plurima terrarum fundorumque illi conferebant do- A capelle donationem in villa Waurantis dicta, dinaria, sicut inferius patebit. CAP. V. Traditio de villa de Worinhoud. 7. (8) Post prædictam etiam venerabilis memoriæ Adroaldi traditionem, qua se in ejusdem loci constructionis primitias primum exhibuit, quidam prædives Heremarus suæ proprietatis villam Worinhoud (9) dictam, Deo sanctoque Bertino contulit. Qui scilicet beatus vir tantorum divinæ largitatis impensorum non ingratus, quidquid sibi a Dei conferebatur fidelibus, eorum saluti revera consulens supernis sancivit usibus. Nam in prædicto fundo sanctum Winnocum a puero sua disciplina instructum cum ejus aliis commilitonibus direxit, quibus ut ad pauperum receptionem cellam ecclesiamque in honore S. Martini ædificarent jussit: quod prædicti viri unanimes in Domino instanti labore compleverunt tempore modico. Statuto etiam fratrum conventiculo, suum in omni sanctitatis exercitio æmulum discipulum, sanctum scilicet Winnocura præfecit, quia de ejus vita et moribus non dubitabat, quem secum ab infantia sub Dominica monasterii schola nutrierat. Taliter ergo B. Bertinus omnium cœnobiorum Tarvennensis territorii auctor et pater exstitit, tantoque germine in provectu Ecelesiæ Christi fructificavit. Omissis tandem omnibus, quanta industria cuncta necessaria loco propriæ habitationis curavit providere, subsequenti narrabitur serie. CAP. VI. Qualiter cœmeterium acquisivit. B C 8. Umnibus igitur commodis ejusdem loci sui fratribus perquisitis, cœmeterium parare non potuit, uti in palude. Super qua re sui in omnibus adjutoris dilecti Dei antistitis Audomari consilium et open non distulit quærere. Qui præclarus pontifex solita charitatis adfuit exhibitione, ejusque consilio conmunicato et labore, fossa ambiens cœmeterium, eidem cœnobio consecravit in prædicti collis vertice, constructa in ejus medio basilica in veneratione sanctæ Dei genitricis Mariæ. Quam communi perfectam opere S. Bertino ejusque cœnobitis concessit integre anno sexcentesimo sexagesimo Incarnationis Dominicæ, donationem suam confirmans facta per privilegii descriptionem traditione, in qua se ejusdem beati Patris cunctorumque fratrum sub ejus patro- f cinio Deo servientium orationibus commendavit, petiitque ut in eodem cœmeterio, eo totius carnis viam ingresso, corpus exanime humarent. Cujus privilegii exemplar hic inscribere curavimus, uti tunc temporis a præfato Christi præsule Audomaro factum accepimus. Exemplar chartæ S. Audomari de cœmcterio. (Ex Chartulario Folquini, S. Bertini monachi. Vide Patrologic tom. CXXXVI, col. 1189.) 9. Igitur decedente domno Audomaro episcopo, trigesimo quinto anno post prædicti cometerji et (8) Deest hoc capitulum in antiquo Anonymo. (9) Worimholt dicitur in Vita S. Winnoci infra ad ann. 717. stante a Sithiu cœnobio fere quatuor milliaribus a domino Bertino secundum ipsius beati viri in hoc privilegio rogatum exinde deportatus, in suprascripta basilica, ante altare sanctæ Dei Genitricis est humatus, ac deinceps ipsa basilica domno Bertino fuit subdita. 10. Largus igitur bonorum operum retributor contra diabolicas persuasiones indefessam sui militis Bertini aspiciens pugnam [oculi enim Domini aspiciunt super justos, et aures ejus in preces eorum (Psal. xxm, 16)], magnamque ejus de ovibus sibi creditis intuens curam, almificis cum signis ac virtutibus glorificavit, de quibus, favente Domino, pauca subsequenti narrabimus sermone. CAP. VII. Traditio Walberti (10). 11. Fuit igitur quidam vir nobilis honorificus et comes secundum vanam hujus sæculi dignitatem nomine Walbertus, uxor vero ejus Regentrudis fuit nuncupata. Huic vero Waulberto et conjugi suæ pater confessionum (11) beatus fuit Bertinus, nee non et compater fuit secundum sæculi laudabilem ritum inter Christianos ad conjungenda fraternæ charitatis fœdera conservatum. Beatus igitur Bertinus utrisque verbum sæpe prædicabat divinum. Quapropter pins vir prædictus Walbertus ad B. Bertinum sæpe venire solebat, ut a beato viro divina præcepta audiret, et ut a sacro ejus ore post communicationem corporis et sanguinis Christi more benediceretur solito. Quadam igitur die ad basilicam sanctæ Dei genitricis semperque Virginis Mariæ, ubi etiam B. Bertinus S. Audomarum sepe'ivit, supradictus Walbertus veniens, ibidemque orationem complens, aliqua eum necessitate subito retrahente ad beatum neglexit venire Bertinum, sed ad suam propriam incaute remcaverat domum. Tunc suus discipulus nomine Dodo beato nuntiavit Bertino dicendo: Valde venerabilis Pater, admiror quod vcster fidelis in Christo amicus Walbertus in proximo nobis hodie iter faciens sine vestræ benedictionis petitione ad suam insolenter perrexit domum. Tunc sanctus Christi confessor Bertinus prophetico spiritu plenus prædicto ait discipulo: Antequam, fili, ad suam Walbertus perveniat domum, ad quam nunc properando se credit cito esse venturum, valde pœnitebit, quod hodie sine nostræ benedictionis munere de hoc perrexit loco. › Quod secundum beati viri præscientis verbum effectus probavit rei. Eolem enim die post solis occasum nuntius a Walberto velociter secundum domini sui præceptum equitando ad beatum venit Bertinum, statimque postquam ad sancti viri præsentiam venit, ejus provolutus vestigiis, tremula ad eum ait voce: Domine, vester benevolus in Christo amicus Walbertus modo in confinio mortis et vite positus vos in Dei postulat nomine, ut pro eo secundum solitam vestræ charitatis pietatem mise(10) Verbatim ex antiquo Anonymo. (11) Confessarium vocant: quo de munere seu ollicio lege præfationem huic sæculo præfivam. B multa alia sicut antiquitas asserit, prædia B. Bertino tradidit, et usibus fratrum in Sithiu Christo famulantium perpetuo delegavit. Sicque paulatim rebus sæcularibus renuntians, omnique studio cœlestibus inhians, jamque monachus fieri desiderans, S. Bertini hortatu et consilio fretus, in Luxovio (15) habitum religionis suscipere irrevocabili spondet devoLione. CAP. VIII. Traditio de Hunulfricurt (14). 12. Vir quidam inclytus nomine Amalfridus tradidit domno Bertino monasterium quod ipse construxerat in proprietate sua, nomine Hunulfricurt, in pago Cameracensi super fluvio Scald, ubi et filia ipsius illustris viri, Auriana nomine, abbatissa sanctimonialium rectrix esse videtur eo tenore ut hoc ipse dum adviveret, per precariam haberet, et post suum obitum ac filiæ ejus Aurianæ, supradictus abbas Bertinus seu successores sui hoc habeant, teneant ac possideant: et quemcunque præpositum ibi præponere voluerint, licentiam habeant, sicut etiam exemplar illius traditionis apud nos hactenus conservatum testatur, actum anno ab Incarnatione Domini sexcentesimo septuagesimo septimo (15), indictione sexta. ricordem deprecenini Dominum, ut per vestras in A hæreditatis suæ partem, villam scilicet Arkas et conspectu æterni Regis gloriosas preces de mortifero periculo quod sibi nuper accidit, solamen recipiat. Postquam enim in hac die sine vestra benedictione ad suam volens properare domum perrexerat, subito in medio viæ spatio de suo in quo velociter equitabat equo dejectus, super petrosam incautus corruit terram, multisque in ejus corpore membris collisis, femoreque ejus, beatissime Pater, penitus confracto, mortem sibi subditam adesse putat, nisi illum, ut credit, per vestras sacras orationes pietas liberet divina. Seit enim quod hoc sibi periculum per suam contigit negligentiam, quia sine vestræ benedictionis tutamine per hostis callidi astutiam, aliqua se necessitate retrahente de hoc hodie loco perrexit. Idcirco, vos in Dei nomine de prædicta negligentia veniam petendo precatur ut potum vestro sacro ore benedictum sacrisque manibus signatum ad eum antequam moriatur transmittere dignemini. › Tunc venerabilis senex casu fidelis amici commotus, suo incunctanter jussit discipulo ex œnophoro (12) quod in sacrario positum fuerat, vinum propinare, ut ad ægrotantem celerrime mitteretur amicum. At juvenis leviter sancto respondit abbati: ‹ Est, ut reor, beatissime Pater, spatium mensis integri, aut eo amplius quo nec in eo de quo dicis vasculo una phiala fuerit vini. Huic sanctus Christi confessor et fide perfecta et charitate plenus suo dixit discipulo : ‹ Vade, fili, in Dei nomine ad illud de quo dicis vasculum; Dominus enim noster cui omnia possibilia C sunt, qui adest in opportunitatibus (prope est enim Dominus invocantibus eum [Psal. CXLIV, 18]), nostro ægrotanti amico, credo, salutiferum dabit potum. › Tune juvenis sancti viri præcepta secutus, in prædictum intrando sacrarium, illud vas de quo paulo ante sancto dixit abbati, quod nec una in eo fuisset vini phiala, divina largiente gratia, hac vice plenum optimo invenit vino, cujus mirabilis odor prædictam compleverat domum. Tunc sanctus Christi confessor Bertinus immensas omnipotenti Domino gratias agens, Walberti ait puero: De hoc vino aliquid tecum portando ad tuum velox recurre dominum. Tunc ille in eadem nocte immenso repletus gaudio ad suum reversus est dominum, totumque ei quod factum fuerat narrando miraculum, salutiferum sibi D potum de prædicto propinaverat vino. Postquam vero de eodem benedicto biberat potu, in eadem hora, divina medente manu sanus effectus est, immensasque omnipotenti Deo salutis suæ auctori gratias referens, cordisque compunctione repletus, magnam CAP. IX. Quod plurima signa, licet nos lateant, per eum fecit Dominus (16). 13. Præterea per sanctum virum mira divinitas egit, quamvis partim ipse celandi studio, partim tunc præsentium negligentia occuluerit. Sed omnibus miraculis labor in Dei servitio indeficiens est præferendus, et cura pervigil animarum sibi commissarum. Omni itaque tempore vitæ suæ in præparatione loci sibi a Deo traditi sudavit, cujus labori adeo divina gratia adfuit, ut suo tempore priscis monasteriis regia affluentia constructis, et numero pignerum sanctorum, et rerum abundantia coæquaretur. Sanctus igitur Christi confessor Bertinus, postquam Adroaldus in Sithiu locum tradiderat, quinquagesimum septimum annum regiminis sui agens, virum venerabilem suum monachum Rigobertum nomine, successorem sibi ordinavit ; ipse vero privatim agens reliquum vitæ suæ, in divina se contulit contemplatione. Edificaverat etiam oratorium quoddam, adhuc vivente suo prædilecto Audomaro Dei antistite, quod ab orientali plaga templi S. Petri constructum dedicari fecit ab eodem pontifice in veneratione sanctæ Dei genitricis Maria, quo potissimum pernoctans in precibus dies non minus indefessus Christi miles supplebat jeju Amalfridus regali privilegio confirmari fecit, quod sic incipit: Quoties recia postulatio, etc. Datum Kalend. April. anno xiv regni nostri, Barisiaco pala tio. Deinde Amalfrido Aurianaque defunctis, moniales ibi succedere, S. Bertini successores inhibuerunt, et monachos ibi statuerunt. Quomodo vero sit alienata, et ab hac obedientia nostra recesserit, scripta nostra non continent. Lege Vitam S. Austreberte ad ann. 784. (16) De verbo ex antiquo Anonymo. niis. Venerabilis igitur abbas Rigobertus vices A limite, tanto confestim divinitus figitur pondere, ut excubiarum ejus in gregem Domini industria exsequens, ejusdem Patris jussu monasterium (17) in honore B. Martini paucis temporibus magno opere ædificavit. Erat enim summæ devotionis in hunc confessorem Domini, ejusque memoria plurimum inserviens et dilectioni. ultra ferri non posset, coaçta etiam ad ferendum præsentium multitudine. Sicque anus præceptum quod ad reverentiam sancti excoluit dum vixit, defunctum corpus ad votum viventis animæ transgredi non potuit. CAP. XI. Quod Erlefrido post Rigobertum cœnobium suum commisit (20). 15. Post paucorum annorum sudorem Rigobertus impetrata pii præceptoris sui indulgentia, et ipse se in otium spirituale contulit, perfectumque se tanti Patris discipulum doctrina ejus et exemplis instructum hac sui mutatione ostendit. Qui egregius Pater Erlefridum suum a puero nutricum abbatem successorem ordinavit, qui alteri non infe CAP. XII. De transitu B. Bertini. CAP. X. Qualiter vir Dei tentatus fuit a diabolo 16. Condigna sancti viri laboribus Christus rependere præmia volens, vocatum ad se transire fecit plenum dierum perfectorumque meritorum. Quem præfatus abbas Erlefridus omnisque cœtus monachorum cum honore maximo, ut tantum decebat Patrem, conditum sepelierunt in cœnobio proprio, quod constructum erat in honore sancti præsulis Christi Martini. Transiit autem idem Dei athleta nona Septembris, anno incarnati Verbi sexcentesimo (21) nonagesimo octavo, ætatis vero centesimo duodecimo, Childeberti vero Francorum regis quintodecimo, anno ex quo eumdem locum construere cœpit quinquagesimo nono. Eodem autem tempore venerabilis rex Childebertus cum regnasset annis sexdecim, migravit ad Dominum, regnavitque Dagobertus puer filius ejus post cum annis quinque. Sub cujus tempore prædictus abbas Erlefridus basilicam S. Martini supra S. P. Bertini cumuluin ampliori opere reædificare cœpit, constructa venerationis ara ad caput tumuli, ubi plurima per beati viri merita Dominus peregit miracula, e'quorum numerositate, Domino favente, paucissima promemus. LIBER PRIMUS MIRACULORUM. CAP. I. De piscatore sanato (22). Tres viri in piscationis arte periti nocte Dominica in Rhodano flumine juxta beati Mauricii martyris monasterium (servi enim erant illius loci) navim ascendentes, retia ad capiendos extenderunt pisces: (17) Id est ecclesiam S. Martini quæ nunc parochialis est. Sic S. Petri monasterium, id est basilica, infra num. 14 : quæ basilica amplius non exstat. (18) Ex præcepto regule S. Benedicti cap. 35 id oflicii ministri mensæ aliis præstabant. (19) Istius interdicti usus perseverabat adhuc sub finem sæculi tertii decimi, ut patet ex Iperio, cap. 52, parte iv. Confer. lib. 1 Mirac., cap. 12. PATROL. CXLVII. · D dein insolita eorum retia in eadem nocte intravit multitudo, ita etiam ut nec illis per prolixa annorum spatia, quibus in prædicto flumine retia extendere solebant, tales magnitudine apparuerunt pisces, nec tantam ante piscium multitudinem una (20) Ex antiquo Anonymo. (21) Annus quintus decimus Childeberti regis convenit cum anno Christi 709, cum jam elapsi essent anni novem supra quinquaginta ab origine monasterii Sithivensis. Quanquam Folquinus Bertino annos regiminis duntaxat 54 tribuit in Chron.,. lib. 1, cap. 21, an librarii errore. (22) Ex antiquo Anonymo. 35 B cœperint nocte. Hinc læti navigantes ad portom, A retroque pendebant altare. At dum egressus cœpis• quem soliti erant post piscationem intrare, nequi'verunt se de prædicta movere navicula. Duo enim ex ipsis pedum et manuum officio privati toto fuerunt corpore contriti. Tertius autem officio pedum privatus surdus effectus est; super eos enim pro-pter noctis Dominicæ Resurrectionis transgressionem ultio supervenit divina. Hinc ille qui auditum ct ambulandi amisit usum, duobus nitendo fustibus, catque aliorum comitantium suffragio fultus, loca sancta orationis causa circuire decrevit, ut amissam -corporis sanitatem per gloriosa sanctorum merita recipere mereretur. Post intervallum igitur tempo-rum, multis ab eo peragratis locis, ad prædicti confessoris Christi Bertini in Sithiu monasterio positum venerabile venit sepulcrum. Et cum fratres in prædicto loco commorantes nocte Dominicæ Resurrectionis in eadem ecclesia, in qua corpus beati pausat Bertini, nocturnas cantarent vigilias, prædictus vir immensa ægritudine correptus a suis sociis in ecclesiam deductus est. Et cum longo spatio cum lacrymis orando suam sanitatem per mcrita sancti Patris Bertini a Domino postulasset, quando lectio Evangelii more solito recitata fuit, vidit circa se lucere multa luminaria, paulatimque a se sentiens infirmitatem recedere, auditu recepto pedumque recuperato officio, subito divina largiente gratia in prædictorum præsentia fratrum sanus effectus est. Et post synaxim omnipotenti Domino et B. Bertino gratias agens, suis gradiendo pedibus lætus et sanus propriam repedavit ad domum. set quærere aditum portæ, mirum in modum vidit, sicut postea narravit, quamplurimos sibi terribiles assistere inimicos. Nam tentatus a diabolo, permissus quidem est avidus rapere prædam, sed penitus auferre non est permissus. Unde contigit ut, dum portis patentibus minime pateret sibi regressus, revertens per medium monasterium iter arriperet, insulamque peteret quæ intra paludem ejusdem monasterii sita est, ut ibi apud quemdam sibi cognitum reponeret quod furtim a sacris abstulerat. Interea custodes ecclesiæ una cum fratribus refectorium exeuntes, dum prospiciuut sacrorum damna vasorum, mox coadunatorum concursus factus est monachorum, et in tantum sunt mente consternati, ut quid dicerent vel quid agerent, quo se verterent, non reperissent; sed suis hoc exigentibus peccatis evenisse concorditer clamabant. Misericors autem Dominus meritis S. Bertini confessoris su, non diu est passus jugiter sibi servientium animos periclitari. Fur enim infelix jam memoratus dum hine cuneos inimicorum, inde aquarum ac paludis impedimenta cerneret (nam, ut nescientibus loquar, locus ille talis est ut per mille passus et mulɔ amplius nisi navigio non habeat ingressum, excepta una porta ab Occidente, per quam pedites et equites plaustraque ducentes liberum solent habere ingressum); consitos quasi per præcipitia parietum atque tectorum cœpit dare saltus. Quod cum vidisCsent ibidem degentes, sublata prorsus ambagine totius dubitationis, hunc esse reum, hunc clamitant CAP. II. De quodam sacrilego (23). sacri furem exstitisse thesauri; et ideo taliter a Quidam homo ex parte nobis incognitus, sed dæmonio agitari. Cum autem detinuissent eum, quosicut postea probavit eventus, maligno spiritu relibet ingenio interrogatus est, quid sibi evenisset pletus, cum cujusdam religionis se esse simulasset, vel quare dementasset: et statim exposuit totius per tres continuos dies quasi orandi grátia ecclerei veritatem. Quid plura? prævaluit contra eum siam prædicti Patris nostri Bertini ingressus, mularbitrium ejus, unde missus est in Nervium (24), in toties se humo prostravit quasi compuncto corde loco famoso, castello videlicet Menapiorum. Condofunderet preces; sed quoties exiit, seras valvarum luit autem super eo unanimitas jam dicta congrediligenter consideravit, aliud tamen in præsentia gationis, miseruntque ad comitem ejusdem loci, et custodum fingens. Nam aliquando se incurvavit, redditum est ei liberum exire. Sed quia in aliis quasi ibi dissolutas religaret corrigias aliquando quampluribus tentus erat flagitiis, ut postea comvero casum simulans manicarum, in eodem exitu pertum est, ideo forte permodicum habuit pœnitencurvatus collegit. Expertus tamen totum quod voluit, tiæ tempus septimanam enim tantummodo supernotavit horam qua fratres post sextam causa refe- D vixit. O quam breve est præsentis vitæ tempus ad ctionis ad panem percipiendum peterent refectorium. Sicque aggressus cultro arrepto¡ pressit lignum per juncturas valvarum, quo ambæ in transversum stringebantur, cum aliunde ferreo pessulo firmatum non esset, ita ut capite vectis ejusdem sursum elevato aditum præberet intrandi. Tunc miser ille, sed non miserabilis, malitiæ suæ pandebat effectum. Nam ingressus furatus est vasa argentea, quæ sub coronis ac lampadibus coram (25) Ex antiquo Anonymo. (24) Turnacun Tournay, ad Scaldim fluvium în confinio Hannoniæ et Aptesiæ, quam urbem Menupiorum vocat Philippus Bone Spei abbas in Vita S. Amandi episcopi. Ei Julius Caesar, De bello Gallico, comparationem æternitatis! Hortamur ergo omnes qui hæc audierunt, omittere mala, sectarique bona. CAP. III. De quodam fugitivo, nomine Benjamin (25). Multis igitur sæcularium hominum turbis ad sæpe dictum monasterium ob amorem Dei confluentibus, et monasticæ religionis desiderio ardentibus, inter cæteros Benjamin nuncupatus, generis secundum sæculum nobilitate pollens, plurimum ex hæreditate propria monasterio conferens, aditum petiit conver lib. 11, cap. 4, lib. m et lib. iv, cap. 38 Menapios Morinis adjungit. Hinc corrigenda Ferrarii sententia de Menapiis. (25) Ex anticuo Anonymo. sionis, laudabilique, ut facie tenus videbatur, sim- A nativitatis, stetit, casuque subitaneo in terram pro plicitate totum se contulit monasterio. Susceptus ruit. Quem fratres citissime accurrentes a terra itaque hic atque inter fratres collocatus est cæteros. levaverunt, eumque aciem oculorum clarissime Sed non post multum temporis sagitta percussus protendentem videntes protinus rogitavere qualiter diabolica, cœpit sua mala opera defendere, ac nimio sibi a Domino foret salus data visionis. Dicebat auinstinctu inimici illudi, mortiferisque persuasionibus tem eis quod, cum pura mentis intentione Dominum consensum præbere. Cumque a fratribus spiritali- exoraret, duas faculas ex sepulcro S. Bertini vidit bus sæpissime corriperetur, non modo non emen- jactatas oculis suis clarissimum lumen infundentes, datus est, verum exosos cos habuit, quos ob suam sicque lumen oculorum fore reparatum. Tunc omniperversitatem plurimum contristari conspexit. Diu bus claruit quod per merita B. Bertini pristinæ itaque in hac perversitate toleratus, tandem de redditus sit sanitati : statimque sine mora eum in monasterio est egressus. Igitur monasterium relin- priorem revocavere locum, propensius majorem quens cœpit lustrare domos propinquorum, et quæ- honorem quam in primis initiis vitæ monasticæ rere qui illi secum habitandi assensum præberet, venerationem adhibentes. Ille vero nec in priore denequam scilicet ejus operibus consentiendo. At cum jectione delapsus, nec præsentis honoris cumulo in nullum reperiret, omnesque cum propter remissio- B se elevatus, rectissimæ pede fidei per semitam bonæ nem propositi sui exosum haberent; cœpit demum operationis ex hinc agebat itinera Christi, ac ei frefrequentare furta, cœnosisque nimium inquinari quenter concinebat: Exaltabo te, Domine, quoniam stupris, et alia nefanda exercere facinora. Cum suscepisti me, nec dilatasti inimicos meos super me. talia ergo solibus insequeretur quotidianis, omnipo- Domine Deus meus, clamavi ad te, et sanasi me. Dotentis clementia Domini quæ ingratos quosque per mine, eduristi ab inferno animam meam (Psal, xxxIX, flagella vocat ad regnum, fecit cum ex nimio capitis 2). Sicque paulatim crescendo pervenit ad charitadolore lumen amittere corporale. Vix autem post tem, quæ perfecta foras mittit timorem (I Joan. iv, 18). tam diram carnis afflictionem, obtinuit a propinquis Igitur post hoc in sancta conversatione plures duxit suis ut, quocunque illis videretur modo, solatium ei annos, positus gratuita misericordia Domini Christi, propinquitatis aliquod impenderent. Susceptus ergo qui est benedictus in sæcula. est ab illis, sed jugiter verborum contumeliis ve:beratus. Propter salutem enim suam misericors Dominus lumen ei abstulit oculorum, et solatia non sivit adesse propinquorum. Quadam igitur die cum valde contumelia frequenti mastus foret, divino compulsus instinctu, ducatum sibi ad monasterium B. Bertini præberi rogavit. Quod cum factum fuisset, coram ecclesiæ januis prostratus quotidie Dominum de præteritis negligentus placare studuit insistens jejuniis et orationibus lacrymisque assiduis, psalmodiansque dicebat: Ego autem sum vermis et non homo, opprobrium kominum et abjectio plebis (Psal. xx1, 7): tu autem, Domine, susceptor meus es, gloria mea, exaltabis caput meum (Psal. 111, 4). At Pater monasterii ejus videns humilitatem, a Domino cor ejus intellexit visitatum, et ad portam eum collocavit præbendo victum quotidianum. Ille autem, sicut jam dictum est, in pœnitentia perseverans, animum ut arcum habuit extentum, qua- D fenus sæpissime humum lacrymis rigans mereretur audire: Dimissum est peccatum tuum. Quadam ergo die cum synaxis horæ tertiæ a fratribus cantaretur, memoratus frater juxta altare quod in media ecclesia situm est, ubi venerantur reliquiæ Dominicæ (26) Ex antiquo Anonymo. (27) Sic passim homicidia luebant illius temporis homines; alii vero dato pretio, quod Wergildum appellabant; alii verberibus et membrorum mutilatione. Qui ad ecclesiam confugiebant, aut deprecatores mittebant, levius puniebantur, aut ferreis nexibus, aut pecuniæ multa. Eginhardus in epist. 48 ad Marchradum vicedominum deprecatur, ut Williranno et Otberto, qui ad limina SS. Marcellini et Petri fugerant, liceat sofrere Weregeldum pro CAP. IV. De quodam pœnitente a vinculis ferreis soluto (26). Quidam vir civis Aurelianensis, Adam nomine, de vico Pruniaco (Prunay), ob fratricidium (27) C jussu episcopi urbis Aurelianensis ferreis nexibus ventrem brachiaque constrictus, cum per plures annos sanctorum loca visitando, tantæ incommoditatis molem sustincret, tandem a B. Petro apostolo cujus limina Romæ frequentabat, duorum nexyum solutionem adeptus, per visionem, ut ipse testabatur, admonitus est ut cœnobium Christi militum Audomari atque Bertini per longa terrarum spatia exquirendo, corum se patrociniis devote committeret. Qui monitis cjus parens, per diutinos anfractus locum designatum adiit, et nocte octava apostolorum secundo Nonas Julii, in basilica S. Petri fratribus nocturnas laudes celebrantibus, primamque lectionem lectore pronuntiante, horrore non modico circumfusus protinus cecidit, statimque ferreus nexus confractus, longiusque e brachio propulsus est. Quem vocibus lacrymabilibus Deo et sancto Bertino gratias referentem fratres a terra levaverunt, simul etiam ipsi auctori Deo et patrono suo Bertino debitas grates laudesque referentes. fratre suo, qui quemdam socium suum occiderat, et ut ei membru perdonertur. Et epist. 25 pro alio qui eodem se receperat homicidio perpetrato, ut indulta membrorum integritate verberumque pœna, liceat illi solutione pecuniæ componere atque emendare quod mala voluntate commisit. Ex quibus patet non fortuita solum, sed voluntaria homicidia; non pœna capitis, sed levioribus pœnis expiari tum solita, el pœnas diminui ob confugium in loca sancta. Lege Miracula S. Bertæ infra ad ann. 725. |