per Erprumi Epifcopi mortem Sylvanectenfi Ec-| |vides iftam taxationem fpectaffe ad Metropolitaclefia fcribit illic Hincmarus Metropolita Re- num. Et ad Leonem Corficæ Epifcopum, Alemenfis: Dignetur mihi Dominatio veftra litteris fuis rienfis Ecclefiæ Vifitatorem, fcribit idem Gregofignificare, quem vultis de Coepifcopis noftris, ut rius: Cundis Ecclefiæ rebus ut proprium te volumus L. 1. Eei ex more litteras Canonicas dirigam, & Vifitato- uti Pontificem. Illi affignat omnes Epifcopi pro- pift. 76. ris officio fungens in eadem Ecclefia electionem Cano ventus. Quod nempe inops effet Ecclefia & denicam faciat, & aut per fe, aut per litteras fuas, folata. Quod ipfum repetit in litteris ad ejusdem Vicario fuo deferente, eandem elecionem cum De- Ecclefiæ Clerum & Populum, rogans Leoni Ep. 79. creto Canonico, fingulorum manibus roborato, ad nullum hac in re interponi obicem. Et pro Paume referat, ut per me ipfa electio ad Dominationis lo Neapolitanæ Ecclefiæ Vifitatore fcribit ad Peveftræ difcretionem perveniat. Et ad Hedenul- trum fuum Subdiaconum, Apoftolici in Campa- L. 2. inEpift. 1. phum Laudunenfem Epifcopum, à fe confti nia Patrimonii Rectorem: Paulo fratri & Coepi- dict. 11. tutum Cameracenfis Ecclefiæ Vifitatorem: Ad Scopo nofiro centum folidos, & unum puerulum, orEp. 35. Cameracenfem Ecclefiam quantocius ftudeas prope-phanum, quem ipfe elegerit, pro labore fuo de ea. rare affiduis bortationibus Clerum & plebem publicè admonere feftines, ut uno eodemque confenfu talem fibi præficiendum expetant ac eligant Sacerdotem, qui & tanto Minifterio dignus valeat reperiri, & à reverendis Canonibus minimè ref. Epit. 2. puatur. Ei tranfmittit faciendæ electionis formam, legi mandat ad Clerum & Populum, juxta ipfam eligi, fieri Decretum, & fignari Et in litteris ad Cameracenfis Ecclefiæ Clerum & Populum. De electione Decretum Canonicum unanimi voto agere, & figillatim omnium veftro Epift. 3. rum manibus in præfentia Vifitatoris roborare fa tagite. Et ad vacantis Belluacenfis Ecclefiæ Cle Epist. 4. rum ac Populum: Decretum fine Vifitatoris præfen tia nemo conficiat. Et infrà: Electum ad nos mediante Vifitatore adducite. Per Hincmari mortem vacans Remenfis Ecclefia accufabatur fine Vificatore electionem attentafle, ideoque ad Hildeboldum Sueffionenfem Epifcopum, fe cundæ Belgica Proto Thronum, & reliquos Comprovinciales Collegas de tam præfumptuo fo & ftolido opere fe expurgat, fpondetque Epift. 5. numquam attentare. Et Williberti Catalaunenfis electionem, quod fine Vifitatore fuiffet attentata, caffavit idem Hincmarus. Quòd Regiam eligendi licentiam Clero & Populo deferre Vifitator etiam debuerit, ibidem docet for. mula, qua is folebat ipfos ad rectè eligendum adhortari. Proindè varium, ac penitus neceffa rium fuit hoc in opere Vifitatoris officium. Ep. 11. Epilt. 6. Epift. 1. Quinta quæftio eft, An Vifitator habuerit ali quod fui laboris ftipendium? Videtur aliquod olim habuiffe, at pofteà per Magnum Gregorium in litteris ad Sanctum Maximianum Syracufa 13. in Epifcopum fuiffe ablatum: Nec ficut anteà fier dict. 11. dicebatur, fpecies quædam aut aliud quodlibet de rebus Ecclefiæ, quafi pro faciendi Inventaril labore, tollatur. Sic namque ea, quæ ad munitionem pauperum facultatis pertinent, defideramus expleri, ut nulla penitus in rebus eorum ambitiofis bominibus venalitatis relinquatur occafio. Refpondeo Gregorium adversùs folum Inventarii confectorem Epifcopum loqui, non adversùs Vifitatorem, de quo ftatim fubdit: Vifitatores Ecclefiarum, Clericique eorum, qui cumipfis per non suæ civitatis Parocbias fatigantur, aliquod laboris fut, te difponente, capiant fubfidium. Juftum namque eft, ut illic confequantur ftipendium, ubi pro tempore fuum commodare reperiuntur obfequium. Maximianus erat Metropoliticus Gregorii per Siciliam Vicarius, ideoque per ipfum voluit ftipendium taxari. Et hinc L. 4. E. pift. 42. dem Ecclefia facias dari. Et ad Leontium Urbinatem Epifcopum, Ariminenfis Ecclefiæ pro Caftorio Epifcopo infirmo Vifitatorem: Quidquid de reditibus Ecclefiæ accefferit, quatuor juxta confuetudinem oportet fieri portiones. Unam fcilicet que Clero præbenda fit, aliaque quæ pauperibus . De reliquis autem duabus partibus tres fieri volu mus. Unam fartis teclis profuturam, aliam pro fuftentatione fua Caftorio Epifcopo dirigendam, reliquam tibimet retinendam. Quòd nempè fola Epifcopalis quarta duobus non fufficeret. Et adjungit Pontifex: Comperimus aliquid annonæ te de publico confequi, & hac ex 1e verecundia comprimi, atque in caufis Ecclefiæ vel defenfione pauperum, ut congruit, non effe efficacem. Proptereà abftinendum eft ab hoc quod verecundiam incutit, &ftipendiis, que ab Ecclefia confequeris, debes effe contentus. Addit minas in hujus mandati prævaricationem. Multorum indigam Castorë infirmitatem miferatus Ariminenfis Senatus Vifitatoriftipendium de publico adfcripferat: Verùm ob adductas rationes Pontifex judicavit non expedire. Et de vacante Salonitana Ecclefia fcripfit ad Antonium fuum Subdiaconum, Apoftolici in Dalmatia Patrimonii Rectorem: Expenfa, quæ necessaria fuerit, per Economum, qui tempo L. 2. in. re mortis Epifcopt inventus eft, erogetur, quate diet. 11. nus rationes fuas futuro Epifcopo exponat. Vifita- Ep. 22. toris impenfas vult ex fola, dum quidem fuffecerit, Epifcopi portione defumendas. Cujus Regula tenaces adeò fuerunt Cathedrales Cantuarienfis Ecclefiæ Monachi, ut fuo Vifitatori Roffenfi Epifcopo nec hofpitium voluerint conce dere. Ita fuprà audivimus ab authenticis teftibus. Quem omnem morem viguiffe etiam in Gallia, docet fecunda Aurelianenfis Synodus: Epifcopus, qui defunctum advenerit fepelire, Can. s. præter expenfam neceffariam nibil pro fatigatione depofcat. Et ejufdem loci quinta Synodus: Vifitator nibil de rebus Ecclefiæ præter humanitatem, feu rationabiles impenfas, præfumat auferre. Per res Ecclefiæ intelligit portionem Epi- Can. 8. fcopalem. Quæftio fexta eft, A quo Vifitator fit dandus? Facundus Hermianenfis Epifcopus credidit eligi poffe ab ipfa vacante Ecclefia. A vacante Nazianzena Ecclefia, ac ejus olim Vicario Sancto Gregorio exiftimat fuiffe electum Theodorum Epifcopum Mopfueftenum: Cùm ætate confecus Beatus Gregorius longa quoque ægritudine laboraret, & ob boc fe caufaretur onus Ecclefiæ fua L. 7, C. 7. ferre non poffe, neque Apollinarianis gregem Dei va- zianzeni Epiftola. Etiam Rufpenfis Ecclefiæ vifitationem Ecclefiæ fuæ delegit, non aliud caput illam Provinciam habere teftificans, cujus flagitaret auxilium. Adducit Gregorii Epiftolam, ex ipfa probat Theodorum etiam à tanto viro judicatum Catholicum, ideoque in tanti nominis pace defunctum non poffe vocari in judicium, longè minus uti Hæreticum condemnari. Ejufdem fententiæ fuiffe videtur Sanctus Petrus Damiani, vacantem Faventinam Ecclefiam adhortans ad bonam electionem, & fubL: 5. E- jungens: Ego interim, fi præcipitis, in veftrum fervitium veniam, & vel in confignandis pueris, vel in aliis Epifcopalibus officiis, pro charitate Dei veftra, forfitan aliquantulum laborabo. Lucidè fupponit Vifitatorem ab ipfa Ecclefia eligen-clefiæ Vifitatorem ab omnibus Comprovinciadum. pift. 10, libus dandum. Excipe tamen Visitatores natos, Epift. 1. Epift. 5. Epift. 6. Refpondeo Facundum infigniter hallucinari. Neque enim Mopfueftienfis in fecunda Cilicia: fed Thyanenfis Epifcopus ac fecundæ Cappadocia Metropolita fuit ifte Theodorus. Eum enim effe fuæ Provinciæ Caput dicit Gregorius. Quod nempè nuper in Sancti Bafilii odium Imperator Valens Cappadociam divififfet in duas, & fecundæ, in qua Nazianzum, Metropolim fanxiffet effe Thyanam. Ex quo colore Cappadoci ad Ponti Exarchatum fpectanti Ecclefiæ è fecunda ad Antiochenum Patriarchatum fpecante Cilicia quæreretur Vifitator? Numquam Nazianzenus, fed Sazimorum dumtaxat in prima Cappadocia Epifcopus fuit Gregorius. Verùm quòd illum à Sancto Bafilio noviter eretum ac litigiofum Epifcopatum nollet admittere, rediit Nazianzum, fenis fui Patris Gregorii ibidem Epifcopi egit Vicarium, ipfoque defuncto manfit Ecclefiæ Vifitator. Hinc Conftantinopolim abiit, Orthodoxam fidem ibidem reparavit, atque ab illa cura per generalem Orientis Synodum abfolutus rediit in Patriam, ac in hæreditario Arianzi pagi fundo egit Monachi vitam. Et interim vacabat, & à graf-dirigendum? An hæc directio fit mixtæ jurifdifantibus Apollinariftis ac Arianis graviter periclitabatur Nazianzena Ecclefia. Hinc igitur ille Theodorum Metropolitam monuit, rogans tandem eligi Cardinalem Epifcopum, ac interim dari defenforem ac Vifitatorem. Nimius pro Mopfueftienfi Theodoro zelus fecit ex ejufdem nominis occafione doctiffimum Facundum hallucinari. Nec mirum: Doctiflimos enim duodecim libros fcripfit fine libris ex fola memoria. Eundem errorem in Edicto fuo etiam Juftinianus Auguftus, & in fuis adversùs Mopfueftienfem Actis quinta Synodus notarunt. Quòd Petri Damiani tempore vacantes Ecclefiæ fibi Vifitatorem eligerent, facilè crediderim. Jacebat enim tunc Ecclefiaftica difciplina, quam circa hunc quoque articulum reformavit feptimus Grego-tropolim. Attamen falvis Romanæ Cathedræ anrius, fanciens Vifitatores à Metropolitana Sede dirigendos. Et hanc effe antiquiffimam Regulam docet per Facundum laudata Sancti Gregorii Na Quæftio feptima eft, Quomodo in præfenti Canone nofter feptimus Gregorius dicat Vifitatorem à Sede Apoftolica, vel à Metropolita effe ctionis, & detur locus præventioni? Refpondeo non dari. Romana Provincia ex Apoftolico Canone fuit longè vaftiffima, comprehendens omnem Thufciam, Emiliam, Campaniam, Picenum, Brutios, Apuliam, Calabriam, Corficam, Siciliam: Harum omnium Provinciarum unicus Metropolita erat Epifcopus Romanus. Romanus Epifcopus omnium fub cœlo Ecclefiarum ac Synodorum judicia, appellationes, confultationes & quafvis graviores caufas difcutere, ac probare vel improbare debet, ideoque ampliffima eget Synodo. Eam primus contraxit Sanctus Leo Magnus, ad Valentiniani ter tii Imperiales preces Ravennam, quòd Regia tunc effet Civitas, evehens in Ecclefiafticam Me tiquis in ipfam juribus. Ea, inquam, lege ut nec novus hic Metropolita à fuis Comprovinciali bus, fed veteri more ordinaretur Romæ à Domino Papa, nec ipfe fuos ordinaret Comprovin cia Ep. 25. ciales, aut fanè non nifi ad præviam Papæ con- damnationem fufpenderent, Carthaginenfi Ec rem. Latè hæc habes apud Symmachum Urbis Canones, degradatio tamen non caret omni ejuf Et hinc nafcitur nona quæftio, Quare de Petro: Altino Epifcopo ac Romanæ Ecclefiæ dato Quod Canones prohibent. Et infra : Symmachus Octava quæftio eft, An folis vacantibus Ec exiftimo. Verùm quòd Papalis electio fit in ip forum præfertim manibus, in quavis circa illam difcordia vix poffint non effe fufpecti, ideoque alium tunc Vifitatorem dandum judicarunt & Honorius & Theodoricus. Nam fimili ex caufa Malchum Epifcopum ad Salonitanæ Ecclefiæ 11. Ep.22. vifitationem declaravit inhabilem Magnus Gregorius. Præterea an ista Cardinalium Epifcoporum poteftas fit adeò antiqua, non plenè conftat. L.1.india. Quæftio decima eft, Quando ceffarint Vifitatores, & quando vacantes Ecclefiæ cœperint per folum Capitulum aut ejus Vicarium adminiftrari? Refpondeo illos ad Regiæ nominatio nis ingreffum cœpiffe deficere. Palmare enim ipforum officium, nempè novi Epifcopi electionem dirigere, per Regias nominationes fuit penitus evacuatum. Et hinc vacantis Faventina Ecclefiæ Capitulo Sanctus Petrus Damiani obtulit femetipfum in Vifitatorem. Quòd nempè Metropolitæ nullos tunc conftituerent. Et hinc ipfos unà cum Canonicis electionibus reparare Gregorius nofter eft conatus. Verùm res non fucceffit. Etenim in variis Alexandri tertii ac Innocentii tertii de electionum forma Synodis ac Decretis nullam habemus memoriam Vifitatorum. Immò nec in Decretis Urbani fecundi aut fecundi Pafchalis, qui noftro Gregorio proximè fuccefferunt Interim non fuiffe plenè abolitos docet Bonifacius octavus, ftatuens defuncti aut captivi Epifcopi Ecclefiam, non per Metropolitam, fed adminiftrandam per Capitulum, atque adjungens: Ecclefie Cathedrali vacanti L. 1. tit. 8. Vifitator ab alio, quàm à Romano Pontifice deputari non poteft. Nifi fortè Capitulum in fpiritualibus & temporalibus negligenter aut perperam adminiftrat. Tunc enim Archiepifcopus ob negligentiam vel malitiam Capituli eo vocato caufæque fuper hoc cogni tione præmissa, Vifitatorem feu Adminiftratorem eidem Ecclefiæ licitè poterit deputare. Hujufmodi quoque Vifitator, quamquam fpiritualium & temporalium adminiftrationem legitimam cenfeatur habere beneficia tamen, quæ ad collationem pertinent Epifcopi, conferre non poteft, fi ab alio quàm à Romano Pontifice fuerit deputatus. Et hoc quidem eft Ecclefiæ noviflimum de Vifitatoribus Decretum. Licet illos cum Administratoribus confundere videatur Bonifacius, multa tamen inter ipfos eft differentia, fuo loco exponenda. Epifcopis Pontifices, quibus allegandi imminebat occafio, fuggefferunt ipfum, qui dicebatur impetitus debuiffe Synodum convocare, fcientes quia ejus Sedi primum Petri Apoftoli meritum vel Principatus, deindè juffionem Domini fecuta Conciliorum venerandorum auctoritas, fingularem in Ecclefiis tradidit poteftatem, nec antedicta Sedis Antiftitem minorum fubjacuisse judicio in propofitione fimili, facilè forma antiqua ieftaretur. A quibuf dam Clericis & Laicis poft quatuor annorum pacificum Epifcopatum paffus fuit iftud ipfum Symmachus, quod à quinque factiofis Presbyteris & univerfa Pfeudo Diaconi Feliciffimi factione poft triennii pacificam fedem toleraverat olim Sanctus Cyprianus. Uterque de variis & electio nis & adminiftrationis vitiis fuit accufatus. Et hujus in thronum intruferunt Fortunatum, iftius in fedem feditiofi revocarunt nuperum AntiPapam Laurentium , tune Epifcopum Nucerinum. Hinc factum eft quod fcribit Anaftafius Bibliothecarius: Et fecerunt fchifma. Et divifus eft iterùm Clerus Nam alii communi. caverunt Symmacho, & alii Laurentio. Hinc à Fetto & Probino perfuafus Rex, quo urbem fervaret à turbis & feditionibus, indixit totius Italiæ Synodum, utrumque fufpendit ufque ad definitivum ab illa judicium, ac interim Petrum Altinum Epifcopum dedit Romanæ Ecclefie Vifitatorem. Facere fe credidit iftud ipfam, quod in Bonifacii & Eulalii caufa fecerat Imperator Honorius. Verùm intercedebat largum difcrimen. Bonifacii hefterna & turbida, Symmachi electio jam per quatuor annos erat pacifica, ipfamque & Laurentius agnoverat, mi. fericordiæ intuitu donatus & contentus Epifcopatu Nucerino. Hinc ante Synodale judicium extrudi, fufpendi, fpoliari non poterat Symmachus, Bonifacius à poffeffionis ingreffu poterat impediri. Item per contentiofam & dubiam eleAtionem nutante Bonifacio Honorius poterat, per quadriennii pacificum Epifcopatum firma ac certa Symmachi fede Theodoricus non poterat convocare Synodum, fed lucidè id fpectabat ad ipfum Pontificem. Deindè convocata erat folius Italiæ Synodus, de qua ad fecundam fuam Romanam dixit Felix Papa tertius: Quoties intra Italiam propter Ecclefiafticas caufas colliguntur Domini Sacerdotes, confuetudo retinetur, ut Succeffor Præfulum Apoftolicæ Sedis ex perfona cunctorum totius Italia Sacerdotum cuncta conftituat, qui caput eft omnium. Quidquid fit de univerfali totius Ecclefiæ Synodo, Italicam Synodum pleno jure fubeffe Pontifici, ac fine ipfo aut adversùs ipfum nihil penitus poffe, eft longè certiffimum, & nullus umquam de hoc hæfitavit. Et in hæc omnia Petrus Altinus Epifcopus manifeftè deliquit. Fecit iftud ipfum Symmacho, quod Novatus fecerat Sancto Cypriano. Hinc non quamvis Romanæ Ecclefiæ, fed hanc ejus folam vifitationem effe contra Canones, & ejus ufurpatorem Epifcopum effe Apoftolicæ Sedis invaforem, rectè dixit Anaftafius Bibliothecarius, & Petrum tamquam talem meritò laudata Syno. dus degradavit. Septem Cardinales Epifcopos effe Romanæ Ecclefiæ Vifitatores natos omninò Non folùm à Regibus invafum nominandi jus, fed & faciende electionis petendam ab ipfis licentiam præfens Canon abolet & circumducit. Eligendi licentiam mandat à Papa peti, vel à Metropolita. Uti enim quorumdam Provincialium Epifcoporum confirmatio & confecratio ad hunc, quorumdam ad iftum fpectat per Canonem aut confuetudinem, ita & donanda eligendi facultas. Epifcoporum electiones ab omni Laica fervitute emancipatas voluit optimus Pontifex, ac plenè redditas avitæ liber tati. Nec fine fundamento. Quòd enim quævis Laica in Antiftitum electiones violentia, ac præfertim Regia ipforum nominatio, & Ecclefiam &Rempublicam involvat plurimis & gravif fimis difciplinæ fordibus ac damnis, jam frequenter oftenfum eft, & videre poffis apud Mar C. 3.4. Leg. 123. Cap. I. Tit. 9.C.I. tiaum Cromerum Warmienfem Epifcopum in laudat in Canonica ad Belluacenfis Ecclefiæ Cle- Eligendi vel confirmandi jus ob fixi à facris BE nem. Verbum, Scirent, aut aliud fimile eft om- Excommunicatio Regis HENRICI. Eate Petre Princeps Apoftolorum, & tu Beate Paule Doctor gentium, dignamini, quæfo, aures veftras ad me inclinare, meque clementer exaudire. Quia veritatis eftis. Difcipuli & Amatores, adjuvate, ut veritatem vobis dicam, omni remota falfitate, quam omninò deteftamini, ut Fratres mei meliùs mihi acquiefcant, & fciant, & intelligant, quia ex veftra fiducia poft Dominum & Matrem ejus femper Virginem MARIAM pravis & iniquis refifto, veftris autem fidelibus auxilium præfto. Vos enim fcitis, quia non libenter ad facrum Ordinem acceffi, & invitus ultra Montes cum Domino Papa Gregorio abii, fed magis invitus cum Domino meo Papa Leone ad veftram fpecialem Ecclefiam redii, in qua utcumque vobis deservivi . Deinde valdè invitus cum multo dolore & gemitu ac plan&u, in throno veftro valdè indignus fum collocatus. , , & gra Hæc ideò dico, quia non ego vos, |