L. 6. Epilt. 15.

omnium Abbatum. Et illi præfertim noftram
vovemus obedientiam. Quod & in aliis Patriar-
chis ac Epifcopis fuo modo habet locum. Quare
incongrua nimis exempla pro fuo errore Goffre-
dus Abbas adduxit.

133

in

Sanctus Bafilius, in Galliam Sanctus Martinus,
in Gothiam Sanctus Nicetas, in Belgium San-
aus Victricius Rothomagenfis Epifcopus,
Africam Sanctus Auguftinus, in Hifpaniam de-
tulit ac plantavit Sanctus Donatus. Omnes
erant ejufdem vitæ & formæ, nifi quòd quafdam
varietates induxerit Sanctus Pachomius, è qui-
bus hæc fuit una: Si quis de altera domo transfera-
tur ad alteram, exceptis bis quæ ufui quotidiano ad

Porrò Gregorii noftri tempore plures graffa-
bantur de his translationibus contentiones. Nam
& ad Claffenfis Monafterii Abbatem fcripfit man-
fuetiffimus Petrus Damiani: Cur ore perdicis fo-
ves quem non genuifti? Hoc eft enim naturale perdi-habitum necessaria funt, fecum transferre nihil potę-
cis, ut aliena furtim ova furripiat. Hujufmodi
ergo plurimas lites præfenti Canone exftinxit aut
præfocavit Gregorius. Agit non de tranfitu ab
Ordine ad Ordinem, fed dumtaxat de tranfitu à
Monafterio ad Monafterium. Nulli enim tunc
erant diverfi Monachorum Ordines. Etenim Co-
nobiticum Monachifmum in Egypto incepit
Sanctas Antonius, quem in Palaeftinam Sanctus,
Hilarion, in Italiam Sanctus Athanafius, in
Armeniam Euftatius Sebaftenfis, in Pontum

rit. Monachi ad certam domum affixio illi non
placuit, fed cunctos voluit per fuæ congregatio-
nis Præfectum poffe de domo transferri ad do-
mum, uti hodie fit in Ordinibus Fratrum Men-
dicantium. De cœlo per Angelum venit Pacho-
mii Regula, atque ità lucet facilem Fratrum
Mendicantium migrationem malè à quibufdam
improbari. Quomodo de Ordine ad Ordinem fit
hodie facienda translatio, alio loco exponetur.

D

SCHOLION.

ipfa facrilegè conjungitur, ftatimque Sacerdos abdi-
catur, ut aperto commiffo adulterio. Michael autem
detonfis capillis, fententia Patriarchæ & Metrope-

E Imperatore Michaele Duca, five Para-litanorum, Ephefi Archiepifcopus deligitur. Semel.
pinacio, ejufque Logotheta Nicephoro
fcribit Joannes Schylitza: Logot beta, cum effet
maximè idoneus ob verfutiam, ut fi quis alius, ad
lucrandum, & quæftus gratia nulli parcens infa-
mie, officinam in Rhadefto, & monopolium inftituit,
prohibens coercens omnes vendentes, folumque
Imperatoris forum venale machinatus eft. Ex quo
maxima famis auctor fuit, & eorum que umquam
meminerint homines crudeliffimæ, ita ut inde Impe-
rator cognomentum invenerit, à quo magis quam à
fuorum Majorum nomine Pofteris eft cognitus. Nam

tantùm ad ipfam urbem accessit, & reverfus in Ma-
nuelis Monafterium, ibi manfit, fuis manibus ela-
borans. Egregiè verò cultus eft ab Alexio Comneno,
qui poftmodùm imperavit, fub cujus etiam Imperio
diem fuum obiit, uxorem fuam Mariam, poft Bo
tentate abdicationem Monacham faciam, venia eo-
rum, quæ in fe admiferit, in ipfa morte digna
tus. Auguftos fuos Principes ejicere, trucida-
re, aut in Monafterium conjicere, ac tondere,
eft antiqua Græcorum iniquitas: Unum è
pec-
catis iftis, ob quæ Divina ipfos tandem deferuit

fi quis dicat, Michael, neque addat, Parapina-juftitia, ac tradidit in barbaram fervitutem Tur

cius, haud ftatim cognofcitur: Eo quòd tunc modius numifmate venderetur, fed Pinacio minus, qui eft medius quadrans. Quod ipfum fcribit Michael Glycas. Uterque Scriptor adfirmat Michaelem fuiffe hominem incurium, & componendorum verfuum magis quam Augufti regiminis ftudiofum. Hinc fub ipfo Turca Romanas res non parum lacerarunt. Quare offenfi Proceres fecerunt quod fcribit memoratus Schylitza Capiunt Imperatorem Michaelem, qui ad palatia in Blachernis fugerat cum Augufta Maria, fuoque filio Conftantino Porphyrogenito, & ad Monafticam vitam reducunt in Studii Monafterium, cum vilt jumento tranfmiffum. Et in ejus thronum intruferunt, ac per Cofmam Patriarcham ungi & coronari fecerunt Nicephorum Botoniatem de quo pergit idem Scriptor: Ducit Mariam, dejecti & adhuc viventis Michaelis uxorem, Imperator Nicephorus omni remoto pudore, & cum

carum. Quofdam ejectos confecrabant in Presbyteros aut Epifcopos: Erat gratia fingularis. Et ipfam Cofmas Patriarcha fecit Parapinacio Michaeli. Sacrilegi iftius matrimonii radicem aperit brevis Conftantinopolitanorum ad captam ufque à Turcis urbem Imperatorum Catalogus: Michael Ducas proditione conjugis à Botoniata Imperio dejectus, & in Monafterio Studii detrufus, & po fteà Ephefi Metropolita factus eft. Exftat poft Georgii Codini librum de originibus Constan tinopolitanis .

Porrò Michael, licèt variè vitiofus effet, habuit tamen & fuas virtutes, de quarum una fcribit in Caffinenfis Monafterii Chronico Leo Hoftienfis Epifcopus: Circa hos dies Michael Conftantinopolitanus Imperator Patri Defiderio per nuntios dona plurima tranfmifit, pofcens ut pro fe ac liberis, &ftatu Imperii fui, Omnipotentis Del clementiam affiduis precibus exoraret. Infuper ob Beati Patris

"

Fol. 666.

Lib. 6.

Benedici reverentiam pro falute animæ fuæ per Pre-res proceffit in medium, quod de Porphyrogeniti ge-
ceptum aurea Bulla roboratum conftituit, ut annis
fingulis Monafterium iftud ex Regiis reditibus auri
viginti quatuor libras acciperet, & pallia quatuor,
ad noftræ familiæ fuftentationem. Michael erat La-

tinorum amicus, ac etiam Romanæ Ecclefiæ.

Quid fit effe Porphyrogenitum, exponit in
Ecclefiaftica hiftoria Anaftafius Bibliotheca-
rius, fcribens de Conftantino Leonis quarti &
Irenes filio: Incluferunt eum in domo purpurea, in

qua

que

nefi audivimus, proferamus. Conftantinus Impera-
tor Auguftus, ex cujus nomine Conftantinopolis eft
fortita vocabulum civitas, domum iftam ædificari
juffit, Porphyra cui nomen impofuit, voluitque fuc-
ceffuram fua Nobilitatis fobolem iftic in lucem prodi-
re, quatenus qui fuo ex ftemmate nafcerentur, lucu-
lenta hac appellatione Porphyrogeniti appellarentur .
Rectè dicit: Quod audivimus. Iftam enim do-
mum & Auguftum in ipfa partum nemo antiquus
Scriptor laudat: Et primus, cui Porphyrogen i-
ti titulum memini adfcriptum, fuit Conftanti-
nus Leonis quarti & Irenes filius, fub cujus Im-
perio celebratum fuit feptimum Concilium.

natus. Et Martyr Theophanes; Conftan-
tinum in Porphyra, qua primùm in lucem prodiit,
Fol. 398, includunt. Quod ipfum fcribit Georgius Cedre-
nus. Et in Alexiados libris Anna Comnena:
Alexius Imperator Auguftam conjugem in ea Palatii
parte diverfantem reperit, quæ olim puerperiis Au-
guftarum eft dicata. Edes ifte antiqua appellatio
ne Prophyra feu Purpura vocantur. Unde Porphy
rogenitorum nomen orbe toto Romano profluit. Et in
fequente libro: Eft autem Purpura ædificium quod
dam intra fepta Imperialis Palatii, ab ipfa bafi uf-pollutus ac purus. Confcripta inter ipfos connubialia
ad tect fuggrundia quadrata conftru&tum forma.
Hinc in pyramidem definens. Profpectum habet ma-
re versùs: In eam partem, quò vifuntur lapidea
boum ac leonum fimulacra. Sola exedrarum conftra-
ta marmore: Parietes cruftarum ex eodem lapide
tectorio renident. Marmor porrò illud non de vulgari
genere,
aut modicis parabile fumptibus, verùm
ejufmodi quod propter eximiam excellentiam priores
Imperatores, quando fedem Imperii Byzantium
tranftulerunt, deportare buc ufque à vetere Roma
tanti duxerunt. Eft is lapis purpureus ferè totus :
Nifi quòd punctulis arenofa tenuitate paffim infperfis
candicat. Mea fententia eft à colore horum lapidum
aulam iftam purpuream à prifcis dictam. Et in
Conftantino Duca Joannes Zonaras: Imperium
reliquit tribus filiis fuis, quos fuftulit ex Eugenta
conjuge fua. Michaelem quidem & Andronicum,
quando adbuc privatam vitam ducebat, Conftan-
tinum verò, cum jam imperaret, ipfaque etiam
Eugenia ad Auguftæ honorem evecta. Hinc ifte fo-
lus erat Porphyrogenitus, quem ftatim etiam ante
alios Imperatoriis infignibus exornavit. Nempè
Conftantinus in famofa & antiqua quæftione
fequebatur partem, quæ filios poft adeptum à
Patre Regnum procreatos fuis ante illud natis
fratribus affirmat digniores, ac in dignitatis fuc-
ceffione præferendos. Adducta Zonaræ verba
laudat in fuis ad Georgium Codinum commen-clamat nefcio quis in Siciliam confugiens Mo-
tariis etiam Jacobus Gretzerus, atque adjungit :
L. 3. c. Alii Porphyrogenitos dictos cenfent, quòd Patre Im-
peratore & Purpura imperiali inveftito nati effent.
Ita Zonaras. Permotum exiftimo hifce Zonaræ
verbis: Hinc ifte folus erat Porphyrogenitus. At
certum eft labi. Etenim quis poterat Patre Im-
peratore nafci & non effe Porphyrogenitus:
Qui nempè cafu aut ftudio extra purpuream do
mum edebatur in lucem. Nemo tamen præter
Augufti Principis prolem iftic edi poterat. Et
hoc folum vult Joannes Zonaras. Error tamen,
quem ipfi Gretzerus malè impingit, omninò ha-
buit Patronos, & adversùm ipfos fcribere vide-
L. 1. c. 2. tur Luitprandus Ticinenfis Diaconus: Por-
phyrogenitum non in purpura, fed in domo, que
Porphyra dicitur, natum appello. Et quoniam

Quidquid fit etiam Parapinacii Michaelis filius fuit in hac domo natus. Et Roberti Gui

fcardi, qui tunc in utraque Sicilia potens domi-
nabatur, filiam Helenam fibi defponfaverat,
fcribitque de hac Anna Comnena: Hic porrò
adolefcens fponfus Helene Roberti fuerat, planè im- Lib. 1.

pacta fuerant, quamquam ea inconsummata manse-
rint, nibil ultra promiffiones progreffa: Tum qui-
dem propter immaturam pueri ætatem, deindè etiam
mutata Republica. Occupans fiquidem Imperium
Nicephorus Botoniates, ea penitus abrupit. Nec
tamen Helenam Patri Roberto reddidit, fed de-
tinuit Conftantinopoli. Et Botoniatem fuiffe Præf. c. 5.
hominem privatum ac alieni generis, adfirmat in
fuis Byzantinarum rerum Commentariis Cæfar
Nicephorus Bryenius. Et quidem Presbyte-
rum, qui facrilegas Botoniatæ cum Conftanti-
ni matre Maria nuptias benedicere præfumpfe
rat, rectè damnavit Cofmas Patriarcha: Verùm
damnare debuerat ipfos etiam profanos conju-
ges. Hinc tot conglobata Botoniatæ invaforis
crimina, & bonas Michaelis intentiones perpen-
dens feptimus nofter Gregorius, fupplevit Cof-
mæ negligentiam, ac iftum excommunicavit.

17.

Et licèt refumpto per Michaelem Cerularium Patriarcham fchifmate adversùs Apoftolicam Sedem tunc rebellaret Conftantinopolitana Ecclefia, excommunicatio tamen non caruit omni effectu. Quòd enim Imperator Michael in Manuelis deinceps Monafterio vixerit, ac tandem fub Alexii Comneni Imperio fit ibidem defuntus, quidquid fcribant Joannes Scylitza & Michael Glycas, non eft penitus certum. Aliud

nachus. Perfuafit fe effe Michaelem Imperato-
rem, & ad fe ac fuum filium Conftantinum
nec non ad nurum fuam Helenam vindican-
dos permovit ac terribiliter armavit hujus pa-
trem Robertum. Fuiffe verum Michaelem af-
firmat Gregorius feptimus in litteris ad Apuliæ Lib. 8.
& Calabria Epifcopos: Affirmat ut rem certam Ep. 6.
& notam. Anna tamen Comnena affeverat
fuiffe impoftorem, Rectorem nomine. Quif-
quis fuerit, ab illo accenfus Robertus Botonia.
tem tantis vexavit cladibus, ut Alexio Comne-
no fecerit vires illi reddendi talionem, ejiciendi
de malè invafo Imperio, & cogendi ad vestem
Monafticam. Nempè ipfum Divina ab excom-
municante Gregorio invocata vindicta per Ro-
bertum perfequebatur. Etiam dictum Alexium,
quòd

135

quòd & ipfe alienum tyrannicè invafiffet Impe-11fes & Provincias per orbem Chriftianum univerrium, perfecuta eft. Etenim Aulonem, Dyr- fum effe fubjectas omnes ftatuit. Videtur autem rachium, omnem Epirum fubjugavit Rober- ftudiosè Pontifex caviffe, ne in Legatorum perfo tus, tentavitque & Conftantinopolim. Quòd nis refediffe contumelia videri poffet, quam ipfe Imperium & fuo genero & hujus Patri non reftituerit, fecit Henricus quartus Imperator, in relatam ad Regem ipfum volebat intelligi. Ideò enim Italia vexans non folùm Pontificem Gregorium, præter cæteram, qua miferos malè mulčłavit, acerbitatem etiam illud primus excogitavit inufitatum gefed etiam utramque Siciliam. Interim purpureos nus injuriæ, ut per id innueret, quam vili loco & calceos, purpureos in fubfcriptionibus chara- exiftimatione Regem haberet, quem nempè ipfe, ut &teres & Auguftam coronam Conftantino red- Semi-Deus quidam, velut mulum defpicere se, ipfa didit, & ejus cum fuo nomen ubique procla- genere deboneftationis injuriofiffime, qua erat in Lemari fecit Alexius: Haud dubiè ex timore Rogatos ejus debacchatus, oftendebat. Addit hac Leberti. ma in Italiam, ideoque & jurata cum Roberto gatorum injuria permotum Henricum tuliffe ar adversùs illum iniiffe Gregorium pacta, quorum hæc fuit Summa: Ut Pontifex quidem Regis nomen ac dignitatem Duci tribueret, eidemque auxiliares copias, ubi opus esset, adversùm Orientales Romanos fubmitteret. Dux verò Pontifici adeffet in omnibus, quando is & ubi vellet. In quinto libro adfirmat Henricum Imperatorem à Patre fuo Alexio adversùs Robertum Ducem fuiffe è Germania evocatum in Italiam, pugnaffe infeliciter, ideoque rediiffe, & profequitur: Omni preda potitus Robertus Romam versùs iter intendit unà cum Papa, quem cum illic in throno proprio firmaffet, viciffim ab eo iterum Rex eft appellatus. Ex hifce caufis optimum Gregorium appellat Papam defputabilem, & ipfas magis exponit: Non enim aliter vocare poffum, dum atrocis & inhumane injuriæ memini, qua Legatos deformavit, cum fpit ritali gratia & Evangelica pace in bellum Domini Lib. 1. ferebatur toto animo totifque viribus, Pacificus & Pacifici Difcipulus civilem difcordiam movens, cienfque. Accitis enim repentè Saxonibus, & Ducibus eorum Lantulpho & Welpho, cos cùm aliis pollicitationibus multis, tum promittendo fe illos Occidentis univerfi facturum Reges, fibi fuifque partibus adjungit: Ita ille promptam habebat dexteram Regibus inaugurandis, Paulum negligens, negantem citò effe cuiquam imponendas manus .

Et hæc eft caufa, cur Alexii Porphyrogenita filia, & Robertum & noftrum Gregorium confpergat peffimis calumniis. Mirificos Roberti in Italia progreffus edifferit cum ftomacho, & pergit: Difciderat Occidentem univerfum in duas tum factiones magna exorta inter Papam urbis Roma (eft is Principatus non inermis, fed multis undique & magnis militaribus fuccinctus copiis ) & Henricum Regem Allemaniæ controverfia. Avertit ea res utriufque partis Principes à cura obftandi profectibus Roberti ad ftudium ejusdem fibi adjun gendi. Papa præfertim, qui vicinior erat, majori Spe atque ambitu ad Nortmannum fuæ caufæ conciliandum incubuit. Porrò ea, quam dixi, controverfia in his ferè vertebatur. Accufabat Regem Henricum Romanus Pontifex, quòd Ecclefias non gratis, ut par erat conferret, fed interpofita pactione donorum venderet. Quòd etiam indignis hominibus Sacerdotia & Epifcopatus committeret. Rex Allemaniæ vicissim Papam agebat reum illegitimè invafæ dignitatis, quippè qui fine fuo confenfu in Apoftoli cum fe thronum intrufiffet. Quo in jactando crimine elatus iracundia Rex, excuffa omni Pontificis reverentia, infolentioribus verbis comminatus ferebatur fefe, nifi ultrò fede occupata Papa cederet, ignominiosè ipfum ex ea ejecturum. Hujus auditu contume liæ iram omnem Pontifex in Henrici Legatos, talium minarum nuntios, vertit. Eos enim inbumanè flagris profciffos, capita forficibus, barbas novaculis ridiculè rafos, alio infuper crudelis, & fuprà modum Barbari ludibrii genere dehoneftavit, tam spurci & dictu fœdi, ut ab eo commemorando me revocet pudor, ea verecundia, quæ fœminam decet & Principem. Adeò immane facinus, non dico Pontifice, fed omninò quovis, qui fe Chriftianum ferat, multò indignissimum abominor, animumque non minùs Barbari, qui id defignare & decernere potuit. Quod fi referre diftinctiùs velim, calamum hunc & chartam polluerem. Et bec quidem Pontifex. O mores! atque adeò Summus Pontifex, & in orbem terrarum univerfum univerfalis Chrifti Vicarius fecit. Nam eos illi titulos fui Latini tribuunt & vendicant, in his quoque pro cætera fua infolentia mentientes. Translatis enimè veteri Roma fceptris in noftram urbem Regiam, Senatu quoque & omnibus infignibus atque ordinibus Imperii inde huc tradudis, Pontificatus quoque Primaria dignitas illic defecit, Ecclefiæque Primatus jam olim à Principibus qui hic regnarunt, Conftantinopolitano adjudicatus eft throno. Quorum maximè præjudicium fecuta Chal cedonenfis Synodus, fupremo in faftigio Ecclefiarum Conftantinopolitanam ftare fedem juffit, cui Diœce

Hæc, inquam, loquacis & fchifmaticæ mulieris Scripta fcatent peffimis & adversùs Apoftoli. cam Sedem, & adversùs optimi Gregorii perfonam erroribus & calumniis. Primò, falfum eft quòd Romani olim Imperatores, dum Imperii fedem è vetere Roma tranftulerunt in novam, feu potiùs illi fecere communem, etiam Ca tholicæ Ecclefiæ Primatum ac univerfalem Episcopatum tranfpofuerint in Cathedram Conftantinopolitanam. Etenim adversùs Hilarium Arelatenfem Archiepifcopum, vicinorum Me tropolitarum confecrationes & alia jura invadentem, & Apoftolico Magni Leonis de ipfis decre to rebellantem, Theodofius fecundus ac Valen tinianus tertius hanc novellam legem ediderunt ad Etium utriufque militiæ in Gallia Magiftrum: Cum Sedis Apoftolice Primatum Sancti Pe tri meritum, qui Princeps eft Epifcopalis corone,

Romane dignitas civitatis, facræ etiam Synodi firmarit auctoritas, ne quid præter auctoritatem Sedis iftius inlicitum præfumptio attentare nitatur. Tunc enim Ecclefiarum pax ubique fervabitur, fi Rectorem fuum agnofcat Univerfitas. Hæc cùm baclenis inviolabiliter fucrint cuflodita, Hilarius Arcla

Ep. 18.

Ep. 26.

Ep. 23.

tenfis contumaci aufu inlicita quædam præfumenda || fuiffe, & etiamnum effe, & tamquam totius
tentavit. Hilarii Attentata ac rebellionem ex- Chriftianitatis, ac Romanæ Reipublicæ funda-

ponit lex, & pergit: Aufibus talibus fides & re-
verentia noftri violatur Imperii. Omnes à Conftan-
tino ufque ad fefe Orthodoxos Imperatores adfir-
mat Apoftolicæ Sedis & fuiffe & effe tutores ac
protectores, ideoque omnem in ipfam ac ipfius
Epifcopos contumaciam non effe fimplex Eccle-
fiafticum delictum, fed infuper crimen læfæ Ma-
jeftatis. Hinc concludit: Ne levis faltem inter
Ecclefias turba nafcatur, vel in aliquo minui religio-
nis disciplina videatur, bac perenni fanctione decer-
nimus, ne quid tam Epifcopis Gallicanis , quam
aliarum Provinciarum, contra confuetudinem ve-
terem liceat fine venerabilis viri Papæ æternæ urbis
auctoritate tentare, fed illis, omnibufque pro lege
fit, quidquid fanxit vel fanxerit Apoftolica Sedis
auctoritas. Eft Theodofiani codicis novella lex
quarta decima, data fexto Valentiniani Confu-
latu, hoc eft, Domini anno quadringentefimo
quinto, fexto ante Synodum Chalcedonenfem.
Romanæ Cathedræ Primatum affirmat ufque
buc cuftoditum inviolabiliter & fancit dein-
ceps effe perpetuum: Non ob Imperialis civita-
tis dignitatem, fed ob Sancti Petri Apoftoli
meritum.

Eodem tempore per Magnum Leonem caffata Ephefini latrocinii Acta firmavit, & Sancti Flaviani Conftantinopolitani, ac aliorum illic iniquiffimè damnatorum Epifcoporum, Romanam appellationem, à Chryfaphio Eunucho circumfcriptus, potenter impedivit præfatus Imperator Theodofius, aliam noluit permittere Synodum, atque ita Sacerdotium atque Imperium grandi fchifmate inter fe commifit. Hinc ergò ad iftum fcripfit laudatus Imperator Valentinianus: Fidem nos à noftris Majoribus traditam debemus cum omni competenti devotione defendere, & dignitatem proprie venerationis Beato Apoftolo Petro intemeratam in nofiris temporibus confervare, quatenus Beatiffimus Romanæ civitatis Epifcopus, cui Principatum Sacerdotii fuper omnes antiquitas contulit, locum habeat ac facultatem de fide ac Sa cerdotibus judicare. Et Augufta mater Galla Placidia Manfuetudo tua tantis turbis refiftens veritatem fidei Catholicæ religionis immaculatam Servari præcipiat, ut fecundùm formam ac definitionem Apoftolicæ Sedis, quam & nos tamquam præcellentem fimiliter veneramus, ad Concilium Apoftolice Sedis judicium tranfmittatur, in qua primus ille, qui cæleftes claves dignus fuit accipere, Principatum Epifcopatus ordinavit. Quan do fcilicet decet nos buic maxime civitati, quæ Domina eft omnium terrarum, in omnibus reverentiam confervare. Diligentiùs autem etiam in hoc provi dere, ne quod prifcis temporibus noflra generatio cuftodivit, fub nobis imminui videatur, & per præfens exemplum fchifmata generentur inter Epifcopos

fanclas Ecclefias. Et in litteris ad Imperatricem Pulcheriam Clementia tua confpirare dignetur, ut ad Apoftolicæ Sedis judicium, in qua primus Apoftolorum beatus Petrus, qui etiam claves Regni Cœleftis fufcipiens, Sacerdotit Principatum tenuit, Epifcopatus caufa mittatur. Altè clamant Romanæ Ecclefiæ univerfalem Primatum & femper

mentum debere perpetuò cuftodiri. Quales etiam
Honorii & Arcadii, Magni Theodofii, Valen-
tiniani, ac ipfius etiam Conftantii profeffiones
poffint facilè adduci. Ab Eufebiana Arianorum
factione circumventus Conftantius Liberium
Pontificem quidem arguit de ampliatis & tran-
fcenfis Apoftolicæ poteftatis limitibus, at de
translato Conftantinopolim Primatu ne vel cogi-
gitavit.

Comnena igitur Anna, adfirmans Primatum
hunc per Imperatores Chalcedonenfi Synodo
anteriores fuiffe Conftantinopolitano throno
adfcriptum, conatur nugas vendere ac impostu-
ras. Undè nec Photius, nec Michael Cerula-
rius, nec Theodorus Balfamon, nec alius quis
iftius fchifmatis defenfor fimiles nundinas um-
quam attentavit. Nec ipfe Marcus Ephefius.
Loquitur Anna ex famofo fui fchifmatis dogma-
te, quod Auguftum Principem exaltat quafi in
fummum Pontificem, ideoque ab ipfo permittit
quafvis Epifcopales Cathedras deprimi ufque ad
abyffum, & ufque ad coelos elevari. Hinc enim
à variis Imperatoribus habemus diverfas & adver-
fas Orientalium Epifcopatuum notitias. Quo-
modo in mutando ipforum ordine luferint, do-
cet notitia edita per Andronicum Paleologum.
Et ad undecimi fæculi octogefimum nonum fcri-
bit breve Orientis Chronicon: Argus Metropolis
facta eft. Joannes, qui ei Ecclefiæ tunc præerat,
ad Metropolite dignitatem provectus eft, octogefi
mumque thronum feu locum obtinuit, qui ad centefi
mum feptimum deindè depreffus eft. Et de Trino-
bii Epifcopo, Moefiæ feu Serviæ Metropolita,
quod inter Theodorum Lafcarim, Joannis Duca
Imperatoris filium, ac Helenam Afani Bulgaro-
rum Principis filiam utiles nuptias, atque ita
fortia adversùm tenentes tunc Conftantinopolim
Latinos auxilia conciliaffet, fcribit Georgius
Acropolitanus: Trinobii Præful, Conftantinopoli- Cap. 33.
tano obnoxius, Imperatorio ac Synodico Decreto, ut
Afano Bulgarorum Principi, affinitatis & amicitiæ
caufa, gratificarentur, fuo jure vivere, & Patriar-
cha nomine condecorari obtinuit. Trinobium effe
urbem totius Hæmi montis munitiffimam fcribit
Nicetas Choniates. Bulgarorum Regiam Nice-
phorus Gregoras, Imperator Joannes Cantacu-
zenus facit Regiam Moeforum. Quòd nempè Lib. 3.
eundem Regem ifti populi quandoque habuerint.
Innocentius tertius fecit Metropolim Bulgarorum
& Blachorum. Ejus ergò Epifcopum Imperator
Joannes Ducas à Patriarchæ Conftantinopolita-
ni, qui univerfalis mundi volebat effe Epifco-
pus, poteftate exemit, fecit Patriarcham,
fuo permifit arbitrio vivere, atque ità palàm con-
tra femetipfum confeffus eft Epifcopum Conftan-
tinopolitanum non effe univerfalem. Etenim ab
univerfalis Epifcopi poteftate nemo poffit effe
exemptus. Et Chriftianæ Ecclefiæ unitas non
patitur duos Supremos Epifcopos. Et hanc miri-
ficam exemptionem Germanus fecundus Patriar-
cha fynodicè confirmavit. Oftendit fe filium &
fuccefforem Eufebianæ factionis, quæ in Phi-
lippopolitano Conventu garrire cœpit Eccle

&

137

fcripferat in Patriarchicam poteftatem Regia
civitatis. Iftius Canonis auctores Epifcopi, licet
variè excefferint, hunc tamen funem non præ-
fumpferunt tentare. Erant memores Nicene Sy
nodi , quæ fuper Romanam Cathedram nihil
fuit aufa conftituere, fciens illi omnia conceffa
à Domino. Proindè primus, qui Papatus tranf-
lationem grarrire præfumpfit, fuit fchifmatis
auctor Photius. Quod abundè oftenfum eft ad
Synodum octavam.

Tertiò falfum eft quòd Roberti, quo ipfum
fibi conciliaret, progreffus adjuverit Gregorius .
Aliud non fecit, quam quod continet hæc be-
neficii formula: Ego Gregorius Papa inveftio te s
Roberte Dux
Anteceffores mei fanctæ memorie Nicolaus & Alexan-
de terra, quam tibi concefferunt
der. De illa autem terra, quam injuftè tenes, Sicut
eft Salernum, & Amalphia, & pars Marchie Fir-
mane, nunc te patienter fuftineo in confidentia Dei
Omnipotentis, & tuæ bonitatis, ut tu pofteà exinde.
ad honorem Dei & Sandi Petri ita te babeas, ficut

Ga Hierarchiam non effe Monarchicam, fed in tres Patriarchas ex æquo divifam Ariftocratiam, atque ita Photiani fchifmatis jecit prima fundamenta. Hic eft ille Germanus, cujus ad Gregorium nonum Pontificem, & hujus ad illum varias Epiftolas refert Matthæus Parifienfis. Etiam de Theodoro Comneno, qui adversùs dictum Joannem Ducam affumpfit Imperium, ac Theffalonicæ fixit fedem, & de Demetrio Acride Epifcopo, Metropolita Bulgarorum, fcribit idem Georgius: Comnenus Theodorus purpu Cap. 21. rea chlamyde induitur & rubris calceis convefti tur, obluctante illi in boc quàm ftrenuiffimè Conftantino Mefopotamita, Metropolita Theffalonicenfi, quem diris malis & calamitofis exiliis, Canonica Statuta propugnantem infectatus, miferè afflixit. Sed & Bulgarie Archiepifcopus Demetrius, tanquam, ut ipfe fatebatur, fui juris effet, neminique fui facti rationem reddere teneretur, ideoque in ejus poteftate effet, quoslibet, & ubicum. que, & quandonam illi libitum fuiffet, Reges un. gere, Regio eum diademate coronat. Hic jam non duos, fed tres fupremos ac independentes Epifcopos, adeoque & tres divifas ac independen-centu tes Ecclefias fchifmatici Græcorum Imperatores fibi fecerunt. Quod eadem poteftate voinering ac valuerint Papatum Roma Conftantinopolim transferre, nugatur Anna Comnena. Hujus audaciæ aliqua rudimenta pofuit hæreticus Imperator Valens. Etenim ex Magni Bafilii odio Cappadociam fecuit in duas Provincias, atque ita Anthymum Tyanenfem Epifcopum incendit ad fe vendendum pro Metropolita, & plures civitates laudato Bafilio fubftrahendas. Verùm ipfa evulfit Chalcedonenfis Synodus, fanciens ufque huc erectarum Epifcopis folum Metropolita fine poteftate nomen, deinceps autem per Principem eigendarum Metropolion Antiftibus, nec iftum vacuum honorem effe indul gendum. Adeò abeft, ut Papatum tranftulerit Roma Conftantinopolim, aut ab ullo anteriori Principe factam translationem confirmarit.

agere, & me fufcipere decet, fine periculo same tuæ & meæ. Et ipfum obftrinxit ad annuo

profitendum beneficium. Omnes novimus Robertum fuiffe invaforem, ejus tamen invafio non caruit coloribus, immò nec fundamentis. Primò enim Saracenos & Græcos, quos ufque tune Germanici Imperatores expellere non potuerant, ipfe expulit ex utraque Sicilia. Secundò, omnes illic Ecclefias, quas Imperator Leo Ifaurus in Epifcopi Constantinopolitani Patriarchicam poteftatem iniquiffimè tranfcripferat, reddidit Romanæ Ecclefia. Tertiò, idem fperabatur facturus de ibidem per eundem Leonem invafis Romanæ Ecclefiæ Patrimoniis . Hinc ergò certas illic terras, quæ omnes fpectabant ad Apoftolicam Sedem, Nicolaus fecundus & fecundus Alexander ipfi dederunt in feudum. Ob invafa Sanéti Petri, & aliarum Ecclefiarum ac Monafteriorum fingularia patrimonia nofter Gregorius ipfum non femel excommunicavit. Tandem tamen humiliato confirmavit præfatum Antecefforum beneficium: Ab Henrici Imperatoris violentia compulfus .

Quartò, falfum eft, quòd Robertus Grego-. rium in Sedem repofuerit. Ipfum enim ex Romanæ urbis rebellione ac periculis eripuit, ac deportavit in Caffinenfe Monafterium. Rei feriem exponit Bertholdus Conftantienfis: Robertus Guifcardus, Dux Nortmannorum in fervitium Sandi Petri poft Kalendas Maii Romam armata manu invafit, fugatoque Henrico totam urbem Gregorio Papa rebellem penitus exfpoliavit, & majorem ejus partem igne confumpfit, eò quòd Romant quemdam ejus militem vulneraverunt. Deindè acceptis obfidibus à Romanis in Caftello Sandi Angeli refervatis, ipfe ad recuperandam terram Sancti Petri reverfurus, in brevi plurima caftella

Nulla umquam Ecumenica Synodus Roma-
ni Epifcopatus Primatum profeffa eft lucidiùs,
aut validiùs ftabilivit. Pluribus in locis abundè
hoc eft demonftratum. Quocirca fecundus in
Anna Comnenæ dictis error eft, quòd vige-
Gimus octavus laudatæ Synodi Canon faciat aut
firmet Papatus translationem. Rectè fcribit
Catholicus Annæ ad marginalem Scholiaftes:
Qui amant, fibi fomnia fingunt. Etenim Canon
ifte exceffit graviter, verùm in Græcorum Pa-
triarchas, & autocephalos Primates, non in
Epifcopum Romanum. Innovat tertium Con.
ftantinopolitana Synodi Canonem, qui Con-
ftantinopolitano Epifcopo affignat fecundum in
Ecclefia locum: Ut fecundus exiftat post Episco-
pum Romanum. Deindè, Thracicam, Aliati-
cam, ac Ponticam, autocephalas ufque tunc, civitates Domino Papa recuperavit. Henricus au-
Diœcefes illi fubjicit, ac ipfarum Metropolitas tem Roberto refiflere non valens, ad partes Theuto-
vult deinceps ab illo confecrari: Ne effet Patriar- nicorum fatis feftinanter revertitur. Lucidiùs ex-
cha folo nomine, fine Dioecefi Orientalis ponit in Gaffinenfis Monafterii Chronico Leo
Illyrici Provincias nuper ab Attico Conftantino- Hoftienfis Epifcopus: Henricus Imperator Romam
politano Epifcopo circumfcriptus Imperator cum exercitu venit &Papam Gregorium, qui
Theodofius Sedi Romanæ abftulerat, & tran- in arcem Sancti Angeli fe contulerat variis

A. 1084.

L. 3. c. 52.