nodum præfentem. Hucufque enim nullus Conftantinopolitanus Epifcopus Romanum Primatum ariętavit cum Eufebianis aut Acacianis ; longè minùs negare præfumpfit. Et hinc Adrianus primus, & alii Romani Pontifices, licèt graviffimè improbarent difpenfatorio tamen pacis amore fuperbum in illis vocabulum diffimularunt.

Nihilominùs non vanè ab ifto vocabulo timuit Gregorius Magnus. Etenim de Photio Ecclefiæ Conftantinopolitana invafore adultero fcribit ad Ecclefiæ Gallicanæ Epifcopos Sanctus Pontifex Nicolaus primus. Gloriantur Photiani atque perbibent, quanda de Romana urbe Imperatores Conftantinopolim funt translati, tunc & Primatum Romana fedis ad Conftantinopolitanam Ecclefiam tranfmigrasse, & cum dignitatibus Regiis etiam Ecclefiæ Romanæ privilegia translata fuiffe, ità ut ejufdem invafor Ecclefiæ Photius etiam ipfe se in fcriptis fuis ARCHI-EPISCOPUM ATQUE UNIVERSALEM PATRIARCHAM appellet. Eamdem rebellionem ac hærefim fuiffe à Michaele Cerulario Patriarcha inftauratam teftatur Sancti Leonis noni Pontificis ad Conftantinum Monomachum Imperatorem Legatus Cardinalis Humbertus. Et ipfe laudatus Pontifex in litteris ad eumdem Michaelem. Nova ambitione Alexandrinum & Antiochenum Patriarchas, antiquis fuæ dignitatis privilegiis privare contendens contra omnes fas & jus tuo dominio fubjugare conaris . Utique per profanum univerfalis Epifcopi vocabuJum, de quo pergit Pontifex: Qualis & quam deteftabilis, atque lamentabilis eft illa facrilega ufurpatio, qua te UNIVERSALEM PATRIARCHAM jactas ubique & fcripto & verbo, cùm omnis Dei amicus hujufmodi hactenus horruerit bonorari vocabulo ?

Profequitur de Romana Ecclefia . Quis poft Chriftum convenientiùs poffet infigniri boc vocabulo, quam qui dicitur Divina voce, TU ES PETRUS, ET SUPER HANC PETRAM ÆDIFICABO ECCLESIAM MEAM? Verumtamen quia ille non invenitur UNIVERSALIS APOSTOLUS dictus, quamvis Princeps Apoftolorum fit conftitutus, nullus Succefforum ejus tam prodigiofo pronomine confenfit appellari penitùs, licèt magno Leoni Prædecessori noftro & Succefforibus ipfius hoc fancta decreverit Synodus Chalcedonenfis. Ex Pelagio fecundo & Gregorio Magno nomen iftud variè notat, & damnat. Nihilominùs non ità dudùm pòft Sanctus Pontifex Gregorius feptimus fuo Conftituto indidit hunc arciculum: Quod folus Romanus Pontifex jure dicatur ỤNIVERSALIS. Et exindè Romani Pontifices humilitatis titulo per Sanctum Gregorium Magnum inducto cœperunt addere & hunc, Epifcopus Ecclefie Catholice, id eft, univerfalis.

Decreti ac novitatis caufam habemus à Glabro Rudolfo. Circa annum Domini millefimum vigefimum quartum Conftantinopolitanus Præful Euftatius cum fuo Principe Bafilio fecundo, aliique nonnulli Græcorum confilium iniere, quatenùs cum confenfu Romani Pontificis liceret Ecclefiam Conftantinopolitanam in fuo orbe, ficut Roma in univerfo, UNIVERSALEM dici & haberi. Qui ftatim mi

| ferunt qui deferrent multa ac diverfa donorum Xenia tam Pontifici, quàm cæteris quos fuæ parti favere confpicerent. Ab intrusis tunc, adeòque miserabilibus Pontificibus, nempe Joanne decimo nono, Benedicti octavi fucceffore & germano fratre, tenebatur Romana Ecclefia, ideòque irreligiofis nimiùm terminis addit præfatus Glaber: Mox ut videre Romani Græcorum fibi deferri fulgidas opes, verfum eft cor illorum ad fraudulentiæ diverticula, pertentantes an fortè clanculò concedere quiverant quod petebatur. Verùm Guilielmus Cluniacenfium Abbas doctus & fanctus per validas litteras interceffit, atque ità Græcorum confutata undique tumida præfumptio conquievit. Eustatio Patriarchæ poft medium Alexium fucceffit peffimus Michael Cerularius, cujus in Romanam Ecclefiam temeritates retuli hinc indè, & nemo Ecclefiafticarum rerum peritus ignorat. Ejus item fucceffores in profanum Epifcopi univerfalis nomen non defierunt adhinnire. Hinc igitur Hildebrandus monachus, Apoftolico animo pro Dei domo plenus, ex dictorum Cluniacenfium Priore Sanctus Gregorius Papa feptimus, Conftantinopolitanum ambitum volens radicitùs evulfum ac omni repullulandi fpe privatum, edidit laudatum Decretum.

Ejus fenfum in litteris ad Joannem Patriarcham Conftantinopolitanum, qui Romanam Ecclefiam & unam & univerfalem à Latinis quafi L.2. Epist. contradictoriè dici ridebat, edicit Innocentius 197. tertius. Inquifitioni tuæ taliter refpondemus, quod Ecclefia duabus de caufis UNIVERSALIS vocatur. Dicitur univerfalis Ecclefia illa una, quæ de univerfis conftat Ecclefiis, quæ græco vocabulo Catholica nominatur. Et fecundùm hanc acceptionem vocabuli Ecclefia Romana non eft univerfalis Ecclefia, fed eft pars univerfalis Ecclefiæ, prima videlicet & præcipua, veluti caput in corpore: Quoniam in ea plenitudo poteftatis exiftit, ad cæteras autem pars aliqua plenitudinis derivatur. Et dicitur univerfalis Ecclefia illa una, quæ fub fe continet Ecclefias univerfas . Et fecundùm hanc nominis rationem Romana tantùm Ecclefia univerfalis nuncupatur, quoniam ipfa fola fingularis privilegio dignitatis eft cæteris prælata. Romanus itàque Epifcopus eft & dicitur univerfalis, non quia omnium Ecclefiarum proprius feu immediatus Epifcopus fit, fed quia eft Pater Patrum, Patrum, Princeps Sacerdotum, ac Epifcopus. omnium Epifcoporum..

Et hinc meritò adversùm Francorum Epifcopos, à quibus non Pater & Papa, fed Frater & Papa appellatus fuerat, fcribit in litteris apud Agobardum Lugdunenfem Archi-Epifcopum exftantibus Pontifex Gregorius quartus: Romano Pontifici fcribentes, contrariis eum in præfatione nominibus appellaftis, FRATREM videlicet, & PAPAM, dum congruentius effet folam ei paternam reverentiam exhibere. Nefcio quis Synopfeon auctor Francus Agobardum Pontifici faventem no tat: Veri Galli recalcitrant, citant Agobardum; recufat. Habent conventum adversùs ipfius contumaciam pro confirmanda Gallicana libertate. Antiquos Francos quis ignoret fuiffe Romanæ Ecclefiæ devotiffimos? Scribit enim eorum Apoftolus, Sanctus Bonifacius Epifcopus & Martyr Mogun.

Epift.20.

oranes fufpiciunt, ut nonullam fanctorum Canonum difciplinam, & antiquam Chriftianæ religionis inftitutionem magis ab ore Præcefforis ejus, quam à fa cris paginis & Paternis traditionibus expetant. I. lius velle, illius nolle tantùm explorant, ut ad ejus arbitrium fuam conversationem & ipfi remittant aut intendant Hofce parentes noftros inter veros Francos habere, & ab eorum pietate devios ad fpurios profcribere numquam ceffabo, Sorbonica fcholæ Magiftris, magnam nobis Patrum Bibliothecam vulgantibus, fummas debemus & agimus gratias; at illi fcabiofa fcholia aut fynoples, peffimum Eufebianæ factionis aut Marci Antonii de Dominis venenum redolentia, intrudi, ac fub dolofo Gallicanæ libertatis melle propinari legentibus, non poffimus non deplorare.

Ex quibus omnibus vides vocem, Univerfalis Epifcopus, in vario apud Græcos fuiffe ftatu, Joannes Jejunator ac ejus ufque ad impium Photium Succeffores ufurpavere in fenfu tolerabili, fed fufpecto ac periculofo, Photius ac Michael Cerularius in fenfu hæretico, Euftatius ad pri mum fenfum rediit, quem licèt quidam, Anaftafium Bibliothecarium imitati, tolerandum fuaderent, Guilielmus Cluniacenfium Abbas Joanni decimonono damnandum perfuafit, ac tandem ipfam vocem, omnem ejus fpem Græcis perpetuò adimens, Gregorius feptimus fedi fuæ privativè adfcripfit. Hinc Græci verterunt vela, & Joannes Patriarcha etiam in Romanis Pontificibus damnare cœpit titulum, atque ità Innocentium tertium coegit ad illius explanationem.

CAPUT XIV.

fiæ patrimoniis & diœcefibus: Quæ tunc abftulerunt, quando facras imagines depofuerunt, & nec Refponfum quodlibet exindè dederunt. Hac ergò de caufa, ac item ob non relictum Epifcopi univerfalis nomen indignatus Adrianus quidem confirmavit Synodi fidem & reftitutas Sanctorum ima. gines, attamen Apoftolicis litteris noluit Principes honorare.

Hinc etiam Canones non confirmavit. Et fanè illis ineffe nævos confirmatione indignos eft in scholiis oftenfum. Addit in laudata præfatione Anaftafius Bibliothecarius : Notandum eft quædam in hac Synodo ex Apoftolorum, & fexta univerfalis, id eft, Trullane Synodi Canonibus & fententiis inveniri, que penes nos interpretata nec babentur nec admittuntur. Quapropter nec fingulas etiam hujus Synodi Actiones, nec quafvis iftic Epifcoporum interlocutiones, aut fententias, fed commune dumtaxat fidei Decretum Romana Ecclefia confirmavit. Ex Canonibus Trullanis adductus in dictis interlocutionibus fuit folus octuagefimus fecundus de pictura Chrifti Domini in forma Agni: Atque ità illum, licèt fuis ad Sanctum Tharafium litteris interferuerit, nullo tamen modo Adrianus Pontifex probavit aut confirmavit, Sola ejus utili parte, ut ad hominem argumento, fuit ufus.

Pergit Anaftafius. De Apoftolorum Canonibus liquidò novimus, quoniam his quidam facilè non præbuere confenfum. Sed & Prædecessor vefter Beatiffimus Papa Stephanus non ex his plus quàm quinquaginta recipiendos fynodicè promulgavit, licèt quædam Conftituta Pontificum ex ipfis adfumpta esse videantur. Unde Apoftolatu veftro decernente non folos illos quinquaginta Canones Ecclefia recipit, fed & omnes eorum, utpotè Spiritus Sandi tubarum, quin & omnium omninò probabilium Patrum, & Sanctorum Conciliorum Regulas & inftitutiones admittit: Illas dumtaxat, quæ nec rectæ fidei nec probis moribus obviant, fed nec fedis Romanæ Decretis ad

auctoritas.

eft, hæreticos potenter impugnant.

Pro vocibus, Sed & omnes eorum, alia lectio habet, Sed omnes Romanorum Pontificum. Et huic in Gregorii feptimi adversùs Guibertum AntiPapam Apologia omninò favet Sanctus Anfelmus

Epifcopus Lucenfis: Stephanus quartus, & Joan

L. 23

nes feptimus, paffim octavus, ut ait Anaftafius in prologo feptimæ Synodi, quinquaginta capitula Apofolicorum Canonum in pleniffimum auctoritatis robur recipi cenfuerunt. Stephani quarti Decretum nuper publicavit illuftriffimus Lucas Holftenius: F. 263. Non ampliùs fufcipiantur Apoftolorum Çanonum prolata per Sanctum Clementem, nifi quinquaginta capita, quæ fufcipit fancta Dei Catholica Romana Ecclefia. Sanctus Anfelmus Lucenfis afferere videtur iftud ipfum à Joanne octavo fuiffe ftatutum:Quod fi verum fit, pofterior Anaftafii lectio eft plenè

Pergit Adrianus Pontifex in laudato Refponfo. Nos adbuc pro eadem Synodo nullum Refponfum hactenus Græcorum Imperatori reddidimus. Ad

Quidquid fit, non folos iftos Apoftolis adfcriptos, fed & quofvis generalium aut provincialium Synodorum, atque fanctorum Patrum, dummodò Romanorum Pontificum decretis non adverfos, Canones Joannes octavus firmavit,

randa & colenda, nec in bonore Dei; quantò magis opera manuum hominum non funt adoranda & colenda, nec in bonore eorum, quorum fimilitudines effe dicuntur? Sancti Auguftini, omnem creaturam latricè coli vetantis, plurima teftimonia conglomerat, fola biftoriæ caufa ad recordandum, non ad colendum definit Chriftianis licere imagines, longè minùs ab ipfis, quia nec benè poffunt facere nec malè,fperandum auxilium, & adjungit. NulJus antiquorum Catholicorum umquam imagines colendas vel adorandas fortè exiftimavit. Nunc autem error invalefcendo tam perfpicuus factus eft, ut idololatrie vel Antropomorpbytarum hærefi propinquum aut fimile fit adorare figmenta, & fpem in eis habere. Atque hujus erroris caufa, fides de corde ablata eft, tota fiducia in rebus vifibilibus collocatur. Et inferiùs. Ob ejufmodi evacuandam fuperftitionem ab orthodoxis Patribus definitum eft, Picturas in Ecclefia fieri non debere, ne quod colitur aut adoratur, in parietibus pingatur. Quibufdam in locis bafilicas & altaria fine Sanctorum Reliquiis confecrari, & earum loco imagines fupponi lamentatur, ac laudans priora Ecclefiæ tempora pergit: Necdùm error emerferat, quo nunc de carbonibus, minioque, vel finopide figurate effigies, fance imagines vocarentur, & adorande prædicarentur. Nec iterùm ad fua fraudulenta latibula recurrat aftutia, ut dicat fe non imagines Sanctorum adorare, fed Sanctos.

Elucidare conatur errorem. Dicet forsan aliquis se non putare imagini, quam adorat, ineffe aliquid Divinum, fed tantummodò pro honore ejus, cujus effigies eft, tali cam veneratione donare. Cui facilè refpondetur, Quia fi imago, quam adorat, Deus non eft, nequaquam veneranda eft quafi pro bonore Sanctorum, quia fibi nequaquam Divinos arrogant honores. Nemo fe fallat: Quicumque aliquam picturam vel ftatuam adorát, non exhibet cultum Deo, non bonorat Angelos vel homines fanctos, fed fimulacra veneratur. Si enim Sanctorum imagines hi, qui dæmonum cultum relinquunt, venerari juberentur, puto quod videretur eis non tam idola reliquifLe, quam fimulacra mutaffe. Sacras imagines effe pravas idolorum reliquias probat ex fuperiùs adducta auctoritate Eufebii Cæfareenfis Epifcopi additque de Conftantino Magno prolatas à Santo Sylveftro Apoftolorum imagines adorant: Magis boc ex confuetudine idololatriæ peftifera fecit, quam ex confideratione veriffime rationis, quam necdùm cognoverat. Concludit omnes Sanctorum imagines frangendas potiùs, quàm permittendum earum cultum, cùm illas fieri non Deus jusserit, fed humanus fenfus excogitaverit.

Agobarde, quod dicamus à nobis non ipfas imagines, fed in ipfis aut potiùs coram ipfis adorari repræfentatos Sanctos, non eft fraudulentum aftutia latibulum, fed antiquiffimum ac proba*iffimum univerfæ fub cœlo Ecclefiæ dogma. Sed neque te juvat Sanctus Auguftinus: Agit adversùm Paganos & Manichæorum in Ecclefiam calumnias, fupraque est abundè explanatus. Non item juvat adductus Canon Eliberinus: Firmat antiquam fub Paganorum perfecutionibus gementis Ecclefiæ difciplinam, à qua in publicis Bafilicis non fuiffe admiffas Sanctorum imagines eft fuprà affatim oftenfum, ac etiam Minutius

Felix lucidiffimè adfirmat. Etenim Cæcilio gentili roganti, Cur Christiani nulla habent fimulacra, refpondet apud ipfum Octavius Chriftianus: Non babemus. Utique nullas ipfius Divinæ Majeftatis imagines ob rationes fuprà laudatas. Quin Elibe rinus Canon Sanctorum imagines difertè affirmat adorandas: Solummodò vetat in Ecclefiis exponi. Eufebius Cæfareenfis indignus eft, à cujus auctoritate Agobardus in tantas blafphemias cir cumfcribatur.

Eodem in luto hæfit Jonas Epifcopus Aurelianenfis. Etenim Claudio Taurinenfi Epifcopo, omnem Ecclefiam de idololatria ob imaginum cultum accufanti, affiduè refpondet Gallos, Germanos, ac Italos, utique Longobardos ad Francorum monarchiam fpectantes, effe ab hac colendarum imaginum fuperftitione immunes. Quomodò Agobardus, ità & ipfe damnat hafce Ecclefiæ voces: Non putamus imagini, quam adoramus aliquid ineffe Divinum, fed tantummodò pro honore, cujus eft effigies, tali eam veneratione adoramus. Nos effe dicit magis exindè reprehenfibiles ac deteftabiles, quod fcientes imaginibus nibil ineffe Divinum, honorem Divinitati debitam infirmo ac egeno fimulacro impendamus. Eas non ad idololatricum cultum, fed ad folam populi mes moriam aut inftructionem habendas affirmat, laudat, & adjungit. Nam & illt, qui nimio é indifcreto amore ob honorem Sanctorum, eorum imaginibus fupplicant, nefcio an temerè idololatræ fint vocandi. Videntur fanè potiùs ab hac fuperftitione, adhibito rationis moderamine revocandi idololatræ, cùm utique fanctæ Trinitatis fidem veraciter credant & prædicent, nuncupandi. Hæc fibi non cohærent. Etenim fi egeno ac infirmo fimu lacro impendamus Divinitati debitam honorem, quis dubitet non effe idololatras? Sanctam unam Trinitatem credentes & colentes erimus fimiles antiquis Samaritanis, venerantibus & Deum vivum ac verum, atque unà falfos Deos Affyriorum. Rectè dicit Anaftafius Bibliothecarius Ec clefiæ veritatem ab hifce Francis non fuiffe intellectam: Latricam adorationem à fimplici honoraria falutatione nefcierunt aut veriùs noluerunt diftinguere, ideòque quafi Andabatæ in tenebris miferabiliter cefpitarunt.

› quam

de quo

Adversùs dictum Claudium, etiam facrofancta Crucis imagines adorari vetantem pergit Jonas. Quod ob recordationem redemptionis fuæ fan da Ecclefia ex fandorum Patrum traditione Crucem Chrifti veneretur, adoret, colat, non cultu & adoratione, quæ folius Divinitatis eft, fed eo, fuprà dictum eft, nemo, nifi qui ab Ecclefiaftica traditione diffentit, ignorat. Undè ob recordationem falutifera Dominicæ paffionis annuatim in fandlissimo die Parafceve, fecundùm traditionem Ecclefiafticam, Crucem Chrifti adorat, id eft, fupplicando falutat, Hic latricam adorationem & honorariam falutationem lucidè diftinguit: Quare noluit aut nequiit diftinctionem ad facras imagines applicare? An eadem fuerit Agobardi mens, non poffim adfeverare. Prifcos gentiles, cum Chriftiana fide vivificam Dominica Crucis imaginem recipere confuetos, laudat, & addit: 0 quam fyncera religio! Crucis vexillum ubique pingebatur, non

aliqua

L. I.