Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

langs binnen met honig bestreken aen de gaten plaetsen, met grasrusch van omtrent de breedte van die potjes bedekt, die in 't midden eene kleine opening moet hebben, en 's avonds besproeid worden; de molkrekels die inzonderlyk de vochtigheid en den honig beminnen, kruipen 's nachts daerin en 's morgens kan men die dooden. Het is in onze luchtstreek op het einde van mei of met het beginne van juny dat de molkrekels koppelen, en omtrent den avond, na zonnenondergang, gekoppeld vliegen; gelyk hunne vlugt door de zwaerte zeer traegzaem is, en zy nooit geene 10 meters verre vliegen zonder zich op de aerde te zetten, om het manneken aen het wyfken zyne teeltstof over te zetten, kan men die zeer gemakkelyk met een vlindernetje vangen. De vette deelen der molkrekels dienen om eene zalve met olyfolie bereid mede te maken, welke voor kwetzuren en verbrandheid wordt gebruikt. Het beste middel dat alhier in de lente wordt gebruikt om de molkrekels te vangen, is van eene zekere hoeveelheid water met olie vermengd, te samen in de gaten waerin de molkrekels nestelen, te gieten, daer zy aenstonds door dit nat daeruit naer boven komen en door de laeg olie kruipen, die hen spoedig doet sterven en geheel den nest der jonge molkrekels verwoest. Men kan ook langs de muren aen welke 's nachts de molkrekels verkeeren, groote potten of omgekeerde klokken, 3 of 4 centimeters diep, onder den effenen grond plaetsen, halfvol met water, en als 's nachts de molkrekels of aerdmuizen daer loopen, vallen zy er in zonder er te kunnen uitkruipen.

Wanneer het manneken de paring met het wyfken heeft volbragt, schikt het wyfken eene galery van omtrent 50 centimeters diep in de aerde, waerboven zy zydelings cene tweede maekt, van 20 centimeters diep, die cirkelrond is en tot schuilplaets dient, waerin zy hare eitjes aflegt, die gewoonlyk tot 200 beloopen. Het is in die bovenste zydelingsche galery dat men moet zoeken om de eitjes te verdelgen of de uitgebroeide jongskens te vinden, die in den nest verzameld liggen.

S 4. Middel om de aerdwormen, pierwormen of teken te verdelgen.

Den naem van wormpje geven de natuerkenners aen een der zes hoofddeelen van het dierenryk, waertoe zy alle zoodanige levende schepselen brengen, die kop noch pooten hebben; en onder de dieren waeraen men in het gemeen leven den naem van wormen geeft, zyn er die de planten verwoesten. Deze laetste zyn van driederlei soort: aerdwormen, pierwormen en kruidwormen, die men ook wolfswormen en graswormen noemt. Om de pierwormen te verdelgen, wanneer het vochtig zacht weder in de maend mei en juny is, zoekt men die 's morgens vóór dat de zon opstaet en 's avonds twee uren na zonnenondergang, terwyl zy boven de aerde aeneen gekoppeld liggen. Men neemt gewoonlyk om die wormen op te zoeken eene blinde lanteern, en heeft eene groote scheer in de hand, waermede men die in twee snydt. Men werpt in eenen pot al degenen die uit de aerde en gedeeltelyk nog in de gaten zyn, om aen de kiekens te geven, die er zeer op verlekkerd zyn. Het gewoonlyk gebruik der landlieden is van met eene spade de pierwormen in twee te stampen, maer daermede sterven zy niet geheel, want het einde van het hoofd tot aen de organen der natuerdeelen blyft gemeenlyk leven, en brengt een nieuw deel voort. Als men deze bewerking in de lente verrigt, belet men veel hunne vermenigvuldiging. Men kan ook die wormen met eene spade vangen, die men, alwaer veel pierwormen zyn, omtrent 20 of 25 centimeters diep in de aerde steekt en gedurig beweegt, waerdoor allen die zich daer omtrent bevinden, uit den grond kruipen, die men in eenen pot werpt.

Men kan de aerdwormen en kruidwormen op de volgende wyze verdelgen en uit de aerde doen komen: Men neemt gemeenlyk 35 of 40 versche bolsters van groene Okkernoten met cenige jonge bladen, die men te samen eenige dagen in het water laet weeken; men besproeit dan daermede de planten, door die wormen aengetast, en den grond omtrent welken zy verkeeren; door de bitterheid van dit nat vlugten zy weldra. Dit middel is zeer voordeelig om de aerdbeziën van die wormen te bevryden.

S5. Middel om de mieren te verdelgen.

De mier wordt door de natuerkenners in het dierenryk als een bloedloos diertje aenschouwd; dit vlytig diertje, dat ons een voorbeeld geeft hoe men 's zomers leven moet, is niet te min aen vele planten en vruchten zeer nadeelig en dikwils zeer moeijelyk om verdelgen. Alwaer veel mierennesten zyn, plaetst men op de aerde een kistje met een weinig Alsemkruid gevuld, dat men met nat besproeit, en voor welks reuk de mieren vlugten. Water met olie gemengd en in de nesten gegoten, mackt op de mieren hetzelfde uitwerksel als op de molkrekels, en met dit water en olie kan men zeer ligtelyk de mierennesten overstroomen; maer het eenvoudigste middel is van in de mierengaten kokende water te gieten, dat de mieren met hare eitjes weldra verbrandt en geheel den nest verdelgt. Wanneer de gelegenheid dit niet toelaet, hangt men aen de fruitboomen fleschjes met honigwater gevuld, waer zy inkruipen en welhaest versmooren. Men kan ook de mierennesten met eene spade omwerpen, en met eenen pot met een weinig honig bestreken overdekken; al de mieren kruipen in dien pot, waerna men die in het water versmoort.

Om de mieren te beletten op de fruitboomen te klimmen, maekt men met vogelteer of olieverw eene ringvormige linie rondom den boom, van omtrent 6 centimeters breed, waer zy nooit over kruipen; of men windt eene streng gekamde wolle rondom den stam, die haer belet op de boomen te stygen. Eindelyk kan men eene zekere hoeveelheid goudkevers (carabes dorés) in de hoven in dewelke veel mieren verkeeren, zetten, die gedurig de mieren en andere ongedierten verwoesten, zonder ooit de levende gewassen aen te tasten, maer enkelyk mierencters zyn. Afkooksels van Tabak, Okkernoten, Vlierboombladen, Ruitekruid en alle andere wrange, bittere en bytende planten, en kalk met piswater in de mierennesten gegoten, verwoesten ook al die ongedierten.

S 6. Middel om de slekken en schelpslekken te verdelgen. De slek is een bekend slach van wormen, dat deels schaelloos en deels geschaeld is; men vindt van die ongedierten velerlei soorten,

zoo als aerdslekken, boomslekken, hofslekken, hoornslekken, huisslekken, enz., die in de moeshoven, velden en elders, dikwils aen de planten veel schade toebrengen. Het beste middel om die te verdelgen is van de jonge planten met ongebluschten fynen kalk te bestrooijen; de slekken die daerop kruipen om de planten af te eten, kleven door haren vetten vochtigen aerd aen den kalk, die haer verbrandt en doet sterven. Men kan ook by zacht en regenachtig weder, met de lente en in den herfsttyd, kleine hoopjes zemels van afstand tot afstand plaetsen, waer rondom de slekken verzamelen en die gretig eten, wanneer men ze gemakkelyk kan verdelgen, met er eenigen kalk op te strooijen; men kan ook in de moeshoven noordwaerts 2 of 3 centimeters hoog eenige plankjes leggen; deze ongedierten die altoos de koelte en vochtigheid zoeken, kruipen er onder om by dage de hitte der zon te vermyden. Men vindt sommige dieren die zich met veel slekken voeden; een der bezonderste hiervan is het stekelverken, dat by dage rust, maer 's nachts gedurig de hoven en velden doorloopt om slekken te vangen. Indien men eenige van die stekelzwynen omtrent de moeshoven plaetst, ziet men welhaest de slekken schier geheel verdwynen. Dit eenvoudig middel heb ik sedert verscheidene jaren beproefd, om myne hoven van dit ongedierte te zuiveren. Ofschoon de slekken in de velden zeer veel vyanden hebben, zyn er nog sommige jaren dat zy door de insectetende dieren niet kunnen verslonden worden, het Koorn, Koolzaed en veel andere jonge vruchten en gewassen te velde afeten, en dikwils maer door de groote koude vorst 's winters verdelgd worden.

S7. Middel om de mollen en aerdmuizen te verdelgen.

De mol is een bekend dier dat de aerde opwerpt en aldus vele verwoestingen in de velden en hoven veroorzaekt. De aerdmuis of veldmuis (mulot) is ook een bekend dier, dat de erten en veel andere planten verwoest. Om die beiden te verdelgen, neemt men gewoonlyk vier oncen turksche tarwe meel, eene once kopergroen of koperroest, met drie oncen ongebluschten kalk, twaelf oncen zeekreeft-schulpen en vier oncen lavendel-olie, te samen fyn met een weinig regenwater gestampt, tot dat het eenen deeg

verbeeldt, welken men in pillekens bereidt, en die pillekens in de mollengaten en aerdmuizenhollen plaetst, waervan die dieren eten en aenstonds sterven.

De mollen wroeten gemeenelyk 's morgens vroeg, 's middags en 's avonds, vóór zonnen ondergang. Eer zy zich in beweging stellen, stampt men de molhoopen toe, en blyft er zonder de minste beweging te maken met een spade in de hand bystaen; zoodra men ziet dat de mol werkt om zynen molhoop te herstellen, steekt men met de spade onder die beweging, die men kort om boven de aerde werpt. Men kan ook in de mollengaten vier of vyf noten in de zeeploog gekookt of braeknoten plaetsen, waerop de mollen zeer verlekkerd zyn, en by het eten spoedig van sterven. Men plaetst ook potten drie centimeters diep, onder de gaenderyen der mollen, half vol water, waerin zy gemeenlyk, als zy hunne gaten doorloopen, vallen en verdrinken. Onze landlieden gebruiken ook veel soorten van mollenvallen om die dieren te vangen, die dikwils aen de vruchten in de hoven en velden veel schade toebrengen.

De aerdmuizen die by zomer tyde omtrent eenen halven meter diep in de aerde wonen, verzamelen meest in october in de hoven en velden, in nesten van vyf of zes mannekens en wyfkens byeen, die gewonelyk drie vlugtgaten hebben om in hunne nesten te vlugten; men stopt twee dezer gaten wel toe, en met het derde vol water te gieten, komen al de aerdmuizen verdwelmd uit, die men alsdan zeer gemakkelyk kan dooden. Dit middel wordt hier te lande gemeenelyk muizen uitgieten genoemd. Byna geen ongedierte brengt meer schade aen den oogst toe als de aerdmuizen en mollen, dewyl zy in weinige dagen het jong gezaeid Vlas dikwils om vroeten.

8. Middel om de ratten en muizen te verdelgen.

Het beste middel om de ratten en muizen te verdelgen, is ten eerste goede katten te houden; het tweede middel is ook van rattenen muizenvallen te gebruiken, met lokaes voorzien, waerop die schadelyke dieren zeer verlekkerd zyn. Men kan ook in de stallen of schuren alwaer die dieren verkeeren, eenen koperen ketel

« VorigeDoorgaan »