Divina mifericordia confidens, poft facræ Scripture |
nominata ne defperaret, fed in Domino peccatores
mifericorditer ad pœnitentiam exspéctante fpem pone-
ret, fex dierumin pane & aqua jejunium in fuorum
remifsionem indixit delictorum. Illa pœnitentiam ta-
lem fuorum refpectu facinorum parùm feu nibil fore
afferente, pænitentiam qualemcumque agere posset,
fibi injungi fuppliciter exoravit. Ille verò diebus po-
fteà tribus, in petitione muliere perseverante
expiationem omnium peccatorum fuorum indixit je-
junium. Proftrata verò illa coram imaginibus Ec-
clefiæ, flens & ejulans, ac preces ad Deum devotè
fundens, pronamque in terra fe profternens, in Cor-
poris Chrifti elevatione exanimis & albiffima eft re-
perta. Nempè ejus contritum cor refpexit Divi-
na clementia, & mortis tormentum ipfi dedit in
plenam fatisfactionem .

in

Lutheranus Scholiaftes pofuit ad marginem: Commentum de muliere pœnitentiam agente. Ref pondeo commentum firmari ab ipfo Apoftolo ad Corinthios fcribente de indignè communicantibus: Ideò inter vos multi infirmi & imbecilles, égo dormiunt multi. Quod fi nosmetipfos dijudicaremus, non utique judicaremur. Dum judicamur autem, à Domino corripimur, ut non cum boc mundo damnemur. Affirmat iftam à Domino inflictam mortem effe Divine clementiæ correptionem, & ita nos à mundi damnatione liberari, fatisface. re pro ifto grandi peccato, & transmitti in vitam æternam. Etiam à Sancto Petro Apoftolo percuffos Ananiam & Sapphiram fuiffe per temporalem mortem tranfmiffos in regnum, fcribit in tertio adversùs Parmenianum libro, ac in

303

dos. Anteà in mortis articulo nec abfolutio nec pœnitentiæ actio poterat iftis impendi: Exindè voluit etiam ipfos perfectè feu cum pleniffima Indulgentia reconciliari. Etiam aliæ caufæ noftros Majores ad fimilem generalem gratiam quandoque permoverunt. Gregorius feptimus in præfenti Decreto adducit hanc Ut Rudolphus Regnum Theutonicum regat & defendat ad veftram fidelitatem, ex parte veftra dono, largior, & concedo omnibus ei fideliter adhærentibus abfolutionem omnium peccatorum. Verùm hanc caufam graviter improbavit olim Clerus Leodienfis Ecclefiæ. Hic, uti & Cameracenfis, adversùs Apoftolicam Sedem pertinaciter defendit Henricum Imperatorem, ideoque ad Robertum Flandriæ Comitem poft dictas de ejus in facro apud Syriam bello geftis laudes fcripfit Pafchalis fecundus: Gratias agimus Prudentiæ tuæ, quod Præceptum noftrum in Cameracenfi Parochia executus es. Robertus in Syria generosè adeò fe geffit, ut exindè etiamnum hodie dicatur Robertus Hierofo lymitanus. Flandriæ Comes femper fuit Prote&tor Cameracenfis Ecclefiæ, ideoque ejus Clerum, quem San&ti Petri gladio non poterat, per Roberti gladium reduci ad obedientiam rogavit Pafchalis: Et Robertus reduxit. Hinc Pafchalis pergit: Id ipfum de Leodienfibus excommunicatis Pfeudo Clericis præcipimus. Juftum enim eft, ut qui femetipfos à Catholica Ecclefia fegregant, per Catholicos ab Ecclefiæ beneficiis fegregentur . Henricum Ex-Imperatorem affirmat effe hæreticorum caput, & tandem concludit: Hoc tibi ac militibus tuis in peccatorum remiffionem, & Apofto

Cap 1. decimo fermone de diverfis Sanctus Auguftinus.lice Sedis familiaritatem præcipimus, ut his labo

Tom. 3.

Cap. 53.

ribus triumphis ad cœleftem Hierufalem, Domino præftante, pervenias. Et ad hæc Leodienfis Clerus refpondit: Hactenus Evangelicis, Apoftolicis,& Propheticis teftimoniis innitebamur, & quod minùs habebat materia, augebat exemplorum copia. Hic verò quid dicam nefcio, quò me vertam non video. Si enim utriufque legis totam bibliothecam

Et ad Lincolnienfem Epifcopum fcripfit olim
Theobaldus Stampenfis: Auguftinus de Sodomitis
in lacu fubmerfis tractans dicit, quòd quidam ex
illis falvati funt per bonam compunctionem & ve
rum cordis gemitum. Quia non folùm fuperba co-
gitationes, fed etiam prave actiones anè vim com-
pundionis fugiunt. Exftat Epiftola apud Lucam
Dacherium. In fexta fententiarum parte Cardi-fi omnes totius bibliotheca veteres expofitores revol
nalis Robertus Pullus eft multò liberalior: Qui
infpiciens antè actam vitam fuam corde conteritur
& humiliatur, is fi pœnam quamlibet pro culpa fibi
oblatam patienter fufcipit, futuram eadem de culpa
effugit. Sic Sodomitas, fic mari rubro fubmerfos,
fic denique in deferto proftratos punivit in præfenti,
ne puniret in æternum. Quam Divinam pietatem
confirmare, quin & ad quofvis extremo per hu-
manam juftitiam fupplicio pro fuis criminibus
punitos extendere videtur in Nahum Prophetæ
commentariis Sanctus Hieronymus. Quidquid
fit, dum per Divinam Juftitiam inflicto, & per
pœnitentem pietatem acceptato cujufcumque
mortis tormento accedit donata per Sancti Pe-
tri Claves Indulgentia, quibufcumque peccatis
eft firma fpes plenæ remiffionis.

Etiam dum ob graffantem peftem, & ab ipfa natum generale mortis periculum Clemens fextus & undecimus Gregorius dederunt generales Indulgentias, à Patrum traditione non recefferunt. Imitati funt Sanctum Cyprianum. Nec enim folis in idololatriam lapfis fecit hic iftam gratiam, fed extendit ad omnes moribun

vam, exemplum hujus Apoftolici Præcepti non inveniam. Solus Hildebrandus Papa ultimam manum Sacris Canonibus impofuit, quem legimus præcepiffe Mathildi Marchioniffe in remiffionem peccatorum fuorum, ut debellaret Henricum Imperatorem. Quòd juftè necne ipfe vel alii fecerint, nulla authoritate difcimus. Hoc folùm dicimus quia non poteft aliquis aliquem indiscretè folvere vel ligare. Multis hoc, rem licèt claram, demonftrat, atque concludit: Hunc morem difcretè ligandi & folvendi hactenus tenebas, & nobis tenendam mandabas, o fancta Mater Romana Ecclefia . Vndè ergò bæc nova authoritas, per quam reis fine confeffione & pœnitentia offertur præteritorum impunitas, & futurorum libertas? Te, o Mater, liberet Deus ab omni malo. Cenfent Henricum

fuiffe à Gregorio feptimo inique degradatum, ideoque ejus expugnationem non esse justam caufam Indulgentia. Addunt Gregorium etiam in modo peccaffe: Utpotè qui peccatoribus fine Sacramentali confeffione ac abfolutione dederit iftam gratiam. Aiunt Pafchalem incedere eadem via, ideoque fimiliter deviare.

Cc 2

Et

304

Et quidem quod dicunt Indulgentiam dari non poffe non confeffis & contritis peccatoribus, eft omninò veriffimum. Neque id fecit aut Gregorius, aut Pafchalis. Exantlandos in iftis bellis labores uterque cenfuit effe fufficientis pœnitentiæ actionem, quæ qualemcumque peccatorem faceret fatisfactioni vicinum, atque ita mediante legitima confeffione & abfolutione mereretur plenam indulgentiam . Et huic largitati fufficientem caufam judicavit effe dandam per ifta bella pacem, turbatæ Ecclefiæ neceffitatem, & hujus expunctionem. Etenim Rex Henricus non tantummodò libertatem, fed & Ecclefiæ caftitatem conculcabat pedibus: Canonicas Antiftitum electiones exfufflabat, invadebat nominationem ac inveftituram, & quafvis Ecclefiæ dignitates palàm vendebat indignis etiam hominibus. Eifdem fordibus fœdabat Rempublicam. Præterea legitimum Papam Gregorium extrudere præfumpferat atque in Sancti Petri thronum intrudere idolum fœdiffimum, fæpè anathematizatum Ravenna Archiepifcopum Guibertum. Non tantùm à Paganis, Saracenis, aut Hæreticis Ecclefia perfecutionem patitur, fed etiam à falfis Fratribus. Infigniter hoc in litteris Ep. 55 ad Sanctum Cornelium demonftrat Sanctus Cyprianus. Et quòd illius ab infidelium injuriis li berandæ neceffitas fit dandis plenis ac generali. bus indulgentiis fufficiens caufa, in Claro-Montano Concilio judicavit omnis Latina Ecclefia:

I multi etiam ante Innocentium tertium Epifco pi gratiam ampliarunt ad manus adjutrices ædificandarum aut reparandarum Ecclefiarum. Item ad reparationes civitatum, aut publicas iftiuf modi neceffitates. Et hæc clementia tandemr fuit obnoxia multis abufibus. Et hinc quafvis quæftuarias Indulgentias meritò profcripfit jam pridem Romana Ecclefia. Nec funt his prefertim noviffimis & corruptis fæculis refumenda. Duodecimi fæculi annus feptuagefimus feptimus fuit placabilis, & illuster multis Divine Mifericordiæ beneficiis. Exftin&tum tum fuit durum & longum fchifma adversùs Alexanrum tertium: Et Imperator Fredericus primus ei eft folemniter Venetiis profeffus obedientiam. Hinc in Dominica Adfcefionis fefto cunctis ibidem fidelibus laudatus Pontifex fecit plenam ac generalem gratiam. Anconitana civitas eidem Pontifici femper manferat fideliffima, longamque & duram à Frederico fuftinuerat obfidionem. Hinc illi Alexander dedit eandem Indulgentiam. Ex aliis item caufis alii Pontifices fuerunt ita liberales,

CAPUT IX.

Et Græca comprobavit. Et Leodienfis Clerus de Exponitur origo varia forma Fubilai.

Amofa eft Bonifacii octavi liberalitas, qui

fæculare Jubilæum inftituit & cun&tis tunc fub cœlo fidelibus, qui fancta Principum Apoftolorum limina vifitarent, & verè contri ti Sacramentalem abfolutionem acciperent, dedit pleniffimam omnium peccatorum Indulgentiam. Secutus eft Majorum veftigia: Antiquorum habet fida relatio, quod accedentibus ad venerabilem Bafilicam Principis Apoftolorum de urbe concef

hoc articulo nunquam dubitavit. Exiftimavic
Henricum non fuiffe degradatione dignum
cum feptimo Gregorio & Urbano fecundo et-
iam fecundum Pafchalem deviaffe ipfum ac ejus
fautores perfequendo, ideoque in difpenfandis
Indulgentiis indifcretè agere, & abuti Apofto-
licis clavibus. An porrò Gregorius cunctis Ru-
dolphi Regnum adjuvantibus, an verò folis pro
ipfo in bello morientibus dederit plenam Indul.
gentiam, ignoro. Certè Pafchalis dedit folis
morientibus. Etenim & his folis, licet facri ad-fæ fint magna remiffiones & Indulgentiæ peccatorum.
versùm Saracenos belli labor effet longè durior,
dedit in Claro-Montana Synodo Urbanus. Et
hanc tunc fuiffe confuetam facri belli gratiam,
fuprà audivimus à fecundo Gelafio. Etiam Ho
norius fecundus, dum Nortmannorum Princi-
pi Rogerio indixit facrum bellum, folis morien.
tibus dedit plenam indulgentiam. Eugenius ter-
tius fecit primus hanc largiorem gratiam: Om-
nibus, qui facrum contra Saracenos bellum inco-
perint ac perfecerint, licèt in ipfo non moriantur,
omnium peccatorum, que corde contrito fuerint
confeffi, & ab ipfis abfoluti, dedit plenam Indul-
gentiam.

Pofteriores Pontifices fuerunt longè liberaliores. Etenim non folis in Syriam proficifcentibus, fed cunctis ad facrorum militum fuftentationem contribuentibus dederunt plenas Indulgentias. Largam, quam quifque juxta fuas vires faceret eleemofynam, judicarunt effe tantæ vir. tutis apud Divinam clementiam, ut peccato. rem redderet fatisfactioni proximum. Procefferunt juxta vigentem tunc Theologiam de redimendis pœnitentiis. Et hinc alii Pontifices, ac

Has omnes confirmat, ipfas fingulariter extendit ad faciendum in quovis fæculari anno acceffum, & concedit non tantùm plenam aut pleniorem, fed omnium peccatorum pleniffimam veniam, atque adjungit: Statuentes, ut qui voluerint hujufmodi Indulgentiæ à nobis concessæ fieri participes, fi fuerint Romant, ad minus triginta diebus continuis, feu interpolatis, & faltem femel in die; fi verò peregrini fuerint, aut forenfes, fimili modo quindecim diebus ad Bafilicas eafdem accedant. Unufquifque tamen plus merebitur, & Indulgentiam efficacius confequetur, qui Bafilicas ipfas ampliùs devotius frequentabit. Hanc toties ex vera pietate repetitain frequentationem cenfuit effe poenitentiam fatisfactioni proximam. Romanos ad triginta, peregrinos ad folos quindecim vifitationis dies adftrinxit : Quod nempè laboriofa ad urbem peregrinatio fit in fatisfactionis partem computanda. Ex eodem principio proce dunt hæc verba: Unufquifque plus merebitur, &c. Etenim amplior ac devotior frequentatio pœnitentem reddit fatisfactioni viciniorem. Ejus varietas facit Indulgentiam effe plenam, pleniorem

ple

pleniffimam. Gloffator exponit: Quomodo ifta
compatiuntur, Plenam, largiorem, & plenissimam?
Dico Papam interpretatum fuisse in Confiftorio, me
præfente, banc Indulgentiam adeò plenam, prout
Clavium poteftas fe extendit. Quod intelligo, prout
verba patiuntur.

૩૦૬

nus Jubilæus per Papam Clementem ordinatus & conftitutus in urbe Roma, tanquam loco dignissimo, in quo, ut ait Beatus Gregorius, ultra fex millia corporum Sanctorum in quolibet die anni requiefcunt, prout in prologo dici Jubilæi Clemens afferit. Prædicto igitur anno Jubilæo inftituto & publicato per totam Chriftianitatem, innumerabilis populus utriufque fexus turmatim Romam perrexit pro prædictis Indulgentiis impetrandis. Cujus tanta fuit multitu do, ficut quidam fide dignus ex peregrinantibus narravit, ut quotidiè infra dictum annum ad 5000.

computarentur. Roma requiefcens tanta Sancto-
rum multitudo pro cunctis peregrinantium ac
etiam incolarum peccatis omninò potenter inter-
cedit apud Dominum, atque ita Jubilæi Indul
gentiam facit validam & ratam .

Communis fententia exiftimat, quod iftarum vocum primus author Bonifacius totius injuncta pœnitentiæ per plenam, totius quæ per Canones injungi poterat poenæ gratiam per pleniorem, per pleniffimam Indulgentiam intellexerit remiffionem totius fatisfactionis, quæ à Divina jufti-peregrinorum intrantes & exeuntes urbem Roma tia poffet exigi. Et hoc Bonifacii opus laudat Rothomagenfe à Philippo Labbæo publicatum A. 1300. Chronicon: Papa Bonifacius conceffit boc anno vifitantibus limina Apoftolorum Petri & Pauli Romæ peccatorum Indulgentiam generalem ftatuens & concedens Indulgentiam confimilem ipsa limina vifitantibus quolibet anno centefimo. Et ita fuit concurfus maximus populorum. Et Nicolaus Trivettus: Papa Bonifacius indultum faciens omnibus verè pœnitentibus & confeffis, qui per anni bujus fpatium, ac per quemlibet annum centefimum futurum, Romam ad Beatorum Apoftolorum Petri & Pauli Bafi licas voto peregrinationis humiliter accefferint & devote, cunctorum fuorum conceffit Indulgentiam pec

catorum.

,

Bonifacii liberalitatem auxit Clemens fextus. Jubilæi Indulgentiam dedit quovis anno quinquagefimo. Et adjungit: Si etiam qui pro ea Indulgentia confequenda ad Romanas Sanctorum Apo. ftolorum Bafilicas & Ecclefias accedent, poft iter arreptum legitimè impediti, quominùs ad urbem illo anno valeant pervenire, aut in via vel dierum prætaxato numero non completo, in dicla urbe decefferint, verè pœnitentes & confeffi, eandem Indulgentiam confequantur. Hujus liberalitatis duplex fuit caufa. Primò, quia Judaicum Jubilæum non quovis centefimo, fed quovis quinquagefimo anno fuerat factum: Et ipfum fuerat imago Jubilei Chriftiani. Secundò, quia è natis intra unius fæculi curfum hominibus plurimi nec ejus exordium videant nec finem, ideoque ab ifta Divina gratia fint penitus alieni. Hujus gratiæ originem .300. exponit Magnum Belgii Chronicon Primo an

no Papa Clementis Beata Birgitta revelatum fibi per
vifionem à Deo dixit, ut Papa Avenione Romam re-
deat, quo fe & univerfalem Ecclefiam reformet

Liberalitatem denuò auxit Urbanus fextus. Scribit enim Thomas Walfinghamenfis: Dominus Papa Urbanus confiderans vires bominum & ætates imminutas, conftituit Jubilæum fieri, qui inciperet à Natali fequenti, & in æternum pofteà femper revolutus triginta tribus annis, cuncis ChriAicolis volveretur, indicans videlicet annos ætatis plenitudinis Chrifti myfticos & idoneos ad renovandum Jubilæum. Et in libris de Clementini schifmatis origine Theodoricus à Niem : Urbanus ultiLib. I. mo anno Pontificatus annum Jubilæi abbreviavit, cap. 68. fcilicet ad fingulos triginta tres annos, & conflituit quod tunc anno Domini millefimo trecentefimo o&togeftmo octavo in fefto Natalis Domini inciperet annus Jubileus in urbe, & duraret per annum inclufivè. Prout factum fuit. Sed ipfe Urbanus illum non vidit: Quia priùs ab hac luce migravit. Et innumerabiles peregrini toto illo anno, poftquam incœpit Jubilæus præfertim de Alemannia, Hungaria, Polonia, Bohemia, Anglia, & altis Regnis ac Provinciis, quæ fuerunt de obedientia Urbani Urbem venerunt: Undè & maxima offertoria Ecclefiis & Bafilicis urbis per vifitatores data fuerunt, fed refiduum & major pars ad manus Bonifacit noni, & quorundam aliorum devenit. Et Magnum Belgii Chronicon hæc omnia confirmat, etiam adductam à Thoma Walfinghamenfi, quæ Urbanum movit, rationem. Et adjungit de proximo Urbani fucceffore Bonifacio nono : Anno Pontificatus Bonifacit primo, juxta ordinatio- F. 300, nem Domini Urbani Pape fexti, & ex hujus approbatione, plurimi qui obedientiam Bonifacio præftabant, pro indulgentiis anni Jubilæi confequendis de univerfis mundi partibus ad Urbem Romanam confluxerunt. Ille verò qui de Regno Franciæ erant, &alit ejus obedientiam repudiantes, boc anno pro bujufmodi Indulgentiis Romam non venerunt, fed

ad

annum Jubilæum indicat. Sed Papa Romam ve-
nire non maturavit. Annum tamen Jubilæum, ma-
ximè ad inftantiam Romanorum, de centefimo anno
ad quinquagefimum reduxit. Et inter Ecclefias pro
confequendis Indulgentiis anni Jubilæi vifitandas
connumeravit Ecclefiam Lateranenfem, concedens
ut ii, qui poft iter arreptum in ipfo anno Jubilæole-juxta primam ordinationem Clementis fexti, anno
gitimè impedirentur, quominùs ad urbem Romanam
pervenirent, feu etiam qui numero dierum in ipfis
Indulgentiis confequendis adfcripto necdum expleto
decederent, dummodò verè pœniterent, Indulgen
tias ipfas confequerentur. Bonifacius folam Vati
canam, Clemens infuper Lateranenfem Bafili-
cam juffit visitari. Duplici hac pietate cenfuit
pœnitentes fieri fatisfactioni viciniores. Adjun-
git idem Belgii Chronicon: Anno fequenti, fci-
Licet millefimo trecentefimo quinquagefimo, fuit an

Domini millefimo quadringentefimo, in maxima mul-
titudine pro eifdem Indulgentiis obtinendis Romam
venientes limina Sanctorum vifitabant. Graffaba-
tur tunc fchifma Clementinum, & Clementis
fucceffor Petrus de Luna fedebat Avenione, fe
oftentans Benedictum decimum tertium. Hinc
Gallia nec Urbanum nec Bonifacium pro le-
gitimis Pontificibus
gitimis Pontificibus, fed habebat pro intrufis
Idolis, ideoque & ab ipfis alteratum Jubi-
læi tempus refutabat. Et quidem poft Con-

306

ftantienfe Concilium & exftinctum fchifma etiam Romana Ecclefia abjecit iftam Urbani novitatem, rediitque ad Decretum Clementis. Et ita fuit ufque ad Paulum fecundum, qui Jubilæi Indulgentias effe voluit quovis anno yigefimo quinto. Et ita etiamnum vivimus.

Laudatum Belgii Chronicon addit de nono Bonifacio: Poftquam annus Jubilæus juxta conftitutionem Urbani & approbationem iftius Bonifacij tranfiit, Dominus Bonifacius unum annum fub an ni Jubilæi urbis Rome Indulgentiarum forma Colonienfi civitati conceffit, ita ut venientes Coloniam, vel ibidem babitantes, ifto anno mediante vifitantes certas Ecclefias ad boc directas cum oblationibus fuis, poffent confequi Indulgentias, quæ vifitantibus urbem Romanam in anno Jubileo conceffa erant videlicet pleniffimam remissionem omnium peccatorum. Quo anno elapfo, fumilis annus ab sodem Bonifacio fub eadem forma conceffus eft civitati Magdenburgenfi. Et ad utramque banc cipitatem miffus eft Collector Papa, qui certam partem recepit oblationum, Deindè Indulgentias fimiles conceffit vifitantibus alias nonnullas civitates Germania ad certos menfes. Unde in Mifnia & Praga ex hujufmodi concessione concursus magnus populorum fuit. Deindè idem conceffit multis locis Alemanniæ, ut vifitantes certas iftorum locorum Ecclefias confequerentur Indulgentias fimiles, quæ frant quondam conceffe tali vel tali loco, feu tali vel tali Ecclefiæ, quæ in ipfo privilegio conceffionis exprimebantur. De quibus locis vel Ecclefiis fama vulgaris erat, quòd ea vel eas vifitantibus conceffa plim effent à Sede Apoftolica Indulgentia pleniffime. Prædicte verò Indulgentia non folùm concedeban tur in locis infignibus, fed in villis etiam non mu ratis, & in Monafteriis vel Ecclefiis fitis in campis. Et in omnibus privilegiis conceffionum prædictarum ponebatur claufula: Porrigentibus manus adjutrices. Ita ut bujufmodi Indulgentias, nifi qui ipfis focis vel Ecclefiis manum porrigeret adjutricem, nemo confequi videretur. Undè quidam hujufmodi conceffiones non magni faciebant, ut quas lucro magis, quàm ex zelo inftitutas à Papa fufpica bantur.

licèt ob legitimum impedimentum non pertin gerent, ejus iter ingredientibus, nonus Boni facius dedit etiam domi remanentibus, dummodò donarent itineris impenfas. Et ad harum partem recipiendam mifit Quæftores, at poft lapfum Jubilæi annum. Et cuivis Regno aut Provinciæ deputavit fuam civitatem. Et iftud ipfum fecerunt Succeffores. Etiam cum excef fu. A Conftantienfi Synodo damnatos Joannis vigefimi tertii exceffus fuprà audivimus. Notanda funt Synodi yerba; Chrifti fideles feducendo. Sunt defumpta ex Sancto Cypriano. Quòd enim illegitimè profufa Indulgentia fit Pœnitentium feductio, laudatus Pater conftanter ac frequenter adfirmat.

Et hinc inter abufus, quos in Romana Ecclefia corrigendos juffit laudata Synodus, fuit & hic: De Indulgentiis. Et ibidem promotus Martinus quintus eft fideliter ac infigniter exfer cutus, A nono Bonifacio cœptam, quæ Jubilæi Indulgentias proximo anno extendebat ad Regna & Provincias, gratiam continuavit, verùm cum fumma caftitate & moderamine. Etiam de illius fucceffore Nicolao quinto feribit Ma gnum Belgii Chronicon: Anno Domini millefimo quadringentefimo quinquagefimo fuit annus Jubilæus Roma, & magnus populus ex omni natione perrexit Romam pro Indulgentiis. Reverà celeber rimum fuit iftud Jubilæum. Etenim ad ipfum Thomas Palæologus, Peloponnefi Defpotes, Conftantini Palæologi Imperatoris, à Conftan tinapolitanæ urbis expugnatoribus Turcis nuperrimè occifi, germanus frater, Sancti An. dreæ Apoftoli caput detulerat, & ipfum folemniffimè Pontifex in proceffione circumtulerat, Omnem folemnitatem accuratè defcribit Pius fecundus in octavo libro rerum memorabilium fui temporis. Pergit Belgii Chronicon: Anno fequenti Dominus Nicolaus Papa ad inftantiam illuftris Ducis Burgundiæ Philippi fub anni Jubilæi urbis Roma Indulgentiarum forma conceffit oppido Mechlinienfi, ita ut venientes Mechliniam, vel ibidem habitantes, fi illo anno durante certas Ecclefias ad hoc directas cum oblationibus fuis vifitarent, confequi Indulgentias omnium peccatorum poffent. Eodem anno Reverendiffimus in Chrifto Pater, Dominus Nicolaus de Cufa, tituli Sandi Petri ad Vincula Presbyter Cardinalis, per Alemanniam Legatus, ad fuæ Ļegationis terminos fuit bonorificè fufceptus. Omnibus ergò, qui in fua Legationis terminis habitabant, verè contrisis confeffis, qui ad certas in diverfis Alemanniæ

unum annum

Eandem gratiam habuerunt Leodienfis civitas, & Cameracenfis. Addit Erfordienfis de € 135 Thuringie Lantgraviis historia: Anno millefimo trecentefimo nonagefimo tertio, in octava Pafcha inchoatus eft annus Jubilæus in civitate Mifnenfi, ad preces Domini Wilhelmi Marchionis Mif nenfis, & duravit fub omni modo, fub pleniffima remiffione omnium peccatorum & pœnarum, ficut in Roma tempore fuo, ufque ad feftum San-partibus Ecclefias, de confilio fuo & loci Epifcopo di Andrea Apoftoli, Etiam Theodoricus à Niem fcribit: Bonifacius ad diverfa Regna mifit Quæfores, vendendo Jubilæet Indulgentiam offerentibus tantùm, quantùm essent expensuri in via, fi proptereà ivissent ad urbem. Addit plura, quæ fa, tius eft filentio tegere. Nolim omittere hæc de Quæftoribus verba: Omnia peccata etiam fine pœpitentia confitentibus relaxarunt. Fuit Quæftorum exceffus, ideoque illum Joannes Launoius iniquè traducit in ipfum Bonifacium. Octavus ergò Bonifacius Jubilæi Indulgentias folis Romam pervenientibus, Clemens fextus cunctis

rum ac Prælatorum ordinatas, certam pecuniæ fummam juxta bonorum fuorum facultatem voluntariè in pios illius Patria ufus mox convertendam contribuerent, conceffit Jubilæum, id eft, plenam omnium peccatorum remiffionem, non autem à pœna & culpa abfolutionem. Quia, ut ipfe in Synodo Provinciali nobis audientibus Magdeburgi per ipfum celebrata dicebat, Sedes Apoftolica sub bis verbis, pœna & culpa, Indulgentias numquam dare confuevit, fed bene omnium peccatorum remissio

nem.

A

Et idem Cardinalis adjecit: Si quis pro ung fimpli

diem fint cruciandi in Purgatorio, poffit demonftrari authenticis documentis. Quartò difcimus, quòd Nicolai quinti tempore Jubilæi Indulgentia necdum ad omnes civitates, oppida, & pagos extenderetur fequenti anno, fed dumtaxat ad unam Regni aut Provinciæ civitatem. Et quidem ob preces Regias, ac de fingulari gratia.

Hanc generalem extenfionem primus feciffe, aç femper faciendam fanxiffe videtur Paulus fecundus. Etiam ipfe ad dandas quibufcumque Ecclefiis, Monafteriis, Sodalitatibus, & Confraternitatibus ampliffimas Indulgentias cœpit facillimus effe ac largiffimus. Et quoniam pœnitentialem difciplinam non parum per hæc lædi videbat, largitatem fuam eft pofteà infigniter moderatus. Ejus conftitutio exftat in Extravagantibus communibus ad titulum de Pœnitentiis ac Remiffionibus. Eadem liberalitas fecit Jubilæum annum negligi, Etenim multi patriis In

fimplici peccato mortali feptennem ageret pæniten-|
tiam juxta Canonum Decreta, in forma per Bar-
tholomæum defcripta, & pro duplici peccato mortali,
ut eft adulterium & fimilia, quatuordecim annis
juxta præmiffa pœniteret, nullam & tunc poft hanc
vitam fubiturum pœnam. St autem prædicam non
ageret pœnitentiam, quod tunc in præfenti vita
non perficeret, id poftmodùm in Purgatorio ufque
ad ultimum quadrantem debere perfolvi, Quia verò
multis obnoxius criminibus talem pro peccatis mor-
salibus agere pœnitentiam vix poffet, idcircò dice-
bat dari Indulgentias, ut vel fic de thefauris Ec-
clefia fuppleat, quod pro digna fatisfactione fibi
fentit deeffe, Valde ergò eft utile bomini Chriftiano
tales Indulgentias promereri libenter, quibus pur-
gata anima poft vitam banç mortalem possit fine ma-
cula vultui Divinæ gloriæ in cœlo præfentari. Ut
autem omnem Clerum & devatum populum fuæ Le-
gationis redderet aptum ad hujufmodi Indulgentias
promerendas, certos Confeffores in civitatibus con-
Aituit, qui fine pecunia, auctoritate Sedis Apoftoli-dulgentiis contenti neglexerunt Romam accede-
cæ, etiam in cafibus reservatis confitentes abfolve-
rent, dicens non effe abfolutos, nec Jubilæi gratiam
promereri, qui fuis Confefforibus contra mandatum
dare quidquam præfumerent; Quibus tamen in suo
difceffu plenam laboris mercedem ex præmissis ciftis
dari mandavit. Ipfe etiam ab omni munere manus
fuas puras fervavit, quod tamen terræ Magnates
& alit divites copiosè offerebant, efculentis & po-
culentis, fine quibus vita præfens tranfigi non po-
zeft, dumtaxat exceptis. Quæ omnia eifdem ver-
bis habes apud Joannem Buschium in Chronico
Capituli Windeshemensis.

re. Hinc Pauli Succeffor Xiftus quartus anno
Jubilæo fufpendit omnes Indulgentias datas ex-
tra almam urbem: Etiam datas per modum Jubi-
læi. Et ita ufque hodie fervatur. Quæ tamen
fufpenfio non habet locum in Indulgentiis pro de-
functis. Xiftus difertè loquitur de folis vivorum
Indulgentiis. Porrò quidam exiftimant datas ad
Jubilæi modum Indulgentias effe Inftitutum no-
ni Bonifacii. Labuntur. Gratia eft antiquior.
Etenim quòd Clemens fextus Bafileenfi, in quo
Frater Thomas Argentinenfis fuit electus in
Priorem Generalem Fratrum Auguftinenfium

Et ex ipfis habemus varia. Primò, quòd In-generali Capitulo dederit plenas in Jubilæi fardulgentia non donet abfolutionem à culpa & poena, fed à fola poft culpæ remiffionem reftante, & per ipfam de æterna in temporalem com. mutata pœna. Culpa remiffio fieri debet per Sacramentum Sacerdotalis Reconciliationis. Cardinalis Cufanus improbavit Bonifacii noni Quæ ftores, qui Indulgentiis adfcribebant etiam remiffionem culpæ. Secundò habemus, quòd pro unico adulterio agenda fit feprem annorum pœnitentia, & quòd hæc ad plenam fatisfactionem omninò fufficiat. Quod pofterius an verum fit, ignoro. Etenim primitiva ufque ad Zephyrinum Pontificem Ecclefia unicum etiam adulterium coegit ad perpetuam totius vitæ in cinere & facco pœnitentiam, & neque tunc abfolutionem dedit, fed fedenti ad Patris dexteram fummo Pontifici noftro refervavit, ac remifit judicandum. Et Magni Bafilii ad Sanctum Amphilochium fcripta mollior difciplina unicum adulterium fubjicit pœnitentiæ quindecim an norum. Cardinalis tamen Cufanus locutus eft ex decimo nono Ancyrano Canone. Quin & fexagefimus nonus Eliberinus Canon iftud crimen cogit ad poenitentiam folius quinquennii. Et hinc tertio difces, quid in Apoftolicis Diplomatibus fit mille, centum, aut quinquaginta annorum Indulgentia. Eft remiffio agenda per tot annos pœnitentiæ. Quòd enim quidam horrendis & multis criminibus circumducti peccatores ad tot ac plurium annorum pœnitentiam obligentur, ac ufque ad extremi judicii

ma Indulgentias, teftatur gravis Scriptor Alber-
tus Argentinenfis. Factum id eft anno quinqua
gefimo primo quarti decimi fæculi: Proximo
anno poft Romanum Jubilæum. Videtur Cle-
mens hoc in iftud Capitulum extendiffe, atque
ita extenfio ifta nono Bonifacio etiam effe an
tiquior. Pofteriores Pontifices plenæ Indulgen-
tiæ gratiam jam pridem dant omnibus etiam
Provincialibus Fratrum Mendicantium Capitu-
lis. Quinimmò de Erfordienfi Patrum Prædi-
catorum Capitulo fcribit Erfordienfis Lantgra-
viorum Thuringie historia; Anno millefimo trecen-
tefimo nonagefimo fexto Fratres Prædicatores in Er
fordia celebrarunt Capitulum Provinciale cum anno
Jubilæo, abfolventes advenientes contritos & con-
feffos ibidem, authoritate Dei & Apoftolica à pœna
& à culpa. A culpa per Sacramentalem recon-
ciliationem, à poena per Papalem Indulgentiam.
Et hæc gratia non caret fundamentis. Ifta
enim Capitula funt quafi quædam Synodi. Et
has fpiritualibus gratiis foveri eft antiquiffima
Patrum confuetudo. Hinc de Martino quinto
Pontifice fcribit Magnum Belgii Chronicon:
Martinus Papa dedit gratiam Jubilæi femel in vi-
ta, & femel in morte omnibus iis, qui Conftantienfi
Concilio interfuerunt, dummodo feriam unam in beb-
domada per feptimanam jejunarent. Laboriofum
fuerat Conftantienfe Concilium: Hinc iftos la-
bores cum dicto jejunio fufficientes credidit Pon
tifex, qui pœnitentem facerent fatisfactioni pro
ximum. Ab eodem Concilio Ecclefia accepit

fum

C. 138.