39. Sed postquam hæc omnia famæ loquacitas A timore portavit. Quæ omnia quid significasse pute mus, nisi laborem quem post experti 140 sumus ? 41. Ergo cum regis ira longitudine temporis in nos nimis accensa, diutius latere non posset, certisque signis, quæ mala nobis cogitabat facere, pateret ; tunc principes nostri singuli et universi pariter legationes assiduas nunc cum litteris nunc sine litteris ipsi regi fecerunt, quibus hoc solum ab eo multa supplicatione petierunt, ut, cœtu principum suorum collecto, se coram eis aut culpabiles ostenderet, et convictos eorum judicio puniret, aut ipsi suam innocentiam judicio quolibet ostenderent, et in ejus gratia, sicut hactenus erant, permanerent. Verum cum ab eo nullum pietatis responsum accepissent, et eum de sua tantum perditione modis omnibus tractare per Saxoniam cœpit prædicare, et mala futura eodem quo postea veniebant ordine prædicere, plebs quidem, quæ causas nescit pensare, lætatur, et omnes qui suas terras invaserint, impetu primo prosternere minatur; at nobilitas magnis angustiis afficitur, dum robur regis prævalidum suumque perexiguum subtili rationis examine metitur. Illinc namque venturos ad pugnam Fraucos utrumque littus Rheni tenentes, Suevos, Bawarios, Lotharingos, et Boemios aspiciun!; hinc vero non nisi Saxoniæ vix tertiam partem inveniunt, quia omnes Westfali et omnes circa Misnam habitantes, regis auro corrupti, a nobis defecerunt 127. Ipsa quoque pars tertia vix secum fida manebat, quia 128 singulos in ea regia 19 promissa assidue sollicitabant. B cognovissent, ad eos qui cum eo principes erant leOmnes etiam episcopi præter quatuor, Magedaburgensem, Halberstadensem, Merseburgensem, Patharbrunensem 130, aut aperte ad regem transierunt, aut animo nutanti nobiscum steterunt, ut in quamcumque partem res prospere cederent, illic securi declinare potuissent. 134 40. Eodem tempore multa per Saxoniam signa fieri vidimus, ex quibus mala quæ post venerunt præscire potuimus. Quod enim in Magedaburgensi prato vidimus corvos 131 tam acriter inter se pugnantes, ut alii alios jacere dimitterent exanimes, narrare supersedeo, quia sacratiora, non minus futurorum præsaga, narranda habeo. Episcoporum nostrorum virga pastorales, aere sereno, immo 132 æstivo calore perusto, stantes in capellis ita madescebant C ut aqua sua manum suam implerent, si quis eas accipiebat 13. In Stidaraburg erat lignea Christi in cruce pendentis imago, quæ eodem tempore tanto sudoris in æstivis diebus manabat fluvio, ut nec mappulis tersa sudare quiesceret, et 135 vascula nonnulla suscepto sudore impleret. Werinherus Merseburgensis episcopus, dum sacra missarum solemnia celebraret, et more solito sanguini dominico partem corporis Christi imponeret, fundum calicis pars illa petebat, ac si caro Christi in plumbum versa fuisset. Quidam presbyter in episcopatu Magedaburgensi in villa Weddinge (28), in neutra parte conversationis egregius, qui nec vitiorum labe nec virtutum laude clareret eximius, dum in sacra mentorum confectione venisset ad communionem, calice levato vidit vinum non solum spiritualiter, sed et 137 visibiliter, in sanguinem conversum; cujus rubore 138 pariter et densitate perterritus nihil inde sumere præsumpsit, sed in Magedaburg civitatem, ubi adhuc 139 venerabiliter servatur, cum magno 132 136 133 gationes dirigunt, et eos, ut animum regis sibi placare velint, humiliter petunt. Ex quibus unam, quara Magedaburgensis archiepiscopus Magontino misit archiepiscopo, placuit epistolam supponere, ut ex hac omnes alias, quia omnes unius modi erant, quilibet possit agnoscere. 42. Domno Sigefrido 11 Christi sanctissimo sacerdoti, Werinherus licet indignus sanctæ Magedaburgensis ecclesiæ archiepiscopus, et cum eo omnes Saxoniæ præsules, duces, comites, et universi simul clerici et lici, magni vel parvi, orationem devotam pariter et servitutem subjectam. Multiplices et magnæ tribulationes, quæ nos nostris peccatis exigentibus inremediabiliter nisi pietas divina subvenerit affligunt, omnium qui vel Deum timent, vel se homines esse cognoscunt, misericordiam suppliciter quærere nos compellunt. Unde quia vestram excellentiam Deum timere pariter et amare cognoscimus, specialiter ad almitatis vestræ misericordiam confugimus, humiliter orantes ut pro ipso Dei timore causam nostram juste pensetis, et, si justa fuerit inventa, misericordiæ vestræ nobis auxilium ipsius amore justitiæ, quæ Christus est, tribuatis. Dominus noster rex, postquam factus adolescens, abjecto principum suorum consilio, sui juris esse cœpit, et eorum qui nec æquum nec bonum considerant, magisterio se subdidit, semper nos insolito more quærebat opprimere, bona nostra nobis eripere, suisque familiaribus ea contradere, non ob aliam culpam, nisi quia illi domi parum vel nichil habebant et terram nostram fructuosam videbant. Itaque munitiora nostræ regionis loca fortissimis castellis occupavit 143, in quibus armatos non paucos constituit, qui nos aut serviliter sibi servire compellerent aut libertatem defendere voVARIE LECTIONES. D 197 defecert 1. 128 qui 1. 129 regis 2. 130 pathabrunensem 1? 131 ita scribendum, res ipsa et Annali̇sta 135 deest 1. Saxo indicant; cervos 1. arripiebat? tangebat 2. 13+ mapulis 1. 137 deest 1. 15. 138 c. corobore 1. neutra parte conversacionis in villa Weddinge egregius 1. утто in sacello argenteo v. 1b, cod. Dresd. 140 eperti 1. I S. 1. 14 W. 1.13 occupatum 1. NOTÆ. 136 139 a. (28) Hodie Wedringen? onines strictum Dei judicium nostras animas a vobis exigere habebit. Qud si vestrum pium consilium rex forsitam audire noluerit, rogamus vos et obsecramus, ut saltom vos et vestros instrumentum sui furoris habere non possit; ne, dum furori ejus ministratis, vitæ vestræ 15 et animæ periculum incurratis. Valete. > 43. Eundem sensum continentes vel fitteris vel verbis legationes cunctis ex illa parte principibus singuli principes nostri miserunt, et tandem a rege vix, magis importunitate devicto quam pietate mollito, responsum hoc acceperunt, quod hoc solo modo suam gratiam habere possent, si se suamque libertatem et omnia quæ possidebant, potestatis regiæ sine omni conditione tradere voluissent. Quod facere rennuebant, quia nullius eum pietatis esse sæpe experti fuerant. lentes occiderent. Ibi quanta pericula, quantas con- A mitas pigra vel minus pia in his agendis fuerit, ditumelias, quanta dampna in nostris corporibus, in nostris uxoribus, in nostris possessionibus passi sumus, et qualiter inde nos ad tempus misericordia Dei liberavit 148, quia vobis notum esse credimus, præterimus. Postquam vero, tempestate tanta misericordia Dei sedata, pacem et gratiam suam nobis reddidit, nichil nos scimus contra eum fecisse 146, unde merito debeat in nos recidiva bella movere. Prædia quæ querebatur ablata, legatis ipsius reddidimus, donec ipsi legati dixerunt, nichil esse reliquum quod reddere deleremus. Castella vel ceteras munitiones quas in nostris partibus destrui præcepit, omnes confregimus 17, nisi quas ipse nobis nolentibus 148 stare permisit. De monasterio suo destructo vel de sepulcris filii vel fratris sui violatis et ossibus eorum disjectis cum qualiter factum sit audieritis, quia nos sumus innocentes agnoscetis. Ipsius castelli ubi harc acta sunt destructionem nulli nostrum credere voluit, sed hanc operam suis famulis 149 et familiaribus injunxit ; qui negligentes et pigri, quo citius quod erant jussi peragerent, rusticos qui in illa vicinia erant convenire fecerunt, et eis demoliendi castelli potestatem dederunt. Rustici vero, sicut rustici imperiti et ab eodem castello multa mala perpessi, cum nullus adesset qui castigaret, nihil in ipso voluere relinqui, quo iterum deberet renovari. Postea sæpius domino nostro regi legationem sicut humiles servi cum multa supplicatione misimus, ut, si quid in illa vel qualibet causa contra eum fecisse videremur, principum suorum judicio vel negando vel emendando satisfaceremus. Quam legationem quia adhuc ut accipere vellet nullius auxilio obtinere potuimus, vestræ sanctitati simul emnes, pedibus vestris advoluti, supplicamus, ut nobis iram domini nostri regis mitigare velitis, eique suadere ut, quod uni faceret homini, facere dignetur universæ genti, scilicet ne prius nos furore bellico devastare quærat, quam nos coram principibus suis criminosos et crimen emendare nolentes ostendat. Securitatem quam vos et alii principes ejus jusseritis, a nobis accipiat, ut ad nos sine bello veniat, et vestro nos judicio vel puniat, si meruimus, vel in pace cum 150 44. Anno igitur et amplius, postquam de Saxonia rex abiit, evoluto, quum rex esset Maguntiæ, in dominicæ resurrectionis festo (an. 1075, Apr. 5), Saxonum nuntius illuc cum litteris venit, quas Udoni Treverensi archiepiscopo, qui missas eo die celebrabat, cum stans in pulpito faceret populo sermonem, porrexit, et ut eas omni populo recitaret et exponeret, ex omnium persona Saxonum pro Dei amore rogavit. Quod cum rex fieri prohiberet nuntius ipse litterarum sensum cuncto populo brevi sermone fidenter exposuit, et omnes qui Deum timerent, ne Saxoniam, prius quam de aliquo crimine convicta fuisset, armis invadere vellent, verbis omnium Saxonum postulavit. Sed dux Suevorum Rodulfus fœderis a Saxonibus cum rege subito compositi noa oblitus, regem, quatenus injuriam cum Deo tum sibi suisque principibus universis contumeliose factam non sine vindicta. dimitteret, instigavit, et ei se cum tota virtute quam posset habere promisit. Idem ceteri principes universi fecerunt, aliqui quidem multis promissionibus aliecti, plures autem vicinae mortis necessitate, quam vitare non poterant adducti. 45. Quod ubi Saxo..ibus est auditum, tunc frequentes regi cunctisque primatibus legationes miserunt, obsecrates, ut se cum ferro nollent in gratia sua dimittat, si innocentes inventi fuerimus. D nocentes invadere; quia si in aliquo rei majestatis Sin hoc noluerit 151, in qualibet regni sui parte principes suos convenire jubeat, et quoscumque ex nobis adesse voluerit, eis eundi, redeundi 159, securitatem tribuat, et quidquid vos judicaveritis de nobis faciendum, faciat. Hoc 153 igitur domino nostro suggerite, et ei pro Dei timore suadete ut nos homines esse cogitet, ne ad periculum animæ suæ nos innocentes perdere desideret. Si vestra subli regiæ ostenderentur, ad ipsorum arbitrium parati essent pœnas dare. Tuue rex archiepiscopo Magedaburgensi cum quibusdam aliis suam gratiam mandavit; sibique a suis amicis esse consultum, ne totam gentem sine culpa deleret, innotuit ; quorum consilium se velle, dixit, audire, si isti vellent a suis inimicis discedere, sibique 155 Burchardum Halberstadensem episcopum, Ottonem ducem, Fri VARIE LECTIONES. 145 liberaverit 2. 116 deliquisse 2. 147 ita 2. confringimus 1. dericum præfectum palatii (29), cùm cete is quos A fideliter defenderet, partem capitis ei superiorem adhuc quæreret, traderent 156. Cui legationi cum consensu ipsorum qui poscebantur est responsum, ut ipsi ei hac conditione præsentarentur, quatenus sub utrorumque principum judicio starent, ut eos illorum sententia vel convictos dampnaret, vel innoxios regis gratiæ cum tota Saxonum gente reconciliaret. Sed Willehalmus Rex agnomine, et Fridericus 157 de Monte, cum viderent aperte jam bellum coepisse, sacramenti quod cum ceteris Saxonibus fecerant obliti, multarumque calamitatum quas ipsi fuerant passi, necnon quod ipsi causa principalis erant incipiendi belli, patriam infideles deseruerunt, et infideliores ad hostem patriæ regem noctu transfugerunt. Nam postea nec cives nec hostes penitus abscidisset. Fratres in illo prœlio fuere diversi, patres contra filios, necnon et alii affectus 166 erant contra se divisi. Sed si quis scelus in suo propinquo faceret, a nemine poterat sciri. Sævissimum quidem fuit il'ud proelium, sed brevissimo tempore peractum. Nam nostri numero quam pauci sed virtute multi ipsi enim hostes numquam tantos ictus gladiorum se fatebantur audisse postquam se a suis desertos esse viderunt, et ipsi multos occidendo fatigati fuerunt, ex paucis pauciores, paulatim se a periculo subtraxerunt, regique victoriæ quidem gloriam, sed cum multa suorum ruina reliquerunt. Nam cum nostris ex partibus, ex summis principibus Gevehardus comes, ex mediis eis fidem habebant, et apud utrosque viles et infi- B vero Folemarus 167 et Suidgerus cecidissent, ex illa deles, despecti et miseri erant. 46. Ergo rex cum toto quem poterat habere exercitu juxta Beringa 158 (30) venit, ibique positis castris consedit. At ex alia parte Saxones circa 159 Nechilstedi 160 (31) sua castra locant, et dum rex eos ad concilium vocet, expectant. Cumque verba quibus suos accusatos volebant expurgare disponerent, aderat nuntius regis, qui regem cum Saxonibus non verbis sed ferro 161 disputare velle dicebat, et huic disceptationi diem crastinum determinaba!. Nondum bene nuntius ille verba finierat, cum veniens alter, regem cum toto exercitu adventare dicebat (an. 1075, Jun. 13). Quod primo non credentes, ubi nimis verum esse cognoscunt, quia nec consilii Jocus erat ineundi nec exercitus ad prælium ordinandi, quod ex improviso deprensi solent facere, pauci quibus vel animus 162 vel arma fuerunt in promptu, fortiter ibant ad pugnam, plures vero, quibus longe vel animus vel arma erant 163, vertuntur in fugam. Verum ipsi pauci qui ad prælium perstiterunt, bene quantum poterant vel suam vel illorum qui fugerant vicem peregerunt. Nam, nisi Deus ibi superbiam nostram humiliare decrevisset, paucissimi nostri totum exercitum illum in fugam vertissent. Fostremi enim illorum, nescientes quod nostrorum pars major fugæ se dedisset, cœperunt et 16 ipsi fugæ præsidia quærere, et, nisi illi nostro rum fugam prius agnovissent, fugiendo nobis victoriam reliquissent. Quem cui belli casus daret occidere, nec ipsis qui occidebant dabatur agnoscere, quia tanta fuit pulveris facta commotio, ut cuiquam vix inter civem et hostem posset esse discretio. Hoc tamen comperimus, quod Udo noster marchio 165 consobrinum suum Rodulfum ducem gladio fortiter percussit in faciem, et nisi nasus gale 158 dependens C Ꭰ parte jacuerunt octo primates, non minus ipso rege nobiles. Hoc prælium primum factum est anno Domini 1075, Idus Junii, feria tertia. 168 47. Ergo rex, adepta cum multo suorum cruore victoria, aliquot dies intra sua castra manebat, donec eos quos de suis metus disperserat recollegit, et mortuos suos vel sepeliri vel in patriam sepeliendos fecit deportari. Deinde Saxoniam nimis lætus intravit, quam sic prostratam, ut ulterius non resurgeret, æstimavit. Obvia quæque prædando diripuit aut incendio consumpsit. Si pagani nos ita vicissent, non majorem in victos crudelitatem exercerent. Feminis nil profuit in ecclesias fugisse vel illuc suas res comportasse. Nam viri per silvas diffugerant, vel ubicumque spem salutis invenire latendo potuerant. Feminas in ipsis ecclesiis, etiam si fugissent ad altare, corrumpebant, suaque libidine barbaro more completa, feminas cum ecclesiis com. burebant. Principes vero nostri diversas munitiones intraverunt, et inde legationes regis principibus 109 obviam miserunt, obsecrantes, ut vel nunc Deo de sua gloria gratias agerent, et fratribus suis in Christo pro Christi nomine vel victis parcerent. Quarum legationum quasdam supponere complacuit, ut ex his lector ceteras, quia omnes eundem sensum habebant, agnoscere possit. 170 48. Sigefrido Magontino et Adalberoni 171 Wirtzeburgensi 7, præsulibus 173 sanctissimis, Werinherus 17 solo nomine Magedaburgensis episcopus, quicquid humilius potest et devotius. Quia vos duos duorum præceptorum Dei flamma plus aliis fervere non dubito, specialiter ad vos duos supplex confugio, rogans et obsecrans, ut in hoc perfectam Dei caritatem, sicut confido vos habere, probetis, ut in miseros fratres misericordia viscera misericorditer VARIE LECTIONES. 165 Udo mar170 victoria 2. 156 traderet 1. 187 frithericus 1. betinga 1b. c. Dresd. 189 S. c. desunt. A. 160 Hechilstedi 1. Wi161 deest 1. 162 animis 1. 163 erat 1. 164 etiam 1b. chelstedt 1b. c. Dresd. Nechilstede 2. 166 effectus 1. chio de Stadhen 2. 187 folomarus 1. 168 disperat 1. 169 princibus 1. 171 alberoni 1. athelberoni 2. wertzeburg. 1. præsulis 1. 17 W. 1. 172 (29) 1. e. comitem palatinum. 173 NOTÆ (31) Nagelstadt ad Unstrudam. habeatis. Cogitate quia, sicut vos melius quam ego A vel labore suæ dampnationis subdere potuisset, non 176 sine suo suorumque periculo sibi subjicere vellet. Quod si nostrum sanguinem, dum nichil ejus supersit, laborat effundere, cogitet hoc non facile fieri posse sine suorum aliqua commixtione 182. Itaque si nobis nullam misericordiam facere disponit, saltem suorum manibus et gladiis parcere velit. Hæc igitur et si qua potueritis aptiora, domino nostro suggerite, eique ut Deum timeat, populumque, cui rector est datus, non perdat sed custodiat, suadete: ut et ille si vos audierit, et vos si bene suaseritis, æternam mercedem recipiatis. novistis, quicquid alicui gratia divina largitur, hoc 179 vel C 49. Dominis et N. sacerdotibus sanctis, ceterisque viris ejusdem virtutis et ordinis, Werinberus 193 plenus omni miseria, æterna participari misericordia. Quamvis omnes supplicationes, quas vestre paternitati verbis vel litteris feci, nichil michi adhuc videam profuisse, tamen iterum vestræ pietati non cesso supplicare, ut, si vos nec mea innocentis calamitas, nec, quæ vel nocentibus solet misereri, flectit ulla pietas, saltem vos tædio suo mea vincat importunitas. Per omnipotentis igitur Dei clementiam vos rogo pariter et moneo, præsules sanctissimi, ut in me vos ipsos considerare dignemini, et me non solum in nullo crimine convictum, sed nec de ullo 184 crimine compellatum, condempnari ne patiamini. Čulpa michi prius imponatur, defensionis michi locus donetur, ubi vel nocens vestro judicio dignum cogar subire supplicium, vel innocens vestrum sub gratia domini nostri 185 merear habere consortium. Quis enim fuit umquam juste prius dampnatus, quam de aliquo crimine fuisset accusatus? Nondum michi cognovi culpam quamlibet imponi, et jam, quasi criminum plurimorum convictus, pœnas sævissimas dedi. Quod si me quisquam domino meo fuisse vel esse perfidum criminatur, non minus quam qui dixit Domino: Demonium habes › mentitur. Hæc igitur cum domino nostro clementer tractate, et ut se regem esse recogitet suadete, et un le rex sit appellatus edocete. Vestra quoque sapientia dignetur secum pensare, cujus vel quanti criminis sit, ecclesiarum bona vastare, ipsas ecclesias polluere vel incendere; et si ullum vel magnum crimen esse videatur, in hoc 187 vos domino nostro fideles esse probate, ut, dum eum ab injusto revocatis, ejus animam ab incendio gehennæ liberetis; ne, dum ille externa sanctorum bona injuste devastat, internis bonis, sanctorum gratia privatus, juste careat. Recorderetur etiam prudentia vestra quia mortem minatur apostolus non solum morte digna facientibus, sed etiam consentientibus. › 186 50. Fridericus vero, Monasterii præsul venerandus, quia de nostris partibus erat oriundus et Magedaburgensis ecclesiæ fuerat olim canonicus, ar VARIE LECTIONES. 178 quod 2. 177 dono 2. 185 179 dapnemur 1. 180 bertoldo et g. 2. d. n. regis 2. ita 2. 186 cogitet 1 chiepiscopo Magedaburgensi litteras misit, quibus A sine culpa vastati, a quibus nos oporteret vel in aperto crimine defendi, tamen de facienda pace consilio vestræ pietatis acquiescimus, si eam fieri posse sine majore 201 dampno nostro viderimus. Illarum partium principes in aliquem locum, quo nos tuti possimus occurrere, veniant, nosque sua sapientia quid nunc acturi simus edoceant; quia quicquid eis placuerit, dummodo nobis vel posteris nostris non noceat, noster consensus concorditer implebit. Quod si paternitas vestra suscipiens hanc 202 operam opere complebit, cum cœlesti præmio nos omnes fideles semper amicos habebit. › D 52. Ipso tempore Deus omnipotens urli Magedaburgensi per sanctorum merita, qui ibi plures habentur, magnam misericordiam ostendit, et ipsam 203 51. Sacerdoti Dei Friderico 189 sanctissimo, Werinberus 190, eo quod vocatur indignus, devotos fraternæ servitutis affectus. Quamvis eo mærore, quem nova tribulatio genuit, ita sim plenus, ut in penetrabilibus cordis mei nullus ulli gaudio possit inveniri locus, consolationis tamen vestræ litteras ut accepi, non parum lacrimas mœroris repressi, quia nonnullum lenimen doloris 191 habeo, cum vel unum fratrem fraterno dolore dolere video. Tunc autem solido gaudio gauderem, si vos sicut tribulationem quam sumus experti, sic innocentiam nostram 199 B urbem totumque illud episcopium a crudeli regis considerare viderem, vel si consilium, quod michi de facienda pace datis, ut ipsa re fieret, adjuvare possetis. Ut enim a rege nostro cunctisque regni principibus, maximeque ab episcopis nostris confratribus, gni ferroque terra nostra vastaretur, quod crimen nostrum tale præcessit? Vel si ullum fuit, in quo concilio sacerdotum, in quo palatio principum declaratum patuit? Quando vocati 193 ad satisfactionem venire contempsimus? A quibus accusati et "* convicti sumus? Immo postquam domini nostri regis iram, licet sine causa, in nos exarsisse cognovimus, singulos principes, sacerdotes et laicos, scriptis et dictis suppliciter oravimus, ut coram veniendi copiam nobis impetrarent, quatenus aut criminosi ipsorum judicio dampnaremur 198, aut sine crimine cum pace et gratia domini nostri dimitteremur. Quod cum nobis nichil prodesse videremus, ipsi domino nostro legationem sicut humiles servi sæpe fecimus, supplicantes ut nos vel in crimine deprehensos judicio principum palam dampnaret 196, vel sine crimine repertos gratiæ 197 suæ serenitate donaret. Hac igitur de culpa terram nostram sævus vastator invasit, igni ferroque pene desertam reddidit. Quod si soli laici in illo exercitu fuissent, forsitan ecclesiis et ecclesiasticis rebus pepercissent. Nunc vero quia 198 plurimi sacerdotes aderant, nulli rei sacræ parcebant, sed ecclesias, quas vel ipsi vel fratres 159 eorum consecraverant, igne nefario succendi videbant, nec contradicebant. Quid igitur tunc laici facerent, cum episcopos ut talia fierent consentire vel etiam instigare viderent. Sed ut hæc gesta sint 200, quamvis ante simus ultra modum puniti quam aliquo modo in culpa qualibet inventi, quamvis ab illis simus cæde et incendio invasione ita mirabiliter defendit, ut nulli qui hoc cognovit liceat dubitare, ipsorum meritis sanctorum tunc illam civitatem incolumem permansisse. Nam cuidam ancille Dei ante proelium per visionem fuerat revelatum, si caput sancti Sebastiani, quod in eadem civitate cum multa venera tione habetur, circa terminos episcopii fuisset portatum, eosdem terminos nullus posset intrare hostium. Quod cum ipsa Meginfrido 20%, ejusdem urbis præfecto, et præfectus antequam exirent ab bellum, nobis audientibus archipræsuli nostro retulisset (52), peracto jam prælio, caput ipsum omnes terminos nostros, antequam rex veniret, circuire fecimus (33), et ita esse sicut ancilla Dei prædixeC rat, ex ipso rerum eventu comperimus. Nam ubicumque rex ad ipsos terminos venit, divino nutu perterritus rediens, nusquam illud episcopium intravit. 188 200 53. Sed cum rex exercitu comitante venisset Goslariam, ibique a quibusdam nostris episcopis triumphali susceptus esset gloria, ab amicis suis, quid sibi foret agendum, quæsivit, et vix, quod sibi utile esset, invenire potuit. Nam consilium quod ei dederunt pene omnes, ut Deo de victoria sua gratiam 205 ageret et Saxones in pacem et gratiam suam sicut rex christianus reciperet, non accepit; quod vero ipse solus volebat, ut statim cunctos suæ servituti subjiceret, ad præsens implere non potuit. Nam nec principes omnes capere valebat, quia per diversa dispersi fuerant, nec diu cum exercitu in hac terra manere potuit, quia fames in illo anno nobis tunc utilis fuerat, et Julius mensis fruges adhuc maturas non exhibebat; nec vero tutum putabat sine exercitu tunc in Saxonia remanere. Abiit ergo 190 W. 1. cum ut fidelis terræ de qua natus erat c. 2. 189 F. 1. 2. 193 deest 1. 19% vel 2. 198 dampnaretur 1. dampnare 1. 200 st 1. 101 majori 2. 902 h. piam op. 2. cj. infra cap. 117. 10s ita ed. glam [gloriam] (daret corr.) ageret 1. confratres dedicaverant 2. NOTÆ. (32) Hinc patet, Brunonem inter clericos archiepiscopi familiares fuisse. '33) Ebra propre Sondershansen. PATROL. CXLVII. 17 |
