ribus reconciliare Joannem Patriarcham, ac ejusmodica pars hujus conventiculi. An rectè addi- derit Daciam, ignoro. Plurimum dubito. Et- lita Dacia Voluerunt ante omnia non folummodo exfuffaliam, & Mafiam, Rhodopemque incolunt, & cheno ex fari Cyrilli ac Memnonis damnationem, fed infuper Joannem ac ejus Epifcopos de tanta temeritate ac injuria poenitere, & Synodo fupplices flagitare veniam. Quod ipfum Sacra Synodus largè expofuit in mito per Joannem Comitem Refponfo ad Principem. Nec fine fundamentis. Etenim Apoftolicæ Sedis nova Legatio tunc advenerat, Joannis & collegarum audaciam exfufAlarat, Cyrillum ac Memnonem repofuerat in plenam dignitatem, ac Joannem & ejus Complices Ecclefiaftica communione privaverat. Ifta enim Legatio primam Synodalem Actionem cele bravit, & Cyrillum ac Memnonem reparavit sexto idus Julii; decimo autem Sexto Calendas Augufti in quinta Actione Joannem & ejus Complices profcripfit extra Ecclefiam. Hinc ftupenda eft Joannis Comitis audacia, qui adversùs Apoftolicæ Sedis ac totius Synodi Judicium non erubuit patrare talia, Ita fruftratus excogitavit aliud, Omnibus enim modis difcordiam hanc fopire ftuduit, Epifcopos cum pace ad propria remittere, atque ita gloriofus redire Conftantinopolim. A San da Synodo petiit, ut fidet expofitionem fibi Scripto exhiberet. Quod ipfum omnino exegit à Factione Joannis Antiocheni. Nempe Nicæni Symboli profeffionem, damnationemque duodecim Capitulorum, ac præfati Neftoriani articuli, Verùm Sancta Synodus eft denuò refragata, ac intrepide dixit: Nolumus nobis ipfis eam contumeliam irrogare, Non enim tamquam Hæretici buc vocati fumus, fed venimus ut fidem labantem & exagitatam fabiliamus, quam & ftabilivimus. Nec opus eft Imperatori, ut fidem nunc difcat, cum banc fciat, & in hac baptizatus fit. Noluerunt vel Nicænum profiteri Symbolum. De ipfo palam loquuntur, Loquuntur enim de Symbolo, in quo Imperator fuerat baptizatus, Et fundata fuit ifta conftantia. Etenim Apoftolici Legati omnia Synodi circa fidem ac Neftorii perfidiam Acta difcufferant ac ftabiliverant. At verò Joannis Factio obedivit. Per omnia ftuduit placere Laico Principi, atque ita fua Attentata per Laicam violentiam firmare. Edidit præfentem interlocutionem. Ipfa Græcè & Latinè reperitur in Actis Synodalibus. Hæc eft alia translatio, & habet quædam difcrimina: Hinc duxi vulgandam. Primum difcrimen eft, quo Caffinenfis translatio Provincias, quæ fimul cum Orientali Diœcefi adfuerunt huic Conventui, ponat alio ordine, eifque detrahat Mafiam, & addat Daciam. Et quidem Mafiam, utique fecundam, spectantem ad Thracicam Dioecefim, admodum male omifit. Etenim Dorotheus Martianopolitanus Epifcopus, , Metropolita iftius Mœfiæ, fuit non alit quamplurimi diverfarum Provinciarum. Hos cap 6.7.ac omnes affirmant fibi confentire. Nulla eft memo- 109. ria Dacia. Poffit tamen comprehendi fub voce; Diverfarum Provinciarum. Præfertim quia hic omittitur etiam Europa, cujus tamen Metropolita Fritilas fuit inter Primores hujus Factionis. Secundum difcrimen eft, quod Caffinenfis tranflatio nobis adducat Pifidiam fecundam, hactenus ignotam. Etenim Pifidia olim quidem, videtur quod ab Imperatore Valente, fuit divifa, attamen non in primam & fecundam, fed in Pifidiam ac Lycaoniam. Proinde eft mendum. Emendandum eft cum vulgata translatione, aç ipfo etiam originali textu: Cappadocia fecunda, Etenim Eutherius Thyanenfis Epifcopus, fecundæ Cappadocia Metropolita, fuit pertinacif fimus hoftis Ephefinæ Synodi. Difcrimen tertium eft, quod vulgata translatio habeat hanc fubfcriptionem: Joannes Epifco pus Antiochia Orientalis Sanda Fidel præfcriptæ confenfi. Et Actorum Compilator adjunxit: Subfcripferunt autem fimiliter & reliqui ipforum Epifcopi, qui etiam per Epiftolam, quæ fubjungitur, Rufum Epifcopum, ut ipfis auxiliaretur, rogave runt. Quæ fubnotatio nos docet aliqua non inutilia. Primò, quod hodierna Synodalium Acto rum compilatio fit alterata, & non parum differat ab antiqua. In antiqua præfentem interlocutionem fequebatur conformis ad Rufum Theffa lonicenfem Epiftola, ipfam exponens & commendans , imploranfque Rufi patrocinium, Temporis injuria ipfam amifit, aut certè abfcondit. Fuit omninò alia ab ifta, quam adhuc retinemus in Actis Synodalibus. Hæc enim habet hanc adnotationem: Epiftola quorumdam Orientalium, qui Conftantinopolim missi fuerant, ad Ru fam Epifcopum. Fuit non Ephefi data, fed Conftantinopoli, feu potius Chalcedone. Lucet ex finalibus verbis: Quoniam verò juxta Piissimi Imperatoris Mandatum in civitatem Conftantinopolitanam venimus, adfcripfimus etiam exemplum Mandati à Sandia Synodo nobis dati, quo Provinciæ in illo recenfitæ dignofcantur. Eas enim à Metropolitarum fubfcriptionibus Sanctitas tua cognofcet. Prior Epiftola ab omnibus Conventiculi Epifcopis, hæc autem fubfcripta fuit à folis octo ejus Lega tis. Quare errat hoc ad præfentem interlocutionem marginale Scholion: Epiftola bæc ad Rufum babetur infra fuo loco, juxta feriem rerum geftarum. Quartum tandem harum translationum difcrimen eft, quod noftra Caffinenfis in fine addat: Sandum Decretum authores ejus confessionem fidei vocaverunt. Exiftimo effe additamentum Irenæi, qui primus compilavit hæc Acta, Affirmat hanc interlocutionem Conventiculo fuiffe adeo San&tam, ut ipfam appellaverint confeffionem fidei. Hoc : Hoc eft, ei voluerunt effe authoritatem Symfe canonizata, & confirmata fingulorum fub- Secunda quæftio eft, Quomodo præfens interlocutio dicat de Sancti Cyrili Capitulis: Que Cyrillus Epifcoporum calculo ac fubfcriptione roborare conatus eft? Caffinenfis translatio habet. Que etiam vario Decreto ac fubfcriptione Epifcoporum roborare tentavit. Quæftio eft, quando Sanctus Cyrillus ifta tentaverit? Quidam cenfent factum in decurfu Synodi, dum evenit quod habet præfatio ad primam Sancti Cyrilli pro fuis Capitulis Apologiam : Explanatio duodecim Capitum, Ephe fi pronuntiata à Cyrillo Archi-Epifcopo Alexandrino, Sancta Synodo clariorem illorum declarationem exigente. Exiftimant San&tum Cyrillum tunc primò apud omnes, deinde quibufdam recufantibus apud varios inftitiffe, ut ita explanatis Capitulis fubfcriberent. Refpondeo interlocutionem ad ifta nullatenus refpexiffe. Ifta enim explanatio tunc necdum facta fuerat, immo nec poftulata. Poftulata fuit propter hos ac alios fimiles, fine interpolatione iteratos, Joannis Patriarchæ ad totum Mundum clamores, Interlocutio igitur fe-met ipfam in fuperioribus abundè exponit: Conati fumus Epifcopos cum Ægytii Cyrilli fententia facientes Hæreticifque illius expofitis Capitibus adftipulatos inducere, ut Capita condemnarent. Agunt de omnibus Orthodoxis Ephefinæ Synodi Epifcopis: Exiftimarunt ab ipfis Capitula fuif Quæftio tertia eft, Quomodò interlocutio affirmet Nicænum Symbolum non dumtaxat adversùs Arium, fed emanaffe etiam adversùs Valentinum, Marcionem, Manichæum, Sabellium, Photinum, ac omnem hærefim? Præ cipua difficultas eft de Photino. Hunc enim conftat effe Nicæna Synodo pofteriorem. Fuit difcipulus Marcelli Ancyrani Epifcopi, cujus errores non nifi poft Synodum cœperunt appare re, & qui ipfos, licet dolosè, purgavit tamen in Sardicenfi Synodo. Refpondeo idem fcribi à libro Pontificali in vita Sancti Sylveftri: Hujus temporibus factum eft Concilium in Nicea Bithyniæ. Epifcopi trecenti octodecim. Et damnaverunt Arium, Photinum Sabellium vel fequaces eorum Ibidem laudatur etiam Romana Sancti Sylvestri Synodus, atque adjungitur: Et damnavit iterum Arium, & Photinum, & Sabellium. Iftud ipfum habet antiqui Græci Scriptoris libellus Synodicus: Sancta Synodus contra omnem, bærefim expofuit Divinam fidei difciplinam, Arii videlicet, Sabellii Photini, Pauli Samofateni, Manetis, Valentini, Marcionis, & eorum qui cum ipfis fentiunt. Confonat & eruditus ille adversùm Ne. Cap. 34. ftorianos ac Eutychianos Scriptor, quem Jacobus Gretzerus cenfuit effe Sanctum Anaftafium Sinaitam. Affirmat à Nicæna Synodo præter Arium effe damnatum etiam Sabellium, & adjungit: Damnavit etiam Photini Hærefim, quæ diceret Chriftum & Divinitatis & Humanitatis prin- Cap. 5. cipium babere ex Maria, neque fecundum increatam ipfius Divinitatem præftare faculis. Rectè af firmat non Photini perfonam, fed ejus hærefim effe damnatam à Nicæna Synodo. Eadem ratione Magnus Leo ac alii Patres frequenter afferunt etiam Neftorii ac Eutychetis Hærefes effe ibidem damnatas. Eundem igitur in fenfum accipi oportet & Pontificalem librum, & libellum Synodicum. Ex quo lucet librum Pontificalem à quibufdam malè vapulare quafi de imperitia. ef CAPUT XXIII. --III Et hoc ipfum veftram quæfumus Sanctitatem, ut indubitatè faciatis, pro hoc quod communiter proficit univerfis, & pro gloria Domini Chrifti. Si verò nobis huc etiam Synodicum vifum fuerit deftinari, cui fubfcriptione omnium fit neceffe, univerfi communiter ac fingulatim quifque pro Mandatores Synodi Orientalis Epifcopi, fitetur huic cum tota devotione fubfcribere, at SA reliquorum qui pariter in Ancta Synodus, quæ in Ephefum per Dei gratiam congregata eft, Domino Amiciffimis atque Sanctiflimis, Joanni Archi-Epifcopo Antiochenorum Magna Civitatis & Joanni Epifcopo Damafcenorum Metropolis, & Himerio Epifcopo Nicomedienfium Metropolis, & Paulo Emefenorum Civitatis Epifcopo, facienti fermonem pro Cyro Epifcopo, & pro Sanctiffi mo & Sacratiffimo Berrhææ Acacio, & Macario Laodicenfi Epifcopo Civitatis, facienti fermonem pro Cyro Epifcopo Metropolis Tyriorum, & Apringio Epifcopo Civitatis Chalcidenfium, facienti fermonem pro Alexandro Epifcopo Apamenorum Metropolis, & Theodoreto Epifcopo Cyrenfium Civitatis facienti fermonem pro Alexandro Epifcopo Hierapolitanorum Metropolis: Præfentes præfentibus mandamus quæ fubter annexa funt, Ob hoc præfens vobis Mandatorium fecimus, per quod mandamus atquè concedimus integerrimam, , quam vobis tradimus, poteftatem quam nos quoque ipfi præfentes habemus: Ut cum, Deo juvante, ad prædictam perveneritis Maximam Civitatem, tum fi oportuerit, ut coram Piiffimo Principe, aut in Confiftorio, vel coram Sacro Senatu, five præfente Synodo, de his quæ in quæftionem venerunt, fermonem moveri contigerit, hunc cum nobis condecente fiducia, fapientiaque, ac diligentia moveatis, pro Ecclefiarum utilitate communi. Et fufcipia tis certamen pro omnibus nobis, ità videlicet ut nos quoquè permaneamus, perfeveremufque, & amplectamur verba univerfa, quæ de hac caufa geruntur, & fuerint gefta. Si verò & ufque neceffarium fuerit, pacto vel pace Ecclefiaftica, vel re qualibet alia exigente, ut pro nobis omnibus fubfcribatis. què ad pium tranfmittere Comitatum. Illa tamen conditione fervata, ut omnibus modis hæretica illa Capitula, quæ à Cyrillo Alexandrino Nicænæ Patrum fubintromiffa funt Fidei, cum anathematibus expellantur, ficut quæ aliena funt à Catholica & Apoftolica Ecclefia. Et subscripferunt huic Mandatario Univerfi Orientales Epifcopi. SCHOLIO N. Oftquam nec Joannes Sacrarum Largitionum Comes,nec fecundæ ac tertiæ Principis litteræ potuerunt partes in concordiam trahere, atque ita Synodum cum pace dimittere, Theodofius Imperator probavit fecundam fuorum Palatinorum, & haud dubiè etiam Advenarum Epifcoporum fententiam, quam fupra audivimus à litteris Irenæi Comitis: Alii Illuftres ex Epifcopis, qui & fidei doctrinam accuratè ad veritatis amuffim examinent, & quæ Ephefi contra jus & fas acta funt, buc accerfendos cenfent. Cenfebant non aliundè, fed quofdam ex ipfa Synodo evocandos Epifcopos. Difertè hoc expreffit Caffinenfis translatio: Alii verò quidam dicunt: Rationes quidem æquè folvi debent cundorum, cæteros verò ex Dei Amantiffimis Epifcopis huc convenit evocari, ut rationes fidei corum cum veritate quærantur. Et illa, quæ iniquè in Ephefo facta funt. Et hoc ipfum omnis Synodus poftulavit à Princi pe. Etenim fuas, quibus de allata per Joannem Comitem Sacra graviffimè queritur, ad Theopempum, Potamionem, & Danielem, fuos in Regia civitate Epifcopos, nec non ad ejufdem Ecclefiæ Clerum litteras fic conclufit: Pientiffi mum Imperatorem de his certiorem facite, ac totius Synodi nomine fupplicate, ut noftri mifertus ex hoc tandem fpeciofo ergaftulo nos revocet. Et fi quidem digni fumus, qui pientissimi Imperatoris faciem videamus, id fieri mandet ; fi verò indigni judicemur, quibus hoc obtingat, faltem ad Ecclefias noftras redire nos finat, ne hic univerfi, alii morbis, alii mæftitia confumpti, pereamus. Et litteris fubjunxerunt hanc fubnotationem: Necamur aftibus, cum aeres fint graves, & penè quotidie aliquis fepelitur. Et hujufmodi plura. Ipfa etiam Orientalis Factio idem expoftulavit. Ejus enim adverfus Cyrilli & Memnonis Synodalem reparationem Relatio habet: Rogamus Majeftatem veftram, ut nobis infidiis appetitis fuccurrat, & hinc liberatos ad Regiam civitatem evocet, ut coram Pietate veftra illorum iniquitatem & impietatem redarguamus. Perfuafum enim habemus fieri non poffe, ut legitimo legitimo ordine, quæ propofita funt, conftituantur, nifi veftræ Majeftatis Authoritas intercedat. Quod fi boc Serenitati veftræ non probatur, Supplicamus Nicomediam accerfiri, ut expeditè, quæ acta funt Dominationi veftræ fignificemus, veftræque Pietatis Sandiones accipiamus. Et in litteris ad Sacri Cubiculi Præfectum: Obfecramus veftram Magnifi centiam, ne nos tantis bifce malis undique cinctos negligat, fed evidenti mortis difcrimini eximat, efficiatque ut ad Regiam civitatem accitis fidei noftræ rationem reddere ac prædictorum virorum bærefim, incredibilemque iniquitatem liceat commonftra re. Nam nifi hoc fiat, peribimus funditus, atque allorum furiis pabulum futuri fumus. His igitur cunctis permotus Imperator ex quavis parte evocavit octo. Per novam Sacram. Et hæc fuit quarta ejus ad Synodum Epistola. Eos evocavit Conftantinopolim. Evocationis tempus difcimus ex laudata San&tæ Synodi ad fuos Conftantinopoli Legatos, ac ejufdem civitatis Clerum Epiftola: Pietas veftra fciat Ephefum, perinde ac carcerem, prorfus nos inhabitare, in qua jam trimestre fpatium ufque adeò arcè inclufi tenemur, ut neque per mare, neque per terras liberè, & abfque difcrimine quempiam omninò vel ad pium Comitatum, vel in aliquem alium locum amandare queamus. Synodus fuerat indicta in diem Pentecoftes: Et omnes præter Joannem Antiochiæ Patriarcham ac ejus Collegas Epifcopi adfuerant in exordio menfis Junii. Proinde iftud trimestre fpatium, licet non completum, effe non potuit ante medium Augufti. Miffa tunc ad Principem fuit Synodalis fupplicatio. Quare evocatoria Sanctio nequit adveniffe Ephefum, nifi circa medium Septembris. At his plurimum obeft Epiftola, quam Fa&tionis Legati Chalcedone fcripferunt Ephefum ipfa die, qua fperabant audiri à Principe. Scripta eft undecima menfis Gorpiæi, id eft, quarta die Romani Septembris. Et tunc ifti per plures dies fuerant Chalcedone. Quomodo igitur evocatoria Sanctio non nifi ad Septembris medium pervenit Ephefum? Eft non modica difficultas. Ego aliud nefcio, nifi quod præfata Catholicorum fupplicatio non fuerit ipforum prima: Quod & aliam priorem fecerint, & quod ad hanc Imperator ipfos evocarit. Nam quod evocatio ad ipforum preces provenerit, mox audiemus. Et fic ambarum partium Legati poffint ad Augufti finem perveniffe Chalcedonem, Joannes Sacrarum Largitionum Comes tunc adhuc degebat Ephefi, ideoque & utriufque partis Epifcopos videtur deduxiffe Chalcedonem. Hoc fuadet Synodalis, per octo ejus Legatos tranfmiffa, ad Principem Relatio: Quoniam Pietas veftra, nunc etiam noftra fupplicatione inflexa, per Joannem Magnificentiffimum Comitem bortata eft, ut cecumenica Synodus ex piiffimis EpiScopis, , quos approbaverit, ad veftram Majeftatem mittat, qui universum rerum nofirarum ftatum coram exponat, propterea gratiis veftræ Majeftati actis, felegimus &c. Notanda funt verba : Noftra fupplicatione inflexa. Oftendunt evocationem fa &tam ad preces Orthodoxæ Synodi. Præterea de mendacio convincunt primam poftulationem, quam Orientali Factionis Legati Chalcedone miferunt ad Principem: Horum teftis eft Magnificentiffimus Magifter, qui nobis & illis tertio & quartò convocatis, & hæc nec prætendere audens propter illorum inobedientiam, operæ pretium duxit poft bac nos buc evocare. Ex hifce verbis difcimus plura. Primò, quod Joannes Conftantinopolim redux ftatim è Largitionum Comite fuerit provectus ad Dignitatem Magiftri officiorum. Haud dubiè ob Ephefinos labores. Secundò, quod Ephefi cum Epifcopis quatuor Conventus egerit. Tertiò, quod utriufque partis Epifcopos evocaverit ad Principem. Quartò, quod iftud fecerit compulfus à Cyrilli contumacia. Et hoc eft evidens mendacium. Utraque igitur pars è fuo gremio elegit octo doctiores, & ipfos ablegavit Conftantinopolim. Item utraque pars fuis Legatis dedit certas facultates, inftructiones, & Mandata. Et hoc eft facultatum ac Mandato rum inftrumentum, quod fuis dedit Orientalis Factio. Exftat in Actis Synodalibus. Duxi tamen & hanc Caffinenfem translationem vulgandam. Habet enim aliqua notanda difcrimina. Primùm eft, quod vulgata translatio Paulum Emefenum Epifcopum folius abfentis Acacii Berrhæenfis, Caffinenfis autem Codex ipfum etiam Cyri Tyri Metropolitæ, præfentis apud Ephefum, faciat Vicarium. Ejufdem Cyri vices dat etiam Macario Laodicenfi. Poffit effe mendum Scriptoris, qui Cyri nomen bis per errorem fcripferit. Nam quomodo Cyrus pofuiffet duos Vicarios? Poffit tamen pofuiffe. Quidquid fit, vulgata translatio rectè diftinguit inter has Epifcopales vices. De Paulo Emefeno dicit: Qui idem Acacii Berrhæenfium Episcopi personam in loquendo gerit. At verò de Macario Laodicenfi aliter loquitur: Qui etiam pro Cyro Epifcopo verba facturus eft. Nempe Paulus etiam apud Ephefum in Synodo repræfentabat abfentem Acacium, at verò Macarius præfentem Ephefi Cyrum erat repræfentaturus dumtaxat Conftantinopoli. Eo dem modo Apringius Chalcidenfis & Theodoretus Cyrenfis erant repræfentaturi fuos Ephefi præfentes Metropolitas. Cyrus & Alexander pro Factionis caufa erant ardentiffimi, ideoque voluiffent effe Legati. At quia ex rationibus non poterant, fuas vices voluerunt dictis Epifcopis fuperaddere. Alterum difcrimen eft, quod Caffinenfis translatio omittat Alexandri Hierapolitani & Dorothei Martianopolitani fubfcriptionem, & fimpliciter dicat: Et fubfcripferunt buic Mandatario univerfi Orientales Epifcopt. Haud dubiè etiam Cappadoces, Cappadoces, & Pifida, & Thraces, aliique omnes adhærentes Orientalibus. Etenim Dorotheus palam erat ex Thracica Diœcefi. Porrò vulgatus Translator non fine caufa expreffit duas iftas fubfcriptiones. Forfitan quod fcriptæ effent cum fingulari impetu. Præfertim contra Cyrilli Capitula. Aliorum fubfcriptio haud dubiè poffet nos docere aliquid: Verùm huc ufque nos latet. Notanda funt verba: Pofteaquam in magnam il lam civitatem perveneritis. Edicunt quod hi Legati non Chalcedonem, fed omnino evocati fuerint Conftantinopolim. Quod ipfum lucet ex his verbis: Ad celeberrimam Conftantinopolitanam urbem evocati fumus. Et cum ifta fpe atque opinione læti exierunt Ephefo. At per viam Joannes Comes alia eis dedit Mandata: Eos juffit fubfiftere Chalcedone, & iftic præftolari ulterio rem nutum Principis. Nempe Theodofius paulatim docebatur faniora, & Regiam civitatem metuebat ab eis turbandam. V nit in fuperioribus: Cum perveniffem Treveros, poftridie proceffi ad Palatium. Egreffus eft ad me vir Gallicanus, Præpofitus Cubiculi, Eunuchus Regis. Popofci adeundi copiam: Quæfivit, num Refcriptum haberem vefire Clementiæ. Refpondi habere. Retulit non poffe me, nifi in Confiftorio videri. Dixi non effe hunc morem. Sacerdotalem: Certè effe aliqua, de quibus fecretò deberem cum fuo Principe confabulari. Quid plura? Confuluit eum, fed eadem referenda credidit, ut liqueret etiam priora ex illius arbitrio deprompta. Dixi tamen alienum id quidem à noftro munere, fed me recepto officio non defuturum, gratam mibi effe bumilitatem, in tuo præfertim, quod verum eft, Fraternæ pietatis negotio. Sanctus Ambrofius erat Valentiniani Legatus, ideoque ipfum non ut Epifcopum, fed ut Legatum tractavit Maximus: Ipfum privatim folum folus in fuo Sacro Cubiculo audire noluit, fed dumtaxat publicè in Confiftorio. Principum enim Legati confueverant iftic audiri à Romanis Imperatoribus. Attamen non penitus neglexit debitam Epifcopo reverentiam. Etenim in pleno Confiftorio præter morem adfurrexit, & Ambrofium voluit honorare publico ofculo. Et Ambrofius, ne recepto Legati officio, & dilecto fuo Valentiniano, ac item fuæ in occifum à Ty. ranno Gratianum pietati deesset, admifit ac explevit humilitatem, & cum reliqua audientiam præftolante multitudine ftetit, ac Maximum eft allocutus in Confiftorio. Nihilominus etiam Epifcopali officio non defuit. Etenim ad adfurgentem & ofculari volentem Tyrannum conftanter & publicè edixit: Quid ofcularis eum, quem non agnoveris? Si enim me agnovisses, non hoc loco videres. Quæftio eft, Quid fit audiri coram Imperatore, quid in Senatu, quid in Confiftorio? Quomodo hæc tria differant? Refpondeo differentiam pendere à notitia Imperialis Confiftorii, de quo in Scholio ad tertiam legem Tituli de officio Judicum omnium in Theodofiano Codice fcribit Jacobus Gothofredus: Confiftorium, quod notissi mum jam, locus eft, ubi cum confilio fuo Imperator ubicumque tandem id fit, confiftit, & exinde agit, deliberat, decernit. Etiam in Theatro. Decernit non folummodo privata, fed & publica negotia. Et hæc eft ejus differentia ab Auditorio. In hoc enim fola privata tractabantur. Hinc plures in utroque Codice leges habent hanc fubfcriptionem: Actum in Confiftorio. Porrò iftud Principis confilium non erat quodcumque aut qualecumque, fed fingulare, conflatum ex folis Confiftorialibus Comitibus, ideoque dictum Confiftoriale confilium. Etenim inter varias Imperialium Comitum claffes erant etiam Comites Confiftoriani. Et fanè non infimi. Etenim apud Caf fiodorum habemus hanc formulam: Comitivam primi Ordinis largimur, ut Confiftorium noftrum ingrediaris. Proinde erant primi Ordinis. Inftitutum Magni Conftantini. Alii Consistorium dumtaxat ingredi, alii poterant etiam & deliberare. Item alii in Confiftorio, alii erant intra Confiftorium. Quod Principi adfiderent, apud Flavium Vopifcum in Aureliani Imperatoris vita lucet ex Acholio, qui dicto Principi fuit Magi-fus es Confiftorium. Nec illud, inquam, mei errofter Admiffionum. Quidam volunt aliquos et iam ftetiffe. Et hanc fuiffe unam ex iftorum Comitum differentiis. Et ab horum confiftentia dictum fuiffe Confiftorium. Probant ex Sancti Ambrofii ad Valentinianum fecundum Imperatorem litteris, fcribentis de Tyranno Maximo: Ubi fedit in Confiftorio, ingreffus fum. Adfurrexit, ut ofculum daret. Ego inter Confiftorianos fteti. Hortari cœperunt alii, ut adfcenderem; vocare illi, c. Per Confiftorianos exiftimant à Sancto Ambrofio intelligi Confiftoriales Comites inferioris Ordinis. At certum eft labi. Etenim in Scholiis ad arcanam Procopii Cæfaræenfis Hiftoriam rectè fcribit Nicolaus Alemannus: Confiftorium vocabatur à confiftente multitudine, & Principis Audientiam poftulante. Nam & hodie ad Romanum fummi Pontificis, quod ex Imperii forma defumptum eft, Confiftorium confiftit multitudo. Sanctus igitur Ambrofius queritur fe à Maximo fuiffe adeò defpectum, ut intra primum velum debuerit in Confiftorio ftare, & iftic quafi unus Populo loqui. Hunc fuum fenfum lucidè expo Defcribendum eft integrum San&ti Ambrosii & Tyranni Maximi Confiftoriale hac de re colloquium: Commotus es, inquit, Epifcope. Non, inquam, injuria, fed verecundia : Quod alieno confifto loco. Et prima, inquit, Legatione ingref ris fuit: Vocantis, non ingredientis vitium eft. Cur, inquit, ingreffus es? Quia, inquam, tunc ut inferiori pacem petebam, nunc ut æquali. Cujus inquit, beneficio æquali ? Refpondi: Omnipotentis Dei, qui Valentiniano Regnum, quod dederat, refervavit. Ex quibus plura addifcimus. Primò, quod Sanctus Ambrofius ab Imperatore Valentiniano ad Maximum Tyrannum, Fratris ejus Gratiani Trucidatorem, ac Imperii in Gallia Invaforem, Legatus Treverim, ftatim accefferit ad Sacrum Cubiculum, & intromitti petierit, folus cum folo de rebus arcanis collaturus. Secundò, quod iftud ex Epifcopali Jure ac privilegio poftulaverit. Latini enim Imperatores iftam reverentiam ex antiquo more deferebant Epifcopis. Tertiò, quod Ambrofius non fuerit admiffus fed remiffus ad commune Confiftorium. Quartò, quod Maximus ifti Epifcopali privilegio derogare noluerit, fed fuum facinus fundaverit in alio titu lo. Duplici. Primò, quod Ambrofius non ut Epifcopus accederet, fed ut Legatus laici Principis, ideoque ejus Audientia fpectaret ad Cons fiftorium. Deinde, quod in prima fua ejufdem |
