270

275

1 Nocturna versate manu, versate diurna. At nostri proavi Plautinos et numeros et Laudavere sales. Nimium patienter utrumque, Ne dicam stalte, mirati; si modo ego et vos Scimus inurbanum lepido seponere dicto, Legitimumque somum digitis callemus et aure. Ignotum tragicae genus invenisse Camenae Dicitur et planstris vexisse poëmata Thespis, Orae canerent agerentque peruncti faccibus ora. Post hunc personae pallaeque repertor honestae Aeschylas et modicis instravit pulpita tignis, Et docuit magnumque loqui nitque cothurno. 280 Successit veius his Comoedia, non sine multa Laude; sed in vitium libertas excidit, et vim. Dignam lege regi. Lex est accepta, Chorusque Turpiter obticuit, sublato jure nocendi. Nikintentatum nostri liquere poëtae:/ Nec minimun meruere decus, vestigia Graeca Ausi deserere, et celebrare domestica facta, Vel qui praetextas, vel qui docuere togatas. Nec virtute foret clarisve poténtius armis, Quam lingua, Latium, si non offenderet unumQuemque poëtarum limae labor et mora. Vos, o

285

290

270) Bentl. At vestri, quod or. proavos liberos aut ingenuos habere non potuerit, utpote ex libertino patre natus. Sed potius nostri Majores, qui ab aetate Plauti devenerunt ad illam Horatii. 271) Utrumque, numeros et sales. 272) C. 3. Nec dicam. urbano. 274) C. 2. digito. 376) Thespis primus poeta tra273) C. 2. gicus. 277) Bentl. Qui habentes ora faecibus vini peruncta, 278) C. 5. pallae personaeque. 279) C. 2. Aesthynus. Subintellige hic: est secutus. Aeschylus, Tragicorum Graecorum princeps, nat. a. U. C. 230, mort. 299, quem Romani post tria fere saecula imitari coeperunt. 281) Comoediam seriorem esse tragoedia, cum qua unam habebat originem, festum Bacchi, testis est Aristoteles. His, sc. Satyris 285) C. 2. linquere. 286) C. 2. Nec nimium. 237) C. 6. Ausi disserere. 288) C. 3. togatas. Latinas fabulas, in quibus praetextati, i. e. personae nobiles, fuerunt inducti; vel fabulas tabernarias, in quibus plebejae et privatae personae fuerunt inductae. 289) C. 3, Non virt. f. claris

que

295

300

Pompilius sanguis, carmen reprehendite, quod non
Multa dies et multa litura coërcuit, atque
Praesectum decies non castigavit ad unguem.
Ingenium misera quia fortunatius arte
Credit, et excludit sanos Helicone poëtas.
Democritus, bona pars non ungues ponere curat,
Non barbam, secreta petit loca, balnea vitat.
Nanciscetur enim pretium nomenque poëtae,
Si tribus Antityris eaput insanabile nunquam
Tonsori Licino commiserit. O ego laevus,
Qui purgor bilem sub verni temporis horam!
Non alius faceret meliora poëmata. Verum
Nil tanti est. Ergo fungar vice cons, acutum
Reddere quae ferrum valet, exsors ipsa secandi: 305
Munus et officium, fil scribens ipse, docebo;
Unde parentur opes;, quid alát formetque poëtam;
Quid deceat, quid nou; quo virtus, quo ferat error.
Scribendi recte, sapere est et principium et fons.
Rem tibi Socraticae poterunt ostendere chartae: 310
Verbaque provisam rem non invita sequentur.]
Qui didicit, patriae quid debeat, et quid amicis,
Quo sit amore parens, quo frater amandus et hospes,
Quod sit conscripti, quod judicis officium, quae
Partes in bellum missi ducis: ille profecto
315
Reddere personae scit convénientia cuique.

192) Qui a Numa Pompilio, secundo Romanorum rege, originem ducitis. 294) C. 2. Prospectum, C. 6. Perfe stum. Bentl. Praefectum. Al. Profectum. Non perfectissime polivit. Metaphora ducta a marmoriis artificibus, qui unguibus jacturas probant, et opus perpoliunt. 296) C. 3, 6. exclusit. Helicon, Boeotiae mons, musis sacer. 295) G. 3. nomen pretiumque. 300) C. 2. Anciveris, C. 3. Antiseris pro Anticyris, insula in Locride, in qua multum nascitur ellebori, quo sumpto demientes sanantur. 301) Si Licinio, chirurgo opulentissimo, qui postea factus est Senator a Caesare, quod odisset Pompejum, caput tondendum curaverit. O ego stultus! pro laevus. 302) G. 2. verni sub temp. C. 6. Qui purgo. 304) C. 3, 6. fungor. Materiam, quam debes scribere, ostendunt libri a Socratis discipulis scripti. 305) C. 5. expers. 307) C. 2. paran tur opes; quod. 310) C. 2. potuerunt. 314) C. 2. Quid sit, C. 3. quid' jud. Conscripti sc. Senatoris.

Respicere exemplar vitae morumque jubebo)
Dochun imitatorem, et veras hinc ducere voces.
Interdum speciosa locis morataque recte
Fabula, nullius veneris, sine pondere et arte,
Valdius oblecat populum meliusque moratur,
Quam versus inopes rerum nugaeque canorae.
Grajis ingenium, Grajis dedit ore fotundo
Musa loqui, praeter laudem nullius ava
avaris.
Romani pueri longis rationibus assem
Discunt in partes centum diducere. Dicas,
Filius Albini, Si de quincunce remota est

320

325

335

Uncia, quid superet? Poteras dixisse: Triens. Eu!
Rem poteris servare tuam. Redit uncia, quid fit?
Semis. An, haec animos aerugo et cura peculi 330
Quum semel imbuerit, speramus carmina fingi
Posse linenda cedro, et levi servanda cupresso?
Aut prodesse volunt aut delectare poëtae,
Aut simul et jucunda et idonea dicere vitae.
Quidquid praecipies, esto brevis, ut cito dicta
Percipiant animi dociles, teneantque fideles.
Omne supervacuum pleno de pectore manat.
Ficta voluptatis causa sint proxima veris:
Ne, quodcunque volet, poscat sibi fabula credi;
Neu pransae Lamiae vivum puerum extrahat alvo. 340
Centurae seniorum agitant expertia frugis;
Celsi praetereunt austera poëmata Rhamnes.

518) C. 3, 6. vivas hine. 319) C. 3, 6. speciosa jocis, sed potius locis communibus, sententiisque e philosophia petitis referta 321) C. 2. Blandius. Markland dubitat de você: meliusque. 325) C. 3. Gragis. 324) C. 3. avari, nullius sc. rei. 526) C. 3. deducere. Al. Dicat. 527) C. 2. Albani, si de quinque unciis una uncia ablata est. Albinus fuit praedives foenerator. 328) C. 2. quod superest, al. superat? p. d. triens, quae est tertia pars librae s. quatuor unciae. Al. poterat. 330) C. 3, 6. Ad haec, Semis est dimidia pars librae s. sex unciae. 352) C. 2. limenda. Quae perpetuo vivant; ea etenim, quae cedri succo linuntur, non putrescunt. 335) C. 3. ut scito dicta. 339) Al. Nes. C. z. vekt.

340) Lamia est monstrum ad infantes terrendos fictum. 341) Senes Romani aspernantur poemata inutilia. .6. expientia frugis. 342) C. 2. Celsa. C. 3. austria, C. 6. austrea. Equites Romani a Romulo Rhamnes appellati

funt.

Omne tulit punctum, qui miscuit utile dulci,
Lectorem delectando pariterque monendo.

Hic meret aera liber Sosiis, hic et maré transit, 545
Et longum noto scriptori prorogat aevum.

Sunt delicta tamen, quibus ignovisse velimus.
Nam neque chorda sonum reddit, quem vult manus

et mens,

350

Poscentique gravem persaepe remittit acutum ;
Nec semper feriet quodcunque minabitur arcus.
Verum ubi plura nitent in carmine, non ego paucis
Offendar maculis, quas aut incuria fudit,

360

Aut humana parum cavit natura. Quid ergo est?
Ut scriptor si peccat idém librarius usque,
Quamvis est monitus, venia caret; ut citharoedus 355
Ridetur, chorda qui semper oberrat eadem :
Sic mihi, qui multum cessat, fit Choerilus ille,
Quem bis terve bonum cum risu miror; et idem
Indignor, quandoque bonus dormitat Homerus.
Verum operi longo fas est obrepere somnum.
Ut pictura, poësis: erit quae, si propius stes,
Te capiet magis, et quaedam, si longius abstes.
Haec amat obscurum; volet haec sub luce videri,
Judicis argutum quae non formidat acumen :
Haec placuit semel, haec decies repetita placebit. 365
O major juvenùm, quamvis et voce paterna
Fingeris ad rectum, et per te sapis, hoc tibi dictum
Tolle memor: certis medium et tolerabile rebús

345) C. 1. Sosis. Tale poema pretium meretur, et multos reperit emptores. Sosis, i. e. bibliopolis s. scriptoribus librariis, qui maximum quaestum vendendis libris faciebant. 548) C. 1. redit; C. 3. sonum quem, sine: reddit; C. 2, quam. 349) C. 2. per se remittit acerûn. 350) C. 6. quocunque. 354) Scriptor librarius, qui libros scripsit et ven didit semper. 555) Al. et cith. 357) G. 3. Choerulus, est similis Choerilo illi malo poetae, qui Alexandri M. res gestas scripsit. 358) Al. terque. 560) Al. opere in longo fas. 361) Sub pictura hic intelligatur tabula, et sub počsi nil nisi carmen. 863) C. 2. amet. 364) C. 2. angustum. 367) C. 2. parte sapis. Fingeris i. e. formaris ad rectam poetices imitationem. C. 6. haec tibi. 368) C. z. medium tol. sine et.

2.

Recte concedi: consultus juris et actor
Causarum mediocris abest virtute diserti
Messalae, nec scit quantum Cascellius Aulus;
Sed tamen in pretio est: mediocribus esse poëtis
Non homines, non Di, non concessere columnae.
Ut gratas inter mensas symphonia dicors

370

Et crassum unguentum, et Safdo cum melle pa375

paver

Offendunt; poterat duci quia coena sine istis;
Sic animis natum inventumque poëma juvandis,
Si paulum a summo decessit, vergit ad imum.
Ludere qui nescit, campestribus abstinet armis,
Indoctusque pilae discive trochive quiescit,
Ne spissae risum tollant impune coronae:
Qui nescit, versus tamen audet fingere!
Liber et ingenuus, praesertim census equestrem
Summam nummorum, viticque remotus ab omni.
Tu nihil invita dices faciesve Minerva;

380

Quidni ?

385

Id tibi judicium est, ea mens: si quid tamen olifn
Scripseris, in Maęci descendat judicis aures,

Et patris, et nostras, nonumque prematur in annum,
Membranis intus positis. Delere licebit,
Quod non edideris: nescit vox missa reverti.
Silvestres homines sacer interpresque Deorum

390

569) C. 6. auctor. 571) C. 2, 3. Messali nescit Cathelius. Al, Casellius. M. Valerius Corvinus, Messala et Casselins Aulus fuerunt juris peritissimi, ingenio, judicio et eloquentia clarissimi. C. 3, 6. nescit. 372) C. 2. in pretio med. Verum ut poetae sint mediocres et vulgares, non homines etc. 573) Columnae, ad quas poetae carina sua recitarunt, vel libri venales prostiterunt. 375) C. 2. Ut crassum unguentum, Sardo. 376) C. 2. Offendit. Hic versus etiam priori antepositus est. 377) C. 2. Sic natum inventumque animis. 378) G. 2, 3, 6. Si paulum summo discessit. 382) C. 2. Quidni est? 383) Qui dum censerer a censore, repertus sum habere in bonis meis quadringenta sestertia. 586) C. 2. siquod. 387) C. 2. Mechi, C. 3. Meti, al. Maetii, Metii. Spurius Maetius Tarpa, censor fabularum in ludis scenicis agendarum, vixit circa a. 700 U. C. 588) Hic non tempus, sed diligentia praescribitur. Voluit nempe, temere nihil publicandum esse. 389) Si libros domi contineas, ne foras exeant.