Lib. 1. qu. 30. Ecclefiaftica, quæ perturbatior fortaffe fecifti. Man- Eandem Magni Gregorii fententiam Leodien- 351 dem exercebunt Epifcopi, & in omni re dominium exercebunt. Et nemo erit qui eis refiflet, propter metum fegregationis. Et ipfi etiam pietati infulis bunt. Et Divini Canones erunt multorum maloruın authores. Quod eft abfurdum. Utriufque partis rationes adducit, & concludit: Ego autem non babeo quemnam corum fequar. Nam & à pietate trabor , fed ab eo quod fit contra Canones,retrahor. Cupio ergo difcere quid agendum: Ut qui tota vita cupiam effe puer & difcipulus. Canonum Doctor fatetur iftam opinionem adverfari Canonibus, & hæfitat an fit fequenda. Parùm Doctoraliter. Eundem errorem fequi videtur Imperator Joannes Cantacuzenus: Divinum Numen non fequi Epifcoporum à recta ratione alienas affectiones, præcla rè dictum eft à Magno Dionyfio. Addit tamen etiam iftiufmodi fententias effe terribiles, & meritò. Porrò nofter Canon rectè addit: Ab Epifcope fuo. Etenim extra territorium jus dicenti non pa retur impunè. Et hinc Joannis Antiocheni excommunicationem San&tus Cyrillus potuiffet omninò contemnere. Verùm quòd ille Synodi authoritatem fibi adfcriberet, hic cenfuit parendum. Et hinc vides, quòd exempri & Apoftolis cæ Sedi immediatè ac plenè fubjecti Clerici & Monachi Diœcefanorum Epifcoporum fenten tias rectè contemnant. Dioecefanus enim Epifcopus non eft eis Epifcopus: Nullus eis eft Epifcopus nifi Romanus. Canon item rectè addit: Nec officio nec communione privato. Etenim in Decreto, quo Joannem Antiochię Patriar cham, & illi in patrato adversùs Sanctum Cyrillum facinore cooperatos Epifcopos ab officio Epifcopali fufpendit, addidit Ephefina Syncdus: Ab Ecclefiaftica communione alieni fint, nullam babentes facultatem, tanquam ex authoritate Sacerdotali, qua aliquibus vel detrimentum vel adjumentum adferre queant. Et in relatione ad Imperatorem Theodofium: Decrevimus cos tantif per excommunicationi fubjacere, abfurdam corum. temeritatem coercentes. Proindè Epifcopo injecta ab officio aut communione fufpenfio eft capiftrum, quo ille Ecclefiafticas cenfuras nulli poffit auferre vel inferre. Utramque hanc clau. fulam exiftimo additam ab hujus Synodi Epifcopis ad fui defenfionem adversùm Moguntinum latrocinium. Omnes fermè illic fuerant degradati. Præterea Hartuicum Magdeburgi Metropolitam, quòd ex feptimi Gregorii delegatione confecraffet Reginhardum Mindenfem Epifcopum, degradarat in fua etiam Synodo Seguinus Metropolita Colonienfis. Verùm neutra Synodus refpectu damnatorum Epifcopo. rum erat fua Synodus. Deindè, neutra erat Synodus, fed fchifmatica excommunicatorum conjuratio: Conjuratio Henriciana & Guibertina. Hinc utraque ifta claufula abfolvit hujus Synodi Epifcopos, & data in ipfos judicia demonftravit fuiffe attentata convicia. Hunc effe utriufque claufulæ fcopum & fenfum profitetur Venericus Vercellens Epifcopus: Cæterùm prævaricatores Ecclefiaftice legis Epifcopi, qui in Moguntina Synodo funt derofui, & omni Ecclefiaftica dignitate privati, fententiam depoftionis fuæ à Sede Apoftolica prolatam parvipendunt, 352 &fuperbia fpiritu inflati, non folùm vetitum fibi qui etiam velit Sedem Apoftolicam invadere contra officium aufu temerario ufurpant, fed etiam fecundum Canones conceffam Sedi Apoflolica poteftatem conantur eripere, & fibimet eam contra Canones contendunt ufurpare. Ideò frequentibus conventibus pariter & Scriptis firmaverunt fibi hunc fermonem | Guibertum Pontificem ipfius Romanæ Ecclefiæ. Nequam fermones Venericus vocat Synodalia Decreta, quæ tunc afferebant Guiberti factionem non effe veram Ecclefiam, & Moguntinum conventum non fuiffe legitimum Concilium, ab ipfo damnationem non effe timendam. Et iftos inter fermones eft omninò præfens Canon. fed bere Papam, nifi ex parte Jut Gregorit, qui velit | refiftere Henrico Regi, immò Divine ordinationi, nequam, ut non poffit Romana Ecclefia alium balatrocinale Conciliabulum, ideoque inflictam CANON V. Imiliter & pro facrilegio excommunicatos decrevit fancta Synodus non recipiendos abfque folita reconciliatione, & nifi dudum,. quæ facrilegè fibi vendicaverant, reddidiffent. I SCHOLION. Nter calumnias, quas Catholicis Gregorium feptimum obfervantibus Epifcopis impofuit Moguntinum latrocinium, Venericus Vercellenfis Epifcopus ponit & hanc : Seditiofi Epifcopi, utpote violatores Ecclefiafticorum privilegiorum, permiferunt fuarum partium fautores rapere & diripere bona res Ecclefiarum, ut ejufmodi bomines effent fibt promptiores ad omne nefas audendum, quibus ex confuetudine jam quafi in naturam verfa eft dulcedo conjurationum, rapinarum, bomicidiorum. Henricianæ & Guibertinæ factionis facinora Venericus transfcribit in noftros Epifcopos & milites. Quòd enim & Henricus & Guibertus in diripiendis Ecclefiarum bonis fuerint promptiffimi, eft omnibus notum. Quòd & noftri milites eandem artem tunc exercuerint, non eft inficiandum. Verùm quòd noftri Epifcopi ifta permiferint, eft dura calumnia. Hanc ut illi à fe avertant, omnes iftiufmodi raptores excommunicant, & ipforum nullum ante factam refti tutionem præfens Canon permittit abfolvi. Hinc calumniam denuò continent hæc Venerici verba: Otho Oftienfis Epifcopus, hac utique in Synodo, Fol. 71. intulit fe judicare bonum & juftum effe, ut res Ec clefiarum, quas Saxones atque Thuringi ufurpaffent in proprios ufus, reftituerentur fpoliatis Ecclefts atque Monafteriis, quibus fuiffent oblate & confecrata. Hæc fententia cum non placuiffet Epifcopis, utpotè timentibus offendere præfentiam noxiorum , qui pariter convenerant ad roborandas partes conjurationis fuæ, tunc rogabant ipfi, rogabant & alii Principes Saxonia, ut bis atque ejufmodi omiffis, confentiret cum eis ad ea quæ cœpiffent agere. Se quidem conveniffe, ut tractarent, quomodo defendere poffent partes & ftudia fui Gregorii Papa, ejufque anathema circa Regem Henricum renovare, ac populo indicare, quòd excommunicatus fit omnis, & falvus effe non poffit, quifquis Henrico Regiin aliquo communicarit. Tunc ille Otho flexus eft ad voluntatem eorum, & confenfit. Quia vento agitata arundo exftitit. Eft manifefta in Othonem & omnem hanc Synodum calumnia. CANON VI. N eadem Synodo Presbyteris, Diaconibus, Subdiaconibus I juxta Decreta fanctorum Patrum, indicta eft continentia! SCHOLI O N. . perpetua, cuftodivit. Etiam de Geberardo Conftantienfi Epifcopo, uno ex hujus Synodi Patribus, quem in Urbanum fecundum promotus Otho fibi de Difpenfatorias, quibus fua adversùm conju- dit in Germanica Legatione fuccefforem, fcribit Decreta fufpendi ad tem pus juffit per Altmannum Paffavienfem Epifcopum ac fuum in Germania Legatum Gregorius feptimus, litteras fuprà audivimus. Hanc difpenfationem non effe ulteriùs tolerandam Legatus Otho ex caufis cenfuit, ideoque edidit præfentem Canonem. Et ipfum exindè Germania Bertholdus Conftantienfis Ecclefiæ Presbyter; Geberardus Conftantienfis Ecclefie Epifcopus ma- A. 1094. gnam Synodum Conftantię in hebdomada majori ante Pafcha cum Abbatibus &Clericis innumerabilibus, & cum Ducibus & reliquis Alemannię Principibus canonicè celebravit. Ibique multa, que corrigenda erant correxit. Ibi etiam incontinentiam Presbytero 353 byterorum & violentiam Simoniacorum adeò probi- | | probibuerit, fi in ipfo tali facinore pofiti comra fas „ buit, ut etiam populum ab eorum officio fub banno jus miniftrare prefumpfiffent. tum; ad Altare autem accedere pro accendendis cereis vel candelis Monachum, qui nulli eft affinis crimini non exiftimo probiberi oportere, propter Monachalis habitus boneftatem. Agit de Angelico feu majori profefforum Monachorum habitu, ideoque Novitiis non permittit iftum ingreffum. Ita hoc Refponfum rectè interpretatur Theodorus Balfamon. Proindè Altaris candelas longè minùs poffit apud Græcos Laicus accendere. › 72072 Anon innovat antiquam difciplinam, de CA Cap 21. qua Laodicense Concilium: Non oportet Miniftros locum babere in Diaconico, & Dominica vafa contingere. Per Miniftros lucidè intelliguntur Subdiaconi. Nam quomodò Diaconi poffint non habere locum in Diaconico? Et ad ipfos ex univerfali Canone tunc fpectabat populo mini-Longè minùs tangere facra vafa. Apud nos Laftrare facro-fanctum Calicem: Quomodò igitur queant Dominica vafa non tetigiffe? Subdiaconi officium apud Græcos non eft tantæ dignitatis, quantæ apud Latinos. Græci paffim nec Oftiarios, nec Acolythos, nec Exorciftas, fed folos Lectores habent; Minorum Ordinum minifteria fibi paffim exhibent per Subdiaconos . Hinc de ipfis pergit Laodicenfis Synodus: Non oportet Miniftros oftia relinquere. Et ex Canone priori lucet, quòd facra apud Græcos vafa longè minùs potuerint tangi per Laicos. De ipfis Cap 69. ftatuit Trullana Synodus; Nulli omninò liceat, qui fit in Laicorum numero, intra sacri Altaris septa ingredi, nequaquam tamen ab eo prohibita Poteftate & Authoritate Imperiali, quando quidem voluerit Creatori dona offerre, ex antiquiffima confuetudine. Extra hunc oblationis cafum ipfe etiam Imperator nequibat facros Ciborii can cellos ingredi. Et hinc à Nicolao Myftico Patriarcha Conftantinopolitano poftularunt olim quidam Monachi: An oporteat Monachum ad Sacrum Altare ingredi ? Et ille refpondit: Sine manuum quidem impofitione fungi Monachum Le &toris officio, perinde ac fi effet Lector, eft prohibi-perfolvit? De ifto crimine arguit Arianos, tinos Subdiaconi officium eft fublimius, ideoquè ille femper potuit facra vasa tangere: Verùm vacua à Dominico Corpore & Sanguine. Porrò de Laicis ftatuit in fuo Capitulari Herardus Archiepifcopus Turonenfis: De mulieribus & Lai- Cap. 24 cis ut ad Altaria non accedant, &ut Sacramenta panes Sanctorum, exceptis quæ offerunt tangant. Plures funt hujufmodi Canones præfertim de mulieribus. Et tamen etiam his Eucha riftia olim dabatur in manus, Quædam tamen Ecclefiæ jufferunt illam ab iftis accipi per Dominicale linteum. Et San&tus Joannes Chryfoftomus etiam à viris accipi voluit per cochlear. A quibus facra vafa non poterant tangi, tangi noluit ipfum Sacro - Sanctum. Quod etiam Græcorum Laici facra vafa tange re olim non potuerint, lucidè tradit in Oratione adversùm Arianos Sanctus Gregorius Nazianzenus: Quæ vafa minifterio facro deftinata, nec vulgi manibus attrecanda, iniquorum manibus dedidi, nempè vel Nabuzarda Coquorum Principi, vel Balthazaro, qui malè in sanctis poculis perbacchatus eft, atque ideò dignas amentia fua pœnas CANON VII I. Tem ne Laici decimas fibi vendicent in proprietatem, nec etiam Sathana fuggerente, ob onerofam Decimarum mani- Sacerdotes de eorum Ecclefiis pellere, frequenti 3 Regis aures perductum effet, non tulit fideliffimus Catholice fidei propugnator glifcentem confpiratio. nem confurgere, fed in ipfo fuo ortu illam mox exftinxit. Authores enim illius mifis militibus comprehendit, & capita confpirationis partim capitali fupplicio exftinxit, partim verberibus mulctavit, cæteris minùs reis, & fola contagione fœdatis, aliorumque fuafionem fecutis, parcendum decrevit. Fuit is Boleslaus primus. Quòd item Dani, Sclavi, Norvve gi, ac alii Boreales populi Decimas admittere noluerint, ac illam ob rem Adebertus Hamburgenfis Archiepifcopus fummos fuftinuerit labores, fcribunt Adam Bremenfis, Hemboldus Presbyrer, ac Arnoldus Abbas Lubecenfis. Epifcopi cum illis inire debuerunt varia pacta & moderamina, quæ latè exponit idem Arnoldus. De Sancto Canuto Danorum Rege fcribit etiam Saxo Grammaticus. Canutus populares adbuc Sacrorum rudes Decimarum Religioni affuefacere conabatur, IT CANON IX. Tem ut vernum Jejunium in prima hebdomada Quadragefimæ, æsti- SCHOLI O N. Ac Synodo fta menfe feptimo, hyemale autem in decimo celebramus. Hac de re in fua Conftantienfi yeni fani Capitularia habent: Confituimus ut quatuor Η anni tempora ab omnibus cum jejunio obferventur. ad Ecclefiam, bora nona cum Litania ad Miffa tuit etiam Geberardus Conftantienfis Epi- посеп nocentius Papa in fuis Decretalibus mandat. Af-regulam annuatim obfervamus, multoties non folùm in Quadragefima, fed etiam ante Quadragefimam jeju- Quòd longo item tempore Romana Ecclefia ex Apoftolica traditione hujus jejunii obfervantiam de- Romana certè Ecclefia avitum fuum morem ante iftam Synodum non mutavit. Infigniter hoc demonftrat Guido Abbas Micrologus: Gregorius Papa feptimus, cum Apoftolica Sedi præfideret, conftituit ut jejunium, quod dicitur Martii, in prima hebdomada Quadragefimæ omnino celebretur, ficut & Sancti Patres illud inftituisse leguntur . Nam Sandłus Gregorius Papa primus, tam in Sacramentario quàm in Graduali libro, five Antiphonario, officia ejufdemfis annis feciffe legitur. Ibi enim evidentiffimè docetur jejunii adfcripfit prime Quadragefimali hebdomada. Item in libro Comitis Sanctus Hieronymus Lectiones Evangelia de eodem jejunio injunxit eidem hebdomade. Ipfa enim vacans Dominica, quam Sanctus Gregorius in Quadragefima fecundam esse voluit, eviden tiffimè infinuat, quod jejunium Martii nihilominus omni anno ipfam in prima hebdomada præcedere debeat. Non enim eadem Dominica propriè vacans 'diceretur, fi non Sabbatum duodecim Lectionum è vesti gio fubfequeretur, quod proprium cft omnium Dominicarum vacantium, quæ cùm proprio careant officio, ex præcedenti bebdomada inofficiantur. Unde & hæc Dominica, de qua agimus, ex quarta feria præcedenti jejunii Officium mutuavit. Neceffe eft ergò, ut illud illam præcedat, cum non aliundè, nifi ex ejus preceffione eadem Dominica nomen & officium obtineat. Sed & junior Papa Gregorius, fcribens de ordinatione Sancti Bonifacii Archiepifcopi ad Moguntiacenfes,pręcepit ut ordinatio, quæ jejunio Martii adfcribitur, in ingreffu Quadragefimæ cum eodem jejunio femper celebretur. Beatiffimus quoque Papa Leo primus in fermone de jejunio feptimi mensis, vernum in quadragefima, afirvum in Pentecofte, autumnale in feptimo menfe celebrandum esse denuntiavit. Item Beatus Gelafius Papa in Decretalibus fuis conftituit, ut ordinationes Presbyterorum Diaconorum non nifi certis temporibus fiant, quippe in jejunio quarti, & feptimi, decimi menfis,id eft Junii, Septembris, atque De-i cembris, nec non Quadragefimalis jejunii initio, quod procul dubio Martii intelligitur. Videfne ergo, cum apertè idem jejunium cum ordinatione fua primę Quadragefimali hebdomade adfcribatur,cur tam fignanter Quadragefimalis initii jejunium cognominetur? Hoc autem initium Quadragefimæ non à capite jejunii, fed à fubfequenti Dominica eft computandum. Nullum au tem commoveat, quòd tempore Henrici fecundi Imperatoris,duodecim Epifcopi Moguntiæ congregati aliter de boc jejunio ftatuiffe leguntur. Cum enim apud ipfos non modica varietas de bujufmodi jejuniis accideret, quòd antiquam fanctorum Patrum traditionem in hac re minùs attenderent, pro hujufmodi confufione corrigenda hanc fibi regulam propofuerunt, ut deinceps in prima quarta feria Martii, & in fecunda Junii, & in tertia Septembris, omni anno jejunarent. Sed hæc re. gula Apoftolicæ authoritati præjudicare nec poteft nec debet. Præfertim cum evidentissimè Statutis fandłorum Patrum videatur repugnare. Si enim prædicłam eò Quæftio prima eft, An Romana Ecclefia iftum morem nunquam mutarit ac intermiferit? Partem affirmativam fuadent adducta Guidonis verba: Gregorius Papa feptimus, cum Apoftolicæ Sedi præfideret, conftituit ut jejunium, quod dicitur Martii, in prima hebdomada Quadragefimæ omni anno celebretur, ficut & Sandi Patres illud inftituiffe leguntur. Et infra fcribit idem Guido: Gregorius Papa feptimus conflituit ut aftrvale jejunium infra octavam Pentecoftes annuatim celebraretur. Certè Gregorius non tantùm pro Germanica aut Gallicana, fed etiam pro Italica, ac ipfa Romana Ecclefia videtur fanxiffe. Et de hujus præfertim moribus Guido fcripfit. Et ultimum, quod pro Romane Ecclefiæ antiquo more adduxit, teftimonium eft Refcriptum Gregorii fecundi, qui per fuum apud Germanos Apoftolum Sanctum Bonifacium juffit facros Ordines dari in prima feptimana Quadra geli |