atque Tullenfem Epifcopos ad Apoftolicam Sedem de illata Ordini fuo injuria appellaffe. Verùm enim verò ipfi appellantes & Legato & ipfi Sedi Apoftolicæ irrogabant injuriam. Quis enim nefciat Apoftolicis Legatis Synodi jus apud omnes gentes femper fuiffe? Infinita funt exempla: Et res ipfa eft omni exemplo clarior. Et quidem de Arfenio Hortenfi Epifcopo, Nicolai primi Pontificis ad Carolum Calvum ac ejus ex fratre nepotem Lotharium Legato fcribit Regino Abbas Arfenius Epifcopus, Apocrifarius & Confi liarius Nicolai Pape, vice ipfius directus eft in Fraciam. Quo perveniens tanta auctoritate ac poteftate ufus eft, ac fi idem fummus Præful adveniffet. Hinc fpretis Regiis obftaculis, in Sancti Archangeli Michaelis vigilia Remos advenit cum Trevirenfi, Lugdunenfi, ac Vefontionenfi fuprà nominatis Archiepifcopis, Joanne Portuenfi Epifcopo, Petro Romanæ Ecclefiæ Cardinali Diacono, urbis Præfecto, aliifque utriufque Ordinis Magnatibus Leo Pontifex, exceptus eft folemniffima proceffione, confecravit Bafilicam, & Synodum perfecit. Idque in ipfa San&ti Remigii Bafilica. Rationem dant laudata Acta Synodalia: Ut per Sandli Remigii, per quem Franci Orthodoxe fidei initiati funt rudimentis, prafentiam confequerentur reparationem tepeface in fe divine Religionis. Ifta interim eft caufa, cur & Rex abfuerit, & adfuerint adeò pauci Epifcopi. Carnales homines malebant corporeis pro Rege, quam fpiritualibus induti armis pro Deo pugnare.

CAPUT II.

Exponitur Synodi confeffus.

Rimæ, die Octobris tertia habitæ,

ingreffum defcribunt laudata Acta Synodalia: Statim vetus querela inter Remenfis ac Trevirenfis Archiepifcopi Clericos eft renovata, his adfruentibus quia Remenfis Primas effet in Gallia, ideoque illi difpofitio competeret Synodica; è contra verò illi Archiepifcopo Trevirensi eam dignitatem conabantur adfcribere, primamque Sedem poft Romane Ecclefiæ Præfulem in celebrando Concilio acquire· re. Epifcoporum in Synodis lites ejufmodi habemus innumeras, & pudet referre. In pravos Populi mores, non de hujufmodi quifquiliis oportuerat ipfos pugnare. Certè pro hifce ipforum Clerici & famuli quandoque ad manus & fanguinis effufionem fcandalofiffimè devenerunt . Omne Belgium Romanis olim fuit unica Pro. vincia, ejufque caput & Metropolis fuit civitas Trevirorum. Pofteà divifum fuiffe in duas Provincias, demonftrat Sancti Hilarii Pictavienfis Epifcopi de Synodis liber, infcriptus Epifcopis omnium Gallicarum Provinciarum, etiam prima Belgica & Belgica fecunde. Factum id fuit à Conftantino Magno, fub cujus filio Conftantio Hilarius floruit & fcripfit. Apud Treviros manfit

primæ, fecundæ Belgica Metropolis pofita eft apud Remos, atque ita hujus civitatis Epifcopus profecit in Metropolitam. Ambas Metropoles effe forores Ecclefias, id eft, ejufdem per omnia dignitatis ac poteftatis, fcripfit in fuo Teftamento Sanctus Remigius. Hinc inter ipfarum Præfules acceptæ confecrationis ætatem & ordinem fervari profeffus femper fuit etiam Metropolita Hincmarus. Eandem fanè formam in Sy- Ep. 17. nodis ac aliis Conventibus omnes ubique gen. tium Ecclefiæ & Epifcopi paffim cuftodierunt. Verùm contentiones has abfcidit prudentiffimus Pontifex, Synodalem confeffum jubens formari in circulum, ac fe in medio, Remenfem à dextris, Trevirenfem à finiftris, Lugdunenfem ad meridiem, Vefontionenfem Metropolitam locans ad feptemtrionem. Remenfis ac Trevirenfis Clericos pacificavit, & ifti, quod in propria effet civitate, priorem locum adfcripfit,

Fol. 85.

Eidem Remenfi proximus affedit è fuffraganeis Beroldus Epifcopus Sueffionenfis. Sueffionenfis enim Ecclefia femper fuæ Provinciæ fuit Protothronica, ideoque ejus Epifcopus femper ante omnes Collegas habuit primum locum à Metropolita. Hinc in fecunda, Ebbonis & Hincmari Metropolitarum caufam tractante, Sueffionenfi Synodo primus furrexit, & ex omnium nomine refpondit Rothaldus Epifcopus ejufdem civitatis. Hic etiam Hincmarum ordinarat, quod Act. 3. nempe Metropolitam ordinare fpectaret ex avito more ad Protothronum. Et poft Hincmari mortem, quod ante dati à Rege visitatoris Episcopi adventum elegiffet, accufata Remenfis Ecclefia, feriò fe excufat apud Comprovinciales, primoque in litteris loco nominat Hildeboldum Sueffionenfem: quod nempe vacanti Provinciæ præfideret. Et de Ludovico Sancto Francorum Rege fcribit antiquum Sueffionenfis ad Sanctum Medardum Monafterii Chronicon: Ludovicus confecratus fuit & coronatus in civitate Remis per manus Jacobi Sueffionenfis Epifcopi, quia tunc Sedes Archiepifcopatus vacabat. Quod ipfum affirmat Chronicon Sancti Dionyfii propè Parifios. Regis A. 1226. confecratio & coronatio ex Sancti Remigii inftituto & avita confuetudine fpectabat ad Metropolitam Remenfem, ideoque vacante ifta Se de devolvebatur ad Sueffionenfem Epifcopum, ejus tunc Vicarium & Provinciæ Primatem. Iftud ipfum habes in vita Sancti Ludovici per Guilielmum Nangiacenfem. Cur in litteris ad Nomenoium Britanniæ Principem quarta Turonenfis Synodus Rothaldum Sueffionen fem tertio tantum loco ponat poft Hincmarum Metropolitam, ignoro. In alterando dignitatis ordine Majores noftri non fuerunt fcrupulofi. Etiam fecundum thronum habuit fecunda Belgica, de quo ad nefcio cujus Ecclefiæ Electum fcribit Sanctus Fulbertus Carnutenfis Epifcopus, Protothronus Provinciæ Senonenfis: Ne civitati vel Ecclefie Catalaunorum fuum derogetis honorem. Meminiffe vos decet quod in antiqua defcriptione Provincia Belgicæ fecundæ ipfa civitas à Remenfi tertium locum habeat. Sapienti pauca. Rationem in Ep, 78. Sanctum Petrum Apoftolum, qui Remenfem ac Sueffionenfem per femetipfum, Catalaunenfem

autem

Joannem Portuenfem Epifcopum hac in Synodo fediffe ultimum poft omnes Gallicanos Epifcopos, nunquam crediderim. In Gallicanorum, qui Dominorum Cardinalium Eminentiam bonis oculis dudum non adfpexerunt, Epifcoporum gratiam exiftimo illum à Synodalium actorum compilatore, homine utique Gallo, in locum noviffimum effe detrufum.

byterii tantùm gradu perfunclum, Archiepifcopis, Epifcopis, Abbatibus, totiufque Regni Nobilibus qui confluxerant, in fublimi folio præfidere, illos autem deorfum fedentes, ad nutum ejus vultu & auribus animum suspensum habere. Læfam fuiffe proteftatur Anglicanæ Ecclefiæ libertatem, ac pergit: Toti Regno Anglorum, & circumjacentibus Regionibus cunctis notiffimum eft, eatenus à primo Cantuarienfium Metropolitano, Sanctissimo videlicet Auguftino, omnes ipfius fucceffores Primates L Patriarchas nominatos & habitos, nec ullius unquam Romani Legati ditioni addiclos. Erat querimonia iniqua ac imperita. Quis enim nefciat non folius Papæ, fed & cujufcumque Patriarcha legato, licet Presbytero dumtaxat aut Diacono, effe celebrandæ Synodi, ibidemque ante omnes iftius Diæcefis Epifcopos ac Metropolitas præfidendi poteftatem, donatam ab antiquiffimo Canone omnium Ecclefiarum? Romanæ Ecclefiæ Cardinales Diaconi Generalibus etiam Synodis præfederunt. Verùm quod folis Hoftienfi & ad Sanctam Ruffinam Car dinalibus Epifcopis cedere ex nupero Leonis, noni privilegio deberet Primas Cantuarienfis, de laudati Joannis Cardinalis Presbyteri legatione, ac Synodali præfidentia quidam Anglorum Epifcopi fuerunt offenfi. Et ipfos, quod aliquid rationis habere viderentur, placavit Calixti fucceffor Honorius fecundus, Apoftolicam totius infulæ legationem impartiens Guilielmo Primati Cantuarienfium. Laudatum Calixtum, qui Turftinum Eboracenfem Archiepifcopum, ab Henrico Rege primo profcriptum, honoravit infigniter, fibi proximum & collateralem, uti Cardinalem, effe ubique juffit, & proximè poft Oftienfem Epifcopum equitare in folemnibus proceffionibus, vice verfa extollit in Eboracenfium Pontificum vita Thomas Stups, è Prædicatorum Ordine fcriptor antiquus ac eruditus. At dumtaxat personale erat hocce Privilegium. Ex his interim omnibus vides avitam Cardinalium Epifcoporum Eminentiam fuiffe agnitam & ftabilitam à Leone nono: Hoc enim in ftabilimento fundatur Privilegium

Oritur hinc alia quæftio, An inter feptem Cardinales Epifcopos femper certus ordo, primufque locus Oftienfi, fecundus Sanctæ Ruffinæ, tertius Portuenfi fuerit, & fic deinceps? Rationem dubitandi faciunt plura authentica atque antiqua Concilia, in quibus dicti Epifcopi leguntur alio longè ordine fediffe & fubfcripfiffe. Etenim in Romana contra Clementem & Adalbertum, peffimos Francorum Epifcopos, Synodo proximus poft Zachariam Pontificem fedit Epiphanius Sanctæ Ruffinæ Epifcopus, deinde Be

ftinus, tum Gregorius Portuenfis: Theodorus Oftienfis fedit dumtaxat fextus poft Nicetam Gabinatem. In Romana adverfus Joannem duodecimum Pontificem SynodoCardinales Epifcopi federunt poft multos alios hoc ordine: Gregorius Albanenfis, Sico Oftienfis, Sico Oftienfis, Benedictus Portuenfis, Theophylactus Præneftinus, Wido Sylvæ candida. Exftat Synodus apud Luitprandum Ticinenfem. In Romana Pafchalis fecundi adverfum Laicas inveftituras Synodo federunt L.6.c.6. poft omnes Archiepifcopos hoc ordine: Cencius Sabinenfis, Petrus Portuenfis, Leo Oftienfis, Cono Præneftinus. Extant acta apud Guilielmum Malmesberien fem. Apud eundem in Fol. 168. novella Hiftoria extat Petri Portuenfis Epifcopi, qui in Honorii fecundi defuncti locum intrufit Petrum Leonis, ad alios Cardinales Epifcopos, qui Innocentium fecundum elegerant, Epiftola, qua fchifma nititur componere, & in qua Guilielmum Præneftinum primo, fecundo Matthæum Albanenfem, tertio Conrardum Sabinenfem, quarto, ultimo loco nominant Joannem Epifcopum Oftienfem. Nempe quomodo alii paffim, ita & Cardinales Epifcopi fervabant or dinem & locum juxta acceptæ confecrationis ætatem, atque ita Oftienfis Epifcopus quandoque erat primus, erat primus, quandoque medius, quandoque poftremus. Etiam Privilegio, quod Pifcarien fi Cænobio dedit Adrianus quartus, fubfcribunt eodem ordine: Sabinenfis, Oftienfis, Præneftinus, Albanenfis, Portuenfis. Etiam initis inte inter Innocentium tertium & Joannem Angliæ Regem concordatis, extantibus apud Lucam Dacherium. Et notari oportet plerofque hos

Pontifices Leone nono fuiffe non paucis annis Tom. 5. pofteriores, adeoque ex ipforum actis lucet Car- Fol. 576. dinales Epifcopos in obtinendo ante quofvis Archiepifcopos & Primates loco necdum fuisse firmos.

Refpondeo Cardinales Epifcopos femper fuiffe feptem. Quinque principales feu Patriarchales Bafilicas habet Romana Ecclefia, Sancti Salvatoris Lateranenfem, Sancti Petri Apoftoli Vati canam, Sancti Pauli Apoftoli via Oftienfi, San

Яæ Mariæ Majoris in Exquiliis, & Sancti Laurentii in agro Verano. Omnium præcipua eft Bafilica Lateranenfis, utpote Romani Pontificis Apoftolica Sedes, & urbis Ecclefia Cathedralis. Singulæ folemnia fua femper habuerunt quotidiè Divina officia. In hac unus quotidiè Cardinalis Epifcopus per vices, in aliis Cardinalis Pref byter folemnis Mifsæ facrificium celebrabat, ideoque viginti olim octo erant Presbyteri Cardinales. Eorum in quatuor Patriarchalibus Ecclefiis officiandi quotidianum ordinem vide apud. Onufrium Panuinum in opufculo de PrincipaliCap. 1.2. bus Bafilicis Almæ urbis. Et quia omnium Ec

clefiarum follicitudo femper fuit Romani Pontificis quotidiana inftantia, Sanctæ Ruffinæ Epif copus in urbe Leonina, feu Sancti Petri fuburbio, Portuenfis autem in Tranftyberina regione exercebant actus Epifcopales, tamquam illius occupati aut abfentis vicem gerentes. Et hoc eft officium, quod fub Sancto Petro Apoftolo exiftimantur geffisse Linus, & Cletus. Id ipfum fortè habebat Georgius, Pauli primi Pontificis ad Pippinum Francorum Regem Legatus, de quo ad varios Canones adjungit Synodus Compendienfis: Georgius Epifcopus Romanus confenfit. Quidam volunt fuifse Georgium Præneftinum Epifcopum, qui cum Euftafio Albanenfi & Citonato Portuenfi in defuncti Pauli locum intrufit & confecravit Conftantinum, Totonis Ducis Nepefini fratrem: Eum, quod Roma mifsus efset Legatus, dici volunt Epifcopum Romanum. Hoc enim fenfu etiam in Chalcedonenfi Synodo gloriofi Judices Sancti Leonis Papæ Legatos appellarunt Epifcopos de Roma. Verùm enim verò aliud eft de Roma, aliud Romanus Epifcopus Romanum Epifcopum non credo ullibi dictum, nifi Epifcopum Cardinalem. Ita Othonem primum Imperatorem adverfus Joannis duodecimi excefsus fuifse tam à Romanis Epifcopis, quam plebe interpellatum fcribit Luitprandus Diaconus Ticinenfis. Et qui fint Romani Epifcopi,in fequenti ejufdem libri capite exponit: Romani Pontifices,& Cardinales Presbyteri ac Diaconi cum univerfa plebe dixerunt. Per Romanos Pontifices clarum eft intelligi Epifcopos Cardinales. Etiam in Remenfis Ecclefiæ HiftoL.3. c.21. ria Flodoardus Gaudericum Cardinalem EpifcoL. 2. c. 3. pum intitulat Epifcopum Ecclefiæ Romanæ. Ita

Lib.6.c.6.

Niceforus Calixtus Sanctum Hyppolitum Martyrem vocat Portuenfem Roma Epifcopum. Et Ludovici Pii Imperatoris Aftrologus laudat RegioBarium Rome Epifcopum: Utique Sanctæ Ruffinx, aut Portuenfem, qui non tantùm apud Lateranenfem Bafilicam Pontificalia, fed etiam in urbe Tranftyberina Regione Papales Episcopalis jurifdictionis vices exercebant.

Viginti octo Cardinales Presbyteros, ipforumque in quatuor Patriarchalibus Bafilicis officiandi vices quis inftituerit ignoramus. Etenim ufque ad Sancti Sylveftri Pontificatum non fuerunt tot Cardinalium tituli, & iftarum Bafilicarum tres funt Conftantini opus, quinimò quarta Sanctæ Mariæ Majoris eft opus Liberii Pontificis, ideoque planum eft & tot Cardinales & laudatas ipforum vices non efse Apoftolicum Sancti

Petri inftitutum. Crediderim efse rem cœptam à Sancto Sylveftro, & à Successoribus perfectam. Quidquid fit, feptem Cardinales Epifcopi ipforumque in primario urbis titulo vices funt res antiquiffima. Etenim de Stephano quarto fcribit in libro Pontificali Anaftafius Bibliothecarius: Beatiffimus Præful Stephanus erat Ecclefiaftice traditionis obfervator. Unde priftinum Ecclefiæ in diverfis Clericatus bonoribus renovavit ritum. Hic ftatuit ut Domninico die à feptem Epifcopis Cardina libus bebdomadariis, qui in Ecclefia Salvatoris obfervant, Miffarum folemnia fuper Altare Beati Petri celebrarentur. Et in fua de Cardinalium juribus conftitutione Joannes octavus: Sancimus vos in principalibus Ecclefiis juxta Primatum veftra confecrationis viciffim divina officia peragere. Et fupra laudatum Magdenburgenfis Chronici fragmentum: Joannes decimus tertius Pontifex Archiepifcopo Magdenburgenfi conceffit duodecim Presbyteros, feptem Diaconos, viginti quatuor Subdiaconos Cardinales ad morem Sanctæ Romanæ Ecclefiæ ordinare, qui ad principale Altare miniArantes, quotidiè, excepto jejunio, Dalmaticis, feftis verò diebus fandaliis uterentur. Et in litteris ad Cardinales Epifcopos Sanctus Petrus Damiani: Lateranenfis Bafilica, ficut Salvatoris eft infignita vocabulo, qui omnium caput eft Electorum, ita Mater & quidam apex ac vertex eft omnium per orbem Ecclefiarum. Hæc feptem Cardinales habet Epifcocopos, quibus folis poft Apoftolicum licet facrofandum illud altare accedere, ac divini cultus Myfteria celebrare. Hoc eft unicum illud fub coelo Altare li- Lib. 1. gneum, de quo Romanum Breviarium: Quo Ep. 1. Altari Sanctus Sylvefter, reddita Ecclefiæ pace, bonoris caufa Principis Apoftolorum, qui in illo facrificaffe dicitur, & reliquorum Pontificum, qui ufque id tempus ad Myfteria conficienda eo ufi fuerant, in Lateranenfi prima Ecclefia collocato, fancivit ne quifquam in eo, præter Romanum Pontificem Miffam deinceps celebraret. Præter Romanum Pontificem ac ejus Vicarios feptem Epifcopos Cardinales. An quotidiani per ipfos facrificii mos ple. nè reftitutus fuerit à Stephano quarto, an dumtaxat pro diebus Dominicis, non plene conftat.

Porrò Oftienfis Epifcopus præ cæteris habuit prærogativam fingularem, laudatam à Romano Breviario: Marcus Pontifex inftituit, ut Epifcopus Oftienfis, à quo Romanus Pontifex confecratur, pallio uteretur. Eft ejus antiquiffima dignitas. Etenim Donatiftis, Cæcilianum Carthaginenfem Archiepifcopum & totius Africana Diæcefeos Primatem, à fuo Comprovinciali Felice Aptungitano Epifcopo confecratum, à Secundo Tigitano Epifcopo ac Numidia Primate, tamquam Principem à Principe, confecrandum blaterantibus, in Carthaginenfis collationis breviculo refpondit Sanctus Auguftinus: Aliud habet Ecclefie confuetudo, ut non Numidiæ, fed propinquiores Epifcopi Epifcopum Ecclefiæ Carthaginis ordinent. Sicut nec Romanæ Ecclefiæ ordinat aliquis Epifcopus Metropolitanus, fed de proximo Oftienfis Epifcopus. Moris exordium addu- L.3. c.16. cit in Sigeberti Gemblacenfis fupplemento Robertus Abbas Montenfis: Oftienfis Epifcopus