fola femper Apoftolica Sede poftulaffe eligendi licentiam, & Pippini Legatos electioni isti nunquam adfuiffe, nifi foli nuperrimæ, idque non ad ipfam dirigendam aut comprobandam, fed dumtaxat ad Michaelium quem Defiderius Longobardorum Rex fua nominatione intruferat, extrudendum. Laudat Pippinum à nominationis violentia fuiffe adeò alienum, ut ad Romanæ Ecclefiæ juffionem extruferit & alios nominatos. Et Sueffionenfis, quam fub Pippino adhuc Majore domus celebravit Martyr Bonifacius, Synodi primus Canon Nicænos & alios antiquos Ecclefiæ Canones mandat promulgari & fervari deinceps per omne Regnum, atque ita reparari Ecclefiafticam disciplinam, Quæ in dieEp. 105. bus priorum Regum diffipata corruit. Exponit in litteris ad Sanctum Cutbertum Cantuarienfem Archiepifcopum laudatus Bonifacius: Statuimus ut Ecclefiæ jura, inter quæ omninò eft Canonica electio, recuperentur. Quod tamen & Abbates & Epifcopos Pippinus quandoque nominarit, non eft negandum. Etenim de Ragnifrido Rotomagenfi Epifcopo, à Clericis fuis apud dictum Regem accufato, fcribit præfatum Chronicon Monafterii FontaLib. 1. c. mellenfis: Ragnifrido ejecto, Epifcopatus Rotomagenfis Ecclefie datus eft Remigio, fratri gloriofi Regis Pippini hoc anno, qui eft ab Incarnatione Domini noftri JESU CHRISTI septingentefimo quinquagefimo quinto. Et de Abbate Widone: Defuncto Afirulpho Patre Monafterii Fontanellenfis, fatim Wido ad Palatium ire deliberavit, plurima donaria auri argentique fecum deferens, que Pippino Regi à fuis fatellitibus collata, ut optaverat, Abbas confituitur, anno fecundo, poftquam idem Pippinus Regale adeptus fuerat faftigium, qui eft annus Domini feptingentefimus quinquagefimus tertius. Hæc in litteris ad Sanctum Amulum Archiepifcopum Lugdunenfem, in Regiftro Sancti Lupi Abbatis Ferrarienfis exftantibus, conciliat Wenilo Epif.81. Metropolita Senonenfis : Prudentiæ vefire Dominus nofter Rex, Carolus Calvus, juffit nobis fuggerere non effe novitium aut temerarium, quod ex Palatio bonorabilioribus maximè Ecclefiis procurat Antiftites. Nam Pippinus, à quo per maximum Carolum & religiofiffimum Ludovicum Imperatores duxit Rex nofter originem, expofita neceffitate hujus regni Zachariæ Romano Papæ, in Synodo, cui Mar1yr Bonifacius interfuit, ejus accepit confenfum, ut acerbitati temporis induftria fibi probatissimorum decedentibus Epifcopis mederetur, ne fortè fimplicitate Pontificum poffet contingere, quod in Æduorum urbe evenit. Etenim Modoinus Eduenfis Epifcopus in nupero adverfus Pippinum Aquitaniæ Regem bello fuerat Regi Carolo infidelis. Et Rempublicam & Ecclefiam Pippinus primus Rex accepit defolatiffimam, ideoque omnia reparaturo Zacharias Pontifex difpenfatoriè conceffit duas facultates: Epifcopos quandoque ex notæ & probatæ fidei Palatinis affumendi, nec non & eofdem nominandi. Conceffit id acerbitati temporis: quoufque illa duraret. Eaque durante, non quofvis, fed folos fui Palatii Clericos aut Laicos, qualis fuit frater ejus Remigius, potuit Pippinus nominare. Palatinos Epifcopa libus Cathedris violenter intrudere eft antiquus Regum Barbarorum mos. Eum etiam à Merovingiis Regibus ufitatum impetravit à Zacharia Pippinus fibi ad tempus indulgeri. Quæftio eft, an fimilem nominandi facultatem ab Adriano primo Pontifice, vel Leone tertio habuerit etiam Carolus Magnus? In laudatis ad Sanctum Amulum litteris affirmare videtur jam dictus Wenilo. Etenim poft exaggeratum Pippini Regis indultum profequitur: Proindè fuppetere, ut bonorem à Papa Romano Majoribus ejus, Regibus & Imperatoribus conceffum, & à Lugdunenfis Ecclefiæ Metropolitanis nunquam hactenus infirmatum, à vobis, nulla veftra injuria, confequatur. Caroli Calvi Majores, Reges & Imperatores, funt omninò Carolus Magnus & Ludovicus Pius. Et hinc eundem Magnum Carolum, quod Augienfi & S. Galli Monafteriis fecerit liberæ & Canonica electionis gratiam ac privile gium, laudat in Joanne quintodecimo Epifcopo Chronicon Ecclefiæ Conftantienfis. Nempe nominandi jus habebat Carolus, ideoque electionis reftitutio fuit ejus gratia ac beneficium. Idem cenfent, quotquot nominandi & inveftiendi jura confundunt: Inveftituram enim ab Adriano primo fuiffe Carolo datam conftanter affeverant. At certum eft errare. Etenim iftud, quod nullibi exftat authenticum, & cujus fenfum ac compendium ex Sigeberto Gemblasensi aut alio id genus Scriptore in fuas diftinctiones tranftulit Gratianus Monachus, Adriani indultum fic habet: Adrianus Papæ cum univerfa Synodo definiunt Dift.63.c. Archiepifcopos & Epifcopos per fingulas Provincias 22. 23. à Carolo inveftituram accipere, & ut nifi à Rege laudetur & inveftiatur, Epifcopus à nemine consecretur. Exponit ibidem in Decreto, quo indultum iftud innovavit, & ad Othonem primum Imperatorem extendit, Leo octavus: Quod fi à Clero & populo quis eligatur Epifcopus, nifi à Rege laudetur & inveftiatur, non confecretur. Electionem palam diftinguit ab inveftitura, & hanc folam Principi concedit. Et hinc in litteris ad Ludovicum tertium Francorum Regem fcribit pro Canonica electione Hincmarus Metropolita Remenfis: Sic Atavus vefter Carolus, & Abavus Lu- Ep.12.c.3. dovicus Imperatores intellexerunt, & ideò in primo libro Capitularium fuorum promulgaverunt. Eorum, per quæ omnibus Ecclefiis liberam Epifcopi ele&tionem ftabiliunt fecundùm Canones, Capitularia adducit. Et in litteris ad Manaffem Remenfium Metropolitam Sanctus Ivo Epifcopus Carnutenfis: Non licèt Regibus electionibus Epifco- Ep 102. porum fe immifcere, vel aliqua eas ratione impedire. Francorum etiam Reges Carolus & Ludovicus Epifcoporum eleciones Ecclefiis concefferunt, quod & in fuis Capitularibus fcriptum reliquerunt, & in Coxciliis Epifcoporum Provincialibus fanciri permiserunt. Caroli Magni Capitularia apud Ansegisum Abbatem Lobienfem, Ludovici Pii Capitularia habes apud Jacobum Sirmondum poft primam Synodum Aquifgranenfem. Ludovicus Pius etiam cunctis Monafteriis reddidit electionem Canonicam,& omnes fuos pofteros ad Capitulo huic non contraveniendum rigidè obligavit. Quæ omnia Capitula nulli privilegio renuntiant, fed antiquos quos Ecclefiæ Canones, quod eft germanum Regis officium, dumtaxat exequuntur, & mandant obfervari. Carolo Magno Adrianus primus Epifcoporum nominationem adeò non conceffit, ut ab illo vetuerit etiam eligendi licentiam poftulari, ejufque Legatos adeffe aut mifceri eleEpift. 10. tioni Epifcopi Ravennatis. Et certè nominandi An. 779. privilegium habens Carolus, qui dicte electioni mifceri inftantiffimè prætendit, cunctis ubique fuis Ecclefiis liberam electionem nequaquam per. mififfet. Quod etiam Abbatum electionibus fe paffim non mifcuerit, lucet ex Chronico Monafterii Laurishamenfis: Gundelando Abbati fubftituttur Helmericus fratrum electione, & gloriofi Regis Caroli inflitutione. Hoc eft, dato in electionem Regio confenfu. E: proximo ante Adriani Pontificis mortem anno celebrata, cui ipfe Carolus affedit, Francofordienfis Synodus ftatuit: Ut Abbas in congregatione non eligatur, ubi juffio Regis fuerit, nifi per confenfum Epifcopt loci illius. Antiqua quorundam Regum confuetudo, & in Ecclefias mitior violentia Canonicam electionem permifit quidem, verum de prævia sua licentia. Hanc confuetudinem laudata Synodus implicitè evacuat, mandans non fufficere licentiam iftam, fed accedere debere & confenfum Epifcopi. Adeò remotus fuit Carolus à jure nominandi Abbates. Sanctorum Canonum adeò obfervans paffim fuit Ludovicus, ut etiam fratrem fuum DroAn. 823. gonem, Trudonopolitani Coenobii Abbatem, Fol. 55. non nifi per Canonicam electionem afcendere ad tempus illud, utique Caroli Magni, femper in Et adducta in contrarium argumenta præten Quo fine, & qua poteftate Carolus Magnus Augienfi & Sancti Galli Monafteriis dederit Car nonica electionis privilegium, laudatum Conftantienfis Ecclefiæ Chronicon palam exponit: Joannes Epifcopus duorum Cœnobiorum, videlicet Augienfis & Sancti Galli, regimen fufcepit, qui Fol. 117. Dico, Pam. Etenim in Befuenfis Monafterii Chronico fcribit de Ludovico Pio Imperatore Joannes Monachus: Betthone Epifcopo defundo Albericum virum dignum Epifcopatu, Ecclefia Lingonenfi conftituit. Et magnum Belgii Chronicon: Sanctus Fredericus adeò laudabiliter vixit, ut abeunte Rixfrido Ludovicus Imperator Ecclefia Trajectenfi mandaret, quo dilectus fibi Fredericus eligeretur in Epifcopum. Quod eligendæ perfonæ defignatio fit vera Regiæ nominationis & Laicæ intrufionis fpecies, eleganter oftendit in litteris ad Ludovicum tertium Francorum Regem HincEp.12.c.3. marus Metropolita Remenfis: Si quando petitam apud vos electionem conceditis, illum debent Epifcopi & Clerus & plebs eligere, quem vos vultis & quem jubetis, quæ non eft divinæ legis electio, fed humanæ poteftatis extorfio. Si ita eft, ille malignus tres Nepotes fuos educavit, quibus in tribus illis Spiritus, qui per ferpentem primos noftros parentes locis poft fuum difceffum bonorem diftribuere cogitain Paradifo decepit, & indè illos ejecit, per tales vit. Primum Epifcopatus Conftantienfis, alteadulatores in aures veftras hæc fibilat. Nihil tale rum Sancti Galli, tertium Augienfis Monafterii in divinis Scripturis, facris Ecclefiæ Canonibus, difponebat facere hæredem : Quo comperto, utriufaut legitimis Principum conftitutionibus affir- que Cœnobii fratres Epifcopum pariter adierunt, mat reperiri, & adjungit: Sed talia dicta infer-rogantes ut privilegia eis apud Principem, ac potenus evomuit. Prima enim Canonica electionis qualitas eft libertas. Quod Carolus Magnus & Ludovicus Pius etiam citra omnem electionis fucum quandoque dederint Epifcopatus & Abba. tías, lucet ex Sancti Galli Monacho, Chronico Lib. 1. c. Monafterii Fontanellenfis aliifque vetuftis 15. 16. Francorum Annalibus. Et quidem de Virdu ftatem eligendi impetraret, fe verò, fi hoc fieret, Fol. 59. 48. 49. 862.ex lit violentiam Monafteriis intulerunt. Ita ergo & Antiftites, per quos & populum fibi devincirent. hac fcilicet contentione babita inter Hincmarum Re- CAPUT IV. Dift. 63. cap. 16. 17. 18. Etiam Ludovicus Germaniæ Rex omninò no- Quomodo hac in re fe gefferint Lotharius,|| denses: Rabano Archiepifcopo Moguntiacenfis Ec• An 856. alii Francorum Reges? Udovico Pio in Romanum Imperium, Lon clefiæ fucceffit Carolus, magis ex voluntate Regis,' An. 876. gobardiam, ac Lotharingiæ Regnum fuc- Omnium audaciffimus hac in re fuit Carolus in libellis accufatoriis, quos adversùs ipfum ob- dum. dum. Quam violentiam folo fuco differre à nominatione, fuprà audivimus ab Hincmaro Remenfi. Caroli Attentata ejufmodi poffint plura adduci. ut Eadem violentia ufus fuit Ludovicus fecundus Imperator, Lotharii filius, & jam dictorum Ludovici & Caroli Nepos, eique favit Adrianus fecundus. Defuncti fratris Lotharii Regnum lucidè fpectabat ad ipfum, iftudque illi adferere adeò conatus eft præfatus Pontifex, non folùm jam dictis ejus Patruis, fed & Hincmaro Metropolita Remenfi fuerit excommunicationem minatus. In Italia enim remotus regnabat Ludovicus; Lotharienfe autem Regnum inter Germaniam mediabat ac Galliam, ideoque tamquam fuis rebus opportuniffimum Patrui conabantur invadere, & tandem inter fe diviferunt. Germanici Imperii protectrix femper fuit Apoftolica Sedes, ideoque in oppreffi Ludovici adjutorium Adrianus emifit Edictum iftud, cujus fubftantiam atque compendium nobis fervavit Hugo Abbas Flaviniacenfis: Defuncto Beato Fol. 121. Papa Nicolao, cum imperante Ludovico fucceffiffet Adrianus, & litteras mififfet Galliarum Epifcopis, ut non alios ordinarent Epifcopos, nifi quibus præfatus Imperator Epifcopatum concederet,& ordinari mandaret, non confenferunt venerabiles Epifcopi, fed congregati litteris facis communiter fuggefferunt Pape, fe Decreta fanctorum Patrum fideliter obfervare velle, & fecundùm fcita Canonum Epifcopos confecraturos. Quorum textus in Catalo go facrarum Scripturarum habetur. Scripfit & aliam Epiftolam Gerardo Duci, Rofrido Comiti, & omnibus Galliarum Comitibus, ut nullius hominis favore gratia permitterent alios viros Ecclefiaftici Ordinis in Epifcopiis totius Gallie & Burgundiæ confecrari Epifcopos, nifi quos Ludovicus Imperator juberet. Cui fatis luculenter & honeflè obviaverunt præfati venerabiles Galliarum Epifcopi litteras illas per verba fingula difcutientes, & quod fanctorum Patrum Decretis confonæ non effent, humiliter fuggerentes, inque hujus refponfionis extremitate EpiRolam Papa Nicolai Prædecefforis fui interferentes, quam ad quemdam Epifcopum Galliæ mifit. Laudant nefcio quam Epiftolam, qua domefticos Presbyteros à Laicis nobilibus eligi, præfentari ad Lacros Ordines, aut hujus vel iftius Comitis dici vetuit rigidiffimè Nicolaus primus, quædam ejus fragmenta adducunt, & pergunt: Quid putamus, fi beatiffimus Papa Nicolaus in diebus fuis audiffet, & in litteris quafi ab Apoftolica Sede confelis, quod Laici Comites non permitterent in civitatibus Epifcopos ordinari, nifi quos fæcularis Poteftas è latere fuo mififfet, quod indè fcriberet? Quo dolore moveretur, quofvè gemitus daret, cum profpiceret facratiffimum Ordinem tam illicitè tractari, ad tantum nefas profilire quemquam aufum, ut de Sede Apoftolica tam inconvenientia & extra ufum Ecclefiafticum omninò fcriberet ? Grandi Chriftianæ eruditionis damno latent iftæ Adriani Pontificis & Gallicanorum Epifcoporum littera; de hocce tamen compendio & fragmento debemus gratias laudato Hugoni, qui & rectè addit: Tales tunc in Gallia erant Epifcopi. Non de univerfa, fed de fola Burgundica ac Lotha rienfi Gallia videtur fanxiffe Adrianus. Quo ipfam Ludovico firmaret, ei dedit ipfum iftud indultum, quod olim Pippino dederat Zacharias. Fidus enim Regi Epifcopus poffit populum firmiffimè ad illum ligare. Et quidem Canonica electionis zelofiffimi Defenfores femper fuerunt Gallicani Epifcopi. Nam & elapfo fæculo initis inter Leonem decimum Pontificem & Francifcum primum Regem Concordatis fefe oppofuerunt generofiffimè, & ipfa ad primam generalem Synodum appellarunt. Verùm in præfenti cafu videtur aliquid humani collufiffe. Carolo Calvo potius quam Ludovico favebant Gallicani Epifcopi, ideoque fub Canonum & Ecclefiafticæ libertatis prætextu indultum iftud excufferunt. Epiftolæ Scriptor haud dubiè fuerit præfatus Hincmarus, qui in alia ad eundem Pontificem Epiftola fcribere non erubuit Regna non excommunicationibus parari, fed armis. Regiæ hujus violentiæ fundamentum feu occafio fuit varia. Primam fuprà audivimus à Sy. nodo Parifienfi. Prima, inquam, hujus mali occafio fuit Regum difcordia, mutuaque Regnorum invafio, quam ut victor fibi firmaret, invafæ civitati ftatim fidum intrudebat Epifcopum. Ita à Carolo Calvo Francorum, & Ludovico fratre Germanorum Rege, de defuncti Nepotis Lotharii Regno digladiantibus Trevirenfi Berthulphum, Colonienfi Ecclefiæ Willibertum fuiffe impofitos fcribit Regino Abbas Pru- An. 869. mienfis. Carolus fimplex Francorum Rex Bertharium Catalaunenfis Ecclefiæ Electum, quod ab Odone Hugonis filio, quo cum certabat de Regno, confirmatus effet, confecrari vetuit, ejecit, appellantem & accedentem ad Sedem Apoftolicam captivavit in via, nominavit Mancionem, eumque Sanctus Fulco Remenfium Archiepifcopus, à Formofo Pontifice poftmodum acriter increpatus, omninò confecravit. Ita in Remenfis Ecclefiæ Hiftoria fcribit Flodoardus. L. 4. c. 3. Similem ejufdem Caroli ob rejectum Hilduinum Tungrenfis Ecclefiæ electum, & nominatum atque intrufum Richarium, cum Hermanno Colonienfi Archiepifcopo & Romana Ecclefia lì- An. 922. tem habes in Chronico laudati Flodoardi, in vita Joannis decimi Pontificis, variifque ejus litteris exftantibus apud Jacobum Sirmondum. Habes & aliam inter Rudolphum Francorum & Henricum Germaniæ Regem ob Virdunenfem Epifcopatum, quem alter Hugoni dederat, alter Bernuino. Quod antiqui Gothi è captis Francorum civitatibus Francum Epifcopum ftatim ejecerint, & Gothum impofuerint, fcribit Sanctus Gregorius Turonenfis. Et de Gulielmo primo Angliæ Rege, & per Alexandri fecundi Pontificis Legatos celebrata turc Vintonienfi Synodo fcribit Rogerus Hovedenfis: Stigandus Dorobernie Archiepifcopus degradatur; Frater quoque ejus Agelmarum Weftanglorum Epifcopus. Abbates etiam nonnulli ibi degradati funt, operam dante Rege ut ex Anglis quam plures honoribus privarentur, in quorum loco fue gentis perfonas fubrogaret, ob confirmationem fcilicet fui, quod noviter acquifierat, Regri. Effe criminalem violentiam ipfe Carolus Calvus in Tullenfi Synodo eft palam confeffus, de 1, & 2. ejufmodi pravis confiliis graviffimè accufans We-diones, & penè in tres menses à partibus protraca Poft. Ep. certamina, piiffimus Imperator fua authoritate Pau- 65 relat. fuis Epifcopis quacumque occafione private funt, Capellebat. Et hinc pofteriores Barbarorum Reges invafere judicium electionum contentiofarum,au- Alteram iftius violentiæ occafionem rurfum Fol, 125. poft quinque annos correctis & pacificatis fratri. bus reddidit Abbatiam ac liberam electionem. Et de Henrico primo Leodienfium Epifcopo fcribit magnum Belgii Chronicon: Orta contentione in electione, ab Imperatore Henrico quarto conftitu tus, ab Annone Colonienfi Archiepifcopo eft in Epifcopum confecratus. Et de Frederico fecundo Colonienfi Archiepifcopo, electo contentiosè adverfus Gerardum Præpofitum Bonnenfem: Caf fata priore Canonica electione, favore Principum Fol. 187, Fredericus ab Imperatore Frederico primo Archiepi fcopatum fufcepit, moxque cum fuis fautoribus Ros mam veniens ab Adriano Papa quarto confecratur . Et de Folmaro Archidiacono & Rodulpho Præ pofito, contentiosè electis ad Archiepifcopatum Tertiam Regiæ nominationis anfam exponit Trevirensem : A Frederico Imperatore partibus ConApoftolica apud Juftinum Imperatorem Legatiofluentiam vocatis,per Barones fuit definitum,partibus in litteris ad Hormifdam Pontificem, agens de Ecclefiæ Antiochena longis & duris in eligendo Epifcopo contentionibus: Poft multas affli fic diffentientibus, poffe Imperatorem perfonam ido» ter |