Au.508.

SCHOLI O N.

REgias Antiftitum & quorumvis Ecclefiafti

&orum continent Apoftolorum Canones fiat, non recipietur Epifcopus. Principes enim intronizaverunt eum. Diofcorus autem venit ad Sanctum Marcum,

venientes Clerici induerunt eum fecundò, & itecorum graduum nominationes ac Invefti- rùm confecraverunt. Et ita veniens ad Sanctum Joturas denuò damnat Gregorius juxta trigefimum annem perfecit Collectam. Et electionem & conprimum è vulgaribus Apoftolicum Canonem : fecrationem effe duas Epifcopalis promotionis Si quis Epifcopus fæcularibus Poteftatibus ufus, Ec- effentiales caufas, adeoque uti fine hac, ita & clefiam per ipfos obtineat, deponatur. Et fegregen- fine ifta validè creari non poffe Epifcopum, futur omues qui ei communicant. Quæftio eft, an prà audivimus a Goffredo Abbate Vindocinenfi. hæc Gregorii verba, Nullatenus inter Epifcopos Refpondeo hanc Goffredi doctrinam effe paradoaut Abbates habeatur, ftatuant impofitam illis xam, & fuo loco abundè expugnatam. Porrò manum effe fubftantialiter irritam, ac repeten- memoratum Diofcorum nequiffimi Timothei dam? Partem affirmativam firmare videtur in Ec- Eluri nepotem Theophanes, confobrinum clefiaftica fua hiftoria Sanctus Theophanes, de affirmat Anaftafius, additque de ipfo Liberatus Diofcoro fecundo per Anaftafii Imperatoris no- Ecclefiæ Carthaginenfis Diaconus: Ufque ad il minationem intrufo in Sedem Alexandrinam, lum Diofcorum in divifione erat Alexandrina Ecclehæc fcribens: Diofcoro Epifcopo creato, oppidano-fia. Hoc eft, non folùm in Catholicos, & Eurum multitudo à reliquo Ecclefiæ cætu fegregavit fe, tychianos, fed etiam in plures Eutychianorum dicens; Non fedet Epifcopus, nifi qui, prout fan-factiones lacerata. Hic dolofus Diofcorus todi Apoftolici Canones præfcribunt, fuerit inftitutus. Principis enim Magiftratus eum ad thronum fubvexerant. Igitur ad Sandi Marci Diofcoro profecto, convenientes Clerici veftibus iterùm induerunt &or. dinationis ritum circa eum iteratò perfecerunt. Atque ita ad Sancti Joannis progressus, facram fyna xim peregit. Confonat in Ecclefiaftica hiftoria Anaftafius Bibliothecarius: Cùm Diofcorus manus impofitionem accepiffet, receffere multitudines rufticorum, dicentes; Quia nifi fecundùm quod fan

tam reddidit unius fpiritus Eutychianam. Qua-
re tumultuaria ejus reordinatio nullius eft aucto-
ritatis. Et fanè plurimos Regia nominatione in-
trufos Epifcopos degradavit variis temporibus,
ac pofteà pœnitentes reparavit Apoftolica Sedes,
& tamen nullum umquam legitur reordinaffe.
Interim omnes ad propria fponte deponendam
dignitatem coegit hic nofter Gregorius, alioquin,
hìc
reparationis fpe carituros.

Cap.18.

I

CANON II

,

Co

Tem fi quis Imperatorum, Regum, Ducum, Marchionum
mitum vel quilibet fæcularium Poteftatum aut perfonarum Inve-
ftituram Epifcopatuum vel alicujus Ecclefiafticæ Dignitatis dare præ-
fumpferit, ejufdem fententiæ vinculo fe obftrictum effe fciat. Infuper
etiam nifi refipifcat, & Ecclefiæ propriam libertatem dimittat, Divi-
næ animadverfionis ultionem in hac præfenti vita tam in corpore
quàm in cæteris rebus fuis fentiat ut in adventu Domini fpi-

fuo,

ritus falvus fiat.

SCHOLION.

Antiftitum Inveftituram dimittere adeò no

luit Henricus quartus Imperator, ut quofvis fine ipfa promotos ejiceret, aut certè ipforum poffeffiones invaderet ac dilapidaret. Quam infolentiam & alii exercebant Principes. Etiam Brabantiæ Dux, de quo gravia queritur in fui Coenobii Chronico Rudolphus Abbas Sancti Trudonis. Hinc ergò ipfos degradationis pœna frænandos cenfuit præfens Canon. Porrò de Valciodorenfi Leodienfis Diœcefis Abbate fcribit ejusdem Monafterii Chronicon: Abbas nofter InFol.575 veftituram ab Epifcopo Metenfi accipit. Ab eodem ipfam olim accepit Abbas Trudonopolitanus.

Et Lobienfis in Cameracenfi Dioecefi Abbas ab Epifcopo Leodienfi. Et eruditus Lucas Dacherius nuper publicavit hocce pro Sancti Blafii apud Bafileenfes Abbatia inftrumentum: Controverfiam, quæ agitata eft inter Bafileenfem Ecclefiam Monachos Sandi Blafit, nos Gregorius Presbyter Cardinalis Pontius Cluniacenfis Abbas, vice fungentes Domini Papa Calixti fecundi, per Dei gratiam fic definimus audita utriufque partis caufa. Stalii Archiepifcopi, vel Epifcopi Regni, qui funt Advocati in Abbatiis aliorum Epifcopatuum jure Ecclefiæ fuæ, ex conceffione vel ex tolerantia Sedis Apoftolicæ, electis Abbatibus concessionem per virgam fecerint, Epifcopus quoque Bafileenfis Abbatibus qui in Ecclefia Beati Blafii præponendi funt, poft electionem hoc ipfum faciat. Quod fi Romana Eccle

214

fa cæteris Epifcopis conceffionem per virgam contra
dixerit, fic fe habeat Dominus Epifcopus Bafileenfis,
ficut & cæteri Archiepifcopi, vel Epifcopi, difpo-
fitione Romana Ecclefiæ fe habuerint. Hæc ergò
Abbatum per alienum Epifcopum Inveftitura fie-
bat titulo Advocatia. Alium adhuc ejus titulum

producit laudatum Valciodorenfe Chronicon :
Metenfis Epifcopus erat loci Dominus. Et hanc In-
veftituram dummodò tamen Canonicam ele-
&tionem non læderet, præfenti, qui de Epifco-
pis nullam mentionem facit, Canone nofter Gre-
gorius nec prohibuit nec damnavit.

,

CANON III

Tem fi quis Nortmannorum terras Sancti Petri, videlicet illam partem Firmanæ Marchiæ, quæ nondum pervasa est, & Ducatum Spoletanum, & Campaniam, necnon Maritimas, atque Sabinum & Comitatum Tiburtinum nec non Monafterium Sancti Benedicti Montis Caffini & terras fibi pertinentes, infuper etiam Beneventum invadere vel deprædari præfumpferit, gratiam San&i Petri & introitum Ecclefiæ ei ufque ad fatisfactionem interdicimus. Verumtamen fi quis illorum adversùs habitatores harum terrarum aliquam juftam caufam habuerit, priùs à nobis, vel à Rectoribus, feu Miniftris inibi conftitutis juftitiam requirat. Quæ fi ei denegata fuerit, concedimus ut pro recuperatione fuarum rerum de terra illa accipiat non tamen ultra modum nec more prædonum, fed ut decet Chriftianum, & eum qui fua magis quærit accipere, quàm aliena diripere & qui timet gratiam Dei amittere & maledictio

?

nem Beati Petri incurrere

,

alicujus eorum judicio terminetur atque definiatur.
Epifcopus autem & Princeps regionis ipfius, quibus
eadem res pertinuerit, ad diftringendum, noceat
refiftenti, & adjuvet obedientem. Et Hugonem
Puteacenfem, quòd nulla denegata juftitia priva-
to bello vexaret Ecclefiæ fuæ poffeffiones, ex-
communicavit, & iftud vinculum à fuo Metro-

Ep.17;. queftus olim fuit Magnus Bafilius: Me non inter-polita Daimberto firmari poftulavit Sanctus Ivo

Epifcopus Carnutenfis. Et de Philippo Franco-
rum Rege, quòd fuis fubditis nullam faceret ju-
ftitiam, ideoque Regnum fuum privatis bellis
miferrimè lacerari permitteret, in litteris ad ejus
Archiepifcopos graviffimè queritur nofter Gre-

pellato, præter omnem prætenfam accufationem, immò etiam petitionem, ut quidquam à voluntario, cùm viveret, acciperet, citra ullas etiam violenta exactionis minas, fi non accipiat debitum, ex infperato quibufdam paris audaciæ complicibus adjutus in ædes noftras irruit, mulierculas domus cuftodes per-gorius. Violente exactionis minas pofterior ætas cutiendo attrivit, fores domus effregit, omnia exSpoliavit, alia ipfe fibi fumens, alia quorumlibet rapinæ exponens. Et in Narbonenfi, quam nuper inter Domini Petri de Marca libros publicaL4 C vit Stephanus Baluzius, adversùm privata bella

14.

barbaro vocabulo dixit diffidationem, feu defiduciationem, ipfamque etiam ad privati belli juftitiam requiri fcribit ad Pafchalem fecundum laudatus Ivo. Erat hoftilitatis denuntiatio, fine qua bellum non poffit effe juftum. Inermem Synodo ftatuit Guifredus Archiepifcopus: Sta enim & improvifum invadere eft latrocinium . tuimus inter vos de contentionibus terrarum de deEadem principia fecutus præfens Canon mandat bitoribus ac fidejufforibus, Dei auctoritate & noftra, neminem bello privato vexari, nifi poft acceut nemo ex eis vindi&am fumat, donec ante fui pro- pram à legitima Poteftate fententiam, aut deneprii Epifcopi, & Poteftatis, cujus ditionis fuerit, gatam juftitiam. Hanc barbariem plenè elimina præfentiam veniens, caufam fuam exponat, utri, temporis iniquitas tunc non patiebatur.

Ep.111.

Lib. 2.

P.S.

СА

CANON IV.

Ræterea admonemus omnes

PR

,

qui æternæ damnationis poenas eva

dere & veræ beatitudinis gloriam cupiunt intrare

,

ut à falfis

fibi caveant pœnitentiis. Sicut enim falfum Baptisma non lavat ori-
ginale peccatum, ita post Baptismum falfa pœnitentia non delet ne-
fas commiffum. Ideoque valde neceffarium eft, ut qui fe aliquod
grave crimen commififfe cognofcit, animam fuam prudentibus & Re-
ligiofis viris committat ut per veram pœnitentiam peccatorum fuo-
rum certam confequatur veniam. Hæc eft enim vera poenitentia, ut
poft commiffum alicujus gravioris criminis, utpotè meditati homici-
dii, & fpontè commiffi, feu perjurii pro cupiditate honoris aut pe-
cuniæ facti, vel aliorum his fimilium ita fe unufquifque ad Domi-
num convertat, ut relictis omnibus iniquitatibus fuis, deindè in fru-
Яibus bonæ operationis permaneat
Sic enim Dominus per Prophe-
tam docet: Si converfus fuerit impius ab omnibus iniquitatibus fuis, &
cuftodierit univerfa mandata mea vita vivet & non morietur. In qui-
bus verbis manifeftè datur intelligi, quoniam qui aliena bona diri-
puit, & ea cùm poffit reddere vel emendare noluerit, vel qui arma
contra juftitiam portaverit, aut odium in corde retinet, vel qui hu-
iufmodi negotiationibus aut officiis implicatus fuerit
quæ fine frau-
de, fine falfitate, fine invidia, fine deceptione fratrum exercere
non poffit, nec ad Dominum converfus
nec de perpetratis facino-
ribus veram pœnitentiam facere credendus eft. Undè inter omnia
vos hortamur atque monemus ut in accipiendis pœnitentiis non ad
illos curratis, in quibus nec religiofa vita, nec eft confulendi fcien-
tia, qui animas hominum magis ad interitum quàm ad falutem
ducunt, tefte veritate , quæ ait: Si cæcus cæcum ducat, ambo in
foveam cadunt. Sed ad eos qui religione & Scripturarum doctrina
inftructi viam veritatis & falutis vobis oftendere valeant.

SCHOLI ON.

Deum, quæ omnes iniquitates relinquat, & in bona operationis fructibus permaneat, feu permanere ftudeat. Quam quis non videat effe caftam Dei charitatem? Etiam hodie cunctis neceffaria eft hæc admonitio: Ut in accipiendis poenitentiis eligant & vita & doctrina probatos Sacerdotes. Hoc ipfum inculcant Sanctus Cyprianus, Sanctus Auguftinus, Magnus Gregorius, & alii plures. Et ad hanc quæftionem, An bonum fit nos confiteri peccata noftra viris spiritualibus, in Jure Græco Romano refpondit Petrus magnæ Conftantinopolitanæ Ecclefiæ Chartophylax : Bonum eft ac valde utile, fed non iis qui non expe- Lib. 6. rientes &rudes fint harum rerum, ne quis per alie- f. 397. nam à ratione compassionem & difpenfationem, vel per intempeftivam & imperitam intenfionem pænarum, te contemptorem, aut defidem, aut diffolutum reddat. Itaque fi virum inveneris spiritualem &ex

Ervilis attritionis nullam hìc Pontifex facit memoriam, quòd peccatorem fine fide in Deum, fpe, & charitate, quæ faltem affectu fit fuper omnia, non poffe reponi in Divinam gra. tiam, ufque tunc nemo vel cogitaffet. Necdum nati erant Melchior Canus, aut Henricus Salmaticenfis, de quibus rectè fcribit in eruditis ad Robertum Cardinalem Pullum notis Hugo Mathoud: Conftat attritionem ex folo gehennæ metu conceptam, ut veram Sacramenti partem, nec voce tenus nec fignificato, veteribus & Pullo coetaneis auctoribus innotuiffe, ut meritò Lopez in Inftructorio confcientia fcripferit illius opinionis parentes fuiffe Melchiorem Canum & Henricum quemdam Salmaticenfis Academia Doctorem. Adeò igitur nova eft ifta fubtilitas, ut ejus auctores nuperrimè adhuc ambula-perientem, qui medicinam tibi adhibere possit, abfPart. 5. rent. Et fanè nofter Gregorius veram pœniten-, que verecundia & cum fide confitearis ei, tamquam C.31. tiam difertè affirmat debere effe converfionem ad ipfi Domino, non homini.

6.21.22

Ep.163.

Ο

CANON V.

,

Uoties defun&o Paftore alicujus Ecclefiæ, alius eft ei Canonicè
fubrogandus, inftantia Vifitatoris Epifcopi, qui ei ab Apofto
lica vel Metropolitana Sede directus eft, Clerus, & populus
timore atque gratia Apostolica
remota omni fæculari ambitione, timore
Sedis vel Metropolitani fui confenfu Paftorem fibi fecundùm Deum
eligat. Quòd fi aliqno vitio corruptus aliter agere præfumpferit,
electionis perperam facta omni fructu carebit, & de cætero nullam
electionis poteftatem habebit, electionis verò poteftas omnis in deli-
beratione Sedis Apoftolicæ five Metropolitani fui consistat. Si enim
teste Beato
is ad quem confecratio pertinet, non ritè confecrando,
Leone, gratiam benedictionis amittit, confequenter is, qui ad pra-
vam electionem declinaverit, eligendi potestate privatur.

SCHOL 1 ON.

Acantem Epifcopalem Cathedram

non

cherium. In libro tamen de Paftoribus fcribit Sanctus Auguftinus: Qui à Secundo Tigifitano Epifcopo ac Numidia tune Primate miffi funt Cle- Cap.15. rici, extra congregaverunt ab Ecclefia, ad Clericos per Capitulum aut ejus Vicarium, fed per Carthaginis accedere noluerunt, Vifitatorem pofueVifitatorem Epifcopum regi eft adeò vetuftum runt, à Lucilla recepti funt. Agit de Donatistici fchifmatis exordio, & in fufpenfi Cæciliani fe ut in Magni Gregorii vita Joannes Diaconus adLib. 3. firmet effe antiquiffimum Ecclefiafticæ confuetudinis | dem intrufo Interventore: Ipfum ordinario voordinem, traditum ab Apoftolis, & ad fua ufque cabulo titulat Vifitatorem. Quocirca hæc ejus ad fupra adductam Fortunii Tuburficenfis Epitempora folemniter confervatum. Etenim de Fortunio Tuburficenfi Donatiftarum Epifcopo, & fcopi relationem verba, Quod, fateor, numquam antea prorsùs audieram, non de intrufo Vifitatofua adversùs illum difputatione fcribit ad quofre accipienda funt, fed de fola ejus per Catholi dam ejufdem factionis Epifcopos Sanctus Augucos patrata code. Donatiftæ eodem modo tractaftinus: Narravit Fortunius etiam in ipfa fchifmarunt Sanctum Sylveftrum, aut nefcio quem alium tis novitate Majores fuos, cùm cogitarent culpam Ca Pontificem. Etenim de Romam per ipfos miffis ciliani, ne fchifma fieret, quoquomodo velle fopire, Rupitanis & clanculariis Epifcopis fcribit in lidediffe quendam Interventorem populo fuæ communiobro de unico Baptifmo Sanctus Auguftinus: In Cap.16. nis apud Carthaginem conftituto, antequam MajoriRomana Ecclefia nec damnare quemquam fuo qualinus adversùs Cæcilianum ordinaretur Epifcopus. cumque judicio potuerunt, nec aliquem fuorum velut Hunc ergò Interventorem in fuo Conventiculo à noftris in locum furrogare damnati, contra quem paucissimis dicebat occifum. Volebat adversùs Cæcilianum non temerè proceffum, nec ftatim fuiffe degra Afris partis fuæ primò Interventores adventitios furtim longèque mittebant donec decepta plebecula datum, fed priùs fufpenfum ab Epifcopali officio, & Sedi interim datum Vifitatorem feu Re-quafi proprios Epifcopos ordinarent. Sylveftrum &torem Vicarium, quem Africana Ecclefia paffim vocavit Interventorem feu Intercefforem . Hinc habemus in quinta Carthaginenfi Synodo : Nullt Interceffori licitum fit Cathedram, cui Interceffor datus eft, quibuslibet populorum ftudiis, vel feditionibus retinere, fed dare operam, ut intra anBum eidem Epifcopum provideat. Quod fi neglexe

C. 128.

rit, Interventor alius tribuatur. Et Felici Vificenenfis Catholicæ Ecclefiæ Epifcopo dicenti, Præ Lib. I. fofum, Epifcopum contra me non habeo, in Carthaginenfi Collatione repofuit Victor Taborenenfis Donatiftarum Epifcopus: Proximè recessit, ego

tibi intervenio. Et in Carthaginenfi Bonifacii Archiepifcopi Synodo Petrus Abbas adfeverat fuum Monafterium nec vicinis Epifcopis, nec proximæ Ecclefiæ Interventori umquam fubfuisse, fed femper refpexiffe ad Ecclefiam Carthaginen Tom.6. fem. Exftant hæc fragmenta apud Lucam Da

clandeftinè primùm fufpenderunt, & contra ipfum miferunt clandeftinum ac furtivum Interventorem; exindè etiam clandeftinè & imaginariè degradarunt, & tunc ipfi fuum in nefcio qua rupe latitantem Tenebrionem & Catepifcopum fuperintruferunt. Quod re ipfa non poterant, imaginariè attentarunt. Hunc vifitandi morem omninò refpicit in litteris ad Sanctum Papam Cornelium etiam Sanctus Cyprianus. Nefcio cujus in Africa civitatis Epifcopum Novatum accufat de multis, ejus cum quinque fuis rebellibus Presby teris factiones exponit, ac profequitur: Idem eft Novatus, qui apud nos primum discordiæ & fchif matis incendium feminavit, qui quofdam iftic ex fratribus ab Epifcopo fegregavit. Ipfe eft qui Feliciffimum, Satellitem fuum, Diaconum, nec permitten. te me nec fciente, fua factione & ambitione conftituit. Quinque illi Presbyteri adfirmabant Cy

prianum

Ep.49.

prianum Cathedræ intrufum contra Canones, parabant extrudere, ab ejus communione se separarunt, Novatum illi fuperpofuere Vifitatorem, atque ita ille fuum congerronem FelicifGimum ordinavit Diaconum. Adeò antiquum eft Vifitatoris officium. Eft Apoftolicum Inftitutum. Apud laudatum Lucam Dacherium exTom. 8. ftat Carturcenfis Cleri de Guasberto Electo Deoretum, in quo datum fibi à Dagoberto Bituricenfi Archiepifcopo Vifitatorem appellat vidua-fis viduaretur proprio Patrono, ipfi in cunctis adef te Ecclefie Confolatorem. Valentina Hifpanorum Synodus vocat Ecclefiæ Commendatorem.

ram, utilitatefque Honorato Presbytero committendas
elegimus, quatenus res utilitatefque ejus per eum &
procurari valeant, &modis omnibus cuftodiri. Ip-
fum inftituit Vifitatorem. Et Sancti Andreæ Ab-
bates femper fuiffe Lugdunenfium Archiepifco-
porum in adminiftranda Ecclefia Vicarios, fcri-
bit ad Carolum Magnum Sanctus Ledradus ejuf
dem Sedis Epifcopus, & adjungit: In tantum
erat commiffa illis cura, ut fi Ecclefia Lugdunen- Ep. 1.