Cap. 25.

ingreffu Ecclefia privetur. Quod decretum in li-
bro fuo Pœnitentiali laudat Gregorius tertius
Pontifex, additque quarumdam apud nos Lati-
nos gentium Canonem contrarium: Mulieres
menftruo tempore Ecclefiam non intrent, quod fi
præfumpferint, tres hebdomadas pœniteant. Apud
plures tamen prævaluit Gregorii Magni decretum.
Et hinc Græci fchifmatici nos, quafi Dionyfius
Alexandrinus Latinæ Ecclefiæ potuerit præfcribe-

re, arguunt ut Canonum prævaricatores. At laudabilis eft mos uterque, habuitque fuas rationes. Ex illis præfens, quem omninò probamus, Canon homines conjugatos vetat habitare in Ecclefiis, aut vicinis catechumenorum ædibus: Quin immò etiam in noftris cæmeteriis nulla poffit effe laicorum habitatio. Nam per omnem voluntarium, etiam conjugalem, effluxum Ecclefia atque cemeterium profanantur.

CANON XCVIII.

Ui alteri defponfam mulierem eo adhuc vivo, cui defponfata eft, in nuptiarum ducit focietatem, adulterii crimini fubjiciatur.

Ο

Orrò hoc quoque in Armeniorum regione fieri didicimus, quod quidam intus in facris altaribus carnium membra coquentes frufta offerunt, Sacerdotibus judaicè diftribuentes. Quocircà Ecclefiam immaculatam fervantes, ftatuimus nulli licere Sacerdoti feparata carnium membra ab offerentibus accipere, fed iis fint contenti, quæ offerenti visa fuerint, ejufmodi oblatione facta extra Ecclefiam. Si quis autem hoc non fecerit, fegregetur.

SCHOLI O N.

Epift.70.

\quædam vetuftatis extendens veftigia, jam ex mas gna parte fapientum ftudio compreffus eft. Et ficubi adbuc perniciofum hujus peftis germèn revirescere fuerit comprobatum, mucrone spiritali radicitùs eft amputandum. Illum dico errorem, quo quidam Agni Nicon monachus in libello de peffimorum carnes in Pafchate juxta vel fub altari ponentes beneArmeniorum peffima religione. Armenit omnia dictione propria confecrabant, & in ipfa Refurrectionis die ante cæteros corporales cibos de ipfis carnibus ferè, que funt abolita, legalia adbuc peragunt Agnum enim magno Dominico, die Pafchali, fa- percipiebant.Cujus benedictionis feries adhuc à multis babetur. Et hunc quorumdam imperitorum Sacercrificant, & limina inungunt, & ejus offa combudotum exceffum omni Latinæ Ecclefię per calumrentes fervant cinerem cum fanguine in fignum expiationis: Et velum ante altare ftatuunt, & tintinna- niam impofuit Photius fchifmaticus,uti in litteris bula ipfi vel altari appendunt. Quin etiam pro mortuis adGallicanos Epifcopos queritur Nicolaus primus: Mentiuntur Photiani nos Agnum in Pafcha, more ovium & boum facrificia peragunt, nec defunctum aliter fervandum exiftimant, nifi tertiis, & vicenis, Judæorum, fuper altare pariter cum Dominico corpo&quadragefimis ejus diebus ejufmodi facrificia pera re benedicere & offerre. Et in alia appendicis Epi. &a fuerint. Antequam autem bujufmodi facrificia ftola. Quod fuper altare unà cum corpore Chriftt peragantur, fal benedicentes dant beftiis in nutri- offeratur Agnus tempore Pafchatis, eft manifefta mentum, & fuper earum etiam capita dicunt quaf- calumnia. Nam & illi imperiti Sacerdotes non dam orationes, & eas mactant. Hæc autem facriffupra, fed juxta, aut infra altare Agnum benedicia nominant natalitia. Si quis autem aliquid horumcebant. Et nequaquam benedictione facrificati negavit, eum anathematizant. Agni Pafchalis, va. Præcipuam igitur fui abufus partem Armenii & aliarum item carnium benedictionem, uti & acceperunt à Jacobitis, quos in multis judaizaß LI. c.76. plures ritus alios, laudatam in Ordine Romano, fe, & iftud à Saracenis didiciffe, teftatur Jacoà Sancto Gregorio Magno & Apoftolica Sede bus à Vitriaco. Addit & caufam tot ab hac Synodo Canonum adversùm Armenios. Inter ArArmenii acceperunt: iftum autem Judaicum de Agno abufum partim à Jacobitis, partim à qui- menios & Græcos funt inexorabiles difcordia, Cap. 79% bufdam Latinis Ecclefiis, de quibus in opere de dissenfiones implacabiles, & invicem alii aliorum ritus & inftituta deteftantur. Hinc illi femper cum Cap. 18. rebus Ecclefiafticis Walafridus Strabo. Quorumdam fimplicium error, de Judaicarum fuperftitio- Latinis, quàm Græcis inire maluerunt pacta num feminario natus, & ad noftra ufque tempora

unionis.

Epift. 16.

Ο

CANON C.

Culi tui recta adfpiciant, & omni custodia ferva cor tuum, jubet fapientia. Corporis enim fenfus fua facilè in animam effundunt. Picturas ergò, quæ oculos præftringunt, five in tabulis, five quovis alio modo fiant, & mentem corrumpunt, & ad turpium voluptatum movent incendia nullo modo deinceps exprimi jubemus. Si quis autem hoc facere aggreffus fuerit, deponatur.

CANON CI

Orpus Chrifti & templum, hominem ad imaginem Dei crea-
tum, divinus magna voce appellat Apoftolus. Omnem ergò
fenfibilem creaturam fuperans, is qui falutari paffione cœleftem
dignitatem est affecutus Chriftum bibens vel comedens æternæ vitæ
adaptatur animam & corpus Divinæ gratiæ participatione fan&ifi-
cans. Quare fi quis immaculati corporis in fynaxis tempore effe
particeps voluerit, & offerre fe ad communionem, manus in crucis
formam figurans fic accedat, & gratiæ communionem accipiat. Eos
enim qui ex auro vel ex alia materia quædam loco manus recepta-
cula efficiunt ad divini muneris fufceptionem &
"
per ipfa immacula-
tam communionem recipiunt minimè admittimus, ut qui inanima-
tam fubjectamque materiam Dei imagini præferant. Si quis autem
deprehenfus fuerit immaculatam communionem iis impertiens, qui
ejufmodi receptacula afferunt, & ipfe fegregetur, & is qui affert .

,

Cap. 7.

SCHOLION.

1.5. C. 17:

Nam illius ora ligno diftenderunt, myfteriaque ingef
ferunt. Quod nempe orthodoxa plebs ad Epifco-
pi hæretici Sacramenta manus extendere nollet.
Et ad Theodofium Auguftum, cæde Theffalo-
nicenfi maculatum, apud Theodoretum in hi-
ftoria Ecclefiaftica dixit Sanctus Ambrofius. Qui
manus injufta cæde & fanguine refperfas extendere
audes, eifdem facrofanctum Domini corpus acci-
pere? Aut quomodò venerandum ejus fanguinem ori
admovebis? Et in libris adversùs Parmenianum
Sanctus Auguftinus habet de Optato Gildonia- L.2.c.7.
no, Thamugadenfi Donatiftarum Epifcopo:
Accedebat dona offerre Deo, & ab eo cæteri conjun- L.2. c.23.

Aicis communicantibus Euchariftia olim da-
batur in manus. Et viris & fæminis. Hinc
enim adversùm quofdam fideles artifices, idola
pro gentilibus effigiantes, exclamat & gemit in
libro de idololatria Tertullianus. Manus idolo-
rum matres in precibus attolli ad Deum: Eas ma
nus admoveri corpori Domini, quæ dæmoniis corpo-
ra conferunt. Effe ait manus Dominici corporis
fcandalizatrices, ideòque ex Domini mandato
præcidendas. Et in libro de Baptifmo laudat
Neophytos, quod de facro fonte egreffi aperiantis manibus accipiebant. Et de eodem in libris
apud matrem Ecclefiam cum fratribus primas ma-
nus, utique ad accipiendam Euchariftiam. Et
hìnc in canonica ad Bafilidem Epifcopum Epi-
fola fcribit Sanctus Dionyfius Patriarcha Ale-
xandrinus fæminas menftruatas non poffe facram
menfam accedere, aut Domini corpus attingere.
Exponit in litteris ad Xixtum fecundum Pontifi-
L.7. C.8. cem, apud Eufebii Cæfareenfis Ecclefiafticam

Cap. 20

Cap. 2.

hiftoriam exftantibus, afferens à fidelibus porrigi manus ad fanctum iftud alimentum capessendum. Apud eamdem hiftoriam fcribit ad Fabium Antiochiæ Patriarcham Sanctus Cornelius Pontifex de Novatiano Anti-Papa, quod Euchariftiam dans manus accipientis apprehenderet, eumque ad faciendam fibi juratam profeffionem facrilegè compelleret. Et de Macedonio, AriaL.2 c.30. norum Epifcopo Conftantinopolitano ejufque affeclis fcribit Socrates. Fidelem populum per vim cum Macedonio myfteria participare coegerunt:

Cap. 78.

contra Petilianum. Illi pacis ofculum inter Sacra-
menta copulabatis, in ejus manibus Euchariftiam
ponebatis, cui vicissim danti manus porrigebatis .
Olim quippe cum Epifcopo Divina celebrante
non tantùm Presbyteri, fed & fubditi aut adve-
næ Epifcopi oblata confecrabant, & confecrata
fumebant accepta ab illo in manus. Et in Sancti
Sophronii prato fpirituali dicitur ad fepulchri ef-
fofforem: Quo corde, quibus manibus accedens fu-
mis fanctum & pretiofum corpus Domini noftri Jefu
Chrifti? Et hinc rectè vetat Nannetenfis Synodus
Dominicum corpus tangi à pœnitente ad folam
orationum communionem feu confiftentiam ad-
miffo: Quod nempe talis fine oblatione commu-
nicaret, & accipere non poffet Euchariftiam.
Hinc item communicaturus, licèt omnis balnei
abftemius monachus, debuit femper lavare ma- Serm.252.
nus, uti liquet ex Sancti Auguftini fermone de
tempore, & hiftoria Laufiaca Palladii Epifcopi

Cap. 143. Helenopolitani. Patrum ac Synodorum teftimo

F. 132.

Cap. 42.

Serm.252.

nia ejufmodi habemus longè plura, proindèque
in litteris ad Urbanum octavum Pontificem,
apud Clementem Galanum exftantibus, Petrus
Avitabolis, Clericus Theatinus, inter Geor-
gianorum errores malè numerat, Quod Euchari-
fiam à Sacerdote celebrante recipiant in propriis ma-
nibus,&ipfimet proprio apponant ori.

Attamen inter fæminas ac viros fuit differen-
tia, & apud Græcos, & apud nos Latinos, qui-
bus ftatuit Synodus Antifiodorenfis. Unaquæque
mulier, quando communicat, Dominicalem fuum
babeat: Quod fi non habuerit, ufque in alium diem
Dominicum non communicet. Et apud Sanctum
Auguftinum fermo de tempore. Omnes vi-
ri, quando communicare defiderant, lavant manus
fuas, & omnes mulieres nitida exhibent linteamina,
ubi Chrifti corpus accipiant. Non eft grave, quod
dico. Quomodò viri lavant aqua manus fuas, fic
eleemofynis lavent confcientias fuas: Similiter & mu-
lieres , quomodò nitidum exbibent linteolum ubi
corpus Chrifti accipiant ; fic corpus caftum & cor
mundum exhibeant, ut cum bona confcientia Chrifti
Sacramenta fufcipiant. Linteolum iftud à Domi-
nico, cui ferviebat, corpore appellabatur Domi-
nicale. Sermonem hunc numquam credidero effe
Sancti Auguftini; an autem mulierum Domini-
calia ejufdem Patris mei tempore fuerint, non
aufim adfirmare. Certè viri nuda manu femper

Euchariftiam accepere. Utraque manu in crucis formam difpofita, quod laudatus Auguftinus fuprà dixit, Manibus conjunctis. Morem duraffe exiftimo, quoufque duravit communio domestiLéa, & utrumque incommodis obnoxium morem fimul defiiffe. Attamen in Romana Ecclefia ac Epifcopatibus vicinis videtur ifte dudùm anteà fuiffe exftinctus. Etenim antiquus ritualis codex, à Joanne Morino in opere de facris Ordinationibus laudatus, ipfique à Conftantino Cajetano facri Benedictini Ordinis Abbate erudito mutiatus, ait de Clericorum communione in Miffa Pontificali. Presbyteri & Diaconi, ofculando Epifcopum, corpus Chrifti ab eo manibus accipiant; Subdiaconi autem, ofculando manum Epifcopi, ore accipiant corpus Chrifti ab eo. Dignius erat manu, quam ore accipere, atque ità populus tunc etiam ore omninò accipiebat. Codicem iftum laudatus Morinus adfirmat feptingentis annis vetuftio

rem.

F. 313.

Porrò præfens Canon Euchariftiam rectè vocat gratiam. Nam ità vocatur etiam à Sancto Hieronymo, Laufiaca Palladii historia, ac à Sancto C. 68.72. Cypriano in fermone de lapfis. Hæc item verba Sancti Judæ Apoftoli, Dei noftri gratiam transferentes in luxuriam, quidam dici volunt in duplicis Divinitatis fabulones, quorum Euchariftia fuit fædiffima, abominabilis, tam fancto nomine penitùs indigna.

Portet autem eos, qui folvendi & ligandi poteftatem à Deo acce

Opere, peccati qualitatem confiderare, de cjus qui peccavit and

&

converfionem promptum ftudium, & fic morbo convenientem afferre
medicinam : Ne fi in utroque immoderatione utatur, ab ejus qui labo-
rat, falute excidat. Non enim fimplex eft morbus peccati, fed varius
& multiformis, & multas incommodi propagines germinans, ex quibus
malum multùm diffunditur, & ulterius progreditur, donec viribus me-
dentis fiftat. Quare qui medicinæ fcientiam in fpiritu profitetur, opor-
tet eum primùm ejus, qui peccavit, affectionem confiderare, & five
vergit ad fanitatem, five contrà propriis moribus provocat in fe mor-
bum, adfpicere quomodò ejus, quæ intercedit, vitæ rationis converfio-
nifque curam gerat: Et fi artifici non reluctatur, & ulcus animæ auget
per impofitorum medicamentorum adjectionem, & fic mifericordiam,
prout dignus, impertiri. Omnem enim rationem init Deus, ifque cui
paftoralis traditus eft principatus, ut errantem ovem reducat, & ei,
quod eft à ferpente vulneratum, medeatur, & neque per desperationis
præcipitia impellat, nec ad vitæ diffolutionem, & contemptum fræna
relaxet: Sed una quidem omninò ratione, five per acriora & adftrin-
gentia, five per meliora & leviora medicamenta affectioni refiftat, &

ad

C. I.

,

ad ulceris obductionem adnitatur, fructus poenitentiæ examinans
fapienter difpenfans gubernans hominem, qui ad fuperiorem illumi-
nationem vocatur. Nos enim utraque fcire oportet, quæ funt fummi
juris, & quæ funt confuetudinis: In iis autem, qui extrema non ad-
mittant, fequi formam traditam, quemadmodùm Sanctus nos docet
Bafilius.

mento habent duplex officium, duplicemque poteftatem, de qua Sanctus Leo Pontifex in Epift. 91. Epiftola ad Theodorum Epifcopum Foro-Julienfem. Mediator Dei & bominum, Homo Chriftus Jefus banc Præpofuis Ecclefiæ tradidit poteftatem, ut &confitentibus actionem pœnitentiæ darent, & eofdem falubri fatisfactione purgatos ad communionem Sacramentorum per januam reconciliationis admitterent. Utrique operi incessabiliter ipfe Salvator intervenit, nec unquam ab illis abeft, quæ Miniftris

fuis exequenda commifit. Proindè non dumtaxat
abfolutio, fed & fatisfactionis impofitio eft actus
Divinæ delegationis ac poteftatis, actibufque à
fe impofitis tribuit medicinalem præteritorum ac
futurorum delictorum curam & cautelam, effe-
&tumque operis operati. Hinc fpiritum difcretio-
nis habere, Canonefque & confuetudines ad
congruam cuique peccato taxandam medelam
noffe jubetur Confeffor, uti ab hoc Canone, ità Cap. 34.
quoque à fecunda Cabilonenfi, à Wormatienfi Cap. 25.
F. 807.
habita fub Adriano fecundo Pontifice, ac ab
Huberti Cantuarienfis Archi-Epifcopi Londinen-

fi Synodo adducta per Rogerum Hoveden fem.
Hæc noftris temporibus neceffaria penitùs mate
ria est alio magis opportuno loco illuftranda .