arrogavit proximus Henrici Succeffor Ortho quartus. Etenim Ecclefiæ Moguntine difcordem de Lupoldo & Siffrido electionem decidit, ejufque judicium Innocentius tertius confirmavit. Etiam noftris temporibus fimilem Argentinenfis Ecclefiæ difcordiam ab Imperatore decifam refert in fuis Annalibus Auguftus Thuanus. Verùm inter Catholicum & Lutheranum erat ifta difcordia.

CAPUT VI

rejectum Folmarum fufcepit, & in Epifcopum Exponitur legitimus Regum in Canonicas

confecravit. Videbatur quæftio fic effe finita.
Aft Urbani judicium caffavit Clemens, & Fol-
marum & Rudolphum exturbans, imponenfque
Joannem. Rei feriem vide apud dictum Belgii.
Chronicon, Monachum Godefridum, Arnol
dum Abbatem Lubecenfem, Radulphum de
Diceto, & Chronicon Epifcoporum Ecclefiæ Me-
tenfis. Ita quidem inter Sacerdotium & Imperium
pax rediit, fed difcordiæ radix non fuit evulfa.

electiones confenfus.

N etiam poft Gregorii feptimi Decreta Re

ges habeant jus confentiendi in factas Antiftitum electiones, ipfarumque Electos comprobandi, olim agitata fuit quæftio inter Hugonem Primatem Lugdunenfem, Apoftolicæ Sedis in Gallia Legatum, & Sanctum Ivonem Epifcopum

A. 1200,