SCHOLION, Exiftimem ftatui adversùm mulieres Mono Cap. 99. C. I. legentes alice fludio vel difcendi vel docendi non conveniant. Et quarta Carthaginenfis: Mulier quamvis docta & fancta, viros in conventu docere non præfumat. Ejufmodi Doctricem flagris compefci jufferunt Francorum Epifcopi, uti fcri- A. 847. thelitas. Etenim de quibufvis hæreticorum bunt eorumdem Annales Fuldenfes. Et Beggifæminis rectè Tertullianus in libro Præfcriptio- nas, de rebus Divinis difputare ac prædicare auCap. 41. num. Ipfæ mulieres hæreticæ quam procaces! Que fas, fuiffe quafi in mentis infaniam perductas audeant docere, contendere, exorcifmos agere, adfirmant Clemens quintus Pontifex ac Synodus L.3.tit.11. forfitan & tingere. Et in libro de Baptifmo adver- Viennenfis. Eamdem audaciam in quibufdam sùm fæminas Montaniftas. Petulantia mulierum, Hifpaniæ Abbatiffis damnat Innocentius tertius Cap, 17. quæ ufurpavit docere, utique non etiam tingendi jus in litteris ad Epifcopos Palentinum ac Burgenfibi pariet. Eos, qui ex fictitiis Apoftoli Pauli fem, & apud Gregorium nonum fcribit fæmi L.1. Epift. & Thecla periodis docendi ac tingendi licentiam nam effe adeò incapacem poteftatis Ecclefiafti- 187. fæminis defendebant, graviter culpat, additque. cæ, ut eam Dominus nec matri fuæ Virgini L.s.tit.38. Quam enim fidei proximum videatur, ut is docendi Maria delegarit. Et hinc patet ineptia fuprà ex C. 10. tingendi daret fæminæ poteftatem, qui ne difcere Eufebio Cæfareenfi Epifcopo memoratæ legis Liquidem conftanter mulieri permifit? Taceant, in-cinianæ. Quin immò Pippino Francorum Requit, & domi maritos fuos confulant. Quam legi, roganti nùm Sanctimoniales poffent ad Mifgem obtinere etiam in facris Virginibus oftendit in libro de ipfis velandis. Hæreticam ac impudicam fæminam, quæ doceret, baptizaret, Euchariftiam confecrare attentaret, figna promitteret aut faceret, fuo etiam tempore apud Cappadoces apparuiffe refert ac damnat in litteris ad Sanctum Cyprianum Sanctus Firmilianus Archi-Epifcopus Cæfareenfis. Et Sanctus Hieronymus notat Pelagianos, quod Amazonum fuarum gratiam captantes affererent fcientiam legis etiam fæminas habere debere: Contra jam diAtum Apoftoli mandatum. Eadem procacia poffedit fæminas Prifcillianiftas, ac in illas ftatuit prima Synodus Cæfar-Auguftana: Ad mulieres Cap. 9%. Cap. I. farum folennia aut fabbatho fancto publicè le- CANON LXXI. 'Os, qui docentur leges civiles, gentilium moribus uti non opor- On licere virum orthodoxum cum muliere hæretica conjungi, Sed & fi quid ejufmodi ab ullo ex omnibus factum apparuerit, irritas nuptias exifti exiftimare, & nefarium conjugium diffolvi. Neque enim ea quæ non SCHOLI O N. rentur: Quia non poteft infidelis in ejus permanere conjunctione, quæ jam in Christianam translata eft fidem. Et hunc Canonem jam pridem recepit omnis Latina Ecclefia, fciens aliter agendum fub Chriftianis Principibus, aliter fub Paganis, à quibus juftiffima per fideles conjuges facta repudia fuiffe publicis totius Religionis perfecutionibus quandoque vindicata teftatur in prima Apo Poftoli legem eodem modo exponit in libris contra Jovinianum Sanctus Hieronymus. His, quos in matrimonio deprehendiffet fides, boc eft, fiunus credidiffet è duobus, præcipit Apoftolus, ne credens repudiet non credentem: Quod candida tus fidei fit infidelis, fi nolit à credente difcedere.logia Sanctus Martyr Juftinus. Hinc infidelem E contrariò jubet, fi infidelis repudier fidelem propter fidem Chrifti, difcedere debere credentem, ne conjugem præferat Chrifto. At longè aliter quarta Synodus Toletana. Judei, qui Chriftianas mulieres in conjugio babent, admoneantur ab Epifcopo civitatis, ut fi cum eis permanere cupiunt, Chri-tanifta. fliani efficiantur; quod fi admoniti noluerint, Sepa fine Creatoris injuria cohabitantem abjici à fideli Apoftolus non permifit. Porrò Tertullianus fidelem ab infideli abjectum affeverans quidem liberum, at à novis nuptiis profcribens in libro ad caftitatem exhortatorio, dogmatizat ut Mon C. I. C CANON LXXIII. Um Crux nobis vivifica falutare oftenderit, nos omnem diligentiam adhibere oportet, ut ei, per quam ab antiquo lapfu falvati fumus, eum quem par eft honorem habeamus Quamobrem & mente & fermone & fenfu adorationem ei tribuentes, Crucis figuras quæ à nonnullis in folo ac pavimento fiunt, omninò deleri jubemus, ne incedentium conculcatione victoriæ nobis trophæum injuria afficiatur. Eos itaque, qui deinceps Crucis fignum in folo conftruunt, fegregari decernimus. SCHOLIO N. filice, vel in marmoribus bumi pofitis infculpere, vel pingere, fed quodcumque reperitur tolli, gravissima pana muletando eo, qui contrarium ftatutis noftris Anon confirmat Theodofii & Valentiniani tentaverit, fpecialiter imperamus. Defumpta est L.1. tit.8. Prætorii Præfectum, quàm Codici fuo inferuit etiam Justinianus. Cùm fit nobis cura diligens per omnia fuperni Numinis religionem tueri, fignum Salvatoris Chrifti nemini licere vel in folo, vel in lex ex pietate Helena Augufta, Dominicam crucem à gentibus defoffam quærentis, de qua poft repertum ejus titulum fcribit in Thedofii Augufti funebri encomio Sanctus Ambrofius: Metuebat calcare Sacramentum falutis, id eft, ter ram, in qua jam conftabat latere iftud Sacramen-crationibus obnoxium, ideòque nullatenùs adotum. Et de Tyberio Augufto fcribir Sanctus L. 5. c.19. Gregorius Epifcopus Turonenfis. Deambulans 1.9. C.30. L.10.0.3.6. Act. 6. Cap. 16. L. 1. c. 3. per palatium vidit in pavimento domus tabulam mar- randum: Adorandum Evangelii librum, in quo veraciter fint verba Chrifti, Egri fibi Crucem apponebant, fanati frangebant, conculcabant, exurebant. Primi, qui ejus cultum cœperunt de idolatria accufare, fuere impii Saraceni, ex caufis fuo loco exponendis. Eorum tamen facrilega confilia feductus Imperator Leo Ifaurus ac ejus Iconoclaftica factio hac in parte non receperunt. Etenim adversùm illos à fanctæ Crucis ad imaginum cultum affiduè argumentantur feptima & octava Synodus, & à nullo Iconoclaftarum ad Ecclefiam redeuntium iftius colendæ profeffionem exegerunt, quod nempe ipfi eò ufque num quam deliraffent. Quin immò Conftantinus Copronymus Imperator Conftantinum Patriarcham Conftantinopolitanum, facrarum imaginum cultum palàm in Ecclefia ex ambone ejuraturum, prodire juffit cum benedicta Crucis ligno in manibus, utpotè etiam apud ipfos facrofanéto, coram quo pejerare erat prævaricatio Chriftianitatis. Et Sanctus Nicephorus Patriarcha Conftantinopolitanus libellum nobis reliquit hoc titulo: De differentia imaginis Chrifti & Crucis decem fillogisticæ demonftrationes. Oftendit imagines præ Cruce habere majorem cum Prototypo connexionem, ideòque effe magis venerabiles ac vene randas. Confirmat in feptimæ Synodi ad Joannem octavum Pontificem præfatione Anaftafius Bibliothecarius. Venerabilior eft, qui faluterg noftram operatus eft, quam ça materia ligni, in qua idem falutem operatus eft: Ac per hoc magis eft adoratione digna imago Chrifti falutem operantis, quam imago Crucis falutem tantummodò bajulantis. Hinc inferunt Iconoclaftas, qui Cruces colant, & imagines refpuant, fædè hallucinari . Iftam itaque Saracenam calumniam Ecclefiæ orthodoxæ primus ex hæreticis adfinxit Claudius Taurinenfis Epifcopus, Felicis Urgelitani Epi Rectè ex Sancto Afterio Amafeno Epifcopo ait Iconoclaftici Conciliabuli refutatio, probata per feptimam Synodum: Lex eft Chriftianis figni iftius adorandi &fuperfcribendi. Hinc enim Crucem effe Deum noftrum, & nos effe crucicolas, Crucis religiofos, & Crucis Antiftites exiftimarunt antiqui gentiles, uti teftantur Minutius Felix, & in libro Apologetico Tertulliapus. Et Conftantinum Magnum, quod Roma. no labaro, militum armis, fuis ftatuis, nummis, publicis ædificiis idem fignum adponi, adpingi aut adfculpi fecerit, laudant Eufebius CælaL.4. C.21. reenfis ac Hermias Zozomenus. Et huc in Epiftola ad Lætam refpicit Sanctus Hieronymus. Epift.7. Solitudinem patitur & in urbe Gentilitas: Vexilla militum, Crucis infignia funt, Regum purpuras & ardentes diadematum gemmas patibuli falutarts piAura condecorat. Et in laudato funebri Encomio Sanctus Ambrofius, agens de Dominicis clavis unà cum Crucis figno ab Helena matre impositis diademati & equeftri fræno Conftantini Augu-fcopi in Pyrenæis, à quo hærefis Feliciana, fti: Sapiens Helena Crucem in capite Regum leva damnata per Synodum Francofordienfem, invit, ut Crux Chrifti in Regibus adoretur. Et ad felix difcipulus, de quo in libris de imaginum Bulgarorum, qui hactenus in figno militari caudam cultu Jonas Epifcopus Aurelianenfis. Immoderaequi portarant, confulta refpondens Nicolaus to & indifcreto zelo fuccenfus non folem picturas fanprimus Pontifex: Quid aliud deinceps partetis, &arum rerum geftarum, verùm etiam Cruces matenifi fignum fanda Crucis? Exemplo Conftantini riales, quibus ob honorem & recordationem redemAugufti. Hoc eft enim fignum fidei, & ingens bor-ptionis fuæ fanéta confuevit uti Ecclefia, cunctis paA. 1273. ror diaboli, quo Chriftiani Principes in fuis neceffi-rochiæ fuæ Bafilicis dicitur delevisse, evertisse, pe tatibus femper utuntur. Ipfo etiam pro fceptro, uti refert Henricus Stero, ufus eft Rudolfus primus Imperator, ac omnibus civitatibus & caftris cum hoc elogio, Gloria Chriftianorum, appingi fecit laudatus Rex Convallus. In Valeria Pannonum Provincia per pistores imprimi folebat cunctis panibus, moremque infigni miraculo fuiffe Divinitùs confirmatum narrat in Dialogorum libris Sanctus Gregorius Magnus. Cap. 19. F. 358. Ejus adorandi legem primi in Ecclefia fpernere cœperunt fædiffimi Bogomili, fediffimorum Meffalianorum fædiffima portio, de quibus in libro de fectis Conftantinus Harmenopulus; Ignominia Crucem Dominicam afficiunt, veluti que Dominum necaverit. Ex his natos exiftimem Paulicianos, Manichæi furculum, apud Georgium Cedrenum blaterantes Crucem effe lignum exe nitùs abdicaffe. Eas, uti in Refponforum libro ad Ludovicum Pium Auguftum & Lotharium Cæfarem affirmat Dungalus, effe dixit Dominicæ paffionis opprobrium ac irrifionem, atque ità omnem turbavit Franciam ac Longobardiam, & in partes diftraxit: Crucem, in qua Dominus pependit, non plus quam afinum, in quo fedit, adorandum dixit, aliafque id genus nefandas blafphemias, quibus linguam, calamum, chartam nolim maculare. Calviniftis ejus difcipulis ifta relinquo. Eo tempore per Flandriam noftram contigerunt orthodoxorum à Claudianistis martyria, laudata per Jacobum Mejorum, Memoratus Jonas rectè pergit in præfatione fecundi libri. Neque enim noftro tempore cœpit ufus, figuram Crucis in Bafilicis Sanctorum ftatui, fed mos antiquæ observationis legitimus id inftituit, us cun L. I. pependit, venite adoremus. Effe affirmat vetuftif- velut fpem babentes fandlificationem ab ea percipe- ut cunctis fapientibus rufticis non folùm memoria deformet (piritalem quamdam imaginis Crucis figuram, fed etiam corporalis ipfius intuitus crebram menti prafigat Dominicæ paffionis victoriam. Si enim quantitas tanta venerabilis ligni, in quo Do minus & Salvator pependit, foret ut ex co minua tim divifo cuncta Deo dicata templa poffent imaginem Crucis habere, nullatenùs ex aliis lignis ejufdem formam in Bafilicis locaremus. Sed nec ideò Crucem ut Dominum adoramus, fed magis eum, qui per Crucem mortis deftruxit imperium. Porrò etfi ofculapum pretiofe Crucis falutamus & amplectimur, infigimus, non utique caufa ligni, fed potiùs amore illius, qui in ea veteris ligni damna reparavit. Eam in quavis Bafilica, tamquam in navi arborem, figi fcribit Sanctus Maximus, Claudii PræEpift. 17. deceffor in Ecclefia Taurinenfi. Ofculandi, Sanctus Hieronymus in Epiftola ad Marcellam, amplexandi morem laudat in hiftoria EcclefiaftiL.4.c.25. ca Evagrius Epiphanienfis. Et Bulgaris quærentibus, Si liceat Crucem Domini cum reliquiis mundo feu immundo banc habenti ofculari vel portare, ref pondit Pontifex Nicolaus primus. Ofculari eam immundo non licet. Quoniam eo ipfo, quod immundus eft, ipfe fibi teftis eft, quod mortificationem carnis non diligit. Ergò quam non amat, non ofculetur, ne fortè de eo dicatur: POPULUS HIC LABIS ME HONORAT, COR AUTEM EORUM LONGE EST A' ME. Rectè enim Sanctus Bafilius in oratione de quadraginta Martyribus, laudata per feptimam Synodum: Mul tas Cruces exarare in una domuncula, & contemnere mandata Chrifti & imitationem paffionum ejus, infipientiffimum eft. Et Sanctus Afterius Epifcopus Amafenus: Noli Chriftum pingere in veftimentis, fed potiùs horum fumptus pauperibus eroga. Et hoc fenfu in Sancti Matthæi Evangelifta commentariis arguens Pharifæos, membranæ infcriptum Decalogum portantes in fronte, Sanctus Hieronymus: Hoc apud nos fuperftitiofe mulierculæ in parvulis Evangeliis, & in Crucis ligno, & iftiufmodi rebus, quæ habent quidem zelum Dei, fed non juxta fcientiam, ufque hodie factitant, culicem liquantes, & camelum glutientes. Abfit, ut damnet avitam pietatem. Cap. 7. L. 1. addit Jonas Aurelianenfis fuit unus ex illis Francorum Epifcopis, de quibus in feptima Synodi laudata præfatione Anaftafius Bibliothecarius : Eis facrarum imaginum utilitas & legitima adoratio nondum eft revelata. De Crucis tamen adoratione addit illos recta fenfiffe. Etenim Jonas loqui videtur ex Sancto Ambrofio in funebri encomio Theodofii Augufti. Helena invenit Dominica Crucis titulum. Regem adoravit, non lignum utique, quia boc gentilis eft error, fed adoravit illum, qui pependit in ligno fcriptus in titulo. Per git Jonas exponens fanctæ fextæ feriæ ritum, quo omnis fub cœlo Ecclefia Crucem veneratur, cantans: Ecce lignum Crucis, in quo falus mundi Aliud eft fignum,, aliud fignificatum; uti effentiæ, ità & honoris grande difcrimen habent. Quifquis aliud exiftimat, errat toto cœlo. Proindè Crucifixo Domino vera latria, reliquis Sanctis dulia, eorum imaginibus fola honoraria debetur falutatio feu adoratio falutatoria. Jam audivimus Domini imagines effe ejus Cruce venerabiliores, ideòque fi huic poffit, longè magis iftis poterit impendi latria, quod nemo huc ufque in Ecclefia vel cogitavit. Et ipfi, in quo Dominus pependit, ligno latriam denegat Sanctus Ambrofius. Lignum quippè eft, non Deus. Et hinc Chazanzariorum, feu Staurolatrarum, id eft, Crucem latricè colentium, apud Armenios, fectam meritò ut impiam damnat L18.c.54. Nicephorus Calixtus. Et gentiles iftos, qui nos Crucicolas, feu Crucis latricè religiofos exiftimabant, ut dogmatis Chriftiani plenè imperitos fpernit Tertullianus: Oftendit ab illis, non à nobis latricè adorari ligna cruciata. Eleganter Stephanus quartus Pontifex in Synodo Romana, publicata per D. Lucam Holftenium: Crucem pro Crucifixo in ea adoramus & amplecimur fideliter. In ipfa ut in honorabili figno adoramus Crucifixum. Addit ex Sancto Athanafio. Non ficut Deos imagines adoramus nos fideles, abfit, ut Pagani; fed tantummodò affectum & charitatem animæ noftræ ad vultum faciei imaginis aptamus . Undè & multoties vultu deleto, ficut lignum purum & commune jam, quod dudùm fuerat imago, comburimus. Eadem eft ratio figni Crucis. Ipfa enim Dominica Crux femper fancta manet ac facrofancta. F. 262. Ser. 15. Ο CANON LXXIV. , quæ Uod non oportet in Dominicis locis vel Ecclefiis eas SCHOLION. Increpationi fuæ addidit Paulus Apoftolus: Cætera, cum venero, difponam. Et omninò difpofuit Attamen convivia ifta non abftulit, ad Galatas fcribit Sanctus Hieronymus: Corinthios Apofolus notat, quod indifferenter vefcantur in templis; Cap. 39. eam de prodigalitate, factione, flagitiofis tene- mittet. Paulus fed purgari folummodò & corrigi mandat, de quo in fermone de Dominica cœna Sanctus Eligius Epifcopus Noviomenfis. Corin-hoc ex parte ufque bodie permanere non poteft dubitbit, qui per Pauli Apoftoli prædicationem ad fidem tare, qui Achajam viderit. Correctionis modum venerant, folebant in hac die ad Ecclefiam deferre edifferit in libro Apologetico Tertullianus. Cana noftra de nomine rationem fui oftendit: Vocatur Panem & vinum, & dabant Sacerdoti ad confecrandum, expletifque myfteriis unufquifque, quod de- enim Agape, quod dilectio penes Græcos. Ejus ordinem, modeftiam, innocentiam, fanctitatem derat, recipiebat. Sed & quidam illorum inforibus templi præparabant fibi convivia in conspectu paupe-apologeticè defcribit, utique adversùm Gentiles rum, nibilque borum eis exfpectantibus erogabant. Undè notat eos dicens, QUOD ALIUS ESURIT, ALIUS EBRIUS EST. Et idcircò fubjungit: NUNQUID DOMOS NON HABETIS AD MANDUCANDUM ET BIBENDUM, AUT ECCLESIAM DEI CONTEMNITIS, ET CONFUNDITIS EOS, QUI NON HABENT? Et in Apoftolicæ Epiftolæ commentariis Theodoretus. Dominicam cœnam Apoftolus vocat Sacramentum Dominicum. Illius enim omnes funt aquè participes: Et qui in paupertate degunt, & quibus divitiæ abundant, & domini & fervi, & Principes, & qui eorum parent imperio. Oportebat ergò & communes menfas effe communes, & imitari Dominicam. Accufari dicit ab quod quifque folus in Apoftolo Corinthios Ecclefia fuos fibi cibos manducaret. Aliter Primafius Epifcopus Uticenfis. Apud Corinthios quondam, ficut aliqui afferunt, prava invaluerat confuetudo, Ecclefias paffim deboneftare conviviis, in quibus vefcebantur ante Dominicam oblationem, quam poft cœnam noctibus offerebant. Cumque divizes ebrii ad Euchariftiam venirent, vexabantur inopes fame. Mos verò ifte, ut referunt, de gentili adbuc fuperftitione veniebat. Undè etiam quibufdam locis per loca Egypti vel Syriæ die fabbathi nocte poft cœnam dicitur ad Ecclefiam conveniri. Quæ verba fuis etiam commentariis inferuit Sedulius Hibernienfis. Quis ergò fuerit præcisè Corinthiorum abufus, eft incertum. Et hinc in Epiftola ad Januarium dicit generatim ac prudenter Sanctus Epift. 118. Auguftinus: Menfis fuis communibus Divina C. 4. Sacramenta mifcebant. Eumdem abufum, graf- Cap.4 Ipfum etiam laudat Minutius Felix: Convivia non tantùm pudica colimus, fed & fobria, nec enim indulgemus epulis, aut convivium mero ducimus, fed gravitate bilaritatem temperamus. Et in litteris ad Trajanum Auguftum Plinius fecundus, Bythinia Rector, agens de antelucanis. Chriftianorum facrificiis: Difcedunt peracto conventu, rursùfque coeunt ad capiendum cibum, promifcuum tamen & innoxium. Id eft, non Thyeftæas, de quibus patiuntur publicam calumniam, epulas. Et in Epiftolæ Apoftolicæ commentariis Sanctus Joannes Chryfoftomus. Fideles omnes in conventibus fuis, poftquam audissent doctrinas, poft preces, poft myfteriorum communionem, folutà concione non mox domum confcendebant, fed divites alimenta & edulia domibus fuis afferentes, pauperes vocabant, communefque faciebant mensas, communia prandia, communia convivia in ipfa Ecclefia: Atque ità à communione menfæ & pietate loci undequaque ad pietatem accendebantur. Et adversùm Euftatii Sebaftenfis Archi-Epifcopi nugas Cap.11. ftatuens Synodus Gangrenfis: Si quis despicit eos, qui fideliter Agapas, id eft, convivia pauperibus exhibent, & propter bonorem Dei convocant fratres, noluerit communicare buiufmodi vocationibus, parvipendens quod geritur, anathema fit. Et infrà. Bona opera, quæ fupra vires in fratres pauperes exercentur, fecundùm Ecclefiafticas traditiones bea tifica |