C.25. &ta frequenter dicit effe confuetudines barbarorum. Exponit in litteris ad Fauftum ac Symmachum, Romanæ urbis Senatores, Sanctus Avitus ArchiEpift.2. Epifcopus Viennenfis. Primùm fuerat talis ftatus rerum defiderandus, ut ipfi per nos urbem orbi venerabilem pro dependendis Divinis humanisque expeteremus officiis. Sed quia iftud jam dudùm per rationem temporum fieri posse cessavit, vellemus, quod fatendum eft, vel eò fecuritatis accedere, ut quæ in caufa communi fupplicari oportet, Amplitudo veftra congregatorum Gallia Sacerdotum relatione cognofceret. Gothi, Wandali, Franci, Burgundi, Lon-ftis, verùm etiam numerofa fæcularium millia ad gobardi, Svevi, Nortmanni, Hungari, aliique barbari occiduas Romani imperii ditiones miferrimè laceratas in regna varia tunc erexerant, fecerantque quod de Bulgaris fcribit Sanctus PontiEpift. 71. fex Nicolaus primus: Confuetudinis veftræ patriæ effe perhibetis, femper cuftodes inter patriam veftram aliorum juxta terminos invigilare, & fi fervus aut liber per eamdem cuftodiam quocumque modo fugerit, fine omni intermiffione cuftodes pro ea interimuntur. Etiam Epifcopos & Clericos fub graviffimis pœnis dicti Barbari vetuerunt regni fui finibus egredi, licèt evocato ad provinciæ fuæ Synodum aut Ecclefiam Romanam. Hæc eft temporum ratio, quam Sanctus Avitus deplorat. Deplorat in Gallia dormire & filere Canones illos, quos adversùm Sancti Hilarii Arelatenfis Archi-Epifcopi contumaciam executi Theodofius fecundus & Valentinianus tertius Augufti fcripferant olim ad Ætium utriufque in Gallia militiæ Magiftrum. Perenni fandtione decernimus, ne quid tam Epifcopis Gallicanis, quam aliarum Provinciarum contra confuetudinem veterem liceat fine venerabilis viri Papæ urbis æternæ auctoritate temptare; fed illis, omnibufque pro lege fit, quidquid fanxit vel fanxerit Apoftolicæ Sedis auctoritas: Ità ut quifquis Epifcoporum ad judicium Romani Antifitis evocatus venire neglexerit, per Moderatorem ejufdem Provinciæ adesse cogatur, per omnia fervatis, que Divi Parentes noftri Romana Ecclefiæ detulerunt. Patres noftri, fancti Epifcopi memoratos barbaros patientia & doctrina fecere tandem Romanos & orthodoxos Chriftianos, & à bar baris in Ecclefiafticam poteftatem violentiis ad pleniffimam Catholicæ matris obedientiam pedetentim traduxerunt. Dolendum eft jam dudùm profcriptam, damnatam, ac in inferno fepultam ac in inferno fepultam barbariem in Romanum aerem ab Epifcopis revocari. Quintò præfens Canon laicos Principes aut eorum laicos Vicarios vetat adeffe Synodis Provincialibus, Nationalibus, aut Patriarchalibus. Confirmat Nicolai Pontificis Refcriptum ad Michaelem Auguftum: Dicite, ubinam legiftis Imperatores Anteceffores veftros in Synodalibus conventi- Epift. 8. bus interfuisse, nifi forfan in quibus de fide tractatum eft, quæ univerfalis eft, quæ omnium communis eft, quæ non folùm ad Clericos, verùm etiam ad laicos, & ad omnes omninò pertinet Chriftianos? Vox autem non folùm Synodo in caufa Sacerdotis collecte interfui Cod. Theod. ut Legitima tamen quibufdam gentibus per Sedem Apoftolicam data privilegia veneror ex animo. Etenim Clementis tertii Pontificis ad Guilielmum Scotia Regem litteras refert in AnnaliF. 652. bus fuis Rogerus Hovedenfis: Prohibemus controverfiæ, quæ fuerint in Regno illo de possessionibus ejus exortæ, ad examen extra Regnum pofitorum judicum non trahantur, nifi ad Romanam Ecclefiam fuerit appellatum. Primam quarumdam caufarum inftantiam vetat etiam Romam evocari: Quod ipfum Celeftinus tertius poftmodùm confirmavit. Simile pro omnibus caufis à Leone decimo Pontifice privilegium habemus nos Belgæ, de cujus occafione, intellectu, amplitudine occurret alius dicendi locus. F. 714. videndum ejus opprobrium aggregaftis. Eum arguit, Ab Hifpaniarum Regibus fuiffe femper exa- 70. F.302. Etiam Fredericum primum Auguftum & laicos, omnes Synodo Papienfi, in qua Octaviani AntiPapæ contra Alexandrum tertium Pontificem fchifma fuit difcuffum, exiviffe fcribunt Otto de Sancto Blafio, & Radevicus Presbyter CanoniCap. 13. L. 2. 69. cus Ecclefiæ Frifingenfis. Et Sanctum Thomam Cantuarienfem Archi-Epifcopum de Regiæ Cancellariæ rationibus noluiffe coram Henrico fecundo Rege fynodaliter inquiri aut judicari affirmat A. 1164. in fuis Annalibus Radulfus de Diceto. Et de Henrico tertio Anglorum Rege, ac Londinenfi per Ottonem fanctæ Romanæ Ecclefiæ CardinaA. 1237. lem Legatum facta Synodo, fcribit Matthæus Parifienfis. Concilio jam incepto, miffi funt ex parte Domini Regis Comes Lincolnienfis Joannes, & Joannes filius Galfrid, & VVilhelmus de Rale, Canonicus Sandi Pauli, ut dicta legato ex parte Regis & Regni inhiberent, ne ibi contra Regiam coronam & dignitatem aliquid ftatuere attentarent. Et remanfit ibi, ut hoc obfervaretur, VVilhelmus de Rale, indutus cappa Canonicali & fuperpelliceo, aliis recedentibus. Quod nempe Legatus Synodo nationali Regios miniftros nollet intereffe. Verba, Contra Regiam coronam & dignitatem, exprimunt caufam palmarem, ex qua Reges ac eorum Miniftri paffim prætendunt locum in Synodis: Ef prætextus & fucus. Ei tamen Legatus admiffo dicto Canonico voluit fatisfa&tum. Longè aliter Francorum Reges. Etenim FranCap.9.10. cofordienfis Synodi Canones affiduè dicunt: Statutum eft à Domino Rege, Carolo Magno, & fanEta Synodo. Idque etiam in criminali caufa Petri & Gerbodi Epifcoporum. Etiam in criminalibus in Rothaldum Sueffionenfem & Hincmarum Laudunenfem Epifcopos nuperrimis Judiciis Carolus Calvus Rex interfuerat, atque hanc tum Francorum Regum tum Græcorum Auguftorum ufurpationem Canon præfens profcribit ac damnat. Nec tacet caufam : Quod non fit fas fæculares Principes fieri fpectatores rerum, utique criminalium, que Sacerdotibus quandoque eveniunt. Eas proprio pallio tegere, quam vel audire malebat 1.2.c.17. Conftantinus Magnus. Decimo feptimo octavæ Synodi Canone, inquit Petrus à Marca, vetatur, ne Synodus fiat præfente Principe, quod moribus Gallorum adverfatur, qui Synodos in palatio ut plurimùm celebrabant, etiam fub Carolo Calvo poft octavam Synodum. Verùm enim verò illum ob fimiles temeritates fecundùm Sennacherib ac novum Pharaonem appellant Annales Francorum Fuldenfes. Occurrunt duæ quæftiones. Prima eft, An provincialibus Synodis, folas fidei quæftiones agitantibus, Reges aut eorum Vicarii ex Sed c.16. nulla umquam caufa potuerint adeffet? Refpon. deo potuiffe. Etenim de fua adversùm Manichæos Romana Synodo fcribit in quinto fermone de quatuor temporibus menfis Decembris Sanctus Leo Magnus: Refidentibus mecum Epifcopis ac Presbyteris, ac in eumdem confessum Chriftianis viris ac nobilibus congregatis, Et in Epiftola ad Thuribium Epifcopum Afturicenfem: Judicio noftro non Epift.93. folùm frequentiffima præfentia Sacerdotum etiam illuftrium virorum dignitas, & pars quædam Senatus ac Plebis interfuit. Secundæ item Synodo Arauficenfi Nobiles varii interfuerunt. Et à San&to Flaviano Epifcopo Conftantinopolitano ad fuam in Eutychetis perfonam ac errores Synodum fuiffe admiffum Florentium Patricium, eft fuprà oftenfum. Attamen fub hac conditione: Difcamus & ab Eutyche Presbytero, fi vult & ipfe eum intereffe. Erat enim contra Canones, de quorum prævaricatione traduci à verfipelli Hære fiarcha fuam Synodum Flavianus nolebat. Altera quæftio eft, An in generali Synodo Reges adeffe poffint folis fidei quæftionibus ? Difertè adfirmare videtur in adductis ad Michaelem Auguftum litteris Nicolaus primus Pontifex. Et confonat adducta fuperiùs Theodofii Augufti ad Sancti Flaviani Synodum facra juffio, volens Florentium Patricium admitti, Quòd effet fermo de fide. Videtur à generali, cui foli Principis Legatus adeffe poterat, ad provincialem ex epikeja ratiocinari. Refpondeo tamen etiam civilibus Epifcoporum quæftionibus ac edendis Canonibus, uti ex Chalcedonenfis Synodi Actis videri eft, potuiffe adeffe. Et hinc præfens Canon eos à folis in Epifcopos & Clericos criminalibus actionibus arcet. Et quidem extra fidem crimi• nalibus: Et hinc cunctis Synodi hujus in Photianos actionibus, quod ad hærefim aut schisma spectarent, Bafilius Auguftus aut ejus Vicarii adfuere. Itemque fimilibus Nicænæ, Ephefinæ, Chalcedonenfis, fextæ, ac feptimæ Synodorum actis laici Principes aut eorum Vicarii interfuerunt. Porrò Nicolaus Pontifex de provincialibus potiùs aut Patriarchalibus, qualis fuerat facta nuper Conftantinopoli in Sanctum Ignatium, quam de generalibus videtur loqui. In Metropolitas Patriarchali evocationi rebel les Canon nofter tandem ftatuit pœnam, præfertim in illos, qui latitare, Patriarchæ evocatorias litteras fupprimere, aut nuncium ab illo miffum non cognofcere tentarint. Hifce namque artibus adversùm Nicolai primi evocationes ufus fuerat Hincmarus Remenfis, ideòque novus Pharao ac fecundus Diofcorus appellatus. CANON XVIII Lacuit huic fan&tæ & magnæ Synodo, ut res vel privilegia, quæ Dei Ecclefiis ex longa confuetudine pertinent, & five à Divinæ recordationis Imperatoribus, five ab aliis Dei cultoribus in fcriptis, vel fine fcriptis donata, & ab eis per annos triginta poffeffa funt , nequaquam à poteftate Præfulis earum quæcumque perfona fæcularis per poteftatem subtrahat > aut per argumenta quælibet aufe rat; fed fint omnia in poteftate ac ufu Præfulis Ecclefiæ , quæcumque intra triginta fpatium annorum ab Ecclefiis poffeffa fuiffe nofcunQuifquis ergò fæcularium contra præfentem definitionem egerit, tamquam facrilegus judicetur, & donec fe correxerit & Ecclefiæ propria privilegia feu res reftituerit & refervaverit, anathema fit. tur SCHOLIO N. Cclefiafticorum bonorum rapinam ac in milites difpartitionem Carolus Martellus apud Francos, apud Græcos Leo Ifaurus & Conftantinus Caballinus eodem nuper tempore induxe , rant impiiffimè, atque hinc laici plures, quo rum rapaci animo vires deerant, Ecclefiafticas poffeffiones didicerant per calumnias invadere, ac de Ecclefiæ manibus nequiter efeftucare Hinc definit Canon Ecclefiam tricennali poffeffione adversùm qualefcumque impugnatores effe pleniffimè fecuram. A CANON XIX. Varitiam, utpotè fecundam idololatriam Paulus magnus execratur Apoftolus, cunctos videlicet, qui Chriftiano vocabulo cenfentur, ab omni turpi lucro abftinere volens: Multò magis ergò iis, qui facerdotio funguntur, nefas eft, Coepifcopos & fuffraganeos fuos per quemcumque modum gravare. Hujus rei gratia definivit fancta hæc & univerfalis Synodus, nullum Archi-Epifcoporum aut Metropolitanorum relinquere propriam Ecclefiam, & fub occafione quafi vifitationis ad alias accedere, & poteftate propria in inferiores abuti, & consumere redditus, qui apud illos inveniuntur ad Ecclefiafticam difpofitionem & alimenta pauperum, ac per hoc aggravare avaritiæ modo confcientias fratrum & comminiftrorum noftrorum, excepta hofpitalitate, quæ aliquando ex neceffario tranfitu fortaffis accefferit fed & tunc non alia, nifi ex iis, quæ ad præfens de compendio præparata inveniuntur, cum reverentia & cum timore Dei dignanter accipiat, & maturiùs propofitum iter perambulet, nihil omninò eorum, quæ funt Ecclefiæ illius vel fuffraganei Epifcopi, petens & exigens Si enim unumquemque Epifcoporum Ecclefiæ propriæ rebus cum multa parcitate uti, & nullatenùs in proprias utilitates importunè ac fine ra ; tione difpendere vel consumere redditus Ecclefiafticos facri Canones de- SCHOLION. Uod Patriarcha, Metropolita, ac pitula Tholofana, Synodus Pontigonenfis, atque Cap. 4. Quivis Epifcopus fingulas fibi subjectas Ec- tis, Primatibus, ac Patriarchis, quorum Prin clefias certis temporibus vifitare, docere, atque confirmare aut corrigere potuerint ac de. buerint, eft inftitutum Apoftolicum, & perpetua Ecclefiarum confuetudo. Etenim Roffenfem Ecclefiam, de apocrypho Sancti Petri Evangelio litigantem, fuiffe à Sancto Serapione Patriarcha Antiocheno vifitatam ac pacatam, ex ejus litteris oftendit in Ecclefiaftica hiftoria Eufebius L.6. & 10, Epifcopus Cæfareenfis. Et de Sancto Athanafio Patriarcha Alexandrino ad Synodum Tyriam fcripfit Clerus agri Maræotici: Numquam ille folus vifitandi caufa itinera obire folet, fed comites fecum babere Presbyteros & Diaconos, & non paucos ex plebe. Et totius Ægyptiaca diœcefeos Synodus in litteris ad univerfos fub cœlo orthodoxos Epifcopos: Teftes funt omnes Marcote Presbyteri, qui comites Epifcopi Athanafii in obequitationibus & Cap. 19. itineribus fuere. Et in Africana Synodo ad Aurelium Carthaginenfem Epifcopum, fuum Primatem, dixere Honoratus & Urbanus Epifcopi Mauri: Conftitutum eft fingulas Provincias tempore Concilii vifitandas effe; dignemini Mauritaniam Provinciam vifitare. Eamdem poteftatem inter jura Metropolitica numerat fecundus Canon Synodi Taurinenfis. Vifitationis caufam edicit Sanctus HieronyCap. 4 mus in libro adversùm Luciferianos: Ecclefiarum confuetudo eft, ut ad eos, qui longè in minoribus urbibus per Presbyteros & Diaconos baptizati funt, Epifcopus ad invocationem Spiritus Sandli manum impofiturus excurrat. Eamdem caufam in canonicis litteris Hedenulfo novello Laudunenfium Epifcopo in confecratione traditis laudat HincL.2.c.16. marus Metropolita Remenfis. Verùm illa propriam cujufque Epifcopi parochiam folummodò tangit, non eft adæquata aut principalis. Secundam igitur caufam adducit fexta Synodus Cap. 17. Arelatenfis: Unufquifque Epifcopus femel in anno circumeat Parochiam fuam. Norint fibi curam popu lorum & pauperum in protegendis & defendendis impofitam. Defendendis ac vindicandis adversùm violentias iniquorum judicum ac aliorum Potentum. Clericalis ac popularis vitæ inquifitionem ac lapfæ difciplinæ reparationem effe tertiam caufam, plurimi Canones teftantur. Quartam ac principalem caufam effe doctrinam ac Divini Verbi prædicationem affeverant fexta Synodus Parifienfis, Caroli Calvi Francorum Regis Ca L.I. C.31. cipes Apoftoli in omni ubique ufque ad mundi Cap. 28. At verò nullus unquam cogitur militare fuis ftipendiis. Hinc meritò ftatuit Synodus Emeri- Cap. z. tenfis. Pervenit ad cætum bujus fan&ti Concilii, Presbyteros, Abbates ac Diaconos Epifcopo fuo inobedientes effe. Et infrà. Proindè placuit buic fancto Concilio, ut tam à Presbyteris, quàm ab Abbatibus, five etiam à Diaconibus Epifcopo bonor debitus impendatur, ut à nullo contumeliam pati videatur, & quandocumque contigerit eum vifitare fuam Parochiam, & dignè eum suscipiant, & prout habuerint, aut ratio permiserit, illi præparent quæ fuerint necessaria. Et Synodus Leptinentis: Quan- Cap. 3. documque jure canonico Epifcopus circumierit Parochiam ad confirmandos populos; Presbyter femper paratus fit ad fufcipiendum Epifcopum, cum colle&tione & adjutorio populi, qui ibi confirmari debet. Eis duos folidos in cathedræ honorem adfignant Pelagius fecundus Pontifex, & fecunda Synodus Bracarenfis. Et quoniam Epifcopi, præfertim Epift. 14. Primates ac Patriarchæ, uti de Sancto Athanafio audivimus, cum numerofa Clericorum & famulorum equitantium turma ac evectione procedebant, addit laudatus Pelagius: Non compellant vifitantes Epifcopi Presbyteros aut Clerum Parochianum fupra vires fuas eis convivia præparare . De Epifcopalium famulorum infolentia ac rapacitate, ipforum Epifcoporum avaris exactionibus, & nimia conviviorum luxuria legimus plurimas querimonias, ftatuitque fecunda Synodus Cabilonenfis: Epifcopi cùm Parochias fuas pera. Cap. 14. grant, ne quamdam non folùm erga fubditos, fed erga focios tyrannidem exerceant, nec cum charitate, fed quadam judiciaria invectione ftipendia ab eis exigant. In lucris animarum potiùs, quàm in deprædandis & fpoliandis hominibus, & fcandalizandis fratribus operam dent. Ex ifta namque Epifcopo L.1.c.31. rum avaritia fideles populos in corum detractionem & deteftationem pertrahi queritur fexta Synodus Parifienfis. Ab eorum unico quandoque convivio abfumptum fuiffe fuum totius anni victum fuere frequenter Parochiales Presbyteri lamentati. Hinc eis non nifi quinque evectiones concedit feptima Synodus Toletana. Hinc item dicit Synodus Emeritenfis, Quando juxta canonicam Cap. 4 fententiam vifitant; & Leptinenfis, Quando cano-1 [clefias eft vario Canone fancitum. Et hafce Me E CANON , X X. › qui T hoc fancta nunc Synodus didicit; quod in' quibufdam locis quidam propria ufi auctoritate ac fine voluntate illorum , bus hujufmodi difpofitiones commiffæ funt, audacter & tyrannicè pellunt cos qui per emphyteufim perceperint aliquid ex iis locis, quæ poffederunt, occafione quafi ruptæ fidei circa pensionis pactum. Non autem licet omnimodis hoc fieri, nifi priùs accipiat proteftationem per quofdam idoneos & fideles homines is, qui emphyteufim contraxit: Quod nifi dederit ufque ad tres annos deftinatum tributum cenfus, propellatur à locis à fe detentis. Oportet enim poft trium annorum cenfus retentionem accedere ad præpofitos urbis, vel regionis illius, & arguere in confpectu eorum eum qui emphyteofim confecutus eft & exhibere contemptum ejus & tunc fententia & judicio prædictorum recipiat Ecclefia propria in poffeffioSed nequaquam quifquam apud fe, vel per fe faciat prædi&torum oblationem locorum ; fufpectivum quippe tale > quin & multi turpis lucri & avaritiæ confiftit indicium. Si quis ergò Episcopus aut Metropolita præter hanc definitionem noftram abftulerit aliquem locum à quoquam, putans quòd Ecclefiam propriam defendat, fequeftretur à proprio Patriarcha per aliquod tempus, dans primò quod per poteftatem fuam abftulit vel fubripuit Si verò contentiofus quis perftiterit non obediens his, quæ fanctæ ac univerfali Synodo vifa funt, deponatur omnimodis. nem. A SCHOLION. , Carolo Martello, Leone Ifauro, & Conftantino Caballino factas Ecclefiafticarum poffeffionum rapinas moderatura ac pedetentim fanatura Ecclefia, eafdem poffeffiones iniquis detentoribus laicis ad tempus in beneficium, Emphyteufim, aut Precariam fub annuo certæ penfionis onere permifit, fecuta regulam, quam in Henrico Synsheimenfi, fuo Abbate, quæ dam bona laicis infeudante, laudat chronicon GANON |