cali chirotheca voluerit Agnum effigiari, uti || temeraria nociva damnanda. Porrò Leo liquet ex fchifmaticorum Græcorum in nos calumnia, relata à frequenter laudato tractatu Conftantinopolitano Patrum Prædicatorum : Latini Epifcopi portant chirothecas, & in dexteva fcribunt, DOMINI DEXTERA, in finifra, AGNUS DEI. Canon ifte aliquid utile, aliquid habet inutile. Utile eft ejus de facrarum imaginum antiquitate fynodale teftimonium Romani moris reprobatio eft omninò inutilis, Ifaurus Imperator ac illi adhærentes Iconoclastæ blaterabant nullam à fex Synodis generalibus fieri facrarum imaginum mentionem, ideòque ipfas ab Ecclefia numquam fuiffe probatas : Hinc illis dictum Canonem, ejus præfertim partem priorem, oppofuit cum feptima Synodo Adrianus Pontifex, fciens utile ab inutili non vitiari. Mar DECRETUM DE FIDE. R Egiæ continuati semitæ, fequentefque Divinitùs infpiratum fan&torum Patrum noftrorum magifterium, & Catholicæ traditionem Ecclefiæ; nam Spiritus Sancti hanc effe novimus, qui nimirùm in ipsa inhabitat: Definimus in omni certitudine ac diligentia, ficut figuram preciofæ ac vivificæ Crucis, ità venerabiles ac fanctas imagines proponendas, tam de coloribus & teffellis, quam quæ ex alia materia congruenter in fanctis Dei Ecclefiis, & facris vafis, & veftibus & in parietibus ac tabulis, domibus & viis: tam videlicet imaginem Domini Dei & Salvatoris noftri Jefu Chrifti, quam intemeratæ Dominæ noftræ fanctæ Dei Genitricis, honorabiliumque Angelorum, & omnium Sanctorum fimul & almorum virorum. Quanto enim frequentius per imaginalem formationem videntur, tantò qui has contemplantur, alacrius eriguntur ad primitivorum earum memoriam, & defiderium & ad ofculum, & ad honorariam his adorationem tribuendam Non tamen ad veram latriam, quæ fecundùm fidem eft, quæque folam Divinam naturam decet, impartiendam: Ità ut iftis, ficuti figuræ preciofæ ac vivificæ Crucis & fanctis Evangeliis & reliquis facris monumentis, incensorum & luminum oblatio ad harum honorem efficiendum exhibeatur : Quemadmodùm & antiquis piæ confuetudinis erat. Imaginis enim honor ad primitivum tranfit ; et qui adorat imaginem, adorat in ca depicti fubfiftentiam Sic enim robur obtinet fanctorum Patrum noftrorum doctrina, id eft, traditio fan&tæ Catholicæ Ecclefiæ, quæ à finibus ufque ad fines terræ fufcepit Evangelium. Sic Paulum, qui in Chrifto locutus eft et omnem Divinum Apoftolicum cœtum, et paternam fanctitatem exfequimur, tenentes traditiones quas accepimus. Act. 4. F. 488. Sic triumphales Ecclefiæ Propheticè canimus hymnos: Gaude fatis fi- R SCHOLI ON. bus Apoftolorum defcribit. QUIA CUM VENIS- Ectè apud præfentem Synodum dicit Sanctus Anaftafius Patriarcha Antiochenus in Epiftola ad quemdam Scholafticum. Nemo offendatur adorationis fignificatione. Adoramus enim bomines & Angelos fandlos, non tamen fervimus illis. DOMINUM ENIM, inquit Moyfes, TUUM ADORABIS, ET ILLI SOLI SERVIES. Et vide, quomodò in eo quidem, quod dixit, SERVIES, præpofuit SOLI, in eo verò, quod ait, ADORABIS, nequaquam. Hinc infert creaturis quidem adorationem, at non fervitutem poffe impendi. Latiùs hæc oftendit ipfa Synodus in Relatione ad Conftantinum Auguftum, ac Irenem ejus matrem. Decrevimus facras Sanctorum imagines adorandas, id eft, falutandas: Idipfum enim eft utrumque. Kv quippè antiqua Græca lingua & falutare & ofculari fignificat, & pis præpofitio augmentum quoddam fignificat amoris. Quemadmodùm s'po don προσφέρο, Κύρα, προςκύρο, Κυνο προσκύνα : Quod falutationem indicat, & fecundùm protenfiore? Et rursùs quoque non vivificam Crucem falutantes nem amicitiam. Quod enim quis ofculatur, & adorat, & quod adorat, profectò & ofculatur, ficut teftatur humana affectio, quæ à nobis ad amicos habetur, & obviorum congreffus. Hoc non folùm apud nos, fed &apud veteres in Divina Scriptura fcriptum reperimus. In bifloria namque Regnorum fcriptum eft: ET DAVID SURREXIT, ET CECIDIT IN FACIEM SUAM, ET ADORA. VIT TERTIO JONATHAM, ET DEOSCULATUS EST EUM. Quid autem Dominus rursùm de Pharifæis Evangelicè ait? AMANT PRIMOS RECUBITUS IN CŒNIS, ET SALUTATIONES IN FORO. Certum eft, quod hic falutationem, adorationem appellet. Pharifæi quippe jactantem fenfum habentes, fefeque jufos opinantes, adorari ab hominibus feftinabant, non ore ad os ofculari: Hoc enim eft potiùs humilitatis, & non Pharifaici tumoris indicium. Iterùm au tem Paulus Divinus Apoftolus, ficut Lucas in Acti de Jacob ait: ADORAVIT FASTIGIUM VIRGÆ EJUS. Confona verò iftis & Gregorius cognomento Deloquus dicit. BETHLEEM CO. LE, ET PRESEPE ADORA. Quis putas corum, qui rectè & fyncerè intelligunt, quæ Divi na Scriptura proferuntur, intelligat, quod hæc de adoratione, quæ in fpiritu fit, pronuncientur ? Nifi fortè de infenfatis fit, vel ex his, qui totius fcripturalis fcientiæ & paterne doctrine expertes exifunt. Num quidnam faftigio virga servivit Jacob? Aut præfepi præcepit Gregorius Theologus defervi confonè canimus: CRUCEM TUAM ADORAMUS DOMINE ET ADORAMUS LANCEAM, QUÆ APERUIT LATUS TUÆ BONITATIS? Quod certissimè salutatio eft & dicitur: Sicut indicat iftud, quod hæc propriis noftris labiis contingimus. Nam etfi multoties invenitur adoratio in Divina Scriptura, & urbanè loquentibus Patribus noftris pro fervitute, quæ eft in Spiritu, cùm vox multa fignificet, unum ex fignificatis ejus eft adoratio fecundùm latriam. Adhuc au◄ tem adoratio eft & ea, quæ per honorem & per amorem fit: Sicuti nos adoramus gloriofiffimum & manfuetissimum Imperium veftrum. Eft & alia per timo rem tantùm, ficut Jacob adoravit Efau. Et eft per gratiam, ficut Abraham adoravit filios Heth pro agro, quem accepit ab eis in fepulturam Sare uxoris fuæ. Item expectantes quidam à fublimioribus beneficium confequi, adorant eos, ficut Jacob Pharaonem. Hinc enim Divina Scriptura docens nos DOMINUM TUUM ADORABIS, ET ILLI SOLI SERVIES, adorationem abfolutè ponit, & non adjicit SOLI, ut fignificata multa habentem, & vocem æquivocam, Porrò SERVIES ILLI SOLI dixit: Etenim foli Deo fervitutem noftram refe rimus. de lo ea Hæc fervitus græcè latria dicitur qua voce rectè in libris de civitate Dei Sanctus Auguftinus. Latriam noftri, ubicumque fanctarum Scripturarum pofitum eft interpretati funt fervitutem. Sed ea fervitus, quæ debetur hominibus, fecundùm quam præcepit Apoftolus fervos dominis fuis fubditos effe debere, alio nomine græcè nuncupari folet. Latria verò fecundùm confuetudinem, qua cuti funt, qui nobis Divina eloquta condiderunt, aut femper, aut tam frequenter ut penè semper, dicitur fervitus, quæ pertinet ad colendum Deum. Vocem adæquatè correfpondentem nos Latini non habemus, ideòque græca femper uti adfuevimus. Hinc idololatria eft fummum generis humani crimen, quod iftam fervitutem impendat dæmoniis ac eorum fimulacris. Eadem SanL.20. c.2. &us Auguftinus repetit in libris adversùs Fauftum L. 12. Manichæum, ac in libris adversùs Claudium Taurinenfem Epifcopum eleganter exponit & ampliat Jonas Epifcopus Aurelianenfis. Etiam Deo & creaturis quibufdam communem venerationis cultum proprio nequimus vocabulo exponere. Eft admodùm varius: Alium Epifcopis, alium Regibus, alium doctis, alium juftis, alium adhuc vivis, alium regnantibus cum Chrifto impendimus, juxta variam cujufque dignitatem. Juftis cum Chrifto regnantibus, & Angelis & hominibus impendendum Doctores claffici voce Græca paffim appellant doux'. Nefcio, an penitùs rectè. Etenim hunc Romani Pontificis titulum, Servus fervorum Dei, Græci vertunt, ο δουλος τῶν δουλων του τρέου, adeoque vox δουλια non fervitutis folis beatis Angelis ac hominibus. impendendæ fpeciem fignificat, fed genus quibufvis hominibus ac etiam Deo commune. Nos interim Latini voce ifta hodie utimur in dictum fenfum. Eam verò cultus fpeciem Græci vocant adorationem per amorem & affectum, falutationem, falutatoriam ac honoratoriam adorationem. Et hæc noftra dulia eft omninò latior: Utpotè quæ & omnibus & rebus etiam inanimatis impendatur. Hanc folam Dominica Cruci, ejus, Chrifti Domini, Deiparæ Matris, & quorumvis Sanctorum imaginibus deberi ac impendi poffe præfens Synodus, omnem imaginis cujusvis honorem ad primitivi in ea repræfentati fubfiftentiam derivari proteftata, definit. Ejus fenfum ex ejus Actis lucidiùs indagemus. A prima Actione Bafilius Ancyræ in prima Galatia Metropolitanus Epifcopus, Iconoclafta pœnitens, recipitur in Ecclefiæ gratiam fub hac profeffione: Venerabiles imagines, tam dispensationis Domini noftri Jefu Chrifti, fecundùm quod bomo factus eft, & intemerate Domine noftræ fandte Dei genitricis, atque fanctorum Apoftolorum, Prophetarum, Martyrum, & omnium fimul Sandorum, faluto pariter & amplector, atque adorationem quæ pertinet ad honorem, impendo. Id eft, non latriam aut duliam, fed folum falutationis ho norem. Actio fecunda legit, probavit, & confirmavit hanc Adriani primi Pontificis dogmaticam, & fui inftructricem ac directricem Epiftolam. In univerfo mundo, ubi Chriftianitas eft, ipfæ facræ imagines permanentes ab omnibus fidelibus bonorantur, ut per vifibilem vultum ad invifibilem Divinitatis majeftatem mens noftra rapiatur fpirituali affectu per contemplationem figurate imaginis fecundùm carnem, quam Dei filius pro noftra falute fufcipere di gnatus eft: Eumdem Redemptorem noftrum, qui in cælis eft, adoramus, & in Spiritu glorificantes collaudamus. Abfit à nobis, ut ipfas imagines, ficut quidam garriunt, Deificemus. Sed affectum & dile&tionem noftram, quam in Det amorem & Sanctorum ejus habemus, omnimodò præferimus. Et ficut Divinæ Scripturæ libros, ipfas imagines ob memoriam venerationis babemus noftræ fidei puritatem fervantes. Sacri libri aliud non habent officium, quam fui lectione nos in Dei, Christi Domini, & Sanctorum ejus, quos invocemus & adore. mus, memoriam deducere, cujus officii caufa merentur & ipfi fuam venerationem: Aliud etiam officium non habent facræ imagines, utpotè libri indoctorum. Chriftum Dominum aut Apoftolum Paulum in libro legentes docti, non hunc, fed illum dulicè, iftum latricè adorant: Ità & indocti faciunt eorum imaginem videntes. Et hinc laudatæ Epiftolæ fuffragans Sanctus Tharafius Patriarcha Conftantinopolitanus facras imagines adferuit affectuofo amore adorandas, ità tamen ut fidem ac latriam noftram in folum Deum ponamus. Et Euthymius Sardenfis Epifcopus, Lydia Metropolita: Tota anima recipio facras Iconas cum convenienti honore, & falutatoria adoratione. Quia nempè fignum & fignificatum, quomodò in substantia, ità & in honore magnum habent ac habere debent intervallum. Et Alexandrini, Antiocheni, ac Hierofolymitani Patriarcharum dogmaticis ad Synodum litteris fuffragans Conftantinus Conftantienfis Epifcopus, Metropolita Cypriorum: Sufcipio & amplector honorabiliter fanclas venerabiles imagines, & atque adorationem, que per latriam, id eft, Deo debitam fervitutem efficitur, foli fuper fubftantiali vivifice Trinitati impendo. Actio quarta legit quamdam Sancti Maximi Abbatis & Martyris cum Theodofio CæfareenGum in Bythinia Epifcopo difputationem, habentem hæc verba Unufquifque ipforum Sancta Evangelia, & pretiofam Crucem, & Iconam Dei Salvatoris noftri Jefu Chrifti, & Dominæ noftræ, que eum genuit, falutaverunt. Expofuit verò San&tus Patriarcha Tharafius. Confpiciamus fratres, qualiter dixerit, QUIA SALUTAVERUNT: Quod & nos honoris affectu facere debemus. Nam latria noftra ad unum Deum refertur. Actio quinta ejectas ab Imperatore Leone Ifau ro facras imagines reftituit Ecclefiis, unam in medio pofitam adorans cum hifce exclamationibus. A fanctis Patribus edoci venerabiles imagines falutamus. Ab eis duci adorationem, quæ per honorem fit, eis impendimus. Credentes in unum Deum in Trinitate laudandum, bonorabiles imagines falu 1. $79. falutamus. Nos venerabiles iconas salutamus. His, | |lum vos, ne quid manu factum adorari poffit, ba• buiffe laudamus, fed frangere eafdem imagines non Actio fexta legit & probavit doctiffimam con- vetuiffes, omninò laudavimus; fregiffe verò repre- Divifa in partes adverfas, folenni hærefeon more, fuit fecta Iconoclaftarum, feu facris imaginibus adverfantium. Poftrema ifta laudatæ refutationis verba impetunt mediam ac molliorem quamdam Erronum, qui Iconoclaftæ vocari non poffunt, factionem, admittentem facras imagines in Ecclefiis ftatui, verùm ad folam adfpicientium indoctorum præfertim, inftructionem feu commemorationem, alienas ab omni veneratione, etiam falutatoria. Fundabant fe in quibufdam Sanctorum Patrum teftimoniis, præfertim litteris Sancti Gregorii Magni ad Serenum Epifcopum Maffilienfem. Ad L. 7. Indict. 2. nos pervenit, quod Fraternitas veftra quofdam Epift. 111. imaginum adoratores adfpiciens, casdem Ecclefiæ imagines confregit atque projecit. Et quidem ze conclufionem. Et in Epiftola ad Secundinum At certum eft Sanctum Gregorium ab illis non |