conjugii copulatione fit factum, incongruum eft par-
sem converti, & partem in fæculo remanere. Quæ
enim fuerit ifta converfio, in qua una eademque
caro & ex parte tranfit ad continentiam, & ex parte
remanet in pollutione? Quam rationem ut anti-
Cap. 44.
quam laudat in Canonicis ad Sanctum Amphilo-
Cap. 8. chium litteris Sanctus quoque Bafilius: Adeò
Cap.16. non eft recens Gregorii inventum, Et hinc
Epifcoporum ac facrorum Clericorum viduæ
tranfire non poterant ad alias nuptias, uti li-
quet ex laudatis Bafilii litteris, prima Synodo
Toletana, fecunda Matifconenfi, & laudatis
Gregorii litteris ad Joannem Epifcopum Panor-
mitanum. Quin & Græcorum Presbyterorum
ac Diaconorum viduæ etiam hodie fine facrile-
gio non poffunt nubere, uti liquet ex decreto
Leonis decimi, ac Clementis feptimi Pontifi-
cum, adducto per Joannem Morinum in prima
parte operis de facris Ordinationibus, Quod
nempe earum mariti in Ordinatione ad conju
galem continentiam, feu à profeffione feu à Cafub uno conclavi non maneant, fed fi quidem virtus
none adftricti nequeant fecunda vota prætende-fuffragatur, in alia domo faciant ipfas habitare.
re, adeòque & ipfæ, utpotè eadem caro, te-
neantur eadem lege, gaudentes eifdem immunita-
tibus, exemptionibus, privilegiis, quibus gaude-
bant viris viventibus. Quare hunc articulum,
Dicunt quod uxor Sacerdotis eo mortuo non poteft
de cætero maritari, Armeniorum erroribus per-
peràm adfcribit Vincentius Epifcopus Bellua-
cenfis. Hinc item jufta fuit Sancti Gregorii fen-
tentia pro vidua Speciofi Subdiaconi Catanenfis.
Sicilia Subdiaconos ad continentiam primus ad-
1.3.Ep.34 ftrinxit Pelagius fecundus Pontifex, neminem
fine fali profeffione volens ordinandum, ac cun-

buc vivit, tolle paleam. Quis enim nefciat lap-
fum Sancti Gondebaudi primi Laudunenfium
Epifcopi, aliorumque plurium? Hinc ftatuit
Synodus Gerundenfis, Ut à Pontifice ufque ad C. 6.
Subdiaconum, qui ex conjugatis fuerit ordinatus,
femper alterius fratris utatur auxilio, cujus tefti-
monio vita ejus debeat clarior apparere. Fratrem
iftum femper intra uxorati Clerici conclave dor- C. 22.23.
mire mandat quarta Toletana, ipfis autem con-
jugibus conclave, & multò magis lectum com-
munem interdicunt rigidiffimè quarta & quinta
Aurelianenfes. Diverfas etiam diurnas, in ea- C. 20.
dem tamen domo, manfiones præcipit fecunda
Turonenfis, Archi-Presbyteros, Diaconos,
ac Subdiaconos rufticanos, præ reliquis fufpe-
ctos, fubjiciens cautela fpeciali, Verùm palea
ab igne feparanda eft. Et hinc tertia Toletana
Synodus Epifcopos, Presbyteros, Diaconos
Arianos, huc ufque uxoribus ufos, ad Eccle-
fiam reduces adftringit, ut deinceps cum illis

́Cap. 4°

Et fecunda Lugdunenfis omnes ex conjugatis C. 1.
Presbyteros ac Diaconos non folùm lecto, fed
& quotidiana frequentatione mandat ab uxoribus
fequeftrari. Qui mos poftmodùm ab omni La
tina Ecclefia in Canonem receptus eft, uti liquet
ex primo Capitulo Cardinalis Gualonis, Legati
in Franciam à Pafchali fecundo. Præcifum re-
ceptionis initium ignoro. Eumdem pro Græca
Ecclefia recipit præfens Canon, idque fine dam-
natione ac reprehenfione anteriorum Canonum ;
Diverfa enim Ecclefiæ tempora pro diverfis mor-
bis exigunt diverfas diverforum Canonum medi-
cinas. Eam cohabitationem ut periculofam ac
fcandalofam profcribit, Quoad folos tamen Epi-
fcopos: Græcorum quippè ex conjugatis Presby
teri ac Diaconi permanebant in uxorum ufu
adeòque nulla ratio illos fuadebat feparari.

is jam ordinatis mandans aut ab uxore aut à
minifterio ceffare: Speciofus à minifterio ceffare
maluit, ejus poftmodùm vidua Honorato nup-
fit, Leo Epifcopus tamquam prævaricatricem
monafterio claufit, at verò Gregorius marito
juffit reddi, quod continentiæ profeffionem vir
ejus nunquam admififfet, adeòque ipfa nullum
fecundi Matrimonii obicem pateretur. Ex eif-
dem principiis fecunda Synodus Matisconenfis
etiam Exorciftæ atque Acolythi viduas arcet à
novis nuptiis: Quod nempe illic etiam ifti gra-lagius primus Pontifex Electum Syracufanum
dus, licèt non à prioris ufu, tamen à novi
conjugii adgreffu prohiberent. Quod tamen
omne uxorum onus an fit Apoftolicus aut planè
antiquiffimus Canon, apud quofdam eft incer-
tum: Quoniam Tertullianus duobus libris, quos
ex occafione fufcepti Presbyteratus fcripfiffe vi-
detur, adhortetur uxorem, ut deinceps caftè
vivens poft fuam mortem non ampliùs nubat,
aut certè non nifi in Domino, id eft, non nifi
viro Chriftiano. Verùm alii non de voto, fed
de fimplici caftitatis pacto putant libros agere,
fcriptofque occafione Baptifmi, in quo iniri pa-
ta ejufmodi fuit olim frequentiffimum,

Juftinianus Auguftus in legibus fuprà laudatis
vetuerat Epifcopos è conjugatis aut filios haben-
tibus adfumi. Et hinc in litteris ad Cethegum,
quarum fragmentum Gratianus, integras tranf
Dist. 28,
mifit nobis illuftriffimus Lucas Holftenius, Pe- c. 13.

Rectè item ad uxorem fuam dixit Sanctus
Urfinus Presbyter: Recedo mulier, igniculus ad

toto integro anno confirmare noluit, quod fu-
perftitem haberet uxorem & filios, per quos Ec
clefiaftica folet periclitari fubftantia. Eam effe di-
cit rationem finalem principalis conftitutionis,
Epifcoporum ergò continentiam non refpexit
Juftinianus, Et hic Canon demonftrat legem
ejus neque à Græcis ipfis fervatam: Neque
enim uxoratos ab Epifcopatu arcet, fed folas
uxores domo feparat ab Epifcopis maritis. Con
jugati enim paffim ac filiis ftipati Græcorum
Presbyteri ac Diaconi noluerunt laica lege fieri
ad Epifcopatum irregulares. Etiam dictum Sy-
racufe Electum Pelagius Pontifex tandem con-
firmavit,

Ep. 45

CA

C. 6.

CANON XIII.

Uoniam Romanæ Ecclefiæ pro Canone traditum effe cognovimus,

Ο

ut promovendi ad Diaconatum vel Presbyteratum profiteantur fe non ampliùs fuis uxoribus conjungendos, nos antiquum Canonem Apoftolicæ perfectionis ordinifque fervantes, hominum, qui funt in facris, legitima conjugia deinceps quoque firma & ftabilia esse volumus, nequaquam eorum cum uxoribus conjunctionem diffolventes, vel eos mutua tempore convenienti confuetudine privantes. Quamobrem fi quis dignus inventus fuerit, qui hypodiaconus vel Diaconus, vel Presbyter ordinetur, is ad talem gradum affumi nequaquam prohibeatur, fi cum legitima uxore cohabitet. Sed neque ordinationis tempore ab eo poftuletur, ut profiteatur fe legitima cum uxore confuetudine abftenturum: Ne ex eo à Deo conftitutas, & fua præfentia benedi&tas nuptias injuria afficere cogamur, Evangelica voce exclamante, Que Deus conjunxit, bomo non feparet. Et Apoftolo docente, Honorabiles nuptias, torum immaculatum: Et, Alligatus es uxori? Ne quære folutionem. Scimus autem, ficut & qui Carthagine convenerunt, & vitæ miniftrorum honeftatis curam gerentes dixerunt, ut Subdiaconi, qui facra mysteria contrectant, & Diaconi & Presbyteri fecundùm proprios terminos à confortibus abftineant: Ut & quod per Apoftolos traditum eft, & ab ipfa ufque antiquitate fervatum, nos quoque fimiliter fervemus, tempus in omni re fcientes, & maximè in jejunio & oratione. Oportet enim eos, qui Divino Altari affident, in fan&torum tractandorum tempore effe omninò continentes, ut poffint id, quod à Deo fimpliciter petunt, obtinere. Si quis ergò fuerit aufus præter Apoftolicos Canones incitatus aliquem eorum, qui funt in facris, Presbyterorum, inquimus, vel Diaconorum, vel Hypodiaconorum, conjunctione cum legitima uxore, & confuetudine privare, deponatur. Similiter & fi quis Presbyter vel Diaconus fuam uxorem pietatis prætextu ejecerit, segregetur: Et fi perfeveret, deponatur.

Martini Lutheri ac Joannis Calvini magiftro,
feductos Epifcopos, qui Apoftoli verbo, Opor-
tet Epifcopum effe unius uxoris virum, abufi non
ordinabant Diaconos, nifi priùs uxores duxiffent,
nulli cælibi credentes pudicitiam, dicens nec Epi-
fcopos nominandos. Iftud ipfum, at spontaneè
citra legem, fervatum fuiffe etiamnum fuo tem-
pore ab illuftrioribus cunctis per Diœcefin Orien-
talem Epifcopis ac Presbyteris, teftatur Socra-
tes, & addit: Non pauci illorum, dum Epifco- L. 5. C. 21.
patum gerunt, etiam liberos ex uxore legitima pro-
creant. Eamdem fanctitatem, & quidem fub Ca-
none obligante, viguiffe in Pontica Diœcefi,
non obfcurè colligitur ex canonicis Sancti Bafilii
litteris ad Gregorium Presbyterum, & Sanctum
Amphilochium Archi-Epifcopum Iconienfem.

hinc Socrates eamdem fanctitatem viguiffe fcri-
bit etiam in Hellade, Macedonia, Theffalo-

Nam & Gregorius Nazianzenus Epifcopus, SanAti Gregorii Theologi pater, poft fufceptos facros Ordines caftè omninò vixit cum Nonna uxo-nice, ac omni Theffalia; inchoatum ab Heliore. Et hinc Euftatius Sebaftenus in prima Arme nia Archi-Epifcopus, Clericalis caftitatis nimius ufque ad hærefin zelator, nequaquam Presbyteros priori Matrimonio adhuc utentes, fed eos fofos, qui, licèt jam abftinerent, olim contraxeFant conjugium, blateravit fpernendos, ac eoum non attingenda Sacramenta: Quod nempe per Ponticas regiones nulli effent Presbyteri generis prioris. Et Sanctus Epiphanius, Cypriorum in Patriarchatu Antiocheno Archi-Epifcopus, feribit in refutatione hærefis NovatianenHærefis fis. Sancta Dei prędicatio in Diaconum, Presbyte

Cap. 8.

rum, Epifcopum, & Hypo-Diaconum non fufcipit
unius uxoris virum liberos adhuc gignentem, fed
çum, qui fe ab unica continuit, aut in viduitate
vixit: Maximè ubi fynceri funt Canones Ecclefia-
ftici. At dices miki: Omninò in quibufdam locis
liberos adbuc gignere Presbyteros, & Diaconos, అ
Hypodiaconos. t hoc non eft juxta Canonem, fed
Juxta hominum mentem, quæ per tempus elanguit,

doro Epifcopo Tricenfi. Quæftionem ad Syno-
dum Nicęnam deduxerunt ex Sancti Sylveftri
Pontificis mandato Legati Apoftolici, morem
fuum volentes impofitum univerfæ fub cœlo Ec-
clefiæ, at impedivit Paphnutius Egypti Epifco
pus, intercedens per unicam Dionyfiii Corin
thii rationem, multitudinis infirmitatem: Nam
ipfe à puero immaculatus in monafterio vixerat,
& omnis Ægyptiaca Dioecefis, uti à Sancto Hie-
ronymo audivimus, fervabat fententiam Roma-
nam. Scio Paphnutii interceffionem à quibuf-
dam ad apocrypha profcribi: At fine fundamen-
to. Eam enim ante omnem nobifcum litem lau-
dant Socrates, Hermias Zozomenus, Gelafius
Cyzicenus, infinuatque Sanctus Ambrofius in
litteris ad Ecclefiam Vercellenfem.

L. f.c.21.

Errant verò Socrates & Zozomenus Veterem L. 1. C.22. Ecclefiæ traditionem effe, ut qui cælibes gradum facerdotalem confecuti fuiffent, pofteà minimè uxores ducerent; qui autem poft nuptias ad eum Ordinem vocati effent, hi ab uxoribus, quas habe

propter multitudinem, cùm non inveniretur Mi-
nifterium, Hoc eft, Propter duritiam cordis veftri,||bant, minimè fepararentur. Errant hanc traditio-
ab initio enim non fuit fic. Etenim Clericalis cafti-
tatis originem, Apoftolicumque, fi non Cano-
nem, certè exemplum tradit Tertullianus in
libro de monogamia. Petrum folum inter Apo-
flolos invenio maritum, per Socrum; cæteros enim
maritos non invenio, aut Spadones, id eft, pro-)
feffos virgines, intelligam neceffe eft, aut continen-
tes. Et hinc meritò Romani paffim Pontifices &
Canones afferunt fuum Clericalis fanctimonia
morem effe omninò Apoftolicum. Nolim di-
cere effe Apoftolicum Canonem, & Græcos
traducere de ejus prævaricatione. Etenim in
Ecclefiaftica hiftoria Eufebius Epifcopus Cæfa-
reenfis laudat Sancti Dionyfii Corinthiorum Epi-
L.4. c. 22. fcopi Epiftolam ad Gnofios feu Cretenfes, qua
Pynitum Ecclefiæ illius Epifcopum Metropolitanum
admonet, ne grave caftitatis onus fratribus ex ne-
ceffitate imponat, fed multitudinis accuratè confide-
ret imbecillitatem. Fatetur cum Sancto Epipha-
nio onus iftud effe fanctiffimum, at metuit tan-
tæ ex tunc Clericòrum multitudini fecurè non
imponendum. Eum verò è contrario obfecrat Py-
nitus, ut jam aliquando cibum illis impartiat solidio-
vem, & perfectiore doctrina populum ejus procura-
tioni commiffum educet, ne umbratili cuidam inftitu
tioni, & molli inftar lactis femper perpetuò adfuefa-gumentabantur adversùs Sanctum Epiphanium
Hi, puerili quadam disciplina nec opinantes confe-
nefcant. Ex quo vides rem hanc primis Ecclefiæ
fæculis variè ab Epifcopis Græcis fuiffe actam &
difceptatam. Et hinc à confecrandis Diaconis
continentiæ profeffionem exigere, Epifcoporum
arbitrio dereliquit Canon Ancyranus. Nihil de
hoc definiviffe videntur, qui apud Græcos prædi
carunt Apoftoli, intenti in folam fidei planta-
tionem, dicentéfqué de hoc puncto: Cætera,
cùm venero, difponam. Et Pynitus videtur hoc
onus inchoaffe apud Cretenfes, haud dubiè ex
juffu Romanæ Ecclefiæ, ad cujus Patriarcha-
lem poteftatem femper fpectavit omnis, in qua
&Creta Provincia, Diœcefis Illyriciana. Et

nem ex Paphnutii interceffione confirmatam à
Synodo Nicæna. Certum eft Sanctorum Epi-
phanii & Hieronymi tempore necdum fuiffe
iftam traditionem: Atque ità nequit effe Canon
Apoftolicus. Quin immò inter vulgares. Apofto-
licos Canon vigefimus feptimus, noftri præfentis
palmare fundamentum, necdùm erat, aut certè
non fervabatur tempore Concilii Chalcedonen-
fis, utpotè cujus Canon decimus quartus dicat,
non quod ubique, fed in quibufdam dumtaxat
Provinciis conceffum fit Lectoribus & Pfalmiftis
uxores ducere. Traditionis iftius præcifam origi-
nem & traducem ignoro: Exiftimo ipfam du-
dùm fuiffe apud quafdam Ecclefias, ac tandem
extenfam ad omnes à Juftiniano Augufto per
Legem novellam ad Joannem Prætorio Præfe-
ctum, & Legem codicis ad Julianum Præfectum, L.22.C. 4 20
qui ante fua tempora graffantem unà cum Aca
ciano fchifmate inter Græcorum facros Clericos
licentiofiffimam libidinem pleniùs non potuerit
fanare. Graffata queritur fola Presbyterorum ac
Diaconorum facrilega matrimonia, ideòque So-
crates, adfirmans fuo tempore etiam Orientali-
bus Epifcopis licuiffe ufum uxorium, falli poffit
aut hallucinari. Etiam illi, qui ab exemplo ar-

adduxerunt exempla folorum Presbyterorum,
Diaconorum, ac Subdiaconorum. Græcorum
quippè Epifcopi femper & ubique fuerunt adftri-
&ti ad plenam continentiam, quod etiam præfens
Synodus in præfenti, proximè antecedenti, ac
in quadragefimo octavo Canone confirmat.

Fædiffimè errat & criminatur Romanam fan
ctitatem effe in nuptias à Deo inftitutas ac bene-
dictas injuriofam. Eft Romanam ac omnem La
tinam Ecclefiam de errore Euftatii Sebafteni Epi-
fcopi infamare. Hinc fanè Photius audaciam
fumpfit nos, ut in litteris ad Ecclefiæ Gallicana
Epifcopos lamentatur Nicolaus primus Pontifex,
infimulandi: Quod abominemur & damnemus Epift. 70.

Buptias

Savaleat, ut Presbyter qute triginta annos na ordinetur,

Anctorum, Divinorumque Patrum noftrorum Canon in his quoque

non ordinetur, etiamsi fit homo valdè dignus, dignus, fed fed refervetur. Dominus enim Jefus Chriftus trigefimo anno baptizatus eft, & cœpit docere. Similiter nec Diaconùs ante 25. annos, nec Diaconiffa ante 40. annos ordinetur.

Su

CANON XV.

Ubdiaconus ne minor 20. annis ordinetur. Si quis autem in quovis Sacerdotii gradu præter præfinita, tempora ordinatus fuerit, deponatur,

venire rati, ut ad Hypodiaconatum, qui quidem co
digni funt, anno ætatis fuæ vigefimo admittantur
fancimus, Caffat Legem novellam Juftiniani. L. 123.
Augufti ad Joannem Prætoriorum Præfectum: c. 13.
Subdiaconum fieri non permittimus minorem viginti
quinque annis. Adeò Juftiniani de rebus facris
Novellas etiam Græci contempferunt. Melphi-
tana Urbani fecundi Pontificis Synodus longè
aliter: Nemo ante annos quindecim aut quatuorde
cim Subdiaconus ordinetur. Tertia Ravennas fub Cap. 12.
Clemente quinto requirit annos fedecim, octo-
decim ipfe Clemens in Synodo Viennenfi: Sa-
crofancta Tridentina viginti & unum comple-

tos,

Cap. 4.

Ο

CANON XVI.

Uoniam actuum liber feptem Diaconos ab Apoftolis conftitutos effe tradit, Neocæfareenfis autem Synodus fic in à fe editis Canonibus apertè differuit. Quod feptem debent effe Diaconi ex Canone, etiamfi fit validè magna civitas, ex libro autem actuum perfuadeberis: Nos cum dicto Apoftolico Patrum mentem adaptaffemus, invenimus eos effe locutos non de viris, qui miniftrant myfteriis, fed de minifterio, quod in ufu menfarum adhibebatur, cùm liber Actuum fuit fic habeat: In diebus illis, cùm difcipulorum multitudo cresceret, Græcorum murmur adversùs Hebræos, quod defpiciebantur eorum viduæ in minifterio quotidiano. Duodecim ergò, accerfita difcipulorum multitudine, dixerunt: Non placet, ut verbo Dei relicto, menfis ferviamus. Providete ergò fratres viros ex vobis, de quibus bonum fit teftimonium, septem Spiritu fan&o & fapientia plenos, quos in hoc ufu conftituemus: Nos autem in oratione, & verbi minifterio fortiter perfeverabimus. Et placuit fermo coram omni multitudine, & elegerunt Stephanum virum plenum fide & Spiritu fan&to, Philippum & Prochorum, & Nicanorem, & Timonem, & Parmenam, & Nicolaum Profelytum Antiochenum, quos ftatuerunt coram Apoftolis. Hæc interpretans Ecclefiæ Doctor Joannes Chryfoftomus, fic prosequitur: Est operæ pretium admirari, quomodò non eft fciffa multitudo in virorum electione, quomodò non funt ab ipfis rejecti ac reprobati Apo

ftoli.