Fol. 159.

pœnis Purgatorii ufque in diem judicii: ut nunc per
mifericordiam Redemptoris noftri, qui femper mife-
ricordiam exaltat fuper judicium, falvus fiam.
Placuit boc confilium univerfis, falva semper fibi
Clementia Divina, quæ omnes falvari defiderat, &
neminem vult perire. Tunc Epifcopus, audientibus
cundis cum ingenti merore recognovit, qualiter
expulfis Monachis Conventrenfibus ad cumulum om-
nium malorum in loco eorum irreligiofos Clericos intro-
duxit. Ad cujus flagitii fatisfactionem aliud genus
correctionis non invenit, nifi ut in eorum habitu vi-
tam finiret, in quos Diabolico fpiritu exagitatus,
dum potuit, perfecutionem excitavit, mendicare
coegit, quantum in se erat, odio mortali afflixit.
Sicque cum magno ejulatu Abbatem Becci, qui inter
cæteros aderat, deprecans adjuravit, quatenùs in-
tuitu charitatis, ad Diaboli confufionem, babitum
fibi concederet Monachalem, ut illos haberet Patro-
nos in fæculo futuro, quos perfecutus fuerat in boc
mundo. Quod cùm impletum fuiffet omnia que
poffidebat in auro & argento, in gemmis & vafis
pretiofis, domibus Religiofis & pauperibus erogavit.
Et fic in fpe bona omnium assistentium, & jugi la-
chrymarum effufione, fine infperato quievit. Ex-
ftant iftiufmodi plura extreme poenitentiæ exem-
pla,

mo vitæ periculo poftulantem, refcripfit laudatus! Abbas Hugo: 0 magne amice, recordamini quia me aliquando interrogaftis, An aliquis unquam de Regibus factus fuerit Monachus? Refpondi, Etiam: fed etfi de nullo alio certi effemus, folius Sancti Guntramni Francorum Regis exemplum fufficeret, qui relictis fæculi pompis factus eft Monachus, imitans illum, qui cùm dives effet, pauper pro nobis factus eft, ut fua nos paupertate ditaret, Criminofum Regem multis hortatur ad imitandum. Nec fine fructu, Etenim fcribit Guilielmus Malmesberienfis: Philippo nulla mora infanæ temulentiæ fatietatem fecit, mifi quod in extremo vitæ taclus morbo Monachorum apud Floriacum accepit habitum. Pulchrius & fortunatius illa, quod ætate & fanitate integra, nec fpecie rugata, apud fontem Euraldi fanctimonialium appetit velum. Nec multò poft præfenti vite valefecit. Deo forfan providente non poffe delicate mulicris corpus religionis laboribus infervire. Ea fuit Bertrada Andegavenfis Comitis uxor, propter cujus raptum & fceleratas nuptias Philippus in Papali excommunicatione dudum forduerat, & quæ poft ejus pœnitentiam ac mor. tem facta etiam fuerat Monialis. Et in Sigeberti Gemblacenfis fupplemento fcribit Robertus Abbas An. 1160. Montenfis: Robertus de Novoburgo, Dapifer & Juftitiarius totius Normandiæ, adverfa valetudine tactus, gibbum Cameli depofuit, videlicet innumeras divitias Ecclefits, & Monafteriis, & pauperibus di videns, & ad ultimum in Monafterio Becci ha bitum Monachi fumens, per unum menfem ibi fructuofam pœnitentiam egit, & hominem exuit. Quod item Imperator Fredericus fecundus, poft omnia fua facinora ad vitæ finem deduaus, Ciftercienfem habitum cum magna pœni-fit probatus, etiamfi converfus fit per ægritudinem, tentia fufceperit, & admodum piè defunctus abfolutam relabendi ad fæculum habet libertatem. fit, teftatur Matthæus Parifienfis. Addit de Verba alludunt ad Sancti Benedicti Regulam,quæ Hugone Nunant Conventrenfi Epifcopo, Novitium per duodecim menfes probari mandat, Monachorum capitali hofte: Hugo de Nunant ac interim ei Regulam tertio prælegi, & pergit: An. 1250 Conventrenfis Epifcopus, Romam tendens, in Nor Si habita fecum deliberatione, promiferit fe omnia Cap. 58. mandia cœpit graviter infirmari. Cumque in grave-cuftodire, & cuncta fibi impetrata fervare, fcente ægritudine, mortem fibi vicinam cognoviffet, fecit accerfiri viros Religiofos totius Normandie,quos habere poterat, Abbates & Priores. Et audientibus cunétis, voce clamofa confeffus eft purè, & maxima cordis contritione, ac lachrymarum jugiter effufione, omnia peccata, fcelera, enormitates

Et hanc pietatem Maurus Epifcopus nulla ra tione damnavit. Dumtaxat cenfuit iftiufmodi profeffiones non effe validas, ideoque ab ipfarum poft acceptam fanitatem pertæfis pofse deferi fine peccato aut apoftafia. Et credidit fibi non deefse fundamenta. Palmare ejus fundamentum San&us Petrus Damiani exponit hifce verbis: Quia nifi quis regulariter protractus & per annale Spatium

tunc

fufpicietur in congregatione, fciens se jam fub lege
Regulæ conftitutum. Quod ei ex illa die non liceat
egredi de Monafterio, nec collum excutere de fub jugo
Regule, quam fub tam morofa deliberatione licuit
aut excufare aut fufcipere. Ufque ad factam hujuf
modi profeffionem permittit Novitiis liberum ad
fæculi vota regrefsum. Et omnem hanc proba-
tionem, præfertim ejus annale tempus, Mau-
rus Epifcopus credidit præfcribi ut fubftan-
tialia ideoque fine ipfis factam in mortis
lecto profeffionem efse nullius valoris. Eft
antiquus error, olim natus ex perperam intelle-
to Refcripto magni Leonis ad Rufticum Archi-
epifcopum Narbonenfem: In adolefcentia conftitu- Epift 92.
tus, fi urgente aut metu mortis, aut captivitatis pe- cap. 11.

omnes, quæ fuæ memoriæ occurrebant. Tanta autem contritus erat & commotus pœnitentia, quod omnes adftantes & fe intuentes ad lachrymas & fingultus commovit, Denique flens & ejulans, manibufque confertis, Prælatos omnes in virtute Dei adjurabat, quatenùs fibi pænitenti fuper tot & tantis flagitiorum exceffibus pœnam infligerent & fatisfactionem condignam. Audientes autem viri Religiofi, qui leclo adftabant, in Epifcopo vitam adeò flagitiofam, fimul & admirabilem cordis contritionem, ad invi-riculo pœnitentiam geffit, & poftea timens lapfum incem fefe contuentes, obtumuerunt univerfi, nefcien tes quid darent confilii, & quid tam fubito refponde An. 1198. rent: Quod cernens Epifcopus dixit eis: Scio, fcio, quod tantis enormitatibus auditi: hæfitatis inter vos, quid mibi pro pœnitentia infligatis. Sed obfecro vos in nomine JESU Chrifti Domini noftri, quatenùs in loco pœnitentiæ & remiffionem peccatorum meorum injungatis mibi, ut fecundùm voluntatem Dei fim in

continentiæ juvenilis, copulam uxoris elegit, ne cri-
men fornicationis incurreret, rem videtur feciffe
venialem, fi præter conjugem omninò nullam cogno-
verit. In quo tamen non regulam conftituimus, fed
quid fit tolerabilius æftimamus. Nam fecundùm
veram cognitionem nihil magis ei congruit, qui pœ-
nitentiam geffit, quàm caftitas perseverans & mentis

corports. Sexto fæculo publica apud nos La

Can. 8.

33.qu. 5. C, 2.

Cap. 4.

tinos poenitentia agi cœpit ferè in folis Monafte-1, necnon & tertius Innocentius factis ad fe relatio

riis, feu converti in Monafticam profeffionem
ideoque hanc in mortis periculo factam Hifpani
quidam dixerunt ex laudato Refcripto non effe
firmam, fed poffe excuti à convalefcentibus,

nibus refcripferunt. Et hæc Refcipta, quod Cap. 13.
tunc adhuc fervarentur, fuis Decretalibus infe-
ruit Gregorius nonus. Quod ipfum tradit Con-
ftantinopolitanæ, quam in fanctorum Apofto-

Errorem damnat fexta Toletana Synodus,lorum Bafilica celebravit Patriarcha Photius
rectè adfirmans Refcriptum effe difpenfatorium,
& loqui de folis adolefcentibus: Sancit deinceps
inteliigendum de folis illis, qui non acceperint
pænitentiæ benedictionem.

fufficit. Etiam illos & Principes & Proceres,
quos invitos ad tonfuram ac profeffionem com-
pulerant feu Tyranni feu Principes, fuiffe à
Novitiatu & probatione exemptos docet & La-
tinorum & Græcorum perpetua confuetudo. Il-
luftre exemplum eft Alexius Comnenus, quem
Ifaacii Angeli Imperatoris juffu fuiffe in Papycio
monte detonfum fcribit Nicetas Choniates. At
verò in Latina Ecclefia plenus probationis an-
nus eft jam dudum fubftantialis, adeoque
fine illo facta in mortis lecto profeffio eft va-
cua & nulla, habetque folas vires ac effectum
inveftitionis.

Synodi quintus Canon. Ex Imperatoris Justiniani legibus mandat Monachum probari per integrum triennium, & adjungit: Et hæc omnimodò fervari præcepit, præterquam fi gravis aliquis Erat tunc error damnatione digniffimus. Et- morbus incidens probationis tempora contrabi coegeenim de Imperatore Ifaacio Comneno, qui poft rit, vel fi nondum quis fit vir Religiofus, & tamen profeffam in Studii Coenobio Monachalem pœ- vitam Monafticam in habitu fæculari peragat. Tali nitentiam devenit fanus, feribit laudatus Joel: enim viro ad abfolutam experientiam tempus femeIfaacius adeò Monafterii Præfidi fuit obediens, ut fire fufficeret. Arfenius Monachus Canonem redeOftiarius factus fit, aliifque Minifteriis pro fua git in hanc Synopfim: Non oportet perfectum Mo- C. 106. ingenti moderatione infervierit. Et Joannes Scy-nachum, id eft, magnum habitum gerentem, atlitza: Comnenus Monafticas veftes indutus cum tonderi intra triennium, nifi gravis morbus, qui parum exspectasset, fi qua ratione à morbo liberare- mortem minetur, inciderit, aut nifi fit aliquis vir tur ubi fe novit incurabili morbo captum, adhuc pius multis eo nomine notus, eorumque teftimonio jam ipfo vexatus Studii Monafterium ingreditur, mul||probatus. His etiam femefire tempus ad tonfuram tum Ecaterina Augufta ejus confilium adjuvante & pro terreni Imperii amissione cœleftis gaudii fructus promittente. Cum annos duos ac menfes tres impe raffet, & in habitu Monaftico pauciores bis fupervixiffet, omnem præftans Monafterii Præfecto obe dientiam, ita ut & janitor effet, & alia Minifteria obiret propter multam animi æquitatem & modefiam. Quod ipfum fcribit Michael Glycas. Ex firmo tunc Orientalis etiam Ecclefiæ fenfu Ifaacius noverat fe effe verum Monachum, ideoque ad Imperium & fæculi negotia regreffum fibi deinceps non licere. Sanctus Petrus Damia ni præfertim indignatus eft, quod Epifcopi, quorum eft Monafticum ftatum defendere & promovere, avitæ omnium Ecclefiarum difciplinæ adverfarentur. Et ad Mauri Epifcopi defumptum ex Sancti Benedicti Regula argumentum repofuit: Dic mihi, qui præcipit ut fub hac proba, tione quis ad converfionem veniat, ubi etiam cenfuit ut aliter veniens à Monachica inftitutione recedat? Et cùm oftendere hoc minimè poteris, competens eft ut credas, quia propter vagos homines & duplices animo dictum eft magis confilii cautela, quàm, audoritate præcepti. Demonftrat variis cafibus, ac præfertim factæ in extremo vitæ periculo pro-judicavi. Ille autem, utpotè vir fandissimus, juxfeffioni annalem probationem non effe neceffa- ta finceriffimæ charitatis vifcera, quæ in templo fui riam. Ipfam à Sancto Benedicto non præcipi ut pectoris vigent, rem valdè perdoluit, & mox confubftantialem, fed dumtaxat imponi ut conve- gruum immaniffimo vulneri remedium adbibere cunientem, ideoque per Abbatem poffe difpenfari.ravit. Itaque quia ad executionem hujus negotii idoEandem fententiam firmat in litteris ad Landul nejorem in illis partibus virum nequit addifcere, phum de Corfica Alexander fecundus. Extre- fuas ad te cenfuit litteras deflinandas, quatenùs mè laborans, & à peccatis fuis territus Landul-prævaricatores illos tu fecundùm facundiæ tuæ pruphus, voluit fieri Monachus, invitam uxorem dentiam convenires & obedire volentes ad fuum incuffo trucidationis metu compulit ad confen- Propofitum revocares, rebelles verò qui exifterent, fum, Monafticum habitum fine Abbate induit,perpetui anathematis fententia ferirentur. Et infrà: & fanitati redditus reclamante uxore recepit fe in Monafterium. Et hæc omnia laudatus Pontifex caffavit non ob Novitiatus, fed ob uxorii confenfus defectum, ideoque cenfuit iftum non effe fubftantialem. Epiftolam in fuo Decreto nobis cuftodierunt Sanctus Ivo Carnutenfis Epifcopus, & Monachus Gratianus. Quod ipfum ad titulum de fepulturis Alexander tertius, & ad titulum de Regularibus Clemens tertius,

|

Reftat quæftio, an adverfus Mauri Epifcopi fententiam emanarit aliquod Synodale Decre tum? Refpondeo emanaffe. Lucidè hoc affirmat in litteris ad Gislerium Auximanum Epifco pum Sanctus Petrus Damiani; Non vobis excidit Reverendiffime Preful, quid de reprobis illis viris qui fpreto Religionis habitu ad fæculum funt relapfi, fæpè una conquefti, sæpè communi fumus tædio lamentati. Nuper autem cum te corporali valetudine laborante, Romanæ Synodo me interesse contingeret, bujus rei notitiam Domino Papæ fuggerere congruum

Quapropter poft illam fummæ auctoritatis Epiftolam
boc etiam opufculum fufcipe, & fic revera Benia-
min filius, utraque manu armatus bicipiti gladio,
in conftipatos hofles irrumpe, quatenùs illa ac fi vali-
dus vomer ad virofum aconitum radicitus evellen-
dum zizaniati pectoris arva profcindat. Omni-
nò igitur in iftos Apoftatas emanavit Synoda-
le Decretum, ipfius executio fuit commiffa
laudato Gislerio, ejufdemque juftitiam infigni

ifto opufculo Petrus Damiani vindicavit. Et
hinc lucet peftem prope Auximum in Piceno
fuiffe præfertim graffatam.

,

doctrina ceffares, debita bumilitate fuggeffi. Nuper autem apud Auximum conftitutus, à pluribus didici quia in tua adhuc intentione obftinatiffimè perfeveAltera quæftio eft, cujufnam Pontificis fuerit ras. Quæ omnia lucidè clamant fe non effe ifta Synodus? Dominus Cardinalis Cæfar Baro- unius diei aut menfis, fed longa fibi tempora A. 1057. nius ipfam adfcribit Stephano decimo. Refpon- intercurriffe. Synodali Decreto obedire & deo tamen fuiffe Leonis noni. Etenim non fo- errori ob ejus auctoritatem renuntiare dudum lum laudati Decreti, fed & poft ipfum fcripti noluit Maurus, ideoque iftud fuo libello Peopufculi tempore laudatus Petrus erat adhuc Mo-trus duxit adjuvandum. Porrò paucis menfibus nachus & Eremita. Quod non ftatim poft Sy-Stephanus decimus vixit in Apoftolica Cathenodum iftud fcripferit, demonftrant hæc ejus ad Maurum Episcopum verba: Ante hoc ferè biennium, dum in angufto Cellulæ meæ angulo latitarem, finiftrum quid &mærore plenum ad me perlatum eft, videlicet quod nonnulli perditi homines Monachicum habitum facrilega temeritate defererent . Super cujus rei Capitulo tunc temporis brevem tibi Epiftolam mififfe me memini, & ut ab hac peftifera

dra, & in ipfo ftatim Pontificatus exordio Petrum evexit ad Cardinalem Epifcopatum Hoftienfis Ecclefiæ. Ergo Decretum iftud nequit ab ejus Synodis emanaffe. Ejufdem nulla eft memoria apud Acta Victoris fecundi. Eft igitur à Leone nono, qui Monafticam apoftafiam damnavit etiam in Synodo Remenfi.

DECRETUM IL

QU

De ætate ac voluntate profitentium.

Uod Maurus Epifcopus non folam ex mortis periculo ac metu emiffam, fed & alias infuper profeffiones afferuerit vacuas & nullas, ac taliter profeffis repetendi fæculi licentiam fecerit, lucet ex his laudati Petri ad ipfum verbis: Aut quolibet alio modo ad Monachicum pervenerit Ordinem. Annalis Novitiatus, probationem duxit effe fubftantialem, ideoque fine ipfa nullam omninò profeffionem fubfiftere aut vale re. Et adjunxit: Sed dic, rogo, ferendumne eft, & non potiùs liberis vocibus arguendum, cùm pravi quilibet Monafteriorum Reclores, qui nec Deum dili gunt, nec lucrum animarum quærere comprobantur, turpis lucri fimulis accenfi, ita fimplices quofque blanda perfuafione decipiunt, ut eos vanis promiffionibus illecos ad Monafterium trahant? Eritne hujufmodi recla converfio, quam non in Possesso, quam non in Poffeffo rem, fed in poffeffionem præceffit inflammata cupi do? Etiam hafce profeffiones cenfuit nullius valoris. Eique favet in libro de velandis Virginibus Tertullianus, adversùm profeffas ex humanæ gloriæ libidine Virgines declamans: PorCap. 14. ròubi gloria, ibi follicitatio, ubi follicitatio, illic coactio; ubi coactio, illic neceffitas: ubi neceffitas, illic infirmitas. Iftiufmodi profeffiones adfirmat non voluntarias, ideoque & nullas.

Cap. 2.

Orat. 7.

Lib. 5.

dit quod fub faciendæ eleemofynæ fuco ifta actitent. Quod ipfum multis queritur etiam Zozimus Comes. Maledicam utriufque Pagani hominis calumniam exponit ac revellit in libris adversùm Gentiles Monafticæ vitæ vituperatores Sanctus Joannes Chryfoftomus, affirmans Monachis non folùm æterna in futuro, fed etiam temporalia in præfenti fæculo bona donari à Chrifto Domino, & totum mundum effe in ipforum poteftate, atque fic demonftrans: Sin tu minus credis, age te ad illum, quempiam videlicet Monachum adducamus, ac perfuadeamus, ut de mon te defcendens, magis autem illic refidens, alicui ex his, qui & divites valde & religiofi funt, mandet ut fibi mittat aur: pondus, quantum ipfe vis,. five quia iftud non pateretur, illi vel illi indigenti dari jubeat, videbis autem illum buic devotius, alacrius, promptius obedientem, quàm faceret metu tuo quivis ex tuis difpenfatoribus. Nam hic quidem cum aliquid jubetur, mærens, triflis, demiffus id facit, contra ille cùm impenderit, tunc demum maximè trepidat atque anxius eft, ne fortè in aliquo offenderit, quod fibi ejufmodi nihil imperetur. Atque ego plurimos tibi possim oftendere, non modò ex eis qui excellentiores funt, verùm ex bumilioribus quoque, qui tanta hac poteftate funt præditi. Argumentum hoc infigniter profequitur, & pergit. Quod fi nobifcum in Religione concordares, enarraffem tibi profecto multas ac longas, novafque

Quod caftitatem profeffi paffim laborent avaritia, adfirmat & rationem addit in libro de Viduitate Beatus Auguftinus. Et nominatim de Monachis fcripfit in Oratione ad Heraclium Cy.& veteres hujufmodi hiftorias. Hac poteftate non nicum Apoftata Imperator Julianus: Genus eft quoddam bominum, quos infelices Galilei vulgò nominant Renuntiatores. Horum plerique poftquam exiguis fefe bonis abdicaverint, admodum multa vel omnia potiùs undique conradunt, adeò ut ingenti aliorum benore atque officio fipentur. Ad

Lib. 2.

cap. 5.

quivis pollebant Monachi, fed foli temporalium
contemptores. Quòd inter ipfos fordidi & ava-
ri fuerint, profitetur ac lamentatur in libris de
cordis compunctione idem Chryfoftomus Et Lib. z.
quidem quòd bomines fæculi viam fpatiofam gra- cap. 6.
diantur, non valdè mirum eft eos autem, qui
viden-

videntur crucem fuam fuftulisse & fequi Chriftum,
per hanc fpatiofam velle incedere, non fibi prodigiofe
fum videtur? Denique Monacht, cùm de Monafte
riis locis habitationum percundantur, ante omnia
requirunt, firequies fit in loco, fi abundent omnia,
fiaquarum copia fluant. Sed etfi de eremo requirant,
etiam ibi ante omnia de requie tractant, & de op-
portunitate minifterii corporalis. Jam verò fi ad
aliquam difpenfationem vocaveris, aut aliquid di-
vini Minifterii injungere volueris, prima ftatim
follicitudo eft ejus, & prima ifta verba funt: Si eft
ibi requies quo eundum eft, fi inveniantur quæ ne-
ceffaria funt abundanter, fi nihil defit eorum quæ
lata & fpatiofa via depofcit? Quàm aliqui fue-
rint impudenter fordidi, imò & rapaces, lucet
ex Sancti Auguftini ad nobilem Ecdiciam Epi-lunt, ut quafi necessario furta & latrocinia exerceat,
ftola, ac ex libro de opere Monachorum. Avi-
tam, quæ omnia profeffi bona fimul cum perfo-
na devolvebat in Monafterium, confuetudinem
fuis poftea legibus firmavit, & ubique univer.
falem fecit Imperator Juftinianus, atque ita ex
bono fonte fomentum accepit pravus rivus.
Tunc præfertim cœperunt Monafteria venari,
& ad fe pellicere opulentos homines. Videtur
effe abufus, ex quo fanctiffima magni Pacho-
mii Monafteria evertenda Angelus prædixit.
Quidquid fit, adverfus illum ftatuit olim ad Ca-
roli Magni preces fecunda Synodus Cabilonen-
fis: Imputatur quibufdam Fratribus eo quod
avaritiæ caufa hominibus perfuadeant, ut abre-
nuntiantes fæculo res fuas Ecclefiæ conferant.
Quod penitus ab omnium mentibus eft eradican-
dum. Animarum quippè falutem inquirere Sacer-
Cap. 6. dos

fe reparare. Et quidam Epifcopi ac Abbates,
aut certè ipforum fubditi elegerunt jam dictam
viam, quam in Capitulorum, quibus Epifcopos
fuos atque Abbates allocutus fuit, Brevi latius
exponit laudatus Carolus Inquirendum eft, fi Cap. s.
ille fæculum dimiffum habeat, qui quotidie possessio-
nes fuas augere quolibet modo, qualibet arte non cef-
fat, fuadendo de cœleftis Regni beatitudine, com-
minando de æterno fupplicio inferni, & fub nomine
Det aut cujuslibet Sandi, tam divites quàm paupe-
res, qui fimplicioris naturæ funt, & minus docti
atque cauti inveniuntur, rebus fuis exfpoliant, &o
legitimos hæredes eorum exhæredant, ac per boc.
plerofque ad flagitia & fcelera propter inopiam, ad
quam per hoc fuerunt devoluti, perpetranda compel

Part. 7,

C. III.

cui paternarum rerum hæreditas, ne ad eum perveniret, ab alio prærepta eft. Lapfam difciplinam reparans Carolus hanc pravitatem voluit corre&tam, & laudata Cabilonenfis Synodus correxit. Et hinc lucet Maurum Epifcopum, qui fimiles profeffiones voluit caffas, non fuiffe fundatum. Nec ipfi favet Tertullianus. Abfit ut hic de fimilium profeffionum valore dubitaverit. Veriffima tamen funt hæc ejus verba: Ubi neceffitas, illic infirmitas. Et dat ipforum caufam: Meritò dum cas put non tegunt ut follicitentur gloriæ caufa, ventres tegere coguntur infirmitatis ruina. Emulatio enim illas, non religio producit. Aliquando & ipfe venter Deus earum. Quia facile Virgines suscipit fraternitas. Nec tantum autem ruunt, fed & funem longum delictorum fibi attrahunt. Sacrarum Virginum ex cafta Dei dilectione non factas profeffiones infigniter demonftrat paffim effe infelices, ac fieri turpiter criminofas. Quotidiè hæc experimur.

non terrena lucra debet: Quoniam Fide-
les ad res fuas dandas non funt cogendi, neque
circumveniendi. Oblatio namque fpontanea effe de-
bet. Et in fequenti Canone: Conftituit Sacer Con-
ventus, ut Epifcopi five Abbates, qui non in fru-
dum animarum, fed in avaritiam & turpe lucrum
intuentes, quoslibet homines illecos circumvenien-
do totonderunt, res eorum tali perfuafione non
folùm acceperunt, fed potiùs fubripuerunt, pœni-
tentiæ Canonice, utpotè turpis lucri fectatores,
fubjaceant. Hi vero, qui vanis promiffionibus ille-Tyranni confueverint, quòd item degradatos

di, vel quibuslibet machinationibus perfuafi, men
tis inopes effecti, rerum fuarum Domini esse nefcien-
tes, comam depofuerint, in eo quod cœperunt perfe-
verare cogantur. Res namque quæ ab illectis & ne-
gligentibus date, ab avaris & cupidis non folum
acceptæ, fed raptæ nofcuntur, hæredibus reddantur,
qui dementia parentum & avaritia incentorum exha
redati effe nofcuntur. Si vero nefcientibus Epifcopis
aut Abbatibus, Miniftri eorum, quilibet videlicet in
Clero, boc feciffe convincuntur, Epifcopi & Abbates
de defidia, illi verò de rapacitate & avaritia judi-
centur. Hoc verò quod quifque Deo juftè & rationa-
biliter de rebus fuis offert, firmiter Ecclefia tenere
debet. Hunc Canonem adverfus Maurum Epifco-
pum laudat etiam Sanctus Petrus Damiani, affir
matque effe Moguntinum, in fuo autem Decre-
to Sanctus Ivo Carnutenfis Epifcopus adfcribit
Remenfi Synodo. At conftat effe Cabilonenfem.
Per Carolum Martellum ufque ad mendicitatem
exfpoliata Episcopia ac Monafteria, fub Pippini
& præfertim Caroli meliore Regno conata funt

Harum quæftionum occafione etiam de pueris Monafterio per parentes oblatis, ac de intrufis per Regem aut Synodum Proceribus, ipfifque etiam Regibus, necnon de Epifcopis aut Clericis videtur fuiffe difputatum. Quòd enim deje&tos & Reges & Proceres quandoque per juftitiam, quandoque per violentiam & Reges &

Epifcopos & Clericos in Monafterio claudere ad
perpetuam pœnitentiam confueverit olim Latina
præfertim Ecclefia, eft omnibus exploratum. Hi
omnes cogebantur ad folemnem profeffionem.
Et de Bafilii Camateri Patriarchæ Conftantino-
politani facta ad Ifaacii Angeli Imperatoris jus-
fum degradatione fcribit Nicetas Choniates:
Caufa prætexebatur, quod quas nobiles Matronas Lib. 2.
Andronicus Comnenus, crudeliffimus Tyran- cap. 4.
nus, in Monafteria invitas abftrufiffet, iis ipfe nigro
babitu depofito reditum ad priftinum habitum & vi-
tæ rationem conceffiffet. Et de Cæfare Alexio Co-
mneno per memoratum Ifaacium Angelum
iniquè damnato ad Papycii montis Monafte-
rium pergit idem Nicetas: Cum Papycium mon-
tem ascensuri effemus, ut Monafticis cæremoniis eum
initiaremus, tunc fubitò triftior apparuit. Me verò
urgente, &fubita mutationis caufam rogitante,
inquit: Non habitum horreo. Quid enim vefiis mu-
tatio periculi babeat? Sed promiffiones, quas fecum
fert habitus, reformido. Et illud, quod ad cœlefte

Lib. 3.

Regnum nullo modo aptus eft is, qui manum aratro femel admotam per infaniam retraxerit. His & aliis id genus dictis Chriftianum pallium invitus induit, precibus, quæ fuper eum peragebantur, ne fummis quidem auribus admiffis tantum radi fe & Athanafium appellari paffus eft. Græci enim, dum Monachum profitentur, paffim nomen mutant more Latino : verum primam prioris nominis Jitteram femper retinent. Hinc Cæfar hic ex Alexio factus eft Athanafius. Quem morem fervarunt etiam Patriarchæ Conftantinopolitani. Laudatus, inquam, Alexius talem etiam profeffionem cenfuit à fe non poffe excuti fine Apoftafiæ reatu & difpendio vitæ æternæ. Quod nempè tunc ita crederet Ecclefia Orientalis. Et hinc Imperatorem Ifaacium, qui Athanafium pofteà revocavit ad fæculum, & denuò Alexium fecit, fuiffe Euripo inconftantiorem, & infignis facrilegii reum affirmat idem Nicetas. Et de Imperatore Nicephoro Botoniate, per Alexium Comnenum detrufo in Monafterium, fcribit Anna Comnena Nicephorus à quodam familiarium interrogatus, quo animo mutationem ferret, refpondit moleftam fibi accidere abftinentiam à carnibus, cætera minus negotii faceffere. Refponfio fupponit taliter detonfum ac profeffum etiam Principem ad omnia Monafticæ difciplinæ onera fuiffe plenè obligatum.

cha fcribit Georgius Cedrenus: Romanus Ioannem quemdam Clericum Spadonem, quem ob turpia F. 641. quædam facinora Conftantinus, Romani pater & Anteceffor, proturbarat & Monachum fecerat, & qui ufque ad ejus mortem abditus latuerat, babitu exuit, Clericique reddito amicu inter fuos recepit Cubicularios. At Polyeuctus jufta indignatione concitus, vebementer Imperatorem urgebat, ut fua familia ejeret hominem, qui votum Monafticum ejuraffet. Imperatore tamen excufante, quod negaret eum reverà Monachi conditiones amplexum, aut illi generi vite ab ullo Sacerdote votis confecratum fuiffe, fed tantum ifta metu Imperatoris famulaffe, deceptus eum miffum fecit. Ioannes ille ufque ad Romani mortem profanam novo inftituto vitam exegit. Eo mortuo, rursùm Monaftico velatus babitu, animum tamen non mutavit. Ad Monafticum habitum redire fuit compulfus, quod juftè fuiffet damnatus ad Monafterium, & Patriarcham mendaciis circumfcripfiffet. Quod ipfum fcribit Michael Glycas. Et ad tertium Ancyranum Canonem fcribit Magnus Græcorum Doctor Theodorus Balfamon: Cùm Dominus Nicolaus Mu zalon, qui Amycleus Epifcopus dictus eft, vi à Magiftratu tonfus effet, & fupplex contenderet, ut quod vi in eum erat factum tolleretur, & Epifcopale rursùm munus obiret, fandliffimus ille Patriarcha Dominus Lucas, videns eum fynodicè cum veftibus EpiscoNotanda funt Niceta Choniatæ verba: Caufa palibus præfentem, eum non admifit dicens, quod prætexebatur. Oftendunt iftam de invite profef-fi Synodalem quidem fententiam & correctionem exfpefionis validitate fententiam non omnibus Græcis placuiffe. Et de Heraclio Imperatore fcribit in Hiftoriæ Breviario Sanctus Nicephorus Patriarcha Conftantinopolitanus: Heraclius Philippiçum Mauritii Imperatoris, cujus fororem duxerat, affinem, tunc temporis clerici babitu detonfum, ei Imperio, quod antea Crifpus adminiftraverat, præfecit. Quod nempe Phocas Tyrannus ipfum iniquè ad tonfuram damnaffet. Et de Imperatore Juftino primo habet in Ecclefiaftica Hiftoria Anaftafius Bibliothecarius: Appionem Patritium, quem in Ni cena civitate Presbyterum confecraverat Anaftafius Imperator, Iuftinus ut reverà prudentem fecit PræfeHum Prætoriorum. Quod nempè per injuriam fuifFol. 96. fet detonfus. Hoc ipfum afferit Martyr Theophanes. Et in litteris ad Nicolaum fecundum Pontificem probat, licet non per omnia, SanEpist. 9. aus Petrus Damiani. Et Platonem Studiani Monafterii Abbatem, quod fe à Sancti Tharafii Patriarchæ Conftantinopolitani, qui à Conftantino fexto juffus Mariam Auguftam iniquè totonderet in Monialem, communione feparaverit, laudat idem Anaftafius. Et Michaeli tertio, matrem fuam Theodoram & forores tonderi ac in Monafterio claudi jubenti, repofuit apud Nicetam Paphlagonem Sanctus Patriarcha Ignatius: Hoc à me fieri nefas. Nam Ecclefiæ gubernacula, Sa tramque Sedem cum fufciperem, fidem jurejuran. do meam per fcriptum adftrinxi, nunquam me Imperio veftro infidias pofiturum, vel ejufmodi confilia agitaturum. Et verò nunc quod Reginarum eft facinus, queve in illis caufa, ut Majeftas veftra talia in ipfas machinetur? Hæc difcordia fuit primus fons Photiani fchifmatis. Et de Imperatore Romano tertio ac Polyeucto Patriar

Cap. 6.

Lib. I.

F. 165.

daffet Epifcopus, Canonicum auxilium inveniffet,
fed quia veftes Monafticas, quibus vi indutus fue-
rat, inordinatè exuit, & fibi ipfi jus dixit, auxi-
lium non affequetur. Sed cùm fanctiffimus Patriar-
cha ad Dominum migraffet, vi quidem factam
tonfuram tanquam non factam reputans abolevit,
Epifcopum autem, utpote qui negligens fuiffet, &
fibi jus dixiffet ad tempus celebrandi officio priva-
vit. Porrò & Comnenam Dominam Theodoram,
que dicta eft Laparde, illius Domini Andronisi
conjux, vi illius Tyranni Andronici tonfam, Con-
ftantinopolitana Synodus non fivit mutare habitum,
nec cum Crale Hungariæ, qui hoc vehementissimè pe-
tebat conjungi, eo quod poft ejus viri mortem procef-
fiffet tonfura, etiamfi vi facta esset & in Cœno-
biaco Monafterio vitam egiffet. Jam verò & alias
quoque nobiles Dominas fic tonfas æquum cenfuit
bec Synodus ad priftinum habitum reverti: vel
quòd earum mariti fupereffent, vel quòd tonfuram
omninò non admififfent poft mortem Tyranni. Lau-
dati Epifcopi ac Doctores inter incuffum juftè ac
injuftè incuffum metum aut allatam vim diftin-
xerunt. Et à folo injufto metu aut vi profef
fionem cenfuerunt vacuari. Et taliter vacuatas
per liberam in Monaftico habitu permanfionem
crediderunt fieri ratas & firmas. Et hinc nolue-
runt per quemquam fibi ipfi jus dici, fed natas
quæftiones per Synodum difcuti atque finiri. Et
hæc omninò fuit communior Græcorum fenten-
tia.

Eadem fententiarum varietas fuit olim etiam
apud Latinos. Nam & horum olim & Reges &
Epifcopi damnabant etiam invitos ad Monafti-
cam & Clericalem tonfuram. Et quandoque ad-
verfum innocentes fuerunt in tales circum

fcripti

1