facere poterit, hortamar ut faciat, ut Deus omni- A eis recalcitrantes, studio et voluntate refragantur, potens cor illius ad pœnitentiam illustret. Decimas, quas in usu pietatis concessas esse canonica auctoritas sanctivit, a laicis possideri apostolica auctoritate prohibemus. Sive enim ab episcopis, vel regibus, vel quibuslibet personis idem 279 in proprietatem eas acceperint, nisi æcclesiæ reddiderint, sciant, se sacrilegii crimen committere, et ob id æternæ damnationis periculum incurrere. Quia dies sabbati apud sanctos Patres nostros in abstinentia celebris est habitus, nos eorundem auctoritatem sequentes, salubriter admonemus, ut quicumque se christianæ religionis participem esse desiderat, ab esu carnium eodem die, nisi majori festivitate interveniente vel infirmitate impediente, abstineat. Ut nullus abbas decimas et primitias, et reliquá quæ secundum statuta canonum ad episcopos pertinent, sine auctoritate Romani pontificis, seu episcopi consensu in cujus diocesi habitat, detineat, apostolica sanctione firmamus. Nullus episcopus gravamen seù servile servitium ex usu contra æcclesiasticam normam abbatibus seu clericis suis inponat, vel interdictum sacerdotale officium pretio interveniente restituat; idem 280 si fecerit, officii sui periculum subeat. Si quis prædia beati Petri apostolorum principis ubicumque posita in proprietatem suam usurpaverit, vel sciens occultata non propalaverit, vel debitum servitium exinde sancto Petro non exhibuerit, recognoscat, se iram Dei et sanctorum apostolorum velut sacrilegum incurrere. Quicumque autem in hoc crimine deprehensus fuerit, eandem hereditatem beato Petro restituat, et pœnam quadruplicem de propriis bonis persolvat. Si quis episcopus fornicationi presbiterorum diaconorum seu subdiaconorum vel crimini incestus in sua parrochia precibus vel precio intervenientibus consenserit, vel commissa anctoritate sui officii non impugnaverit, ab officio-suspendatur. Ut omnis christianus procuret ad missarum sollemnia aliquid Deo offerre, et ducere ad memoriam, quod Deus per Moysen dixit: Non apparebis in conspectu meo vacuus. Etenim in collectis missalibus sanctorum Patrum liquido apparet, quia omnes christiani ex usu sanctorum Patrum Deo aliquid offerre debent. › In eadem synodo sententia anathematis data est in omnes Symoniacos et Nicolaitas hereticos, qui in erroris sui secta indurati, synodalibus sanctorum patrum diffinitionibus et decretalibus eorum statutis scienter inobedientes, apostatarumque pertinacia 879 deest in ed. 280 id enim ed 281 3 Multa etiam ad utilitatem æcclesiæ præter ista illic promulgata sunt, quæ nunc recensere non est temporis. Actum in ecclesia domini Salvatoris Lateranensi 5 Idus Novembr. (186) anno dominicæ Incarnationis 1078, indictione 1. Heinricus Curiensis episcopus obiit. Heinricus rex natalem Domini apud Mogontiacum non satis magnifice celebravit. Illic contra nostri climatis situm magna fulgura visa, et tonitrua satis terribilia audita sunt, et turbo tempestatis partem non minimam de episcopalis æcclesiæ tectura direptam, projecit in terram; et hoc eo tempore gestum, non minimum admirationi a cunctis habebaB tur. Posthoc (187) Coloniensi ecclesiæ rex contra decretum apostolicum Sigwinum quendam, ejusdem loci decanum, non canonice per ostium intrantem præfecit episcopum. Qui investituram illam de manu regis et ipse accipere contra fas præsumens, mox excommunicationi infelix subjacebat. Dehinc rex juxta 81 Rhenum usque in mediam quadragesimam qualitercumque commoratus, iterum omnes quos contra apostolicam dignitatem conducere et provocare poterat, privatim ad inobedientiam et rebellionem adjuratos contraxerat; et non solum id privatim et clam molitur, verum potius apud Friteslariam in colloquio, quo Saxonum optimates et ipsius intimi astitores his diebus convenerant, palam omnibus fecit prædicari, quia in nullo quod ad C se pertinyerit actu vel negotio curan vel respectum prorsus in domno apostolico habere voluerit. Quod etiam hoc argumento probavit, quia legatos quos in proxima synodo ab eo sibi Romam ad sequentem synodum papa pro causæ illius responsis mittendos constituit, omnino contumax mittere contempsit. Postquam rex Roudolfus post peractum bellum et victoriam adeptam denuo sibi insurrecturum cum non modico exercitu hostem suum prædictum comperit, ipse iterum cum maximo electissimorum suorum militum pugnatorum impetu ci congredi acerrimus omnifariam 282 attemplans, omnifariam 283 perterritum et stupefactum a se profugavit eum. Quo facto dum nichil aliud hac vice ab eo fieri, nisi militiam suam domum a se dimissurum arbitraretur, ipse in Saxoniam suam cum suis glorianter remeavit. Ille autem inmaniter efferatus, Alemanniam, ut prædictum est, eam devastaturus ex improviso invaserat nullum fere nominabilem præter Hugonem comitem (188) hac violentia ad deditionem vel conditionem fidelitatis coacturus. Roudolfus autem rex, Saxonibus suis a se domum VARIÆ LECTIONES. circa juxta 2 282 omnifaria 2. 283 omni faria 2 omnino ed. (186) 13. Kal. Dec. habent acta. (187) exeunte Decembri anni 1078, ut videtur (188) Palatinum Tubingensem, quod castrum ab Heinrico fuisse obsessum anno priore exeun e, gestis Trevirorum adnotamus. Uss. ex dimissis, paci et secundum leges eorum judiciis et A sumptis secum commilitonibus suis, cum magna justitiis absque personarum acceptione justissimus studuit, quantum maxime ipsis adjuvantibus potuit. Post mo 'icum denique ipse febribus et pleurisi inmanissimé arreptus, plus quam duos menses in tantum laborabat et contabuit, ut a plerisque nimirum de vita et salute numquam recuperanda omnino desperatus fuerit. Demum nainque tot periculis Deo ipsum medicante satis desideranter reconvalescens, nativitatem Domini gloriosissime apud...... cum non modico Saxon:corum principum collegio festivissimus celebravit, et mox ante septuagesimam undecumque recollectis militum suorum turmis expeditionem in regem Heinricum accelerare deliberat. C virtutis impetu Rætiam Curiensem devastaturus invadebat, prædis et incendiis insistebat, comitis Ottonis (189) filium cum aliis quibusdam majoribus adjuratum, regi Roudolfo subigebat. Dehinc fortiter quadam clusa seu palma expugnata, interfectis captis fugatisque hostibus, Deo donante cum maxima vi victor regreditur 285, quosdam alios deinceps sub acturus Eadem quadragesima (190) synodus magna Romæ collecta est anno Dominicæ incarnationis 1079, indictione 2, 3 Idus Februarii. Ad quam, licet furtivo vix diversiclinio itinerantes, cardinalis Romanus, Pataviensis et Metensis episcopi, pro tot suarum et æcclesiasticarum injuriarum causis apostolicæ sedi 286 Quod dum ille primum comperit, seque ei in tam brevi temporis articulo non posse resistere vi- B proclamandis, plerisque insidiarum et custodiariodit, consilio cum suis inito, non ex sua set ex optimatum suorum persona, legatos quasi pro pace quantulacumque ad invicem componenda ad optimates Saxonum astutissime fallendos properanter dirigebat, qui bella et seditiones, æcclesiarum desolationes, et tot facinorum inmanitates simulatorie conquerentes detestarentur, quique domno papæ, ipsis et optimis 28 quibusque sese dominumque suum regem Heinricum consentaneos, et in hujusmodi causis emendandis per omnia obodituros firmissime protestarentur, et si aliter verbis fidem non haberent, jurejurando datisve obsidibus ca sibi comprobarent. Quo audito Saxones in brevi eis, utpote tam dulcissime blandientibus, nimium creduli facti, expeditionem inceptam in primis domino suo dissuadebant. Dehinc certum diem in proxima quadragesima ad colloquendum sibi apud Friteslariam constituunt ; et ita pacis foedere clam condicto, domum ab invicem gratulantes discedunt. Demum vero cum, ut condixerant, convenirent, optimates regis Heinrici commenta sua et vecordias qualitercumque defendentes et dissimulantes, se non alia ratione venisse testati sunt, quam ut Saxones apud dominum suum, quantum possent, adjuvarent, si modo ad deditionem venire vellent. Il vero, quamvis frustra se venisse solitisque fallaciis et dolis delusos esse persensissent, bona tamen patientia ad pacem, concordiam et apostolicæ sedis opaedientiam ipsos secundum sese paratissimos fieri oportere, satis admonebant. Isti autem econtra, nullam pacis neque papæ curam sese et dominum suum habituros fore, publica conclamatione professi, fide pariterque pace ad invicem renuntiata, sic temere provocati repatriabant. rum articulis Dei gratia secure pertransitis, gratulanter pervenere. Ubi in audientia totius synodi se proclamantes, episcopi gratanter auditi acceptabantur. Ubi legatus regis Roudolfi (191) prædictas Alemannica devastationis calamitosas multum miserias seriatim conquerendo enumerans, nec non cæteras regis Heinrici tam tyrannicæ præsumptionis per totum ubicumque regnum insanias proclamatorie satis exaggerans, non sine lacrimosa domni papæ perpluriumque commiserantium amaritudine, prout oportuerat cum collegatis suis dignanter audiebatur. Legatus quoque Heinrici regis causas ipsius, quamvis revera non justissimas, plurimis sibi ut fieri solet confaventibus, qualitercumque depromebat; qui cum suis a papa falsitatis convicti sunt; aliis autem ab optimis quibuslibet optime satis credebatur. Publice nimirum in synodo domnus papa legationes Heinrici regis mendosas esse professus est; seque eum a regno judicialiter deposuisse, nec postea aliquatenus restituisse protestatus est. Unde et ilico eum anathematizaret, nisi quod omnibus utriusque partis astitoribus hoc potius placuerat, quod usque in ascensam Domini adhuc exspectando differretur, ob id præcipue, ne quid inordinatum synodus Romana in eum præcipitanter fecisse causari potuerit. Legatus namque illius palam professus est, quod non callide set necessitate coactus dimiserit, quod nondum, juxta quod in proxima synodo papa sanctivit, tales ei legatos direxerit, qui legatos apostolicos pro tam maxima sedanda discordia in Theutonicam patriam securos ducere possent. Juravit autem quod dominus suus tales Romam infra ascensionem Domini missurus esset, et quod ipse in causa regni obediret omnimodis apostolicæ sedi. Juratum est et ex parte regis Roudolfi, quod et ipse VARIE LECTIONES. His diebus ante quadragesimam dux Welfo as Ꭰ NOTÆ. (189) Outo comes et provincialis regius in Rhætia Curiensi notatur in charta Heinrici IV ann. 1050, 12 Jul. Filius ejus fuisse videtur Udalricus comes de Bragantia, uti vocatur in alio ejusdem diplomate PATROL. CXLVII. ann. 1095, utrimque certe idem comitatus intelligi- 14 in colloquio quod papa constitueret, ei pariter oboe- A electionem suam testimonio probabili canonicam diret. Denique domnus apostolicus denuo excommu cavit illum, quicumque, ne in præterito anno colloquium fieret, quolibet ingenio seu factione impedierit; pariterque eum, qui futurum impedierit, quod denuo hac vice constituit. Prædictis autem induciis omnium Romanorum animos sibi conciliavit in tantum, ut non ulterius anathema in Heinricum regem differri petant, si modo sibi obœdire contemnat. Nichil vero de regibus papa nunc sanctivit, nisi quod Pataviensi et Metensi episcopo aliisque collegatis eorum, quantum pro temporis necessitate oportuit, non usquequaque displicuit. Omnes siquidem meliores in parte Roudolfi regis firmissime constiterant, quem obedientissimum domno papæ per omnia comprobaveraut. Theodericus dux (192) comesque Folmarus (195) pro invasione Metensis æcclesiæ excommunicati sunt. Itemque omnes, qui bona episcoporum, Mogontini scilicet et cæterorum qui de sedibus suis expulsi fuerant, injuste sibi vendicaverunt. Item Mediolanensis episcopus et Ravennas; nec non pariter qui abbatem Augiensem ceperant, qui et ipse ad synodum pro causa sua proclamanda tetenderat, Parmensis episcopi (194) milites anathematizati sunt. Ipse autem ob eandem capturam ab officio suspensus est. Abbas 287 tandem, cum aliter se non posse liberari persentisceret, pecunia suis pacta ac jurata captoribus, dimissus ab eis, Romam, prout antea disposuit, gratulanter pervenit. Inde causa sua apud papam ad libitum peracta, non sine periculo ad Augiam quondam suam revertitur; cui rex Heinricus jam in pascha tyrannum illum anathematicum, quem etiam cellæ sancti Galli destruendæ superposuerat, antiabbatem suo more apposuerat. Misit quoque domnus apostolicus litteras (195) per totum Theutonicum et Italicum regnum sancto Petro obedientibus in hæc verba: Si qui sunt presbiteri, diaconi vel subdiaconi, qui jaceant in crimine fornicationis, interdicimus eis ex parte omnipotentis Dei et auctoritate sancti Petri introitum æcclesiæ, usque dum pœniteant et emendent. Si qui vero in peccato suo perseverare maluerint, nullus vestrum officium eorum auscultare præsumat, quia benedictio illis in maledictum vertetur, et oratio in peccatum. Et cætera. Beringarius Turonensis (196) heresim suam illic abjuravit, catholicam fidem professus. Heinricus Augustensis clericus, qui a rege Heinrico investituram Aquileiensis ecclesiæ jam suscepit, esse ibidem testificatus est; set pro investitura contra canonicam et apostolicam sanctionem a laica persona sibi usurpata a papa reprobatus, diffinitionis ejusdem statutum se ignorasse et non audisse, synodo id ita judicante, jurejurando palam comprobavit. Dehinc toto conventu pro eo in id ipsum apud papam intercedente, in primis, ut moris est, justam et idoneam obedientiam ac subjectionem et suffragium apostolicæ sedi et sancti Petri vicario papæ Gregorio per jusjurandum professus, ab co anulum et virgam et cætera Aquileiensis patriarchatus insignia canonice suscepit; set non cum eo deinceps usquequaque fideliter egit. Cardinalis quoque Bernardus, quid laboris et periculorum in partibus B nostris sustinuerit, et quam minimum æcclesiæ prodesse potuerit, et inter cætera, quia regem Heinricum suo consensu in primis a Mogontino et sex aliis cum eo episcopis judiciali censura juste excommunicatum, et ipse juxta præceptum illius a communione corporis et sanguinis Domini eum cum omnibus sibi consentientibus abalienaverit, et a liminibus æcclesiæ ut sacrilegum ejecerit, et ei regni gubernacula utpote tyranno et invasori interdixcrit, et regi Roudolfo utpote sedi apostolicæ per omnia obedientissimo subliderit, domnum apostolicum non omnino tacuit; nec non Romanorum præcipuis et quibusque optimis hæc omnia seriatim intim: re non omisit. C D 989 Domnus autem apostolicus miro quodam ingenio jam plus quam annum hæc omnia sibi non ignota quasi dissimulando sustinuerat. Quod nonnullis magnæ fuit admirationi cur fecerit nisi forsitan illud colloquium, quod pro tam maxima discordia sedanda denuo jam jamque sub anathemate constituerat, ad efficiendum quod voluerit, solum sibi sufficere non dubitaverit. Sin autem, colloquium imped turis et sibi ad pacem et concordiam non obodituris, istud tunc ad priora sua anathemata quasi ex improviso accumulatum, justissimus ac severissimus judex tanto magis in æternum damnandis 288 inponere destinaverit ut quem mitem et dissimulantem perduelles contempserant, vindicem tune durissimum perditissimi experiantur. Eidem Romanæ synodo Gregorius papa præsidens dixit (197) : Ordinationes 289 illorum, qui ab excommunicatis sunt ordinati, sanctorum Patrum sequentes vestigia, irritas fieri censuimus. Item 290 sanctorum prædecessorum nostrorum sla VARIE LECTIONES. 287 Augiæ grossa sæc. XIV in 2. 288 damnand 2. (192) Lotharingia; ef. Gregorii VII Reg. vi, 22, data v Non. Mart., a. 1079 Uss. (193) Metensis. (194) Eberhardi, clerici antea Coloniensis, qui Cadalao successerat; cf. Greg. VII, R.g. vi, 18. (195) Ile litteræ inter Gregorianas haud legentur. Uss. 290 Cap. II in murg. 2. (196) De hac causa in synodo tractat Bernoldus in Opusculo n. 17, et Hugo Flaviniacensis. Uss. Cf., Acta concilii, Mansi XX, p. 523. (197) Litteræ Gregorii, Reg. vi, 28, 29 datæ sunt in synodo 16 et x Kal. Mart., ind. 2, igitur a. 1079; non ut Ussermann vult a. 1078. · Romam ad se securos cautissime reducerent. tula tenentes, cos qui excommunicatis fidelitate aut A gatione illic peragenda omnimodis communitos', sacramento constricti sunt, apostolica auctoritate a sacramentis absolvimus, et ne sibi fidelitatem observent, omnibus modis prohibemus. Patriarcha autem, qui unus ex intimis regis Heinrici fuerat, non optima fide et studio inpositam sibi legationem observans, nuntium secretalem, qui voluntatem illius et obedientiam exploraret, regi festinanter Ratisponam pro se direxit. Ipse autem collegatos suos hac vice retardando, Aquileiam suam revertitur, ipsi autem Padaugiam 293 (199) diverte runt. Rex autem hujusmodi legationem a papa sibi directam comperiens, solita contumacia eam non maxime, utpote non observaturus, diligebat. Verumtamen quasi legationis apostolicæ inscius, nuntium Romam non modicis fallaciis dolisque instractum Osniburgensem episcopum ad condictas in illius tantotiens falso simulata, hac etiam vice papam deluderet, et ut anathematis illius sententiam et synodum jam in tyrannidem regis compescendam specialiter ferme destinatam artificiosus plurimum qualitercumque impediret. Ipse denique pascha Ratisponæ quomodocumque egit, ducatum Alemannia in erroris irritamentum comiti Friderico ibidem commendans, et Augiensem abbatiam 29, quam ipse jam bis symoniace venditam, dehine Eggihardo, a fratribus suis regulariter electo et juxta privilegii ejusdem loci statutum a papa legittime ordinando, contradidit; et quia injuste 28 parti ejus (200) favere non ausus est (201), nunc injuste reprobato et in prædicta captione detento, tyrannum quendam (202), sancti Galli cellæ quem prædiximus invasorem et devastatorem, pariter illic 286 Contra fas præeficiens, in orientalibus Pagorie et Norici sinus partibus, incolas illos devastando et Liupaldum marchionem ad deditionem sibi cum alis quibusdam coartando, usque in pentecosten ferme commoratus est. Item 291. Et quoniam multos peccatis nostris exigentibus per causam excommunicationis perire cottidie cernimus, partim ignorantia, partim etiam nimia simplicitate, partim timore, partim etiam necessitate; devicti misericordia, anathematis sententiam ad tempus, prout possumus, oportune temperamus. Apostolica itaque auctoritate ab anathematis vinculo hos subṭrchimus : videlicet excommunicatorum uxores, liberos, servos, ancillas, seu mancipia, nec non rusticos et servientes, et omnes alios, qui non adeo curiales 29 sunt, ut eorum consilio scelera perpeirentur, et illos qui ignoranter excommunicatis communicant, B ducias dirigebat, qui quolibet ingenio et obœdientia seu illos qui communicant cum eis qui communicant excommunicatis. Quicumque autem aut arator, sive peregrinus, aut viator, in terram excommunicatorum devenerit, ubi non possit emere, vel non habet unde emat, ab excommunicatis emendi et accipiendi licentiam damus. Et si quis aliquid excommunicatis non pro sustentatione superbiæ, set humanitatis causa dare voluerit, fieri non prohibemus. Actum in ecclesia domini Salvatoris 5 Nonas Martii anno Dominicæ incarnationis 1079. Domnus itaque apostolicus pro causa prædicta diffinienda synodum denuo in ebdomada pentecostes fieri destinavit; missisque legatis ad regem Heinricum patriarcha (198), Albanensi episcopo Petro viro religioso. et Oudalrico Paduano episcopo, cum aliis suis fidelibus, quid ipse in synodo super co statueret, per ordinem illi demandavit, et ut certum tempus et locum colloqui ad arbitrium suum et otium cum legatis prædictis in brevi determinaret, ipsi tractandum concessit; et ut obœdientiam, quam ei multotiens Romam probandam verbis demandavit, nunc re ipsa veram experiretur, ab eo exigebat. In argumentum quoque obœdientiæ probandæ ipsi præcepit, nt pacem cum omnibus sibi adversantibus usque ad prædicti colloquii consummationem firmissime pepgisset, et episcopis quos sede sua jam expulerat, potestatem liberrimam æcclesiarum rerumque suarum, et securum pacificumque ipsis utendis et possidendis ingressum et arbitrium, remota omni læsione et perfidia, concederet; et de potentioribus D religiosissimisque suis septem viros Romam ad cendictum tempus sibi dirigeret, qui jurejurando sibi securitatem facerent, ut legatos suos ad 'prædictum colloquium cum pace perductos, ct in commissa le 291 C Uxor vero regis Roudolfi nomine Adelheit, filia Adelheide marchionissæ, soror Berthæ reginæ uxoris Heinrici, ex quo ipse Saxoniam intravit, in episcopatu Constantiensi in Duello (205) et in aliis castellis juxta Rhenum qualitercumque conversala, egestate, morore, variisque adversitatum calamitatibus confecta, demum ægritudinum mortaliumque febrium aliquamdiu confecta molestiis, disposita domo sua et, prout oportuit, animæ suæ salute omnimodis in Christo provisa, felici o utinam! consummatione in manus illius devotissime moriens spiritum suum commendavit, et ad monasterium VARIE LECTIONES. 293 Cap. III in marg. 2. id est efficaces glossa sæc. XIV in 2. p. ad augiam 2. 294 abbatic 2. 298 ita 1. 2. justæ Uss. scripsit. 296 vox supra lineam scripia 2. NOTE. (198) Cf., ep. Gregorii ad Heinricum Aquileiensem patriarcham, Reg. vi, 58. (199) i. e. Paduam, Oudalrici sedem; v. pag. 518, lin. 41. (200) Heinrici. (202) Oudalricum. sancti Blasii (204) cum omnifario exequiali debito A sis, quamvis simulatæ, obœdientiæ ejus compertis, ofliciose satis sepeliebatur. Rex autem Roudulfus jam viduus factus, apud Goslariam pascha magnifice celebravit, et expeditionem suam, quamprimum optimatibus suis oportunum videretur, in Heinricum acerrimus, salis prudenter disponebat; nec non tota Saxonia pace firmissima mirabiliter counita, legali gentis illius jure et constitutione, judicium et justitiam absque personarum acceptione omnibus in id ipsum æqui servantissimus sollertissime faciebat. Filium vero illius (205), cui jam parvulo adhuc ducatus Alemanniæ a rege Heinrico delegatus est, dux Welfo cum nonnullis senioribus qui ad eum pertinebant, assumptum Ulmam perduxerunt, eique se cum civibus jure solito subdiderunt, communique suffragio et laudamento dominum sibi et ducem nunc denuo confirmaverunt. B circa pentetecosten ad eum Ratisponam pervenerunt. Ubi non satis magnifice acceptati, negotium pro quo missi sunt pro viribus exequi pertemplabant. Demum vero plurimum toto ingenio et artificio regi instantes et surripientes, vix ab eo verbialiter tantum quamquam pacis simulatæ, et coll quii Romæ in synodi audientia per legatum ipsius jurati, laudamentum et consensum extorquebant. Et missis statim præ se in Saxoniam ad Roudolfum regem et ad cæteros Saxonum principes, nec non ad ducem Welfonem et Alemannorum meliores et majores legatis, demandabant eis, ut et ipsi ob eandem causam secum tractandam ad Friteslariam in condicto die sibi occurrerent. Nec mora, percepta hujusmodi legatione, Saxones cum rege suo præceptis apostolicis obedientissimi, juxta quod demandatum est illis peregérant. Dux autem Welfo cæterique de Alemannis illuc advocati, dum et ipsi jam venire paratissimi fuissent, ductores, qui a rege Heinrico ad securum ductum ipsis nominati, sunt, ab eo solita ejus perfidaque vecordia retracti sunt, ne ad condictum eos perduxissent. Saxonibus quoque eadem perfidia molitus insidias, dum et ipsi patriæ suæ fines egressi legatis apostolicis occurrebant, nou paucos militarium copiarum cuneos de Boemia a tergo eis inmiserat, qui terminos illorum irrumpentes ac devastantes, manu prædatoria diripientes cosque hostiliter omnimodis molestarent. Quos taC men, malo suo dum marcham sic invaserant, marchionales turimæ in unum collectæ, incursu bellico profligatos partim interfecerant, partim victos ceperant præter quos fuga ipsis paucissimos quam vix diripuerat. Illis autem inde domum digressis, comes Fridericus collectis undecumque ex parte regis sui Austrifrancis, Raetis, Vindelicis, Pagoariis, et quibuscumque poterat militaribus copiis, et ipse Ulmam non sine periculo, illic pentecosten acturus, invaserat; set audito ducis Welfonis citato in eundem contra se locum hostili impetu, vix pernoctans illic, cum tribus suis episcopis inde secum proturbatis cum dedecore timidus et inbellis loco cedebat. Dux itaque illuc ingreditur, et post paululum obsesso illic in proximo quodam firmissimo castello (206), ad injuriam Friderici prædicti plus quam duas ebdomadas illum ibidem sibi pugna congressurum audax nimis et bellicosus præstolatus est, donec machinamentis balisticis quæ mangones theutonizant, totum diruit expugnavit et incendit, castellanosque omnes sine qualibet conditione ad deditionem sibi coar.avit. Fridericus autem congregatis omnibus qui tanto tempore quomodocumque poterant 297, et videns se duci ad congrediendum bello adhuc longe nimis inparem, cum dedecore suo non minimo suis in diversa vertentibus, tristissimus returnabat. Ilis quoque post pascalibus diebus Bertholdus marchio, ducis Bertholdi filius, spectabilis multumque liberalis adolescens, et omnifaria morum honestate strennue se et satis virtuose agens, uxorem sibi accepit Agnetem, Roudolfi regis filiam, et ipsam D admodum in suis omnibus non minus marito virtuosam. Legati vero apostolici Eonorificentissime a Mogontino archiepiscopo cæterisque omnibus et majoribus et minoribus apud Friteslariam acceptati, causam et rationem sui adventus palam omn bus simul aperiebant, salutem et apostol cam benedictionem pacis, justitiæ, et obedientiæ amatoribus enuntiabant. His gratulanter auditis, Saxonum principes cum rege suo nec non suæ partis communiter universis, ad pacem indictam custodiendam, et ad tanti dissidii et seditionis causam juste et sententialiter examinandam, et colloquii sententiam statuti observandum se per omnia domno papæ obœdientissimos fore protestati sunt; eo autem pacto, si pars adversaria in id ipsum, datis a se utrisque obsidibus mutuisque jurisjurandi firmamentis pari VARIE LECTIONES. Prædictus autem patriarcha cæterique sedis apostolicæ legati (207), per nuntios quos præmiserant et Osniburgensem episcopum regis Heinrici respon 297 polāt 2. NOTÆ. (204) Ubi familiæ hujus mausoleum erat, uti apud C. Gerbertuin de Rudolpho anticæsare videre est. Uss. (205) Bertholdum. (206) Fortasse Kirchberg aut Erbach. Uss. (207) cf. Hagonem Flavin. et Gregorii epistolas ad ipsos legatos et ad Germanos. Uss. Gregor., Reg. VII, 3; Mansi XX, 289. |
