L. I. c. 45. Cap. 3. NR CANON LVIII Emo eorum, qui funt in ordine laicorum, divina fibi myste- SCHOLION. Ccenam adminiftratione, majoremque de Anon agit de publica Euchariftiæ intra Ec ut > ? præterea quæ funt con& ex eo doceatur non minifter eft etiam Diaconus. Et quidem in Juftini Martyris Ecclefia, uti Calicem, ità & fanctum Panem Diaconus folenniter miniftrabat. Aliter Synodus Laodicenfis : Non oportet Miniftros C. 25. Panem dare, vel Calicem benedicere. Et fecundá C. 15. Arelatenfis Diaconus corpus Chrifti, præfente Presbytero, tradere non præfumat. Et quarta Carthaginenfis: Diaconus, præfente Presbytero, Euchariftiam corporis Chrifti populo, fi necessitas Cap. 38. cogat, juffus eroget. Et in Decretalibus ad Lucaniæ Epifcopos litteris Sanctus Pontifex Gela- Epift. 9. fius: Sacri corporis prærogationem fub conspectu Pontificis feu Presbyteri, nifi his abfentibus, Diaconi jus non babeant exercendi. Et apud Sanctum Ambrofium in officiorum libris Sanctus Laurentius Romanæ Ecclefiæ Archi-Diaconus ad Pontificem Xixtum fecundum: Experire, utrùm miniftrum idoneum elegeris, cui commififti Dominici fanguinis difpenfationem. Et Sanctus Leo Magnus in fermone de Sancto Vincentio, Archi-Diacono Ecclefiæ Cæfar Auguftana: Chrifti Calicem credentibus miniftrabat in falutem. Et in fermone de lapfis Sanctus Cyprianus: Calicem Diaconus præfentibus offerre cœpit. Diaconus itaque Calicem etiam Epifcopo aut Presbytero præfente, Panem non nifi illis abfentibus, aut fanè ab illis præfentibus juffus, publicè miniftrabat. Quare rectè apud Rogerum Hovedenfem ftatuit in Synodo Eboracenfi Richardus Archi-Epifcopus Cantuarienfis, ut non nifi fumma & gravi urgente ne ipfa abufum refert fexta fynodus Parifienfis. In quibufdam provinciis contra legem Divinam, canonicamque inftitutionem fæminæ fanctis Altaribus ultrò fe ingerunt, facrata vafa impudenter contingunt, & quod his majus, indecentius, ineptiufque eft, corpus & fanguinem Domini populis porrigunt, & alia quæque, quæ ipfo dictu funt turpia, exerrent. Relictus fuit abufus ex communione domeftica, in qua quifque laicus, etiam fæmina, fibi ipfi Euchariftiam dabat. Hìnc quidam idem ipfum in Ecclefia præfumpferunt. Contra legem Divinam, & perpetuam omnium fab cœlo Ecclefiarum praxim, de qua Tertullianus in libro de corona militis: Euchariftiae Sacramentum non de aliorum manu, quam Præfidentium, qui funt foli Epifcopi, Presbyteri, ac Diaconi, in publico Ecclefiæ conventu fumimus. Aliter nonnihil Juftinus Martyr in fecunda pro Chriftianis Apologia. Pofteaquam &is, qui præeft, gratias egit, & populus omnis benedixit, ii, qui apud nos Diaconi dicuntur, dant unicuique eorum, qui adfunt, percipiendum panem, vinum, & aquam, quæ cum gratiarum actione confecrata funt, & ad eos, qui abfunt, perferunt. Apud Romanam & alias quafdam Ecclefias portari ad abfentes confueviffe etiam per Acolythos, liquet ex paffioneceffitate, Diaconus corpus Chrifti umquam eroget: Sancti Tharfitii, Romani Acolythi, de quo Romanum Martyrologium Quem Pagani cùm Aug. 15. invenissent corporis Chrifti Sacramenta portantem, cœperunt difquirere quid gereret: At ille indignum judicans porcis prodere margaritas, tam diu ab illis mactatus eft fuftibus & lapidibus, donec exhalaret fpiritum. Et revoluto ejus corpore facrilegi difcuffoves nibil Sacramentorum Chrifti in manibus aut veAibus invenerunt. Quod nefcio quis Presbyter Alexandrinus exiguam quamdam Euchariftiae partem laico puero dederit deportandam ad infirmum Serapionem, apud Eufebium Cæfareen fem teftaL.6. c. 36. tur in litteris ad Fabium Antiochenum Sanctus Dionyfius Patriarcha Alexandrinus. Quocircà conficiendæ folus Sacerdos, id eft, Epifcopus & Presbyter, publicè adminiftranda Euchariftia L.1.C.41. Cap. 2. Quoniam illud foli facerdotali Ordini convenire de- F.455. crevit antiquitas. Addit de folenni Euchariftia delatione: Sacerdos in propria persona Hoftiam infirmis deferat. Et Capitulare Odonis Epifcopi Parifienfis: Non permittant Presbyteri Diaconos deferre infirmis facrofanctum corpus Domini, nifi in (communicatur Epifcopus eis, qui hoc non fervant) neceffitate, cùm Sacerdos abfens fuerit, fed femper Homilia ad Presbyteros Curatos: Infirmos proSacerdos deferat. Et Leonis quarti Pontificis pria manu communicate, & nullus præfumat com. munionem laico vel fæminæ tradere ad deferendum infirmis. Jam pridem enim publicam delationem effe publicam adminiftrationem Ecclefia judicavit. I IN CANON , quæ LIX N Æde oratoria peragatur, fed qui illuminatione ab omnibus fordibus aliena digni habendi sunt, ad Catholicas Ecclefias accedant, & hoc illic munere perfruantur. Si quis autem, quæ à nobis conftituta funt, non fervare convictus fuerit, fi fit quidem Clericus, deponatur; fi autem laicus, fegregetur. est intra domum, Baptifmus nequaquam CANON LX. Um clamet Apoftolus, quod qui domino adhæret CU , unus eft fpiritus, clarum eft quod qui etiam cum contrario init familiaritatem ac confuetudinem, cum illo conjunctione unum fit. Eos ergo, qui fe à dæmone correptos effe fimulant & morum improbitate corum figuram & habitum fimulatè præ fe ferunt, vifum eft omni modo puniri, & ejufmodi afflictionibus, laboribusque eos subjici oportere, quibus iis, qui verè à dæmone correpti funt dæmonis operatione liberentur, jure fubjiciuntur. ut à in femetipfo unufquifque accepit. Videnda elegans Sancti Hieronymi Epiftola de muliere fepties icta. Adversùs iftam deteftabilem humilitatem rectè ftatuit prima Synodus Valentina Galliæ. Quicumque fe fub ordinatione vel Diaconatus vol Presbyteratus, vel Epifcopatus, mortali crimine dixerint effe pollutos, à fupradictis Ordinationibus cenfuimus fubmovendos, reos fcilicet vel veri confeffione vel mendacio falfitatis. Neque enim abfolvi in bis poteft, quod dictum in alios puniretur, cùm omnis qui fuerit fibi mortis caufa, major homicida fit. Hunc Canonem ad eos, qui fefe energumenos mentiuntur, nofter præfens extendit. CANON CANON L XL Ui vatibus feipfos tradiderunt, vel iis, qui hecatontarchæ feu , › quæ de ipfis à Patribus conftituta funt, fexennii Canoni fubjiciuntur. Et ipfi autem cos quoque fubjici oportet, qui urfas, vel ejufmodi animalia ad ludum & fimpliciorum noxam circumferunt, & fortunam ac fatum, & genealogiam, & quorumdam ejufmodi verborum multitudinem, ex fallaciæ impofturæque nugis proferunt : Eofque, qui nubium perfecutores & incantatores, & amuletorum præbitores, & vates appellantur Eos autem, qui in iis perfiftunt, et non ab ejufmodi perniciofis gentilibufque ftudiis avertuntur et aufugiunt, Ecclefia omninò exturbandos decernimus, ficut et facri Canones dicunt. Quæ enim eft luci cum tenebris communicatio? Ut ait Apoftolus: Vel quæ fidei cum infideli pars eft? Quæ autem Chrifto eft cum Belial concordia ac conventio? CANON LXII. , Alendas quæ dicuntur, et vota, et Brumalia, quæ vocantur et qui in primo Martii menfis die fit, conventum ex fidelium univerfitate omninò tolli volumus: Sed et publicas mulierum faltationes, multam noxam exitiumque afferentes. Quin etiam eas, quæ nomine eorum, qui falsò apud gentiles dii nominati funt, vel nomine virorum, ac mulierum fiunt, faltationes ac myfteria more antiquo et à vita Chriftianorum alieno, amandamus, et expellimus, ftatuentes ut nullus vir deinceps muliebri veste induatur, vel mulier vefte viro conveniente. Sed neque comicas, vel fatyras, vel tragicas perfonas induat; neque execrandi Bacchi nomen, uvam in torcularibus exprimentes, invocent; neque vinum in doliis effundentes rifum moveant, ignorantia vel vanitate ca, quæ ab infaniæ impostura procedunt, exercentes. Eos ergo, qui deinceps aliquid eorum, quæ fcripta funt, aggrediuntur, ubi ad horum cognitionem pervenerint, fi fint quidem Clerici, deponi jubemus ; fi verò laici, fegregari. tullianus, babitus uniuscujufque eft tam ad ufum, quam ad honorem & dignitatem. Caufam dat prima Synodus Aquifgranenfis. Habitus fingulorum ordinum idcircò in Ecclefia ab invicem di fcreti funt, ut his vifis, cujus propofiti fit geftans liquidò cognofcatur. Omnem à gestantis profeffione & ftatu diffonum habitum, larvas præfertim, perfonas, ac alienum fexum, etiam in fcena, mentitas veftes Ecclefia femper eft abominata. Etenim ad Euchratium Epifcopum fcribit San Epift. 61. Aus Cyprianus. Cùm in lege prohibeantur viri in- || Pagani Sacerdotis filium, à Sancto Meletio Pa من duere muliebrem veftem, & maledicti ejufmodi judicentur, quantò majoris eft criminis, non tantùm muliebria veftimenta accipere. fed & geftus quoque turpes, & molles, & muliebres magifterio impudica artis exprimere? Effe dicit contra Dei inftitutionem, ut mafculus frangatur in fæminam, & diabolo Divinum plafma maculanti per corrupti at"que enervati corporis delicta placeatur. Damnat non horum folummodò actores, fed & docentes ac erudientes, qui pro se uno folo plures fucce"daneos fuggerunt. Scio Sanctum Epifcopum loqui de nefandis Paganæ fcene flagitiis: Attamen pro noftris moribus notari poffit ab hodiernis humaniorum litterarum profefforibus, à quibus fidelis adolefcentia non hiftrionicas feu levitates feu fcurrilitates, fed virilem pronuntiandi & corporis gerendi fiduciam debeat edoceri. Scenas noftras oportet effe graves, honeftas, eruditas, germanè Chriftianas. Laudata verò à Sancto Cap. 22. Cypriano Divina lex eft in Deuteronomio. Non induetur mulier vefte virili, nec vir utetur vefie fæ minea: Abominabilis enim apud Deum eft, qui hoc facit. Confonat: Synodus Gangrenfis. Si qua Cap. 13. mulier propter eam, quæ exiftimatur, pietatis exer citationem veftem mutet, & pro folita vefte muliebri virilem fumat, anathema fit. Statuit adversùs Euftatium Sebaftenum Epifcopum, primæ Armeniæ Metropolitam, ad cujus peffimam prædicationem varias mulieres, præter confuetudinem fui fexus ornatum, hinc fe juftificari credentes, virilem habitum fufcepiffe queritur Epiftola fyno2 c.16. dalis. Et Sanctus Auguftinus in libris folilo quiorum. Credo jure infames, deteftabilefque baberi, qui muliebri babitu fe oftentant, quos nefcio utrùm falfas mulieres, an falfos viros meliùs vocem. Veros tamen hiftriones, verofque infames fine. dubitatione poffumus vocare; aut fi latent, nec in fames quidquam nifi à turpi fama nominatur, veros nequam non fine veritate dicimus. Et Canon antiquus fecundo Braccarenfi Concilio adfcriptus. Si quis balationes ante Ecclefias Sanclorum fecerit, feu qui faciem fuam transformaverit in babitu muliebri, & mulier in babitu viri, emendatione pollifita, tres annos poeniteat. Ejufmodi balandi & transformandi morem etiam apud nos Belgas in oppido Huenfi fuiffe graffatum fcribit magnum Belgii chronicon. Et fæminas ad facrum bellum in virili vefte comitatas, tamquam multorum flagitiorum, & Divinæ fuper omnem exercitum indignationis auctrices, graviter damnant Dodechinus Abbas, & Bertholdus Presbyter Conftantienfis. Eamdem temeritatem in Leodii à Principe noftro Caralo Burgundo obfeffi mulieribus A. 1096, meritò notat laudatum Belgii Chronicon. Eft enim Pagana Roffarum, Germanarum, Lon. gobardarum, Gallarum, & Gotharum mulierum protervia, damnata etiam à gentilibus Romanis. Horum æmulus Julianus Auguftus imbelles milites, morte dignos, produci & vendi juffit in habitu muliebri, uti fcribit Zozymus ejus Encomiaftes. Infamiam iftam judicavit morti æquivalere. L.2. c.3. L.4. C.4 Certis tamen cafibus licet ejufmodi transformatio. Etenim adolefcentem Antiochenum, triarcha converfum ad Chriftum, quod patris rabiem in fæminea vefte fugiens deluferit, laudat A. 1235, in Ecclefiaftica hiftoria Theodorerus. Et Ana- L.3.c.13tolium Ecclefiæ Alexandrinæ Presbyterum, qui obfeffæ urbis viros plurimos in fimili vefte clanculum noctu abire fuafit, commendat Eufebius L.7. C.26, Epifcopus Cæfareenfis. Et Sabinam, mulierem Homil. 5. gentilem, quæ maritum captiyum in viri habitu fecuta eft per annos multos, Sanctus Afterius Epifcopus Amafenus, Heleponti Metropolita: Henrico quarto, Imperatori peffimo, uxoris pudicitiæ in veftibus alienis infidianti, illa quafi alieno ftatuit flagitii diem, at venientem per milites puellarum fuarum veftibus tectos cædi infigniter juffit, tamquam Augufti thori adulterum: Factum probant antiqui fcriptores. Etiam Hungariæ Reginam, viduam gravidam, quæ fibi ac fætui fuo à privigno timens fugit in vefte virili, laudat monachus Paduanus. Quis nefciat arma & veftes militares Joanna Dargiæ, quæ Carolum feptimum Francorum Regem, & omne regnum à Francorum violentiis liberavit? Etiam noftro tempore duas agri Infulenfis virgines rufticas, quæ Domino noftro Regi Catholico in nupero bello tamquam viri militare, quam à Francorum falacitate fuam pudicitiam periclitari maluerunt, laudat omne Belgium, & alteram bello fuperftitem, quæ tribunatum ftrenuè gefferat, laudatus Dominus Rex Ciftertienfis propè Infulas Abbatiæ perpetuo pane honoravit. Et quafdam virgines tamquam viros fanctiffimè militaffe in monafteriis, earum Acta authentica teftantur. Cap. 29. Etiam Bacchum, aliofque gentilium falfos Deos, licèt per jocum aut pravam confuetudinem, ac indè natam inadvertentiam invocare aut nominare, eft omninò grande peccatum. Cùm converfatio Divinæ difciplinæ, inquit in libro de idololatria Tertullianus, non factis tantùm, verùm etiam verbis periclitetur, meminiffe debemus effe in verbis quoque idololatria incurfum præcavendum. Etiam de confuetudinis vitio Deos nationum nominari lex prohibet: Non utique ne nomina eorum pronunciemas, fed ne Deos vocemus illos. Quod fi Deos dicendum erit, adjiciendum eft aliquid, qua appareat, quia non ego illos Deos dico. Adjiciendam jubet vocem, Suos, aut vocem, Nationum, exemplo Regii Prophetæ, dicentis: Omnes Dil gentium dæmonia. Ex eodem principio vult Chriftianos non effe Ludimagiftros, aut littera Cap. 19. rum profeffores, quod hi affines fint multimoda idololatriæ, utpotè quibus neceffe fit Deos nationum prædicare, crimina, genealogias, fabulas, ornamenta honorifica quæque eorum enunciare. Hac fanè de caufa, dum Julianus Auguftus à litterarum fcholis nos profcripfit, Apollinarius Laodicenfis, Epifcopus facra ex utroque teftamento metra compofuit, quæ poffent Chriftiani Christianos docere. Quare, hodiernis litterarum Profefforibus ferio fuademus, ut fabulofa gentilium Deorum deliramenta noftris adolefcentibus nunquam fine antidoto edicant. Ex hoc fundamento antiqui Ecclefiæ Patres etiam hæc, Minerval, Satur nalia, Bacchanalia, Dies Solis aut Luna, & reliqua iftiufmodi vocabula, tamquam idololatri ca, ab omni ore Chriftiano longiffimè exulare jufferunt. Paganorum Deorum nomina invocare rigidiffimè vetat quarta Synodus AurelianenCap. 16. fis. Et Joannem duodecimum Pontificem intrufum extrufit per Ottonem primum Imperatorem Romana Synodus, relata à Luitprando Diacono Ticinenft, quod in alea ludo Jovis, Veneris, caterorumque dæmoniorum auxilium popofciffet. Utique ex prava confuetudine. L. 2. c. 6. mius, facra; alia in Decembri ad Solftitium Hibernum, Soli, quafi Deo, ad nos redeunti per convivia, faltus, aut alias impudicas lætitias ftulta Gentilitas gratulabatur. Eis erant vicina Saturnalia, in quibus viri in fæminas, fervi in Dominos, ac vice verfa larvabantur. Hujus omnis incontinentiæ ac intemperantiæ fædas reliquias præfens Canon extirpat. Eafdem in Januariis Kalendis etiam Romæ fuperfuiffe, ac inPorrò Kalendæ, vota, Brumalia funt festa dè in Franciam ferpfiffe queritur in litteris ad ZaPaganorum. Kalendarum meminit Tertullianus chariam Pontificem Sanctus Bonifacius Apoftoin libris ad uxorem, dicens Gentiles incipiente lus Francorum: Quod nempe Gregorii fecundi anno, incipiente mense, nidore thuris agitari. Et rigidis in illa decretis ftulta Romanæ plebis fæx in libro de Idololatria ait ab illis Saturnalia & Ka- necdum plenè obediret. Et apud Sanctum Aulendas Januarias celebrari. Omnes Kalendas haguftinum fermo de tempore. Ifti infelices & mi- Ser. 215. buere in pretio, at præfertim Januarias. Cau-feri homines, qui balationes & faltationes ante ipfas fam dat Sanctus Joannes Chryfoftomus in Homi- bafilicas Sanctorum exercere non metuunt nec erubelia de Noviluniis: Putabant, fi novilunium menfisfcunt, Chriftiani ad Ecclefiam veniunt, Pagani de bujus cum voluptate tranfigant, reliquum annum Ecclefia revertuntur. Quia ifta balandi confuetudo fe ità tranfacturos. Etiam Martie Kalendæ abunde Paganorum obfervatione remanfit. Ejufmodi badabant gaudiis, utpotè dicatæ feftis Matrona-(lantibus ante Ecclefiam, ut toto anno balarent lium, & Saliorum, impudiciffimè faltantium. Cap. 10. Brumalium meminit Tertullianus etiam in laudato libro de Idololatria. Erant duplicia: Alia in Novembri, Baccho, qui & Brumius feu Bro imprecatus eft Sacerdos iratus: Et anno toto ba- Q CANON LXIII. Uæ à veritatis hoftibus falsò confictæ funt Martyrum hiftoriæ, ut Dei Martyres ignominia afficerent & qui eas audituri effent, ad infidelitatem deducerent, in Ecclefia non publicari jubemus, fed eas igni tradi. Qui eas autem admittunt vel tamquam veris iis mentem adhibent, anathematizamus. , SCHOLIO N. jufmodi paffiones , que ab hæreticis perhibentur Etiam Sanctus Gelafius primus Pontifex guntur. Nos tamen cum prædicta Ecclefia omnes ftatuit in prima Romana Synodo. Roma- Martyres, & eorum gloriofos agones, qui Deo mana Ecclefia fufcipit gefta Sanctorum Martyrum, quigis, quam bominibus noti funt, omni devotione multiplicibus tormentorum cruciatibus, & mirabili- veneramur. Deus in Sanctis fuis non eget menbus confeffionum triumphis irradiant. Quis ità effedacio noftro. Inter omnia mendacia illud, quo Catbolicorum dubitet, & majora eos in agonibus fuis perpessos, nec fuis viribus, fed gratia Dei & adju torio univerfa tolerasse? Sed ideò fecundùm antiquam confuetudinem fingulari cautela in fancta Romana Ecclefia non leguntur, quia & corum, qui confcripfere, nomina penitùs ignorantur, & ab infidelibus aut idiotis fuperflua, aut minùs apta, quam rei ordo fuerit, fcripta effe putantur: Sicut cujufdam Quirici & Julita, ficut Georgii, aliorumque bu-Tertullianus. Deo aut Sanctis ejus affinguntur falfæ virtutes aut miracula, effe omninò perniciofiffimum, & ||facrilegio plenum, meritò docet in libro contra mendacium Sanctus Auguftinus. Hinc illum Presbyterum, qui Sancti Pauli Apostoli perio. Cap. 17 dos finxit, fuiffe à Sancto Joanne Apoftolo dego Sanctus Hieronymus, & in libro de Baptifmo gradatum fcribunt in virorum illuftrium catalo |