1

etenim talium nuptiam liberos duabus tertiis hæreditatis privant. Equidem, in libro cujusdam e vestris, de republica quadam imaginaria, legi, ubi matrimonium contracturis se invicem nudos conspicere permittitur. Hoc illi non probant. Etenim contumeliæ loco ducunt, ut quis, post notitiam tam familiarem rejiciatur: veruntamen, propter defectus in viris et mulieribus complures secretos, qui matrimonium postea infelix reddere possint, more utuntur magis civili: prope oppida singula, stagna duo habent; quæ vocant stagna Adami et Evæ; ubi permissum est, uni ex amicis viri, atque itidem alteri ex amicis fœminæ, spectare eos separatim in balneo lavantes."

Dumque hoc modo colloqueremur, venit quidam, qui nuncius videbatur, indutus tunica picta et inaurata; qui Judæum allocutus est. Unde ad me vertit, et dixit, " Ignoscas mihi, obsecro; sine mora hinc accersor." Postridie mane rursus ad me venit Judæus, lætabundus, ut videbatur, et dixit: "Perlatus heri est nuncius ad præfectum arbis, intra dies septem accessurum huc unum ex patribus domus Salomonis. Duodecim jam anni elapsi sunt, ex quo ullum eorum hic vidimus. Adventus ejus solennis futurus, causa in occulto. Curabo, ut tibi et sociis tuis locus commodus apparetur, unde celebritatem ingressas ejus spectare possitis." Gratias ei egi, et dixi, nuncium hunc de accessu ejus mihi pergratissimum esse.

adsit, nuptiæ fere expelluntur. Itaque, innumeros | irritas quidem non habent, sed hæreditate mulctant : apud vos videre est, qui uxores non ducunt, sed cœlibatum potius impurum, et libidinosum, præoptant, quam jugum matrimonii honorabile. Multi insuper, qui uxores ducunt, sero hoc faciunt, cum juventutis flos et robur evanuerint. Sin forte matrimonium contrahant, quid aliud est matrimonium illis, quam mercatura mera? in quo affinitas, aut dos, aut existimatio quæritur, cum desiderio nonnullo (sed tamen tanquam rei indifferentis) sobolis: minime autem fidelis illa inter virum et fœminam nuptialis unio, quæ principio instituta est, in mentem venit. Neque etiam fieri potest ut illis, qui tam magnam partem ætatis et roboris sui adeo viliter consumpserunt, liberi (pars nostri altera) omnino in pretio sint. Quin et durante vinculo matrimonii, numnam res hæc in melius vertitur, ut fieri debuit, si excessus isti necessitatis solummodo causa tolerarentur? Nequaquam manent autem desideria eadem etiam post matrimonium, in matrimonii ipsius dedecus et opprobrium. Neque enim lupanarium frequentatio, aut consuetudines meretricia, in maritis magis, quam in cœlibem vitam agentibus, puniuntur. Ad novos autem amores proclivitas, et meretriciorum amplexuum delectatio (ubi peccatum in artem conversum est) nuptias reddit rem insipidam, et veluti onus, aut tributum quoddam. Audiunt, hæc a vobis defendi, utpote ad majora mala evitanda tolerata: veluti, adulteria, virginum constuprationem, libidinem contra naturam, et similia. Verum prudentiam hanc censent esse præposteram: eamque vocant conditiones Lothi; qui, ut hospites a contumelia eximeret, filias obtulit. Imo ulterius dicunt, ex hoc parum aut nihil lucri fieri, cum vitia eadem, et appetitus pravi usque maneant et abundent; quandoquidem | libido illicita instar fornacis sit, ubi, si flammam omnino contineas, illico exstinguitur: sin exitus aliquis detur, furit. Quantum vero ad amores masculorum, istos ne fando quidem norunt, neque tamen amicitias per universum orbem magis fideles, et inviolatas, reperies. Atque (ut verbo dicam, sicut antea quoque dixi) non ullibi legi tantam vigere castitatem, quantam in hac terra. Quin et sermo apud eos usitatus est, Qui impudicus est, sui reverentiam perdit: reverentia autem sui, secundum Deum et religionem, vitiorum omnium frænum potentissimum."

Die constituto ingressus est pater. Vir fuit staturæ, et ætatis, mediocris, aspectu decorus, vultum præ se ferens quasi miserantis. Vestitus erat toga, ex panno nigro, sincero, cum manicis largis, et capa. Vestis interior ex lino erat, elegantissimo certe et albissimo, usque ad pedes demissa, cum balteo itidem candido, ex lino. Liripipium etiam gestabat circa collum, ex lino purissimo. Chirothecas habebat sumptuosas, et gemmis ornatas. Calceos hyacinthinos ex holoserico. Collum usque ad humeros nudum. Galerus figura galeæ erat, aut montera, ut vocant Hispani: sub qua propendebant cincinni ejus, subcripsi, et modo decenti compositi. Color eorum subniger, quemadmodum et barbæ, quæ in figuram rotundam tonsa erat. Vehebatur autem in cathedra splendida, sine rotis, lecticæ more, binis equis, magnifice phaleratis ex holoserico cæruleo, auro intexto, cathedram ad utrumque finem supportantibus: una cum duobus cursoribus, ad utrumque latus cathedræ, pari ornatu. Cathedra ex cedro erat, inaurata, atque crystallo ornata: nisi quod pars anterior quadras haberet ex sapphiris, auro interstinctis; posterior autem similis ex smaragdis coloris Peruviani. Etiam in medio verticis cathedræ sol erat, ex auro radians: et in fronte ejus Cherub parvus, alis expansis, ex auro itidem. Operimentum cathedræ erat pannus, ex filis aureis, cum serico cæruleo. Cathedram præibant quinquaginta juvenes, in tunicis laxis ex serico albo, ad tibiam mediam, et tibialibus ex serico itidem albo, calceis autem ex holoserico cœruleo, et galeris ex eodem, cum plumis elegantibus diversorum colorum, galerum ambientibus, in formam chordæ. Proxime ante cathedram incedebant duo viri, capitibus nudis, ves

"Finis fundationis nostræ est cognitio causarum, et motuum, ac virtutum interiorum in natura, atque terminorum imperii humani prolatio ad omne possibile.

"Apparatus autem, et instrumenta nostra, hæc sunt, Habemus cavernas amplas et profundas, diversarum altitudinum. Profundissimæ earum deprimuntur usque ad sexcentas orgyas. Atque nonnullæ ex iis effossæ sunt subter magnos montes, adeo ut si altitudinem montis atque altitudinem cavernæ simul conferas, profunditatem habent aliquæ earum trium milliarium. Reperimus enim altitudinem montis, usque ad planum, et altitudinem cavernæ a plano, idem revera esse; utrumque æque a sole, et radiis cœlestibus, et aëre aperto, remotum. Has cavernas regionem infimam vocamus. Iisdem autem utimur ad omnes coagulationes, indurationes, refrigerationes, et conservationes corporum. Utimur etiam iis ad mineras naturales imitandas; atque ad productionem novorum metallorum artificialium ex materiis et cæmentis, quæ ibi præparamus et in multos annos sepelimus. Utimur illis quandoque (quod mirum videri possit) ad curationem quorundam morborum, et prolongationem vitæ, in aliquibus eremitis, qui illic vivere præoptant, bene instructi omnibus rebus necessariis; qui certe vivacissimi sunt; a quibus etiam multa addiscimus.

titi linteo albo, usque ad talos demisso, et succincti, | tiones, quæ sociis nostris assignantur: postremo, calceis itidem ex holoserico cœruleo: qui gestabant, ordinationes, et ritus, quibus utimur. alter crucem, alter pedum pastorale: neutrum ex metallo, sed crucem ex xylobalsamo, pedum ex cedro. Equites comitabantur nulli, nec ante, nec pone cathedram, ea (credo) ratione, ut tumultus omnis, et strepitus, evitarentur. Post cathedram sequebantur magistratus et fraternitates urbis. Sedebat solus, super pulvinar, ex holoserico quodam hirsutiore, coloris cœrulei: sub pedibus autem vestem stragulam habebat ex serico item colorum diversorum, similem Persicæ quidem, sed elegantiorem. Dextram, qua ibat, sustulit nudam, populo benedicens, sed cum silentio. Plateæ ita erant ordinatæ, ut via ampla pateret, nullibi interclusa: neque (credo) acies unquam in exercitu ordinata melius fuit, quam populus, eo tempore, in plateis. Quin et intra fenestras ipsas non indecenter stabant spectatores, sed quisque velut ordine suo locatus. Celebritate finita, Judæus mihi dixit: "Per aliquot jam dies detinebor, quo minus vobiscum pro solito, et ut cupio, versari possim eo quod a præfecto urbis munus mihi demandatum est ut viro huic summo inservirem." Triduo post, Judæus ad me reversus est, et dixit: "Bonis avibus hac advenistis: pater enim domus Salomonis de vestra in hac urbe mora certior factus est: mihique mandavit, ut renunciem vobis, se universam societatem vestram ad conspectum suum admissurum, seorsum etiam, cum uno aliquo vestrum, quem ad hoc deligetis, collocuturum. Cui rei diem perendinum designavit. Quoniam autem vos benedictione sua impertire in animo habet, tempus ante-meridianum præstituit." Die et hora præfixis venimus: ego autem a sociis meis ad privatum illud colloquium deputatus sum. Invenimus eum cubiculo specioso, aulæis splendentibus instructo, et tapetibus strato, absque ullo gradu ascensus ad cathedram ubi sedebat. Sedebat super solium humile, magnifice ornatum, supra caput autem habebat conopeum ex serico cœruleo, auro eleganter intertexto. Conclave hominibus vacuum erat, nisi quod ab utroque latere solii, honoris ergo, stabat servus, albis vestibus indutus. Vestis ejus interior similis fuit illi, qua amictum eum vidimus in platea. Sed loco toga, indutus erat pallio, cum capa, ex panno nigro, admodum sincero, circa humeros revincto. Sub ingressum nostrum, prout edocti fueramus, inclinavimus nos submisse: cumque prope solium accessissemus, erexit se in pedes, dextram ejus, exuta chirotheca, attollens, in modum benedicentis: nos autem singuli fimbriam liripipii sui, proni exosculati sumus. Hoc facto, reliqui ex sociis meis recesserunt, ego autem solus mansi. Tunc innuit adolescentulis, ut illi quoque se subducerent, meque juxta assidere voluit, atque lingua Hispanica, ad hunc modum, exorsus est.

"Benedicat tibi Deus, fili mi: gemma præcipua ex iis, quas habeo, te impertiar: etenim haud gravabor, propter Dei et hominum amorem, statum verum domus Salomonis tibi revelare. Fili, ut perspicue cognoscas statum verum domus Salomonis, hoc ordine procedam. Primo declarabo finem fundationis nostræ secundo apparatum et instrumenta, quibus ad opera instruimur: tertio, officia distincta, et func

"Habemus etiam alias sepulturas corporum naturalium, et materiarum, non in concavo aliquo, sed in ipsa terra contigua, ubi complura cementa condimus, ut Chinenses condunt porcellanam suam. Sed nos ea habemus majori varietate, et nonnulla ex iis elegantiora, quam porcellana Chinensis. Quin et habemus stercorationum, et fimorum varietatem magnam, item congestionum et massarum aliarum, quæ terram impinguant, et fertilem reddunt.

mum.

"Habemus turres præaltas, quarum altissimæ usque ad altitudinem semi-milliaris, linea perpendiculari, insurgunt. Nonnullæ vero earum supra montes excelsos sitæ, ita ut, si altitudinem montis et altitudinem turris simul componas, extenditur altitudo in aliquibus earum usque ad tria milliaria ad miniHæc autem loca regionem supremam appellamus, æstimantes aëris tractum universum, inter supremam et infimam, pro regione aëris media. Utimur his turribus, prout altitudinibus et sitibus earum diversis convenit, ad insolationes, refrigerationes, conservationes, et ad meteora diversa spectanda, veluti ventos, pluvias, nives, grandines, et aliqua ex meteoris ignitis. Atque etiam supra eas, in aliquibus locis, sita sunt habitacula eremitarum, quos quandoque visitamus, atque insuper, quid observare debeant, edocemus.

"Habemus lacus magnos, tam salsos, quam dulces: utimur autem iis ad suppetendos nobis pisces, aves item palustres et aquaticas, omnis generis. Utimur etiam iis ad sepulturas corporum nonnullorum naturalium. Differentiam enim operationis invenimus in rebus, quæ in terra sepeliuntur, aut in aëre subterraneo, et iis, quæ in aqua submerguntur. Habemus stagna, in quorum nonnullis aqua dulcis percolatur ex salsa: in aliis autem per artem aqua

dulcis in salsam mutatur. Habemus insuper rupes | menta anatomica, utimur, ut ab iis, quid fieri possit in medio maris, et loca quædam aprica ad littora ipsa, pro quibusdam operibus efficiendis, in quibus aura maris requiritur. Habemus quoque gurgites rapidos, et cataractas, ad usum complurium motuum violentorum ad similem usum habemus machinas complures, quæ ventos excipiant, multiplicent, et roborent.

cibus arefactis, cum fermentorum, et salitionum generibus variis, quorum alii mirum in modum appetitum excitant, alii ita nutritivi, ut ex iis solis, absque alio cibo, complures vivant, qui tamen longævi plerumque sunt. Cibos habemus, quos ita tundimus, inteneramus, et mortificamus, sed tamen absque aliquo gradu putredinis, ut calor stomachi debilis eos facile in chylum bonum vertat, non minus quam calor stomachi fortis operari possit in cibos communes. Genera quædam cibi, panis, et potus, habemus, quæ sumpta, diutius quam pro consueto, jejunium tolerare facient: alia item, quibus qui insuescunt, carne fiunt duriore, et solidiore, quam antea: tum et robur ipsorum ad motum quemlibet augetur et intenditur.

|

phanis et incoloratis repræsentamus colores singulos, non in forma iridum gliscentes, (ut fit in gemmis, et prismatibus,) sed per se, simplices et constantes. Præterea exhibemus omnem radiorum multiplicationem, adeo ut lumen ejaculemur ad distantias magnas; illique eam virtutem, et fortitudinem indimus, ut per hujusmodi lumen cerni possint lineæ et puncta tenuissima. Exhibemus omne genus luminum tinctorum, et coloratorum, atque omnes elusiones et deceptiones visus, in figuris, magnitudinibus, motibus, coloribus; omnes demonstrationes umbrarum, et imaginum in aëre volitantium. Invenimus quoque media complura, apud vos ignota, luminis originalis producendi ex diversis corporibus. Rursus, artificia invenimus, per quæ objecta valde remota in oculos incurrant, veluti, in cœlo, et aliis locis remotis. Imo etiam quæ prope sunt tanquam ex longinquo ostendimus, et quæ ex longinquo tanquam prope, fictas ad libitum exhibentes distantias. Præterea habemus oculorum adminicula, quæ bisoculis vestris, et speculis, usu longe præstant. Habe

"Habemus etiam dispensatoria, vel officinas pharmacorum: in quibus facile est existimare, cum nos tanta copia et varietate plantarum, et animalium, præ vobis in Europa, abundamus (etenim satis novimus quid apud vos inveniatur) simplicia item, pharmaca, et ingredientia ad medicinas, tanto debere esse magis varia, et multiplicia. Ibi quoque phar-mus etiam artificia, et perspicilla, quibus corpora maca habemus ætatum diversarum, et fermentationis diuturnæ. Quantum vero ad medicinarum præparationes, non solum distillationes omnigenas exquisitas, et separationes habemus, præcipue autem per calores lenes, et percolationes, per diversa lintea, lanea, ligna, imo et substantias solidiores, sed multo magis componendi modos excellentes, per quos compositorum incorporationem talem assequimur, ut videantur ferme simplicia naturalia.

"Habemus etiam artes complures mechanicas, vobis incognitas, et materias per eas confectas, veluti papyros, lintea, serica, textilia, consuta ex plumis elegantissime splendoris mirabilis, tincturas et infectiones colorum pulcherrimas, et alia complura. Quin et officinas etiam aliquarum artium prædictarum, tam earum, quæ in usum communem receptæ non sunt, quam earum quæ sunt. Etenim scire debes ex iis quæ jam recensui, complura per universum regnum in usu esse, quamvis, si ab inventione nostra fluxerint, eorum quandoque exemplaria, tanquam primigenia, et optime elaborata, in domo nostra retinemus. "Habemus etiam fornaces valde diversas, quæque gradus calorum diversos exhibent et servant, caloris scilicet acris et celeris, robusti et pertinacis, lenis et moderati, sufflati, tranquilli, humidi, sicci, et similium. Sed ante omnia calores ministramus ad imitationem caloris solis, et cœlestium, qui pertranseunt inæqualitates multiplices, et veluti orbes, progressus, et periodos, per quas opera mirabilia educimus. Necnon habemus imitationes caloris fimorum; et ventrium animalium, atque sanguinis et corporum ipsorum: fœnorum, et herbarum dum humidæ sunt congestarum et conclusarum; calcium vivarum, et rerum aliarum. Item habemus instrumenta, quæ calorem excitant per motum tantum : atque insuper loca ad insolationes fortes, et rursus loca subterranea, quæ vel natura, vel arte, calores excitant. calores diversos exhibemus, prout natura operationis, quam designamus, postulat.

Hos

minuta et pusilla distincte et perfecte cernimus ; veluti membra, et colores, muscarum exiguarum, et vermium; grana et glacies in gemmis alias non visibiles; plurima in urinis, et sanguine, alias item non visibilia. Porro exhibemus artificiales irides, halones, circulos, vibrationes, et trepidationes luminis. Denique exhibemus omnes modos reflexionis, refractionis, et conduplicationis objectorum.

"Habemus etiam gemmas omnium generum, multasque earum pulcherrimas, et vobis incognitas: item crystalla, et vitra diversorum generum, inter ea autem quædam ex metallis vitrificatis, et nonnullis materiis aliis præter eas, ex quibus apud nos vitra conficiuntur. Tum complura etiam fossilia, quæ vos non habetis. Magnetes item virtutis prodigiosæ, et lapides alios raros, tam naturales, quam artificiales.

"Habemus etiam domos sonorum, ubi experimur et demonstramus sonos omnes, eorumque generationes. Habemus harmonias, quæ apud vos in usu non sunt, miscentes non tantum beta illud acutum et molle, ut vos, sed quadrantes sonorum, et sonos tremulos aliquos dulcissimos. Habemus instrumenta complura musica, quæ vobis nondum innotuerunt, aliqua eorum melodiam exhibentia suaviorem, quam vestra. Campanas quoque et tintinnabula soni jucundissimi. Exhibemus sonos exiles tanquam magnos et graves similiter tanquam extenuatos, et acutos. Dein fingimus trepidationes plurimas ex sonis, qui in ortu suo primo integri sunt. Exhibemus atque imitamur sonos omnes articulatos, et literas, item voces, et cantus, quadrupedum, et avium. Habemus quoque adminicula auditus, quæ, auribus apposita, majorem in modum sensum ipsum, et sonorum delationem, promovent. Habemus vocum reflexiones (quas echo dicitis) complures mirabiles, et artificiales, Vocem non tantum multipliciter repercutientes et jactantes, sed earum alias vocem augentes, alias extenuantes: nonnullas autem earum vocem articulatam reddentes differentem ab originali. Habemus, ultimo, modos deferendi sonos in tubis, et concavis aliis, ad magnam distantiam, atque in lineis tortuosis.

"Habemus etiam domus suffituum et odorum, ubi