perii limes funt diœcefes Illyriciana & Thracica: Et omnis Bulgaria eft manifeftè intra Illyricianam. De Illyrico, an ad Orientalis, an Occidentalis Augufti partem fpectare debuerit, primi ex ambiguo patris Theodofii teftamento infeliciffimè litigare cœperunt Arcadius & Honorius ; primus ipfum in Orientale & Occidentale divifit cum Valentiniano tertio per antenuptialem filiæ fuæ contractum Theodofius junior, atque ità Dacia, Prævalis, Dardania, & Myfia fecunda, quæ poftmodum fuere Bulgaria, spectare cœperunt ad imperium Orientis. Ex quo fundamento etiam Atticus Epifcopus Conftantinopolitanus, ac ejus poftmodùm fucceffor Epiphanius conati funt aut integram dioecefim iftam, aut ejus Orientalem partem tranfcribere in fuum jus Pa triarchicum. Verùm & ipfi tunc à Romana Ecclefia audierunt: Aliud ordinant jura fedium, aliud patiuntur divifiones Regnorum.

Quartum argumentum hifce ad Romanos Legatos verbis exprefferunt Orientalium Patriarcharum Legati: Satis indecens eft, ut vos, qui Græcorum imperium detrectantes Francorum fæderibus inhæretis, in Regno noftri Principis ordinando jura fervetis. Quapropter Bulgarorum Patriam ex Græcorum poteftate dudùm fuiffe, & Græcos Sacerdotes babuiffe comperimus fanda Conftantinopolitana Ecclefiæ, à qua quia per Paganifmum recefferat, nunc per Chriftianifmum reftitui judicamus. Gregorium fecundum Pontificem, qui Leonis Ifauri Romanæ urbi & fuperiori Italiæ adhuc imperantis hæ reticas & tyrannicas juffiones ftiterat, æmulati fucceffores Pontifices omnem Græcorum poteftatem paulatim excufferunt, tandemque Leo tertius Occidentis imperium detulit Carolo Magno, Regi Francorum, à Græcis tunc ufque numeratorum inter barbaros ac latrocinales Romani imperii dilaceratores. Exindè illi cunctos Latinos habuere pro rebellibus & læfæ majeftatis reis, Romanamque Ecclefiam ut mali auctricem funt præfertim averfati. Hinc intulere ipfam effe fimilium etiam deinceps motuum ciendorum fufpetam, ideòque intra Græci imperii terminos non poffe fungi ulla Patriarchica poteftate. Ex hoc fundamento, ut palmari & irrefragabili, Orien talium Patriarcharum Legati pro Patriarcha Conftantinopolitano definierunt ac pronuncia

runt.

flam te habere querimoniam exiftimas, sanda Ro fandæ manæ Ecclefiæ, reftitutrici tuæ, folenniter fuggere

re non omittas.

Quæftio eft, undè Legati Apoftolici, nullum de Bulgaricis quæftionibus habentes mandatum, ad manum ftatim habuerint hafce litteras Apoftolicas? Refpondeo cum libro Pontificali dicente de Hormifdæ Pontificis ad Anaftafium Auguftum Legatis: Portabant Epiftolas confortatorias fidei, & conteftationes fecretas. Hoc eft, fecretas litteras non nifi certo eventu porrigendas. Futu ras Græcorum de re Bulgarica dolofas artes Adrianus Pontifex præviderat, ideòque Legatos fuos iftiufmodi litteris armarat. Pergit Guilielmus Bibliothecarius, Patriarcha Ignatius Apoftolicam Epiftolam fufcipiens, licèt magnoperè monitus legere diftuliffet, refpondit: Abfit à me, ut ego his præfumptionibus contra decorem fance Sedis Apoftolicæ implicer, qui nec ità juveniliter ago, ut mihi fubripi valeat, nec ità feniliter deliro, ut quod in aliis reprebendere debeo, ipfe committam. Erant fpecio fa promiffa: Et hoc fine collocutio ifta finita eft. Quæ omnia in Synodi præfentis præfatione habet etiam Anaftafius Bibliothecarius, & adjungit; Hæc diximus, intentos ftudiofos reddere curantes, ne fortè proceffu temporis quidquam de fubjicienda Conftantinopolitane diæcefi Bulgarorum terra ftatutum vel definitum ab univerfali & octava putetur Synodo, vel Adlionum illius codici à Græcis buic adjict aliquid præfumatur. Nam generalibus Synodis nugas fuas adfuere, aut rerum feriarum truncatrices manus inferre eft antiqua Græcorum vafricies ibidem exemplis ab Anastasio demonftrata.

Et ejus fufpicio non fuit vana. Etenim Bul garicas Provincias fuiffe per octavam Synodum fedi Conftantinopolitanæ adfcriptas plenis ubi que buccis cecinerunt, atque ità Michaelem Regem in errorem, & à Romanæ Ecclefiæ Patriar chali poteftate feduxerunt. Et hifce omnibus cooperatus fuit etiam Patriarcha Ignatius, Romanæ Ecclefiæ in fe beneficia nimiùm citò oblitus. Hinc de illo apud Bafilium Auguftum queritur Pontifex Adrianus: Favore veftro frater & Coepifcopus nofter Ignatius in Bulgarorum regione confecrare præfumpfit Antiftitem, utique ArchiEpifcopum feu Primatem, nomine Theophyla&tum. Unde mirati fumus, & quia à pia Intentione veftra retrò reverfi fitis, admodùm obftupuimus. Ifta temeritate periiffe ait omnia utriufque ante riora merita, rogans tandem aliquando ab ipfa ceffari, Ignatioque & cunctis per ipfum iftic confecratis aut confecrandis Epifcopis & Clericis minatus perpetuam degradationem.

Rei fucceffum edicit Guilielmus Bibliothecarius. Bulgari per Orientales, Conftantinopolitanof

tes, juxta quod dicit Grimoaldus Epifcopus, qui ab iis fe repulfum fatetur, fufcipientes, noftros ejiciunt,

per eumdem Grimoaldum Epifcopum, quia fine confcientia Sedis Apoftolicæ commissum fibi prædica tionis officium deferens Romam ditiffimus remeavit, magnum Epiftola volumen falfis allegationibus, tamquam fub prætextu deliberatæ fententia Synodo Præfidentium, implicatum Sedi Apoftolicæ remifit.

omne quod ad laudem fereniffimi noftri Cæfaris San&iffimus Dominus Adrianus Pontifex, Arfenio Epifcopo imminente, adjecerat, refecatum inveniunt. Quapropter Epiftolam Sedis Apoftolicæ fraudulenter corrofam fummis clamoribus conquerunt, fatentes se nullo modo fynodalibus Actionibus subscripturos, nifi totius Epiftolæ integritas geftis fynodicis jungeretur Hoc modo Romanis certantibus, Græcis verò non effe in Synodo de laude Imperatoris, fed de folius Dei tractandum altifonè refpondentibus, nomenque imperiale noftro Cæfari penitùs invidentibus, tandem ad boc ufque perventum eft, ut interpofita conditione voluntatis Apoftolicæ definitis fententiis minùs finitè fubfcriberent, ità legentes: Ego ille vices agens Domini mei sanctissimi & univerfalis Papæ Adriani, in bac fancta Synodo Præfidens, ufque ad voluntatem ejufdem Eximii Præfulis ad omnia, ut fuperiùs legitur, confenfi & manu propria subfcripfi. Arle nius ille erat Hortenfis in Italia Epifcopus, San&ti Pontificis Nicolai frequens in Francia Legatus, Francorum Regibus ac Epifcopis cariffimus, de quo in Sancti Gregorii Magni Pontificis vita habet Joannes fanctæ Romanæ Ecclefiæ Diaconus; Reverendæ memorie Nicolaus Pontifex Arfenium quendam Hortanæ civitatis Epifcopum, Judaicas tunc primùm pelliceas introducere molientem, adeò averfatus eft, ut el Palatinam proceffionem vellet adimere, nifi superstitiofæ gentis veftes abjurando, cum Sacerdotalibus infulis confuetudinaliter vellet procedere. Eum, quod Ludovico Germaniæ Regi potiùs quàm Carolo Calvo Galliæ Regi faveret, aterrimè notant Francorum Annales Bertiniani. Per Ludovicum Auguftum in Adriani Pontificis gratiam rediit, atque ità ad. ejufdem Augufti laudes Apoftolicis litteris inferendas Pontificem induxit.

Palmare fundamentum, ex quo Græci Francos uti legitimos Occidentalis Imperii Auguftos noluerunt adnofcere, edicit in opere de rebus Geticis Jornandes Ravennæ Archi-Epifcopus; Juffu Marciani Imperatoris Orientalis Majoranus Occidentale fufcepit Imperium gubernandum. Et Leo Imperator, qui in Orientali regno Marciano fuccefferat, Anthemium Patricium fuum ordinans Rome Principem deftinavit. Et infrà: Glycerius apud Ra vennam plus præfumptione, quam electione Cafar effectus eft. Quod nempe Occidentis imperium de Orientalis Augufti manu non fufcepiffet. Hinc etiam de Severo Occidentis Augufto per Orientalem non promoto fcribit: Majorani locum Severus invafit. Exiftimat Jornandes Imperium Occidentale fuiffe Orientalis quafi beneficium: Hinc Francos Leonis tertii Pontificis, non fua Augufta manu creatos Auguftos tamquam legitimos agnofcere Græci dudum noluerunt. Quod fundamentum non latuit Carolum Magnum, Hinc enim de illo fcribit Guilielmus Malmesberienfis: Carolus ab imperatoria appellatione, quamvis fæpè ab Adriano Papa primo invitaretur, temperavit, & à Leone tertio ac Romano populo adclamatum Augufti nomen invitus accepit: Quod noffet illud ab Auguftis Conftantinopolitanis nullo pacto probandum, & armis adversùs ipfos defendendum. Hinc pergit Malmesberienfis : Pofteà tamen animofitate, qua debebat, contra Im

L. 14.C. 36.

peratores Conftantinopolitanos ipfum defendit. Quod ipfum fundamentum in litteris ad jam dictum Ludovicum Auguftum urfit jam dictus Augustus Bafilius, uti liquet ex iftius per Cardinalem Baronium adducto ad hunc Refponfo, quo & illud & alia Græcorum fundamenta evertit. Etiam ad Fredericum primum Imperatorem, moventem cum pleno exercitu in bellum fan&tum, fcripfit apud magnum Belgii chronicon Græcorum Împerator Emmanuel Comnenus: Sacratiffimus Im- F. 181. perator Conftantinopolitanus mandat tibi Advocato Romanæ urbis gratiam fuam, fi digneris. Eam fi dedigneris, fcire tamen te oportet, monarchians Romanæ urbis penes eum effe, eum fuperiorem tibi imperare debere, Secutus eft regulam ab Ammiano Marcellino adductam, ex qua Conftantius Auguftus Gallo Cæfari fcripfit, & Diocletiani exemplo confirmavit Romanum Imperium non poffe dividi, ideòque Cæfares Augusto non esse nifi Apparitores. Refpondit verò commotus Fredericus Sciat ille tuus, quem facratiffimum Imperatorem vocas, me electione Principum & confecratione univerfalis Papæ urbis Romæ nomen Im. peratoris & Romani Imperii dignitatem suscepisse. Lis dura & longa, descripta largiùs à Godefrido A. 1 189. monacho Coloniæ Agrippinæ ad Sanctum Pantaleonem, & Tagenone Decano Ecclefiæ Paffa vienfis. Tandem fuiffe compofitam, inflexumque Emmanuelem, ut fe nove dumtaxat Rome L.2.C.76. Imperatorem fcriberet, adfirmat in Ottonis Fri fingenfis fupplemento Radevicus Presbyter Frifingenfis.

Jure merito permifit fe inflecti. Quod addu &tum à Jornande fundamentum non fubfiftat. Etenim Romanum Imperium fuiffe primum à duobus Antoninis, Marco & Vero, focero & genero, in duos paris poteftatis Auguftos divi fum teftantur Sextus Rufus, Eutropius, Ælius Cap. 8. Spartianus, & Ammianus Marcellinus: Quo L, 8. c. 3. circa quod ipfum non in duos Auguftos, fed Cap. 24. dumtaxat in Auguftum & Cæfarem fit divifibile, L.27.C.14. quod item Cæfar fit Augufti folummodò appari. tor & fatelles, fuere zelotypa fomnia Conftantii, adversùm imperii corrivales longè fufpicaciffimi. Fateor tamen Collegam non à Senatu aut exercitu, fed à folo feniori feu principali Augufto femper fuiffe electum. Etenim Colle gam obtrudere volenti exercitui refpondit apud Theodoretum, Hermiam Zozomenum, & Am- L.4.c•5. mianum Marcellinum Valentinianus Auguftus: L.4.C.G. Me ad imperandum deligere, ò milites, penes vos erat, fed cùm jam à vobis delectus fim, confortem imperii, quem poftulatis, non in veftra, fed mea foltus poteftate deligere fitum eft. Verùm quod Occidentis Imperium femper fuerit Orientalis Augufti donum ac beneficium, eft penitùs falfum. Etenim hic ipfe Valentinianus fibi Occidentem, fratri Valenti, priùs dumtaxat Cæfari creato, adfcripfit imperium Orientis, Ejus item filius Gratianus, folius Occidentis Auguftus, defun&ti patrui Valentis Orientale imperium dedit Theodofio Magno. Idipfum Licinio Sororio dedit Conftantinus Magnus. Quoties plures Ca fares vel etiam Auguftos habuit imperium, ætate fenior fuit femper dignitate potior, & ad il

L. 26. C.5. 6.7.9.10.

14.

Neque mireris Legatos Apoftolicos de hac civili quæftione adeò acriter certaffe. Ab Adriano Pontifice acceperant ifta mandata. Et Anaftafius Bibliothecarius, Suppo Comes, & Everardus menfæ Præfectus, Ludovici Imperatoris Legati, non defierunt illos accendere. Tertiam rationem edicit in laudati Pontificis vita Guilielmus Bibliothecarius: Adrianus Pontifex Stephanum Nepefinum Epifcopum, quem procaciffima falfitas feremiffimo Ludovico Augufto incufans, domo, Patriaque profcripferat, ab Augufta manfuetudine multis Epiftolarum documentis requirere ftuduit, tandemque obtinuit. Stephanus ille erat Legatorum unus, ideòque priorem fufpicionem infigni pro Ludovici dignitate zelo conatus eft radicitùs expungere. Attamen nec ipfe, nec ejus College potuerunt à Græcis Augufti titulum extorquere, atque ità Synodo noftræ fubfcripferunt, non abfolutè, fed fub condicione: Ufque ad voluntatem Eximii Præfulis Adriani. Qui subscribendi mos non eft novus. Etenim etiam fecundo Vafenfi Concilio ità fubfcripfit Contumeliofus Epifcopus Regenfis. Metenfi item, in qua Guntharius Colonienfis & Theutgandus Treverenfis Metropolita Lotharii Francorum Regis legitimas nuptias peffimè exfufflarunt, Synodo quidam Epifcopus fubfcribens addidit: Ufque ad Sedis Apoftolicæ deliberationem. Quam appendicem quia diaus Guntharius arrepto cultello raferat, Sancti Nicolai Pontificis iram graviter accendit. Supra memoratas Bafilii Augufti ad Ludovicum Auguftum litteras exiftimo hujus quæftionis ergò ad Romanorum Legatorum, fefe & apud Pontificem & apud Auguftum fuum purgare & de omni conatu commendare fatagentium, preces fuiffe confcriptas.

Tertia Legatorum poft Synodum actio fuit ad urbem Romanam reditus, & falvus per viam conductus, de quo in marginali ad primam Actionem fchalio Anaftafius Bibliothecarius: Vis carii Apoftolici gavifi Romanos Epifcoporum libellos à Bafilio Augufto receptos nobis deferendos tradiderunt, qui videlicèt antequam remeandi ad Patriam iter arripuissent, separati fumus, qui Dyrrachio venimus Sipontum, deindè terreno itinere Beneventum, poft hæc Romam, eofdem libellos portantes. Miffi verò Sedis Apoftolicæ à Dyrrachio fimili modo navem ingreffi Anconam petebant; fed Exada zenorum piratas incurrentes omnia quæ poffidere videbantur, penitùs amiferunt, & fimul codicem Actionum præfentis Synodt. Verùm ego, qui Romane Bibliotheca curam gerebam, ftudium babui à Conftantinopoli mecum ipfius Synodi codicem deferendi, delatum fummo Pontifici præfentavi, ac per bac facium eft, ut Sedes Apoftolica, Deo authore, Codicem Synodi per nos fufciperet, & libellos Miffis quidem à nobis redditos, fed per nos falvatos habe

illis aufugerant, timeretur. Tandem Apoftolicis, Imperialibufque Ludovici Augusti litteris ab exilio liberati, undecimo Calendarum Januariarum die indiclione quarta, Romam reverfi, omnia coram fummo Pontifice & Proceribus retulere, nihil aliud fcripturarum, quàm librum Adionis Ignatii, &libellos quos à Sclavis receperant, & reliquos libellos, quos Supponi Archi-Miniftro Imperiali & Anaftafio prudentiffimo Bibliothecario fanctæ Sedis Apoftolicæ, cujus præfcientiæ folicitudine exemplar amissæ Synodi, quod fibi fcribendum impetraverat, Ecclefia Romana fufcepit, dudum Conftantinopoli commendaverant, oftendere potuerunt. Apoftolicos Legatos è generalis Synodi loco Romam folenni evectione aut Regali dromone reducere eft antiqua Romani Imperii pietas, cui etiam in Nicolai Ponti ficis Legatos deeffe non præfumpfit Michael Au guftus: Primus ob repetitos Romana Profeffio. nis libellos, repetitam diœcefin Bulgaricam, ac defenfum Ludovici Augufti Occidentale imperium defuit iratus Bafilius Auguftus: Et quidem de collufione cum barbaris & paganis Sclavis fufpectus. Quavis enim via Romanos libellos perdi voluit, & Epifcopis fuis fieri impunem libertatem Acta fynodalia per additamenta aut truncationem vitiandi. Et hinc purgare fe ftu dens in litteris de tribus capitulis, miffis ad Adrianum fecundum per Abbatem Theognoftum, admiratur & dolet de Legatorum felici in urbem Romanam adventu nihil intellexiffe. At Pontifex meritò refpondit: Apocrifarios no ftros, fuper quorum reverfione fcripfiftis, licèt ferò, poft multa tamen pericula, deprædationes, atque propriorum bominum trucidationem, nudos recepimus, non cujuslibet hominis fretos auxilio, fed Dei folius præditos adminiculo. Undè audientes hæc univerfi gemunt, &quia ifti pertulerant, quæ fub nullo priorum Principum quemquam Sedis Apoftolicæ Miffum pertuliffe recolunt, omnes ftupefacti mirantur, fitque continui clamoris ab Ecclefia noftra murmur, quod ità difpofitionis veftræ conftitutio improvidè prodire potuerit, ut in barbarorum gladios nullo imperii veftri præfidio inciderint. Addit vel Michaelem Auguftum fuiffe ab ipfo imitandum. Porro de Synodi codice per fe Romam allato fcribit in ejufdem præfatione Anaftafius Bibliothecarius: Quidquid in Latino Actionum octava Synodą codice reperitur, ab omni eft fuco falfitatis extraneum; quidquid verò ampliùs vel de diœcefi Bulga rica, five aliundè in ejufdem Synodi codice forfan invenietur, totum eft mendacii venenis infectum. Seriò monet, ne quis à vitiatis codicibus fe patiatur circumfcribi,

Quocircà Guilielmus Bibliothecarius verè ait hocce tempore Anaftafium Divina difpenfatione Conftantinopolim adveniffe. Erat omninò ne ceffarius. Attamen & quid humani illic est infeliciter operatus. Exftat damnati Photii ad