ORATI O,

Quæ vulgò dicitur

SUPPOSITIO,

НАВІТА

OX ONI Æ,

IN

SCHOLA THEOLOGICA,

CUM

QUÆSTIO

ESSET

De Tranfubftantiatione.

Authore JOHANNE FREE, Kumcofae in Agro Ceftrienfi VICARIO.

QUEST.

An in Coena Domini fiat Panis et Vini Tranfubftantiatio? Neg.

ས་

N hâc movendâ quæftionê tamdiù, tam fruftrà disputatâ, non poffum non lamentari divulfam

I

Chrifti familiam, et inaufpicatas fratrum inimicitias: quodcunque enim fit inter Chriftianos civile bellum, id omne, tanquam lætabile et gloriofum, hoftes noftri, homines impuriffimi! ferio triumphant.

UTINAM quod dicturus fim vulneribus mederetur; utinam originem erroris indigitando iratos in viam reducerem: eft enim hæc, et fuit a principio piorum magis quam peritorum opinatio, linguas facras et Scripturas ignorantium. Progenuit vehemens illa in facris faciendis affectio; et ardor animi religiofus adauxit ea, quæ quibufdam in locis, et quibufdam temporum intervallis femper dominata eft caça fides, et humanarum literarum contemptio. Plerique omnes plebeii homines, propterea quod panis et vinum tanta fibi conciliabant beneficia, facile credebant ea cæteris rebus ejus generis longè præftare, ideoque quodammodo immutari, et quasi ẹ propriâ naturá excedere, quam quidem opinionem abundè

abundè confirmabat ifta loquendi formula tëto isì ta opáμ JUDEORUM ritibus, et fermoni adeo accomodata, ut ii, qui hæc ignorarent, non fatis eam intel

σῶμά

ligerent.

QUANQUAM enim STYLUS Novi Teftamenti Atticis elegantis non deftituatur, tamen pro conceffo habendum eft, cum effet Judæis hominibus dicendum de rebus Judæorum propriis, cæterifque gentibus planè ignotis, verifimile effe eos a patriâ loquendi confuetudine non abhorruiffe: nec quis dubitare queat, quin cum vulgata uterentur loquendi formá, eos fdem verbis, eandem etiam vim et notionem fubjeciffe.

Mos autem iis erat, id quod rei fignum effet et fimulachrum rei ipfius nomine donare, quemadmodum dicitur in fine vaticinii Ezekielis:

ושם העיר מיום יהוה שמה

Nomen iftius urbis exinde erit DOMINUS IBI. Sed nemo hinc, credo, adfirmare audeat, quod urbs fignum Domini præfentis effet Dominus ipfe, exemplum verò, quod ad rem noftram propriùs accedat, et eft plane cognatum, habemus in Exodo Moyfis, ubi de Pafchali agno hæc funt verba :

ואכלתם אתו בחפזון פסח הוא ליהוה

Et comedetis eum cum feftinatione, eft enim ille TRANSITUS Domini. Similiter, in Novo Teftamento

Similiter by any meni in Exod. non fignificat Modum effendi mififfe, fed eum, ad quem pertinebat ifte effendi Modus, qui dicitur Eternitas

* Ηλθε δὲ ἡ ἡμέρα τῶν ἀζύμων, ἐν ᾗ ἔδει θύεσθαι τὸ πάσχα, et paulo ulterius ετοιμάσατε ἡμῖν το πάσχα ἵνα φάγωμεν, μ vero hæc fieret mutatio, nempe agni in greffum alicujus, motumque; hujus vero grefsús, five motus ut fieret maɛlatio, imo verò comeftio (quæ voces ad animalia attinent) hæc omnia inquam ut fierent, quis cogitatione complecti poffit ? an

FATENDUM eft certè in his, cæterifque hujuf modi locis interpretandis non effe literis inhærendum. Hæc qui ignorarent facilè de re Eucharifticâ prava fentirent, quippe qui facras Scripturas tanquam ve rax Dei verbum erant amplexi, ideoque omnibus in eo contentis præcipitem adfentionem præbebant. Cum Dei verbum ait † PASCHALIUs fenfum quoad literas, verum non habeat, exquirendus eft fenfus fpiritualis. Utinam vir egregius fuis ftetiffet legibus, et normam, quâ alibi utitur, adhanc ipfam rem adhibuiffet, fratres hærefes not poftulaffet. Hæc vero ad explicandam erroris originem fufficiant.

TRANSEAMUS nunc ad Statum Controverfia: Utraque fecta agnofcit Scripturas tanquam doctrina fuæ fundamentum, appellatque antiquitatem omnem et aliarum ecclefiarum confuetudinem, quafi optimos Scripturarum interpretes.

AD viceffimum fextum divi Matthæi HAMMONDus differens fequentia Theodoreti profert verba: