Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

In dezen stand bevonden zich die heigronden, toen de minister van Z. M. Leopold I, koning der Belgen, aen de kamer der Volksvertegenwoordigers voorstelde, al de heiden, die in België nog aen de gemeenten behooren, in cultuer te brengen, hetgeen door de wet van den 25 february 1847 aengenomen is.

Byna geene volkeren zyn beleefder dan de inwoners der Kempen, om de vreemdelingen te onthalen, bezonderlyk voor allen die trachten mede te werken om hunne gronden te verbeteren en de vage heiden tot bebouwing te brengen; bovendien zyn zy werkzaem en leerzuchtig; zy zoeken meer kennissen over den landbouwtrant te bekomen, en bekennen eenvoudig dat zy in sommige bewerkingen der gronden en aenkweeking nog onderhouden hetgeen zy van hunne voorvaders gezien hebben, en heden zou kunnen verbeterd worden. By het doorreizen dier landstreek, om kruiden op te zoeken, heb ik wel bemerkt dat de natuerlyke gesteldheid der landstreek in de Kempen zuiver en derhalve gezonder is dan in sommige andere gewesten, alwaer men poelen, staende waters en moerassen ontmoet; dewyl die landeryen meest droog en zandachtig zyn, verschaffen zy aen de menschen eene opene, heldere lucht, van alle benevelde dampen bevryd. Het hoornvee en de kudden met schapen, die de weiden en heiden overdekken, zyn er gewoonlyk, door het droog voedsel van heide en gras, van eenen zeer goeden aerd. De veefokkers van Vlaenderen gaen alle jaren by voorkeur de koeijen, waermede zy hunne weiden beleggen en zooveel voordeel uit trekken, naer de Kempen koopen, daer die altyd op vette weiden hare gezondheid behouden en weldra boven alle andere hare vette bekomen.

Door dezen kweek van hoornvee worden de Kempenaers merkelyk beloond en zyn bekwaem hunne landen te mesten, waerop zy naer mate vele vruchten inoogsten. Het kan niet wel mogelyk wezen al die vage gronden, die zich nog in de Kempen bevinden, aenstonds te beploegen of tot land, bosschen of weiden te brengen, dewyl zy nog te weinig bevolkt zyn en deze vermeerdering van menschen langzaem moet aengroeijen. Ten andere er zou vette ontbreken, om al de nieuw bewerkte gronden in eens te mesten, en waer mest en vette ontbreekt, kan men natuerlyk

geene voldoende vruchten erlangen. Niet dat ik zeggen wil dat die nieuwbewerkte gronden in sommige streken niet zulke goede vruchten als elders in België zullen voortbrengen, maer toch moet er naer evenredigheid der omploeging mesting worden aengebragt. Ik laet my voorstaen dat na verloop van weinige jaren, indien de vage gronden door begoede eigenaers en kundige landbouwers worden aengekocht, zy veel tot 's lands bloei en welvaren zullen bybrengen.

ZEVEN-EN-TWINTIGSTE HOOFDSTUK.

OVER DE BEWARING DER SAPPIGE VRUCHTEN.

Door het zaeijen, enten en okuleren op wilde stammen teelt men heden in Europa wel 1000 soorten van verschillige vleezige of sappige vruchten, waervan byna een derde ruw of gebakken en gekonfyt op de tafels in de huishoudens geëten kan worden, en de twee andere derden meest worden gebruikt om cider, perendrank of andere geestryke dranken te maken. Deze medesoorten komen voort van 78 soorten van boomen, die aen achttien familiën behooren, en deels van 67 verschillende soorten, die zich duidelyk onderscheiden.

De vruchten der heestergewassen kunnen onder vier verschillige klassen gesteld worden, te weten: de bezievormige vruchten; de kern- of pitvormige vruchten; de steenvormige en de drooge of zaedhuisdragende vruchten; maer die worden ook nog in drie verdeeld, te weten, zomer-, herfst- en wintervruchten. Van deze groote hoeveelheid soorten van vruchten kent men byna maer deze, die in den herfst geplukt worden, welke bekwaem zyn in de fruitkelders te bewaren, en die men 's winters by de hand kan hebben om op de tafels te dienen; want het meeste deel der vruchten welke in den zomer geplukt worden, kunnen wel aenstonds als nageregt geëten zyn, maer voor de winterprovisie niet bewaren. Het zyn dan enkelyk de Appels en de Peren die men met den herfst plukt, welke men tegen het verderf kan behoeden, en hun schoon levendig kleur en lekker aengenaem sap veel verbeteren, met die in eenen fruitkelder, op

goede, welgeschikte plaetsen, te bewaren. Ik zeg niet dat men altyd een bezonder lokael moet hebben, om die in goeden staet te behouden, want veel hoveniers en boerelieden bewaren de schoonste vruchten van hunnen kweek zelfs in de buizen die zy dagen en nachten bewonen, met die zorgvuldiglyk in koffers, kassen of op planken in het donker te plaetsen; maer zy hebben de voorzigtigheid van nooit die vruchten dan by schoon droog weder en een weinig vóór hare rypheid af te plukken. Kortom, het bewaren der vruchten binnen den winter hangt af van drie hoofdzaken ten 1° den voordeeligen tyd om die te plukken en de voorzorgen om die weg te sluiten, welke men op tyds moet nemen; ten 2o de goede zuivere hoedanigheid der plaets alwaer men die schikt in te sluiten; ten 3o de zorgen welke men verder binnen den winter daeraen moet toebrengen.

Het tydstip om in den herfst de vruchten best te plukken, kan men niet juist bepalen, dewyl dit gemeenlyk meest afhangt van de standplaets en het klimaet waerin zy groeijen; nogtans de tyd en wyze van dit te verrigten, kan ook dikwils op de vruchten eenen grooten invloed hebben.

De beste verrigting is, wanneer men een lokael om die vruchten in te bewaren heeft bereid, eenen dag te kiezen wanneer het omtrent ten twee ure namiddag schoon weêr is, en dan de vruchten met hare stelen van den boom te plukken, die men met zorg, zonder te botsen of te kwetsen, zachtjes in eene mande legt; het is zeer prysbaer deze inzameling van Appels en Peren te verrigten omtrent acht dagen vóór dat zy hunne volle rypheid bekomen hebben, daer zy alzoo veel beter bewaren en hunnen aengenamen geur behouden; maer indien zy te vochtig waren, laet men die een of twee dagen droogen, zonder nogtans die met eenen doek af te droogen, waerdoer men gemeenlyk den bloos of dons beneemt, die de vruchten bedekt, haer tegen de verrotting behoedt, ongevoeliglyk op de schelle indroogt en op zoo eene wyze de aders stopt dat de lucht in de vrucht niet kan dringen; men heeft derhalve, om de aders toe te stoppen, het gomwater uitgevonden, waermede men de vrucht bestrykt, die alzoo eenen langen tyd kan bewaerd worden. De fruitplaetsen voor al deze

gemelde vruchten, mogen niet te warm, te koud noch te vochtig zyn; daerom is een goede drooge kelder, alwaer de koude geenen indruk kan verrigten, altoos de beste plaets, en nog bovenal moeten de fruitplaetsen van de huiskens, mestputten, staende en vuile stinkende waters, zoo veel mogelyk verwyderd zyn.

Om eene goede fruitplaets te schikken, stelt men rondom die plaets houten schragen, waerop men planken van omtrent 1 meter breed legt, en 50 centimeters de eene boven de andere plaetst; men stelt dan daerop die vruchten in ryen, elke soort by elkander; nadat deze twee of drie dagen alzoo geplaetst zyn, moet men de deuren en vensters sluiten, om donkerheid aen de vruchten te geven, dewyl de groote klaerte der lucht haer nadeelig is.

Om de Druiven te bewaren, heeft de ondervinding bewezen dat zy op geene planken mogen liggen, maer wel aen draden moeten gehangen zyn; men kan derhalve eenige hoepels van verschillige middellynen vormen, en de eenen tusschen de anderen vast maken, indervoege dat zy een kroonkandelaer verbeelden, aen welken men op weinige plaets zeer veel trosjes kan hangen. Om die Druiven tot in february versch te eten, kiest men eene matige zuivere plaets, en men snydt met eene scheer al de verrotte beziën uit de trossen; verder zet men op iederen rank of steel van die trossen eene bezie, waervan het sap in de tros drinkt, dat de vruchten hare verschheid en goeden smack doet behouden. Als men ziet dat het sap van die bezie geheel in de tros gedrongen is, moet men die aenstonds door eene versche vervangen.

Alzoo kan men de Druiven tegen het verderf behoeden, om als nageregt op de tafel naer wille te gebruiken.

Men moet ook op tyds al die gemelde vruchten bezigtigen, en de rypste met al die beginnen te verrotten wegnemen; verder by strenge winters die van den vorst bevryden en tegen ratten en muizen trachten te beschermen. Als men Appels of Peren vervrozen vindt, mag men die by het vuer niet ontdooijen, maer die enkelyk in het koud water dompelen, waerin zy zullen ontdooijen, zonder hunnen smaek te verliezen; zy moeten zachtjes uit het water genomen en gedroogd zyn. Hetzelfde kan men ook met de Aerdappelen verrigten, wanneer die 's winters vervrozen zyn; maer zy moeten seffens geëten worden.

Sluitrede.

Myn doel, by het uitgeven van dit werk, alleenlyk geweest zynde den lust tot den land- en hovingbouw meer en meer op te wekken, zoo durf ik hopen dat men de gemeene uitdrukkingen, waervan ik my veeltyds bediend heb, zal gelieven te verontschuldigen, dewyl ik hier en daer woorden heb moeten gebruiken die alleen aen de stoffe waerover in handel eigen zyn, en dat ik ten andere denk, dat myne eenvoudige wyze van schryven aen land- en hofbouwers beter passen zal, dan een hoogdravende schryfstyl, die voor hen min verstaenbaer zou wezen.

Maer aengezien er in alle werken, die over de eene of andere wetenschap handelen, vele zaken voorkomen welke aen den eenen behagen en aen den anderen mishagen, laet ik my vast voorstaen, zoo min als veel andere schryvers, de kritiek te kunnen ontgaen, die ik echter welwillend zal aenhooren, wanneer zy gegrond is, en niet uit haet of nyd, uit eene kwade inborst of uit beuzelachtigheid voortkomt en niet met schimp of lastertael opgevuld is, hetgeen altoos meer schade dan voordeel aen de wetenschap toebrengt.

Ondertusschen verzoek ik myne geëerde lezers te willen gedenken, dat ik in dit werk niets heb voor gehad dan de waerheid te onderzoeken, en deze voor zooveel my doenlyk was, tot het algemeen nut aen den dag te brengen. Ik bied het hun met ootmoedigheid aen, en denk hier hunne toegevendheid nog meer te mogen inroepen, daer ik by het opstellen van hetzelve, waeraen ik twaelf jaren heb besteed, alleen het nut myner landgenooten heb beoogd. Moge ik dit doel eenigzins bereikt hebben, dan zal ik my ruim beloond achten voor de moeite en de navorschingen die het my gekost heeft.

« VorigeDoorgaan »