Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub
[blocks in formation]

Verùm fine fundamento clamat. Iftius enim canonis nullum adduci poffit antiquum atque authenticum teftimonium. Quocirca veram hujus Tyrophagia originem videtur edicere Græcorum Triodion: Eam quidam referunt Imperatorem Heraclium, cum priùs carnes in ca comederentur, abftinentie diebus aggregaffe, & folius cafei in ea deguftandi licentiam feciffe. Continuis quippe sex annis cum Chofroe dimicans, Deo vovit, ut fi adverfus eum prævaleret, licentiam carnes in hac hebdomada comedendi mutaret, eamque mediam inter jejunium

Quo circa primum horum quatuor dierum autorem multi credunt effe Magnum Gregorium. Eft tamen incertum. Etiam incertum eft, quis quintas ferias in Romanorum ac aliorum eis fe conformantium jejunia repofuerit, atque ita inductas à Melchiade novem feptimanas reduxerit ad fex aut feptem. Iftas ferias fuiffe fuo tempore omninò jejunatas affirmare videtur in adducta homilia laudatus Gregorius, atque ita in fecundi Gregorii vita Pontificalis liber quibuf dam videtur cefpitare. Quidquid fit, quatuor ifti dies funt antiqui in omni Latina Ecclefia. Et ipfos uti tales lucide laudant Meldenfis Sy-dio, fed per aliquot dierum Tyrophagiam fuanodus & fecunda Sueffionenfis. Laudatas UrCap. 76, bani fecundi Synodos, non ex magno Grego

Epift. 133

Lib. S. fol. 221

rio loqui exiftimo, fed ex Telefphori apud Ifi-
dorum Mercatorem Epiftola. Auctoritatis pon-
dus ifto fæculo habebat illa collectio, atque ita
laudatus Pontifex iftam Epiftolam voluit faltem
à Clericis & Monachis obfervari. Verùm quod
non obtinuerit, demonftrat Petri Blefenfis ad
Decanum & Capitulum Saresberienfis Ecclefiæ
Epiftola: Decretum Telefphori Papæ de adjectione
feptima feptimane ufus contrarius abolevit. Jam
ergo dudum & per omnem Sexagefimæ hebdo-
madam, & per tres primas Quinquagefimæ fe-
rias nofter & Clerus & populus liberè mandu-
cat carnes. Et hoc eft fundamentum præfentis
in nos calumniæ.

deliciofas epulas conftitueret. Eandem originem probat in Synaxario Nicephorus Calixtus, addens hanc abftinentiam etiam à Patribus potuiffe induci tamquam Quadragefimæ præparatoriam: ne populus à carnibus ad arida fine me

Lib. 5.

viter deduceretur. Poffint & Patres Heraclii
votum probaffe ex hac caufa, & admififfe. Cer-
tè antè Heraclium nulla reperitur hujus abftinen-
tiæ memoria. Quin immò in Ecclefiaftica Hifto-
ria Socrates & Hermias Zozomenus, ubi varias Cap. 21.
variarum gentium circa Pafchale jejunium con- Lib. 7.
fuetudines conglomerant, nullos ad novem aut cap. 19.
octo, fed quofdam affirmant jejunaffe ad feptem
feptimanas. Hanc laudem Zozomenus adfcribit
Conftantinopolitanis, & aliis nationibus ufque
ad Phoenices. Nempè octavæ feptimanæ carnif-
privium erat tunc Græcis ignotum. Et hæc eft
caufa, cur Armenii ipfum non admiferint. An.
te Heraclii Imperium ab Ecclefia & Chrifto
Domino apoftatarant ad Julianum Halicarnaffi
Epifcopum, aut ad fimilem Eutychiana Hæ-
refis Principem: Exierant à nobis cum confue-
ta tunc Orientalis Chriftianitatis difciplina,
ideoque novas Heraclii leges noluerunt admit-
tere. Eadem quibufdam videtur effe ratio om-
nium Jacobitarum, de quibus in opufculo ad-
versùm ipfos Demetrius Metropolita Cyzice-
nus: Vefcuntur carnibus ipfa quoque Dominica car-
nifprivii. Verùm non de cunctis, fed de folis
Chathzitzariis, qui omninò funt Armenii, Ja-
cobitis Demetrius loquitur. An toti Jacobitica
factioni mos fit communis, ignoro. Hinc inte-
rim lucet, quod Photius & Michael Cerularius
nos Latinos ob novellam, & foli Orientali Ec-
clefiæ datam legem damnarint de excuffa Chri-
ftianitate. Quarè ad hanc calumniam Petrus
Antiochiæ Patriarcha meritò dedignatus eft ref-
pondere,

Etenim Græci fuum carnifprivium inchoant à Dominica fexagefimæ, & ejus feptimanam appellant Tyrophagorum. Rationem dat Anna Comnena: Ab efu cafei vulgare Tyrophagi obtinet nomen. Græcia de extremo noluit tranfire ad extremum, ideoque prima jejunii feptimana abftinet à folis carnibus, cafeum manducat & alia lacticinia. Moris exordium eft obfcurum. Etenim in prima adverfum fuæ gentis errores invectiva fcribit Ifaac Patriarcha Armeniorum: Chriftus à Baptifmo Cap. 8. quadraginta dumtaxat dies jejunavit, obtinuitque illa traditio ufque ad annum centefimum vigefimum; nos tamen quinquaginta dies Pafchæ proximos jejunamus. Videtur laudare Decretum Telefphori, qui federe cœpit anno Chrifti centefimo vigefimo feptimo. Loquitur de pleno etiam à lacticiniis jejunio, quod Græci inchoant Dominica Quinquagefimæ, atque ita durat per dies quinquaginta. Hinc pergit in fecunda invectiva: Lacticiniorum jejunium, quod Ecclefia Chriftiana à Sylveftro & Confantino Magno traditum accepit, & deinceps admiferunt omnes Sancti Patres, quod & magnus ille Imperator confirmavit, Armenii fufceptis impiorum Hærefiarcharum doctrinis polluerunt, atque in eo carnes comedunt. Quod cum Anna Comnena hodierni Græci appellant jejunium casei, Isaac vocat jejunium Lacticiniorum. Et ficut ob ejus neglectum Photius & Michael Cerularius nos Latinos, ita ille fuos Armenios affirmat effe damnatos prævari-mi, aut Atzeburii, catores. Prævaricatores canonis editi à S. Sylveftro Pontifice, firmati per magnum Conftantinum, & ab omnibus ubique Ecclefiis probati.

Pergit Demetrius de Armeniis: Ante carnifprivium per aliquot dies jejunant. Et in opufculo de peffima peffimorum Armeniorum Religione San&tus Monachus Nicon: Armenii tyrophagiæ feptimana carne vefcuntur, jejunantes feptimana, quæ eft antè non peor, intenfis jejuniis, præter panem & aquam nihil aliud guflantes. Itaque per Sexagefi mæ hebdomadam comedunt carnes nobifcum at verò per Septuagefimæ feptimanam jejunant in pane & aqua, iftudque jejunium appellant Adami, Ninivitarum Sancti Sergii, Prophonefimi, aut Atzeburii, de quo addit Ifaac Patriar cha Maximè impii bominés Atzeburem ut Deum adorant. Affirmat effe jejunium fceleratum, schismaticum, blafphemum. Quod ipfum cap. 14. affe

Lib. I.

DE S. 1
LEONIS

ducendam, cujus adminiculo in eorum impietatis barathrum omnes detrahere contendunt? Et infrà: Armenii jejunium obfervant prophonefimum, quod ab impiis ac prophanis Hæreticis acceperunt, congrega tis in Matzecert, five Theodofiopoli, quando fciffs funt à Chriftianorum Orthodoxa fide, & fcelefte illud

affeverant præfatus Demetrius, laudatus Nicon,
Theodorus Balfamon, & cuncti paffim Græ-
ci. Et hoc omninò eft Orientale jejunium,
quod ob exemptas cun Dominicis & Sabbathis
quintas ferias protrahi ad novem feptimanas
audivit Romæ à nefcio quibus Doctoribus Al
cuinus Flaccus, ac ex ipfius fide laudant Caro-jejunium Jezabel fanxerunt. Nam illa jejunium præ-

[ocr errors]

lus magnus, Ratramnus Corbejenfis Monachus,
Eneas Epifcopus Parifienfis, ac Sermo Am-
brofiafter. Et de iftius Doctoralis relationis ve-

dicavit, non propter juftitiam ac fanctitatem, fed ut effunderet fanguinem, ac jejunii arte interfecit Nabuthe. Ita Hæretici ifti prædicaverunt ejufmodi

ritate Rabanus Maurus meritò dubitavit. Ete-jejunium, non fanctificationis caufa, fed ut fe ab
nim Armenii nec quintas ferias exemerunt à
Quadragefimæ jejunio, nec hoc ad novem fe-
ptimanas extenderunt. Per totam Sexagefima
feu Græcæ tyrophagiæ feptimanam & pranfi fem-
per funt, & carnes comederunt.

Orthodoxorum fide abfcinderent. Et fic illud confirmarunt, ac ratum voluerunt, ut ipsum timeant, ac quod emiferunt facramentum, cùm alioquin fit ira Dei, ac acephalum, nec folemne, tanquàm tabernaculum in deferto, ac ficut corpus inanime, & mendacii organum, ac ficut infrugifera regio. Duas Synodos apud Theodofiopolim celebrarunt Armenii. Primam laudat antiqua incogniti Auctoris narratio de rebus Armeniæ: Heraclius Imperator vigefimo tertio Imperii anno, quarto à morte Chofrois, magnam Synodum univerforum Episcoporum & Doctorum majoris Armenia Theodofiopoli fieri præcepit, & perquiri & defpicere de duabus in Deo Chrifto naturis, ac de Synodo Chalcedonenfi. Perquifierunt ergò per menfem, &è Scripturis inducti ad fidem Armenii, fcri

Varias jejunatæ Septuagefimæ rationes adducunt Armenii, ipfafque edicit ac refutat S. Nicon: Hanc feptimanam Armenii vocant Atziburzia, nefciunt tamen quid fibi velit vis hujus nominis. Sed nonnulli quidem dicunt fuiffe hoc cujufdam Sergii jejunium, nonnulli Ninivitarum, aliqui verò Adami, quando ex Paradifo deliciarum ejectus eft. Et hinc fine ratione jejunare convincuntur. Quidam autem dicunt, & videtur verum effe quod ab eis dicitur, fuiffe quemdam apud eos Epifcopum, qui utebatur catulo, cut erat cognomen Atziburzes. Id autem præ-pta propria manu fchedula, nihil fe amplius ea in re curfor feu præceffor latinè appellatur. Præcedebat enim Epifcopum ingreffurum in urbem aut vicum. Quo mortuo feptem dierum jejunium ab Epifcopo conftitutum eft in memoriam luctus, qui fuit propter canem. Sanctus Armeniorum Apoftolus & Patriarcha Gregorius univerfæ genti, dum ad Baptifma præpararet, indixit folemne jejunium: Etiam Romana Urbi, dum magnum Conftantinum pararet ad idem Sacramentum, S. Sylvefter. Hæc etiam jeju nia ab ifto fuo annuatim commemorari & continuari affirmant Armenii. Quas omnes rationes acriter impugnat Patriarcha Ifaac, & adjungit de cane Epifcopi: Sergius quidam Armeniorum hærefis Magifter canem habebat fic appellatum, Atziburem. Porrò ea vox prænuntium fignificat. Utebatur fæpè numero Sergius eo adventus nuntio ac indicatore, demone ipfum agente, cùm in oppidum aliquod aut urbem, vel locum venturus effet, ubi ejus difcipuli ac ejus hærefi infecti babitarent. Cumque illi canem vidiffent, poftridiè ad aliquot milliaria obviam Magiftro effufi procedebant. Addit canem fuiffe devoratum à lupo, à Sergio defletum per feptem dies, & hinc effe natum ac dictum Sergii jejunium. Quis non videat effe fabulam. ? Rectè fcribit Clemens Galanus: Hoc puto accepiffe Fol. 217. Niconem à Græcis, infenfiffimis Armeniorum inimi

cis. Et ad marginem fcribit: Atziburzia eft voca-
bulum à Græcis corruptum. Dicitur ab Armeniis Ar-
racciavvoraz.

Adductam rationum multitudinem & varieta-
tem in hæretici doli fufpicionem devocat Patriar
cha Ifaac, & profequitur: Quis ex multa illa va-
riatione ac diverfis nominibus, quæ confingunt, non
intelligat nihil omninò, quem dicunt Atziburem,
Chriftianorum traditionem esse, aut ullius Sancti je- ||
junium, fed magnam hærefim, ac terribilem valdè
contentiosè ab hæreticis expofitam ac adinventam,
ad fchifma & divifionem à rečła Romanorum fide in-

contradicturos jurarunt. Verùm à præftito ob Principis reverentiam juramento ftatim poft illius obitum recefferunt. Pofteriorem Synodum memorat Ifaac Patriarcha, afferens fuifse prophanum, execrandum, & Caiphæ Judaicum in loce Diabolico conciliabulum. An cum Chalcedonenfi fide etiam tyrophagiam admiserint in priori Synodo, ignoro: Ipfam in pofteriori omnino profcripferunt. Quo fe à Græcis plenè separarent, & citra unionis fpem feparatos profiterentur, Heraclii tyrophagiam aut exfufflarunt aut noluerunt; ut Græcis non minus Sancti esse nec minus jejunare viderentur, fuum prophonefimum jejunium inftituerunt. Hanc jejunii varietatem fanxerunt efse fuum à Græcis difcrimen, & fchifmatis inviolabilem characterem . Hinc Græcis adhærens Patriarcha Ifaac affirmat ipfum efse dolofum, fchifmaticum, blafphemum, acephalum, prophanum Jezabelis jejunium, tabernaculum in deferto, inanime corpus, mendacii organum, infrugiferam regionem. Quod nempè modica Armeniæ gens hanc omni Orientali Ecclefiæ adverfam legem pravo fine fibi fixifset.

Et tanto in iftud jejunium odio laborant omnes paffim Græci. Etenim in fexagefimi noni Apoftolici Canonis commentario fcribit Theodorus Balfamon: Per carnem non folvet quis quemcumque quartum diem & Parafceven, exceptis Paf chalibus & aliis conceffis, etiam fi extremum fpiritum agat. Similiter excipe mihi quartos dies & Parafcevas, quæ funt ante tyropbagiam. In eis enim folvimus, quia jejunant Armenii propter Ninivitas. Addit eadem feptimana Tetraditas etiam hæreticos perfungi magno jejunio. Quartas & fextastotius anni ferias rigorofiffimè jejunari fcribit etiam in Canonicis ad Marcum Alexandria Patriar cham Refponfis, periculosè infirmos adfirmat

tunc ad folos pifces, non ad carnes edendas poffe difpenfari, & profequitur; Excipe mihi dies quartos & fextos Carnifprivii, Septuagefima, Reno. vationis, & duodecim dierum. In his enim per carnes etiam, citra periculum, jejunia frangimus: Quia circa Dodecabemerum jejunant Armenti propter Atziburium, in hebdomada prima Carnifprivii propter Ninivitas. Et in hebdomada tyrophagi Tetradite bæretici jejunium magnum obfervant. Nos igitur contraria iis facientes frangimus, ne videamur cum eis confentire: Eo excepto, quod illud fiet, fi quis cum Tetraditis aut Armeniis habitet. Alioquin enim fi in regione degat, ubi nullus eft ejufmodi, deguftabit tantum ex cafeo vel carnibus, & fufpicionem attenuabit per continentiam, non per ingluviem. Dodecahemeron funt duodecim inter Domini Nativitatem ac Epiphaniam medii dies, quos Theodorus errat ab Armeniis jejunari propter Atziburium. Quod propter hunc jejunent folam Septuagefimæ hebdomadam, omnes conftanter adfirmant. Errat eofdem in Carnifprivii feptimana jejunare. Etiam fuprà erravit Tetraditas jejunare in Septuagefima. Quæ omnia fcribunt etiam Anaftafius Cæfareenfis, & alii Græci. Uti Armenii Græ corum Tyrophagiam, ita hi iftorum Atziburium jejunium adverfa quartæ & fextæ etiam fe rie libertate dehoneftarunt. Eadem tamen forma non placuit omn.bus Græcis. Patet ex litteris Nicolai Patriarchæ Conftantinopolitani ad Abbatem Anaftafium: Hebdomadam eam dico, quæ ante hebdomadam carnifprivii eft, quam etiam nos vocamus hebdomadam Atziburit. Multi fueverunt abfque ullo timore folvere feriam quartam & fextam, Laici quidem carnem, fimiliter & Monachi cafeum comedentes; probè fentientes, & probè agentes. EQuelt. 52 tenim fi ex genere Armeniorum originem ducerent, & bereft Atziburit adhærerent, probè faciunt, omnem fufpicionem à fe amoventes. Si verò fideles Orthodoxi funt, & ab Orthodoxis prognati, frufirà folutionis jejunii banc caufam adferunt. Illi enim per totam hebdomadam jejunant, pane folo & fale & aqua contenti, nos verò jejunium solvimus ab ipfa feria secun. da. Quarè ex hoc demonftratur nos cum illis non communicare, & Atziburium caufari. Et Anaftafius Cæfareenfis laudat hunc Sancti Nicephori Patriarche Conftantinopolitani canonem: Iejunandum eft Monachis feria quarta & fexta tyrophagiæ, & poft Miffam Præfandificatorum edant cafeum & ova. Hic canon evertit Tetraditarum ac Jacobitarum hærefin. Libertatem, quæ iftas in Septuagefima ferias propter Armenios, & quæ eafdem in fexagefima propter Tetraditas eximit à jejunio, Nicolaus & Nicephorus dant folis Laicis: Monachos obligant ad tyrophagiam. Et ita cenfent à pleno Jacobita rum & Tetraditarum jejunio fufficienter declinari. Et iftum carnis & cafei efum affirmant obligare in folis Armeniorum terris, alibi effe liberum: Et eos, qui hic fufpecti fuerint, defungi fola deguftatione. Huc etiam fpectat, quod in libro de Matrimonialibus quæftionibus fcribit Matthæus Monachus: Et quidem in primis eos vefci carnibus convenit in diebus, quibus Heretici quidam per jejunium ab eis abftinere folent, ne cum eis confentire videantur. Præfertim fi fortè degant in urbe, cujus maxima pars hoc morbo laboret. Et Dicta fua confir

mat ex quarto decimo, qui de veris Hæreticis loquitur, Canone Ancyrano. Uti nos Latini non integros manifeftè Orthodoxos, fed folos de Prifcilliani lepra fufpectos ad carnem aut ejus certè jufculum deguftandum coegimus olim per Hifpanicas Synodos; ita Patriarcha Nicolaus folis de Armeniorum errore fufpectis cenfuit memoratis quarta & fexta feriis carnes permittendas. Imò nec ipfis cenfuit ad purgationem fufficere, fi fecunda, tertia, & quinta Atziburii feria illas manducarent.

Interim etiam ipfe hoc jejunium appellat hæ refim. Quod nempe ex hæretico fonte duceret originem, & hærefi præberet fomenta. Reverà non fuit hærefis. Spectat enim non ad dogma, fed ad difciplinam. Nec à præceffore cane, fed à prævio ad Quadragefimam tempore dictum fuit Atziburium, prophonefium, feu præcurforium. Ito jejunio Armenii fe ad longius triginta fex dierum jejunium præpararunt. Et cur hoc ad commemorandam Adami ex paradifo expulfionem, ad imitandos Ninivitas, ad agendas Deo gratias de fuæ gentis aut magni Conftantini ad Chriftum Dominum converfione, & ad alium ejufmodi finem non potuerint exercere? Certè & nos Latini in eadem Septuagefime Dominica Adami expulfionem commemoramus, ideoque omittimus Alleluja, legere incipimus librum Genefis, & pleraque Refponforia funt de expul fo Adamo. Proinde in ifto Armeniorum jejunio nihil culpandum venit, nifi quòd ipfum voluerint effe firmum fui fchifmatis vinculum & fomentum. Uti nos ob non fervatam Sexagefimæ Tyrophagiam & carnifprivium, ita Armenii ob fuum Atziburii jejunium nullius Apoftolici Canonis funt prævaricatores.

[blocks in formation]

H

Ec etiam eft Photiana calumnia, & nos arguit de duobus, quorum alterum ad dogma, alterum fpectat ad difciplinam. Primò nos arguit, quòd Spiritum Sanctum credamus & doceamus non ex Patre per Filium, fed procedere ex Patre & Filio. Secundò, quod Conftantinopolitano Symbolo in iftius erroris confirmationem addamus vocem, Filioque, atque ita ipfum in noftris Ecclefiis contra Ephefine Synodi Decretum folemniter decantemus. Et hæc calumnia cunctis paffim Græcis vifa eft momentofa, ideoque cefpitare fecit etiam Petrum Antiochiæ Patriarcham: Sed malum eft iftud, & malorum peffimum, additio in Symbelo. Si enim Evangelia noftra fint eadem cum illorum Evangeliis, unde illi, plura quàm nos edocti, hujufmodi alienam additionem fecerunt? Sed, ut videtur, amiferunt Ro mani exempla Nicænæ Sandæ Synodi,cùm Wandali

ca

Lib. 5.

Lib. 6.

Cap. 25.

[ocr errors]

sa gens Rome Imperio diu potita fit. Nobis enim fatis eft ad perfectam veritatis cognitionem & confirmationem fapiens illud & falutare divinæ gratiæ Symbolum. Docet enim nos perfectam fidem de Patre & Filio & Spiritu Sandto, Incarnationem præterea Domini fidelibus manifeftat, qui illam recipiunt. Ilos itaque, qui Symbolo aliquid addunt vel auferunt, anathemate damnamus. Si quis enim, inquit Apoftolus, evangelizaverit vobis præter id quod evangelizatum fuit, anathema fit. Bonum eft enim ad bonum refpicere, præfertim cùm neque Deus neque fides patitur aliquod detrimentum, ad pacem femper inclina re & fratrum dile&ionem. Fratres enim noftri funt ifti, licèt ruflicitate vel ignoratione contingat illos fæpè à recto recedere, propriæ fervientes voluntati. Nec oportet nos adeò exactam diligentiam quærere inter barbaras gentes, quàm nos quærimus qui circa litteras verfamur. Magnum erit, fi apud illos abfque aliquo errore Sandliffima Trinitas, vitæ origo & caufa, prædicetur. Et fi Incarnationis etiam myfterium juxta noftram fententiam illi confiteantur. Nicena Synodus de Spiritus fancti proceffione nihil definivit, fed dixit hoc unum: Credo & in Spiritum fanctum. Proinde uti nos Conftantinopolitanum Symbolum paffim appellamus Nicęnum, ita hic Patriarcha Petrus per Nicęnam Synodum intelligit Conftantinopolitanam. Cum exftincta magni Theodofii ftirpe exftinctum etiam fuit Occidentis Imperium, & laceratum in Barbaros. Exinde Græci coeperunt fe folos dicere Romanos, & nos omnes Barbaris accenfere. Hinc & Petrus Patriarcha à nobis factum fymboli additamentum refert in noftram commiferatione ac venia dignam Barbariem, alia via nefciens purgare. Etiam Bulgarorum Archiepifcopus Theophylactus omnes nobis à Græcis imputatos exceffus refert in noftram barbariem, & pondus facit. de folo Symboli additamento. Ita in jure Græ co-Romano teftatur ejus fucceffor Demetrius Chomatenus in Refponfis ad Conftantinum Cabafilam Metropolitam Dyrrachienfem. Ad eundem fcrupulum cefpitavit etiam ille magnus, quem ad exequendam & firmandam in Lugdunenfi per Gregorium decimum Synodo factam unionem Imperator Michael Paleologus evexit in Conftantinopolitanum Patriarchatum, Joannes Veccus. Et noftrum, qui Spiritum fanctum ex Patre & Filio, & Græcorum, qui ipfum ex Patre per Filium docent procedere, dogma effe re unum & idem ac fola phrafi diverfum demonftravit infigniter, verùm de Symboli additamento adjunxit fe illic vix culpam levem agnofcere. Agnovit tamen culpam. Ita fcribit Georgius Pachymeres. Quòd Græci hoc additamentum habeant pro palmari noftræ prævaricationis & fuæ à nobis feceffionis fundamento, fuprà audivimus etiam à Barlaamo Gyracenfi Epifcopo. Longa eft hæc quæftio, opportuniori infra loco elucidanda.

CALUMNIA VII.

Latini in Sacra Miffa illud, Unus San&us, Unus Dominus JESUS CHRISTUS in gloria Dei Patris per Spiritum fan&tum, alta dicunt voce.

HEc verba etiam Græci în fua Liturgia di

cunt alta voce. Etenim & in Sancti Jacobi Apoftoli, & in magni Bafilii, & in Sancti Joannis Chryfoftomi Liturgia Sacerdos ante Communionem declamat ad populum: Sandla Sandis. Et non folus Clerus, fed omnis populus refpondet: Unus Sandus, unus Dominus JESUS-CHRISTUS in gloriam Dei Patris, cut gloria in fæcula fæculorum. Finalia verba Liturgia variant. Sancti Chryfoftomi Liturgia fic habet: Unus Sanctus, Unus Dominus JESUS-CHRISTUS in gloriam Dei Patris, Amen. Eodem modo in Pafchali ad populum fermone declamavit Sanctus Proclus, laudati Joannis Difcipulus ac Succeffor. Populum Sacerdos monet Sacro-fan& Euchariftiæ tremenda Myfteria effe non qualecumque, fed ipfum fubftantiale atque incommutabile Sanctum, dandum folis Sanctis, ideoque neminem fibi malè confcium poffe accedere. Et humanam infirmitatem agnofcens populus refpondet nullum in mundo effe Sanctum, nifi folum Dominum JESUM-CHRISTUM & hoc non ex illo ipfo, fed ex Dei dono, ideoque in gloriam Patris. Hac publica voce conftanter profitetur fe non fuis meritis, fed fola Dei mifericordia confifum accedere ad hoc Sanctum. Hoc modo exponit etiam recentior Græcorum Doctor Nicolaus Cabafilas, atque ita lucet ritum apud illos non effe mutatum.

Et hinc oritur quæftio, Cur ergo Michael Cerularius nos arguat, quòd ista verba dicamus alta voce? Refpondeo laudata verba in pluribus folemnium precum locis frequentari à Græcis . Dicuntur enim etiam in Hymno Angelico Gloria in excelfis, quem in matutinarum laudum officio Euchologion appellat magnam glorificationem. Eundem hymnum cum toto fuo additamento adducunt apud Clementem Romanum Apoftolicæ conftitutiones, & Francifcus Turrianus rectè pofuit ad marginem: Oratio matur tina. Matutinam Pfalmodiam edifferit in libro de Virginitate etiam Sanctus Athanafius, ac inter ejus partes ponit: Gloria in excelfis Deo, &e in terra pax, in hominibus bona voluntas. Laudamus te, benedicimus, adoramus te, &c. Hymnus hic fuit ante lucem cantatus etiam à Sanctis Angelis, ideoque noftris matutinis precibus eft om ninò congruentiffimus. Quare errorem continent hæc Honorii Auguftodunenfis verba: Gloria in Lib. r. excelfis Deo, Angelicus chorus primus cecinit, fed Hilarius Pictavienfis Epifcopus ab illo loco, Lauda Cap. 87. mus te, ufque in finem compofuit. Quod ipfum affic mant Walafridus Strabo, apud Alcuinum au Cip. 25. &tor libri de Ecclefiafticis officiis, ac alii antiqui Cap. 40.

L. 2. C. 20

Scriptores. Etenim & magnus Athanafius, &
Apoftolicarum conftitutionum auctor funt Hila-
rio feniores, aut certè coœtanei: Et iftud fupple-
mentum laudant uti antiquum. Et hinc rectè
fcribit in libris de Miffa Sacrificio Innocentius
tertius Hymnum bunc Telefphorus Pontifex ad
Miffam nocturnam Natalis Domini cantari præcepit.
Et in illo ca, quæ fequuntur, ad verba Angelorum
adjecit. Quamquam à plurimis afferatur, quod ea
B. Hilarius Pidiavienfis adjecerit. Adjecifse poffit
& S. Silvefter, magnus Ecclefiafticorum rituum
auctor & augmentator. Addit laudatus Innocen
tius: Symmachus Papa conftituit tam die Dominico,
quam Natalitiis Martyrum, Gloria in excelfis Deo,
ad Miffam cantari. Quod ipfum paffim affirmant

Lib. 8.

filiam fponfalia, quod illius pater Theodorus du-
xifset hujus confobrinam, fuiffe exfuflata tefta-
tur in Alexiados libris Anna Comnena. Etiam
contracta inter Michaelem Defpotam & Michae-
lis Palæologi Imperatoris filiam Annam fponfa-
lia, quod iftius frater Nicephorus duxiffet hu-
jus confobrinam, ob adverfum Patriarchæ Sifin-
nii fecundi Canonem fuiffe fufpenfa, & non ni-
fi per Synodalem difpenfationem potuiffe perfici
in matrimonium, affirmat Georgius Pachyme-
res. Et addit caufam: Intercedebant inter defigna- L. 6. c. 6.
tos conjuges fex gradus adfinitatis, ex una quidem
parte quatuor, duo ex altera. Græci habent tres
adfinitatis claffes. Hanc extendunt ad fextum in-
clufivè gradum. Et gradus non juxtà noftros La-

alii Ecclefiafticorum rituum antiqui ex pofitores.tinos Canones numerant, fed juxtà leges Jufti

niani. Fratres in fecundo, confobrini funt illis
in quarto gradu. Hinc ergò Michael Cerularius
dixit, quod apud Latinos duo fratres non tan-
tùm duas confobrinas ducerent, fed etiam duas
forores. Et huc refpicit in Refcripto ad Wale-
rannum Namburgenfem Epifcopum Sanctus Can-
tuarienfium Epifcopus Anfelmus: Græci deteftan-
tur noftra connubia, ubi cognati cognatis de alia co-
gnatione copulantur.

Refpondeo deteftationem hanc nullo niti fun

Hodiè dicimus ad Missam cujufcumque Sancti.
Etiam Græci dicunt. Verùm alio loco & modo.
Dicunt enim poft expulfos Catechumenos, &
de modo fancit S. Jacobi Liturgia: Deinde figna-
cula Crucis Sacerdos facit fuper dona, & ftans apud
fe dicit, Gloria in excelfis Deo, & in terra pax bo-
minibus, bona voluntas. Quod ipfum olim habuit
Liturgia S. Joannis Chryfoftomi. Lucet ex ter-
tia ejus homilia fuper Apoftolicam ad Colofsen-
fes epiftolam: Euchariftiam celebrantes dicimus,
Gloria in excelsis Deo, & in terra pax bominibus,damento. Nullus Ecclefiæ antiquus Canon,
bona voluntas. Hodiè defunt hæc verba, atque
ita conftat Liturgiam non efse folummodo au-
&tam in variis, fed & decurtatam. Hinc ergo
Michael Cerularius nos arguit, quòd laudata
verba dicamus alta voce : & quidem in Missa
Catechumenorum. Cenfet efse fanctiora, quàm
ut alta voce in tali loco dicantur. Verùm eft, fri-
vola calumnia, ideoque ad ipfam Petrus Antio-
chie Patriarcha nihil repofuit, & dedit ratio-
nem: Quicumque à te funt enumerati Romanorum
errores, percurrimus. Et illorum quidem alios exe-
crandos duxi atque evitandos, alios incertos, alios
prætermittendos. Hoc eft, refponfo indignos.
Quòd non fint errores, aut abufus, fed rationabi-
des confuetudines. Et talem cenfuit hanc præfen-

[blocks in formation]

nulla Romanæ Reipublicæ antiqua Lex vetat
hujufmodi conjugia. Etenim quod magnus Con-
ftantinus ac ejus Pater Conftantius duxerint Fau-
ftam ac Theodoram, Imperatoris Maximiani
Herculii filias, teftantur & Gentiles & Chriftia-
ni Romanæ hiftoriæ Scriptores. Nec damnant
aut notant. Et de Conftantini filio Conftantio
fcribit ad Senatum ac Populum Athenienfem Im-
perator Julianus: Conftantius Patruelem fuum,
Gallum Cæfarem, fororis fuæ virum, ac neptis fuæ
ex eadem forore patrem, cujus ipfe fororem anteà
duxerat, quo cum ipfi tam sancta neceffitudinis &
germanitatis jura intercesserant, inimicissimis homini-
bus ad necem tradidit. Ad quæ verba rectè com-
mentatur Dionyfius Petavius: Conftantiam Con-
ftantini filiam, Conftantii Sororem, duxerat Gal-
lus. Ex binc fufceptam effe filiam Julianus fignif
cat Tum Galli fororem Gallam Conftantio antè nu-
pfifse. Quæ pofteriora duo, ab hoc uno, quòd fciam,
auctore prodita, hactenus erant ignota. Et de Ju-

Apud Latinos duos etiam Fratres duas liano fcribit in Ecclefiaftica hiftoria Anaftafius

ducunt Sorores..

Bibliothecarius: Conftantius ab Eufebia propria
uxore rogatus Julianum ex carcere ductum, Cæfa-
rem facit, & in Gallias mittit, copulans ei ad nu
ptias fororem fuam Helenam, quæ & Conftantia
dicta eft. Quod ipfum fcribit Ammianus Marcel-
linus. Et Conftantius, & Gallus, & Julianus,
ipforumque uxores, ac præfertim Imperatrix Eu-
febia, erant omninò Christiani, vivebant ju-
xta Ecclefiæ Canones; & tamen non tantùm
duo confobrini duas confobrinas, fed etiam duo
Fratres duxerunt duas Sorores. Et nullus è mul-

Mitto calumniam, quæ nos arguit, quòd
Presbyteris ac aliis majoribus Clericis initi
Presbyteris ac aliis majoribus Clericis initi
antè facrum Ordini Conjugii ufum non permitta-
mus. Ipfam etiam Petrus Patriarcha duxit indi-
gnam Refponfo. Eft antiqua Photii calumnia,
abundè refutata in fuperioribus. Præfentem ca-
lumniam adducit etiam repertus Conftantinopoli
apud Patres Prædicatores Tractatus: Latini duos
Fratres duabus Sororibus carnaliter copulari permit-
tunt. Patriarcha Michael non fine caufa addi-tis, qui & Conftantium & Julianum acriter
dit particulam ampliantem, Etiam. Etenim momorderunt, Ecclefiæ Scriptor id unquàm vel
apud Græcos nec pater & filius, nec duos fratres
duas confobrinas, nec duæ forores pofsunt duos Et in Canonicis ad S. Amphilochium litteris
confobrinos accipere. Hinc pacta inter Grego-fcribit magnus Bafilius: De his, qui duas forores
rium Gaurum & Ifaaci Comneni Sebaftocratoris ducunt uxores, vel illis quæ duobus fratribus nubunt,

notavit.

à no

« VorigeDoorgaan »