Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

duo priora incrementi a Binario ad Unitatem mo menta. (II+II+I) In foliis autem seriora et minora momenta adveniunt, sed fructificationis partibus explicatis major constantia. Adultiora folia enim sæpius finduntur, et accedunt compositis foliis quandoque nova foliola; nunquam autem flori aperto didynamo quintum deficiens stamen su pervenit. Nunquam folium quinatum postea ternatum, sed hoc quandoque quinatum fit.

Redeamus nunc ad Verbasci florem, in quo primo observationes nostras instituere cœpimus, et videamus an numerus partium ejus per datas leges construendus. Vidimus jam incrementum ab Unitate ad Binarium corollæ, et incrementum a Binario ad Unitatem staminibus originem dare. Calix autem in proportione laciniarum incrementum staminum sequitur. Restat fructus qui bi- vel quadrivalvis est. In priori casu repræsentatur per II + II 20° +13°, in altero, qui termino proximius, per II+II2+13° Tali modo numerus partium fructificationis hujus a legibus, certos numeros admittentibus, reliquos autem excludentibus, derivatur. Hæ leges, systema corollinum, stamineum, calicinum et valvulare Verbasci formantes, sequenti modo figurari possunt:

1

Laciniæ Calicis = II+II+ I = V.

[blocks in formation]

Multum autem abest, ut præcedentes formula omhes incrementi leges earumque modificationes conti neant. Castus autem a nobis observati ad sequentes reveniunt:

[blocks in formation]

In sequentibus modificationes harum legum monstrabimus et exponere conabimur, quomodo per hasce leges, ab observatione immediata et comparativa derivatas, et aberrationes constantes numerorum a numero fundamentali et declinationes formarum symmetricas a regularitate, explicari possint. Indicabimus quomodo hæ mutationes locum habeant; cur autem tales sint id assignare nostrum non est, quamvis certi simus causam differentiæ legum incrementi esse physiologicam, ut differentiæ causa inter diversas formas primitivas crystallorum physico-chemica est. Terminos autem quales sunt lusus naturæ, depauperatio, abortus naturalis vel luxuries in expositionibus nostris admittere supervacaneum erit.

!

[ocr errors]

CAPUT TERTIUM.

De incremento simplici.

Incrementum simplex locum habet, quoties omnes

numeri organi vel systematis organorum, ab Unitate ad Summum, in individuis ejusdem speciei, vel in speciebus ejusdem generis, partibus æqualibus, vel inæqualibus non tamen symmetricis reperiuntur. Idem assumitur, quando in familia, formarum et organorum diversitate non diviti, genera arctissima affinitate ita junguntur, ut characteres differentiales difficilius quam in reliquis assignari possint, cujus rei exemplum dant Gramineæ.

Numerus summus staminum in Valerianis hucusque observatis Quinarius est; Valeriana sibirica enim quandoque pentandra reperitur; V. supina et V. ruthenica tetrandræ sunt, V. officinalis cum majore specierum numero triandra est, diandra V. cornucopicæ, monandra demum V. rubra, Numeri staminum hoc in genere ab Unitate ad Summum per simplicem progressionem arithmeticam crescunt, ita, ut per hanc incrementi legem nullus intermediorum excludatur. In Corispermo squarroso flores 1-2-3-4-5 andros observare licet, quamvis Monandria frequentior sit numerus. Signa hujus incrementi modo sequenti figuramus: Stamina = I. Valeriana rubra.

:

[ocr errors]
[ocr errors]

=['+1'+1'
=I'+1'+1'+1'

= II. - Cornucopiæ. =III- officinalis. =IV. - supina.

=1'+1'+1'+1'+1'=V. - sibirica.

Quodvis horum signorum momentum vocamus, ita, ut in quovis signo numerus momentorum numero Unitatum æqualis sit.

Incrementum simplex, in memoratis casibus æquale vocamus propter partium magnitudinem æqualem. In glumis et calicibus Graminearum bivalvibus incrementum simplex, sed una tamen valvula opposita sæpius major. I+I2. Calix Graminearum autem in Typha ad Ternarium et æqualitatem partium pervenit. Incrementi simplicis inæqualis momenta symmetriam partium non admittunt.

1

Incrementi simplicis natura per se patet, ejusque ratio ulterioribus explicationibus et exemplis non indiget. Observandum tamen raro hanc legem occurrere et raro per illam numerum partium indefinitum evadere. Pariana, in Gramineis ubi genera mono-diet triandra, unicum genus est polyandrum.

Raritas incrementi simplicis per ipsam quoque systematis sexualis distributionem demonstratur. Si enim incrementum simplex in numero partium fructificationis dominaretur, classes et ordines illorum a numero pendentes omnino impossibiles fuissent, imo magna pars totius botanices systematicæ, hoc incrementi modo prævalente, corrueret; plantæ enim per differentiam numeri partium non amplius distingui possent. Remaneret, ut character constans, sola situs diversitas; hæc autem primarias tantum ministrare potest divisiones.

CAPUT QUARTUM,

De incremento composito.

Incrementum

2

,

Incrementum compositum certos et definitos numeros partium admittit, reliquos omnes autem legi non respondentes excludit. Ita incrementum a Binario ad Unitatem primo Binarium, (II+II**°+III.) postea Quaternarium, (II+II+I=IV.) dein Quinarium (II'+II+I=V.) admittit, Ternarium autem et Unitatem necessario excludit. Incrementum ab Unitate ad Binarium autem primo Unitatem, (I+II*•° + II° = 1.) postea Ternarium (I' + II * + II • ° = III.) dein Quinarium (I+II+II3= V.) admittit, Binarium auteni et Quaternarium excludit. Natura incrementi compositi autem semper talis est, ut in ipsa inæqualitate partium, symmetria illarum conservetur. Quod ut oculo magis pateat, lineæ in N.o 1-15 inspiciendæ, quæ axes verticales partium consideratarum repræsentant; axes hos autem præcipue consideramus, quia præsentia partium non ab illorum latitudine sed ab altitudine pendet. Hanc ob causam partes omnes per axes verticales figurabimus, ut schema generale habeamus diversis organis idem incrementum sequentibus conveniens. Sic per hos axes verticales et folia et corollæ calicisque divisiones et reliqua organa omnia repræsentamus. Axes petalorum Saxifraga sarmentosæ videndi in N.o 3. c. et eodem modo

1

« VorigeDoorgaan »