tatis opera effe fancta, Deo grata, utilia ad
vitam æternam, immò & neceffaria. Verùm
negant meritoria iftius vitæ, aut pro peccato-
rum pœnis vel culpis apud Deum fatisfactoria,
Utramque iftam dignitatem adfcribunt folis
Chrifti Domini operibus, noftra quævis bona
opera garriunt effe dumtaxat conditiones, per
quas Dominicum meritum & fatisfactio nobis
applicentur. Audi infignem ignorantiam aut
calumniam Philippi Melanchtonis in apolo-
gia Auguftanæ confeffionis circa articulum de
Confeffione & Satisfactione: Fatentur adverfa
rii, quòd fatisfacliones profint ad remiffionem cul-
pe, verùm fingunt fatisfactiones prodeffe ad redi-
mendas pœnas, feu Purgatorii, feu alias. Gar
rit inania. Etenim fatisfactiones non tantùm
ad pœnarum, fed etiam ad culparum remiffio-
nem effe non rafum, non fcalptum, non adul-
terum nummum, conftanter cum Tertulliano
profeffa femper fuit omnis fub cælo Ecclefia .
Iftorum blateronum errorem omninò olet, ac
præ fe fert adductus articulus: Hic omninò di-
gnus fuit aboleri atque circumfcribi.

ipfum argumentum, quod olim Indulgentiis objecit etiam Montanifta Tertullianus. Si quis authenticus Ecclefiæ Doctor aculeatos ejus dentes tunc repreffiffet, de Ecclefiæ thefauro non cogeremur hodie & contra hæreticos, & contra Catholicos difceptare.

Dominus Cardinalis Magni Leonis doctrinam reveretur & admittit, additque Calvinum in Ecclefiam vomere calumnias. Hæc eft prima: Non docemus Martyres morte fua plus Deo præftitiffe, quàm fibi opus effet abfolutè, fed quàm fibi opus effet ad fatisfactionem pro reatu pane temporalis. Quod quidem adeò verum eft, ut cœcus fit oporteat, qui id non videat. Hæc eft fecunda calumnia: Quod Calvinus addit nos dicere Sanctos plus effe meritos apud Deum, quam fibi neceffe effet, & meritorum largitatem ita illis fuperfuiffe, ut in alios redundaret, non agnofcimus ut noftra Placita, fed ut ipfius commenta. Nos enim, ut concedimus fatisfactiones multis fuperfuiffe, ita negamus fuperfuisse merita, vel ipfa merita in alios redundare. Verùm Calvinus non de folo æternæ vitæ, fed etiam de fatisfactionis meriSecundus articulus habet plus difficultatis. to loquitur: Etiam hoc vult nulli Sancto fuEtenim in primo de Indulgentiis libro feribit| perabundaffe. Et quidem hæc eft alia ad intiDominus Cardinalis Robertus Bellarminus: ma humanæ per Chriftum Dominum fatisfactioCap. 4. Damnavit Pius quintus multos articulos quorun- nis Arcana fpectans quæftio: Et utroque fidelis dam Lovanienfium, quorum unus erat folius Chri- mentis aperto oculo poffit quis palpitare hic, fi fatisfactionibus remitti pœnam temporalem & non videre ejus abyffum. Quidquid de ipfa Sanctorum autem paffionibus offerri Deo ut Deus fit, hic quæritur, An fuperfluæ, fi quidem illarum intuitu applicet nobis merita Chrifti. Addit fint, Sanctorum fatisfactiones cum Chrifti Doiftam opinionem repugnare Conftitutioni Cle- mini fatisfactionibus in Ecclefiæ thefauro mimentis fexti, Conftitutioni Leonis decimi dafceantur, & ambæ per Ecclefiæ claves nobis mnantis Martini Lutheri articulos, & communi communicentur in reftantium pro remiffis pecfenfui Theologorum; Cenfet non tantùm Chricatis pœnarum redemptionem, pretium, ac fafto Domino, fed etiam multis aliis Sanctis fuif- tisfactionem? Et ad hanc quæftionem hæret ipfe fe fuperflua fatisfactionum merita, ex ambo- etiam Dominus Cardinalis. Etenim ad hoc bus confici thefaurum, ambo fimul nobis appliargumentum: Satisfactio Chrifli eft infinita, non cari in pretium, redemptionem, ac fatisfactioigitur opus eft ut adjungantur fatisfactiones ex paffionem reftantium à remiflis peccatis temporalium nibus Sanctorum: Ad hoc, inquam, argumenpœnarum. At hunc fenfum, uti fœdum ertum refpondet: Non eft quidem opus, ut adjunrorem, Catholicæ Ecclefiæ improperat in quar- gantur Sanctorum passiones passionibus Chrifti, quafi Cap. to Inftitutionum libro Joannes Calvinus: Marbe per fe non fufficiant, fed adjunguntur tamen, tyres plus morte fua præftitiffe Deo, quàm fibi opus quia æquum eft ut paffiones ille coram Deo non fint effet, tantamque illis meritorum largitatem fuper- inanes, præfertim cùm id fit tum gloriofum Chri fuiffe, que in alios redundaret. Ne igitur fuperfto, à quo manat omne bonum San&orum tum vacaneum fit tantum bonum commifceri corum fanguinem fanguini Chrifti, & ex utroque thefaurum Ecclefiæ confi ad remissionem & fatisfactionem peccatorum. Atque ita accipiendum, quod ait Paulus Coloffenfibus Suppleo in corpore meo ea quæ defunt paffionum Chrifti pro corpore ejus quod

eft Ecclefia. Hunc affirmat effe fenfum Papifta-
rum. Affirmat ipfum adverfari antiquo per cun-
&tos unanimiter Patres præfertim per Sanctum
Leonem Papam prædicato Dogmati: Quam-
vis multorum Sanctorum in confpe&u Domini pre-
tiofa mors fuerit, nullius tamen infontis occifio fuit
propitiatio mundi. Accepere jufii, non dedere co-
Tonas. Et de fortitudine fidelium nata funt exem-
pla patientiæ, non dona juftitiæ. Singulares quip-
pè illorum mortes fuerunt, nec alterius quifquam
debitum fuo fine perfolvit, cum unus exftiterit Do-
minus Chriftus, in quo omnes crucifixi, omnes mor-
tui, omnes fepulti, omnes funt refufcitati. Eft iftud

ipfis etiam Sanctis perhonorificum. Quomodo autem concurrant in hac applicatione fatisfactiones Chrifti cum passionibus Sanciorum, id eft, An applicetur pars una fatisfactionis ex paffionibus Chrifti, pars alia ex paffionibus Sanctorum, an verò integra fatisfactio accipiatur semper ex passionibus Chrifti, & ad fatisfactionis cumulum fuperaddantur passiones San&orum, non videtur nimis curiosè investigandum. Illud videtur certum, paffiones Chrifti, quæ funt infiniti pretii, per Indulgentias applicari finito modo, & ideò aliquid reverà fuperaddi, cùm passiones SanElorum illis adjunguntur .

Eft congrua refponfio. Etenim certum eft Sanctorum paffiones non effe inanes. Quifquis ipfas ab Ecclefiæ thefauro excludere, aut fructu privare attentarit, lucidè impinget in laudatas Clementis fexti ac Leonis decimi conftitutiones, nec non in Symboli articulum, quo profitemur fanctorum Communionem. Et quidem quo

quomodo Capitis & corporis fatisfactiones in Ecclefiæ thefauro, ac in ejus per Indulgentias difpenfatione mifceantur, revera non eft curiosè inveftigandum. Interim præfata Joannis Calvini calumnia nos cogit inveftigare. Et certum eft non fic mifceri, ut ex ambabus applicetur fua portio, & fic fiat una integra Indulgentia. Hanc esim mixturam Calvinus impugnat: Et ex fir mo fundamento. Ejufmodi deviæ quorundam Scholafticorum fententiæ frequenter dederunt anfam hæreticis in Ecclefiam calumniis. Iftorum nugas hi fuis venditant ut fidem totius Catholicæ Communionis. Prætereà certum eft cujufcumque Sancti mortem, licet pretiofam, effe tamen fingularem, & quòd præter Dominum nullus fua morte folverit alterius debitum. Hoc eft, quòd nullus pro alio fatisfecerit de condigno, nec poffit fatisfacere. Hærefiarcha Nefto rius Chriftum Dominum, licet communem & purum, tamen ab omni & actionis & contagionis peccato immunem, & per omnia fanctum docuit effe hominem, atque ita aptum credidit ad fatisfaciendum pro aliis. At quid de ifto commento Ecclefia cenfuerit, edicunt Acta Ephefini Concilii, ac præfertim probata Scripta Sancti Cyrilli Patriarchæ Alexandrini. E plurimis locis audiamus pauca. E primo libro ad Reginas: Cap. 7. Quod fi vulgaris tantùm homo effet Emmanuel, quo

Ep. 52.

na nobis facti amici, qui nos, cùm defeceri mus, recipient in æterna tabernacula. Eorum apud Deum merita funt tanta, ut etiam in extremo tremendo die quofdam æternæ damnationis reos fint ab illius fententia liberaturi. Ita in libris de Dei Civitate palàm docet Sanctus Auguftinus. Et de redeunte cum Trophymo Epifcopo lapfa plebe fcripfit ad Antonianum Epifcopum Sanctus Cyprianus: Pro quo fatisfaciebat fratrum reditus. Nempè non tantùm pro femetipfa, fed etiam pro fuo Trophymo faciebat lapfa plebs, quod pro lapfo in latrocinia difcipulo feciffe Sanctum Joannem Apoftolum fcribit in Ecclefiaftica Eufebii Cæfarienfis hiftoria Clemens Alexandrinæ Ecclefiæ Presbyter: Crebris Lib. 9. precibus pro illo Deum invocat, continuis jejuniis cap. 17. unà cum eo fe macerat. Non lapfa plebs, nec unus Apoftolus, fed tota triumphantium San&torum communio pro nobis fundit & offert affidua fuarum crationum atque fatisfactionum odoramenta ante thronum Dei & Agni, & ipfa nobis per Sancti Petri claves applicantur : Quis ergò dubitet, quin pro nobis fatisfa ciant? Præterea malè olent hæc articuli verba: Non propriè redimuntur noftra delicta. Quid articuli author per vocem, propriè, intellexerit, ignoro. Interim articulus palàm difcedit à fuperiùs laudata Ambrofiana phrafi de pœnitentibus: Velut operibus quibufdam totius populi purgatur, &o plebis lachrymis abluitur, qui orationibus & fletibus plebis redimitur à peccato, & in homine mundatur interiori. Nec enim ille tantummodò redimit qui condignum redemptionis pretium donat, fed etiam qui ipfum impetrat & procurat. Nonne il

mofynas colligunt, in dies dicunt: Nos illum aut
illum redimimus? Et rectè dicunt. Eodem, immò
majori fenfu peccata noftra per fanctorum Marty-
rum paffiones redimuntur. Nec ideò illi funt no-
ftri redemptores. Dei Ecclefia nunquam fic est
locuta. In folum condigni pretii largitorem qua-
drat ifte titulus. Proindè dictus articulus fancto-
rum Martyrum paffiones depreffit, & palàm re-
ceffit à phrafi fanctorum Patrum. Hinc paffiones
iftas ab Ecclefiæ thefauro excludere fuit fufpectus,
ideoque optimo jure abolitus & circumfcriptus.

modo mors illius bumanæ naturæ opem tuliffet? Lau-
dat magnorum Sanctorum mortes, & adjungit:
Illorum mors generi humano nihil omninò contulit.
Et infrà: Si Chriftus verus Deus non effet, quam
utilitatem illius Sanguis nobis potuit adferre? Aut
quomodo confcientias noftras ab operibus mortuis po-
tuit expiare? Quid enim vulgaris hominis fanguisli, qui redimendis apud Barbaros captivis elee-
virtutis aut efficacitatis habet, quod non etiam fan.
guis bircorum? Omnino nihil. Et iterùm: Multi
ex fanctis Prophetis interempti funt, at nemo illo-
rum omnium aut peccatorum caufa oppetiiffe, aut fua
nos morte Deo obtuliffe dictus eft. Præftitit hoc au-
tem Chiftus. Quocirca certum eft Sanctorum
paffiones nobis non effe, aut applicari poffe ut
condignum fatisfactionis pretium. Mediis Ec-
clefiæ fæculis viguit mos, quo magnis fatisfactio-
nibus gravati peccatores accedebant fanctiora Mo-
nafteria, & iftas explendas imponebant alicui
Sanctiori Monacho: Quod hic pro illis de con-
digno fatisfaceret, nemo unquam docuit, aut
potuit docere. Hæc virtus privativè fpectat ad
Majeftatem Capitis. Proindè Sanctorum paffio-
nes nonnifi impetrando, feu nonnifi de congruo
poffunt prodeffe. Nec aliam virtutem habent in
Ecclefiæ thefauro. Et hinc Clemens fextus opti-
mè definivit ipfas effe Dominicis fatisfactionibus
adminiculum. Leo decimus folummodo dixit
ipfas unà cum Dominicis fatisfactionibus conti-
neri in Ecclefiæ thefauro.

Porrò danda Indulgentia poteftas eft penes folos Epifcopos. Ita omnis Ecclefia femper credidit, ex ifta fide femper egit. Et ad folos Apoftolos, ac ipforum fucceffores Epifcopos dictum eft à Domino: Accipite Spiritum San&um, quorum remiferitis peccata, remittuntur eis, & quorum retinueritis, retenta funt. Hanc illi poteftatem committere poffunt & fuis Presbyteris: Eam tamen quæ Indulgentias continet, partem nulli unquam, nifi quibufdam ad pofteriora fæcula Abbatibus commiferunt. Quinimmò adstantes

At cur igitur Pius quintus circumfcripfit præfa-fui populi fideles fcripfit adversùm quofdam, tum articulum? Refpondeo circumfcriptum Martyrum libellos exequi, & Indulgentiam dare aufos Presbyteros exul Sanctus Cyprianus: ob juftiffimas rationes. Primò, quia videtur Audiant, quæfo, patienter noftrum confilium, Sanctorum Martyrum paffionibus omnem nobis merendi & pro nobis fatisfaciendi virtutem auut cùm ad vos Ep. 12. exfpedient regreffionem noftram, ferre. Etenim illæ, licet non de condigno, pro per Dei mifericordiam venerimus, convocati Coepeccatis noftris omninò fatisfaciunt. Sancti præ-pifcopi plures, fecundùm Domini difciplinam & Confertim Martyres funt veri de iniquitatis mammo- feforum præfentiam, Beatorum Martyrum litte

ras

vas

contra omnem impudicitiam, fed contra folum
adulterium. Etenim adulterium effe homicidio
gravius paffim cenfuit Africana Ecclefia. Hinc
Decalogum legit juxta Apoftolicum ad Romanos

contextum: Non adulterabis

non occides. Et Cap. 13.

quia homicidis pacem tunc necdum dabat etiam Romana Ecclefia, etiam adulteris non dandam ifti Epifcopi cenfuerunt. Et ab ipforum fenfu Carthaginenfis Ecclefia non plenè receffit. Cenfuit etiam adulteris dandam pacem, verùm difficillimè, & nonnifi poft longam & probatiffimam pœnitentiam. Eodem modo tractavit novellam tunc erga idololatras clementiam. Libellatos & fimilium leviorum lapfuum reos admifit ad gratiam, verùm in publicis gentilium facrificiis contaminatos fuit feveriffima, ac fimiliter nonnifi poft plenam ac probatiffimam pœnitentiam cenfuit admittendos.

defideria examinare possimus. Lapfos, qui fibi promiffam à Martyribus pacem volebant ftatim repræfentari, compefci, & ufque ad Ecclefiæ pacem, & fuum ab exilio reditum differri mandat in litteris ad fuum Clerum, & adjunEp. 14. git caufam: Hoc enim & verecundia,& difcipli ne, & vitæ ipfi omnium noftrum convenit, ut Epifcopi plures in unum convenientes, præfente & Stantium plebe, quibus & ipfis pro fide & timore fuo bonor babendus eft, difponere omnia confilii communis religione poffimus. Quod ipfum firmat in litEp. 15. teris ad Romanæ Ecclefiæ Clerum. Cenfet Indulgentias non à fe folo Primate totius Africanæ Diœcefeos, ideoque nec à quovis alio Epifcopo dandas, fed à Synodo: Et quidem præfente Clero, & Stantium plebe. Agit & de danda Indulgentia, & de taxanda pœnitentia: Ad utrumque actum affirmat Cleri & populi non confenfum, fed confilium fuiffe neceffarium. Hinc enim fcripfit ad Sanctum Pontificem Cor-to nelium: Ofi posses, Frater charissime, iftic intereffe nobifcum, cùm pravi ifti & perverfi de schifmate revertuntur. Videres quis mibi labor fit per fuadere fratribus noftris, ut animi dolore fepito recipiendis malis curandifque confentiant. Namque ut gaudent & lætantur, cùm tolerabiles & minùs culpabiles redeunt, ità contra fremunt &reluctan tur, quoties inemendabiles & protervi, vel adul teriis & facrificiis contaminati, & poft hæc infu per & fuperbi, fic ad Ecclefiam redeunt, ut bona intùs ingenia corrumpant. Vix plebi perfuadeo, immò extorqueo ut tales patiantur admitti. Et juftior fadlus efl fraternitatis dolor, ex eo quod unus atque alius, obnitente plebe & contradicente, mea tamen facilitate fufcepti, pejores exftiterint, quàm priùs fuerant, nec filem poenitentiæ fervare potuerint, quia nec cum vera pœnitentia venerant. Ex pofterioribus verbis lucet Cleri, vel faltem populi confilium potiùs quàm confenfum fuiffe neceffa. Ep. 26.31. rium. Quam difciplinam viguiffe etiam in Romana Ecclefia, docent bina Romani Cleri ad Cyprianum Refcripta. Et mos omninò ducit originem ab Apoftolis. Etenim incæftuofo Corinthiorum Presbytero indulgere non nifi de ftantis Cleri & populi confilio atque affenfu voluit Sanctus Paulus Apoftolus. Multis id in fecunda fuper fecundam ad Corinthios epiftolam homilia demonftrat Sanctus Joannes Chryfoftomus.

Quin in adminiftrando pœnitentiæ Sacramenhodie utamur nimia clementia, & quidam poenitentiales Presbyteri variè excedant, non eft dubitandum. Omninò opus eft correctione. Verùm & hæc indiget moderamine. Quidam illam exordiri tentant, & cenfent nullam olim fatisfactionem fuiffe pœnitentialium Presbyterorum, imò nec unius Epifcopi arbitrio creditam, fed ad ipfam taxandam fuiffe opus relatione ad Metropolitam aut Primatem, ac etiam Synodali judicio. Et probant ex adductis Sancti Cypriani, Romani Cleri, & fimilibus aliorum Patrum teftimoniis. At certum eft ipfos deviare, & Pa, trum fcopum ab eis non perfpici. Omnis inidololatriam lapfus ufque ad Sancti Cypriani tempora erat extra fpem accipiendæ per claves abfolutionis, fed poft totius vitæ feriam pœni-tentiam debebat abire ad tremendum fummi noftri in Dei Patris dextera Pontificis JESU Chrifti tribunal, & illic judicari. Cum Romano Clero Cyprianus moribundis fecit gratiam, reliquorum lapforum caufas diftulit in reddendam Ecclefiis pacem. Erant plures lapforum fpecies, ideoque & varia erat fingulis figenda pœnitentia. Hoc novum & arduum judicium & Cyprianus & Romanus Clerus cenfuerunt nonnifi in magna Synodo peragendum. Et rectè. Quin & poft varias variarum Synodorum decifiones quotidie emerferunt novæ factorum fpecies, quæftiones difficiles & dubiæ. Et ipfas Epifcopi ex Apoftolico Canone retulerunt ad Metropolitam, Metropolitæ ad Primatem aut Patriarcham, Pa triarchæ ad Papam. Hinc apud Cyprianum habes plures Epifcopales relationes de imponenda præfertim idololatris pœnitentia, plura ad ipfas Synodalia Refcripta. Verùm extra fimiles cafus

Notanda funt Sanct: Cypriani verba: Adulteteriis vel facrificiis contaminati. Refpiciunt Santi Zephyrini pro machis, & Sanéti Cornelii pro idololatris Decreta. Zephyrinus omnibus non tantùm fornicantibus aut immundis, fed etiam adulteris, immò & monftris, dummodò imponendam illis pœnitentiam explerent, fan-nulla requirebatur relatio, nullum Refcriptum. xerat donandam pacem Sacramentalis reconciliationis. Factam fornicatoribus, & aliis fimilis infirmitatis lapfibus gratiam probavit atque admifit Carthaginenfis Ecclefia, at ægerrimè paffa eft extendi ad adulteria aut monftra. Radicem aperit Sanctus Cyprianus in litteris ad Epifcopum Ep. 52. Antonianum: Et quidem apud Anteceffores noftros quidam de Epifcopis iftic in Provincia noftra dandam pacem machis non putaverunt, pænitentie locum contra adulteria clauferunt. Non

in totum

Quifque Epifcopus aut Presbyter agebat juxta Canones iftius temporis, & confuetam fuæ Ecclefiæ difciplinam. Agebat ex fideli arbitrio, fui actus rationem Domino redditurus. Eadem elt ratio de Indulgentiis. Ipfas paffim dabat fous Epifcopus. Etenim Indulgentiales Martyrum libelli non ad Synodum dirigebantur, fed ad folum Epifcopum. Nec referre, nec Refcriptum exfpectare debebat Epifcopus, nifi in cafibus difficilibus ac dubiis.

Et

Et quidem non folas dierum aliquot aut annorum fed etiam plenas Indulgentias dabat olim Epifcopus. Abundè lucet ex ufque huc adductis exemplis. Et ita fuit ufque ad Lateranenfem Innocentii tertii Synodum, à qua habemus hunc Canonem: Quia per indiscretas & fuperfluas Indulgentias quas quidam Ecclefiarum Prælati facere non verentur, & claves Ecclefiæ contemnun

301

damento. Nihilominus iftam donationem effe
non ordinis, fed jurifdictionis actum, jam paffim
docent omnes Doctores: Et à vulgata via non
eft ullatenus recedendum. Quidquid fit, eadem
poteftate uti poffit & generale & Provinciale
Concilium. Qui de hac re dubitant
labuntur. Quod enim Sanctus Cyprianus, Ro-
graviter
manus Clerus, & omnes tunc meliores fub cœlo

non nifi per Synodos quandoque definiverint, est omnibus notum. Et pofterioribus fæculis etiam Conftantienfe ac Bafileenfe Concilium exercuerunt iftam poteftatem .

tur, & pœnitentialis fatisfactio enervatur, decer-Epifcopi de Indulgentialibus Martyrum libellis
nimus, ut cum dedicatur Bafilica, non extendatur
Indulgentia ultra annum, five ab uno folo, five à
pluribus Epifcopis dedicetur, ac deindè in anniver-
fario dedicationis tempore quadraginta dies de in-
junctis pœnitentiis indulta remissio non excedat. Hunc
quoque dierum numerum Indulgentiarum litteras præ-
cipimus moderari, quæ pro quibuslibet caufis aliquo-
ties conceduntur, cum Romanus Pontifex, qui ple-
nitudinem obtinet poteftatis, hoc in talibus modera-
men confueverit adhibere. Utique in dedicandis
Ecclefiis. Eft mos antiquus. Etenim de Rotro-

CAPUT

VIII.

do Rothomagenfi Archiepifcopo, Beccenfis Mo- Legitima Indulgentiarum caufa exponitur •

nafterii Ecclefiam dedicante cum multis Epifcopis, fcribit ejufdem Monafterii Chronicon: ArA. 1178 chiepifcopus largitus eft quadraginta dies Indulgentiarum omnibus verè pœnitentibus & confessis, qui prædictam Ecclefiam vifitaverint in anniversario ipfius dedicationis. In ipfo tamen dedicationis die plures olim Epifcopi dabant plenam Indulgentiam. Hoc igitur correxit tertius Innocentius. Et ex illo tempore plena Indulgentia fuit Summo Pontifici refervata. Adeò ut nec Legatis à fuo latere Cardinalibus majoris Indulgentiæ poteftatem Papa foleat credere. Et hinc Pileum, Sanctæ Praxedis Cardinalem, Urbani fexti in Anglia Lega-defignetis. Etiam Moyfes & Maximus, Romatum, quòd biennales ac triennales daret Indulgentias, omnibus fuiffe ftupori, & de AttentaA. 1381. 10 suspectum, fcribit Thomas Walfinghamensis.

Ndulgentiam concedens Episcopus passim im

ponit alicujus Bafilicæ piam cum orationibus vifitationem, confeffionem peccatorum, jejunia, ac eleemofynas. Et hæc pietatis opera quidam exiftimant effe caufam Indulgentiæ. Errant. Eft ad Indulgentiam ac ejus effectum neceffaria præparatio. Ecclefia enim etiamnum hodie non recedit ab Apoftolica regula, quam laudat in litteris ad Martyres & Confeffores Sanctus Cyprianus: Peto ut eos, quorum pœnitentiam fa- Ep. 11. tisfactioni proximam confpicitis, libello nominatim

Quæftio eft, An Indulgentiæ donatio fpecter ad Epifcopalis Ordinis & confecrationis, an ad poteftatem Jurifdictionis? Joannes Weffelus af firmavit fpectare ad confecrationem. Etenim hæc donatio fpectat ad ligandi & folvendi poteftatem, quam in fuæ Refurrectionis die Dominus dedit Apoftolis, & cujus fundamentum pofuit in hifce verbis: Accipite Spiritum Sanctum. At verò ifta verba omninò important Sacerdotalem confecrationem. Prætereà, Sacramentalis fatisfactionis impofitio & ejufdem remiffio videntur fpectare ad eandem poteftatem. At verò impofi10 lucidè fpectat ad poteftatem Sacerdotalis Ordinis. Etenim talem fatisfactionem imponere, uti fuprà audivimus à duodecima Toletana Syodo, eft pœnitentiæ donum infundere. Eft injunctis Chriftianæ pietatis officiis operati operis ad Deo fatisfaciendum virtutem adnectere. Quod manifeftè non poffit fieri, nifi per poteftatem Sacerdotalis Ordinis. Licet non confecratus Epifcopus poffit injungere pœnitentias, illæ tamen non funt Sacramentales. Quare videtur etiam hujufmodi à Sacerdotibus injunctas pœnitentias non pofle remittere. Per eandem quippe caufam res incipit & definit. Et certè olim ele&tus & confirmatus Epifcopus ante confecrationem non adminiftrabat, præfertim fpiritualia. Refpondeo hæc argumenta non carere omni fun

næ Ecclefiæ Presbyteri & incarcerati Confeffores, ad Sanctum Cyprianum fcripferunt pacem non facilè præftandam peccantibus, fed fovendos ipforum animos, nutriendos ad maturitatis tempus, & è Sanctis Scripturis de fui peccati qualitate inftruendos. Omninò omnem pro re- Ep. 26. miffis peccatis debitam fatisfactionem fine graviffimis caufis non poteft, & paffim non vult mater Ecclefia remittere: Pœnitentibus imponit orationem, jejunium, & eleemofynam, tria cardinalia pœnitentiæ opera, ita ipfos conatur facere fatisfactioni proximos aut certè vicinos, paratque & nutrit ad fructum Indulgentiæ. Quare pœnitentiales Presbyteri, qui Indulgentiali tempore gravibus peccatis imponunt leviffimas pœnitentias, hallucinantur infigniter, & peccatoribus plurimùm nocent. Quò major his pœnitentia imponitur, eo fiunt viciniores fatisfactioni, & ad Indulgentiæ fructum aptiores.

Proindè veram Indulgentiæ caufam exponit in fecunda ad Corinthios epiftola Sanctus Paulus Apoftolus, fcribens de incæftuofo pœnitente: Ita ut è contrario magis donetis & confolemini, ne fortè abundantiori triflitia abforbeatur. Et infrà: Nam & ego quod donavi, propter vos. Hominem iftum & feriò pœnitentem, & graviter animo dejectum videns Corinthiorum populus fupplicavit Apoftolo: Et iftas caufas hic confide rans donavit. Ipfas fuprà nobis abundè expofuit Sanctus Joannes Chryfoftomus. Et ejus commentarium confirmat in libris de Poeniten

Lib. I.

302

tia Sanctus Ambrofius: Si fatis ad condemnacap. 17. tionem eft objurgatio quæ fit à pluribus, fatis eft quoque ad remiffionem peccati obfecratio que fit à pluribus. Moralis Magifter, & noftræ infirmitatis vult doconfcius, & pietatis Divine Interpres, nari peccatis, vult confolationem adhiberi, ne trifiitia pœnitentem tædio longe dilationis abforbeat. Ideò ergò donavit Apoftolus. Nec folùm donavit, fed etiam in eum voluit confirmari charitatem. Nec folùm donavit ipfe, fed voluit etiam omnes donare. Et fe propter alios donaffe dixit, ne multi propter Proindè donandæ unum diutiùs contriftarentur

Ep. 13

Indulgentiæ caufa non debet effe communis,
fed poffit effe privata. Dum nempè illa non eft
generalis, fed alicujus unici poenitentis fingu-
Jare beneficium. Et adductam ab Apoftolo cau-
fam probat etiam Synodus Ancyrana, Neoca-
farienfis, ac Nicæna. Poenitentis converfatio-
nem mandant attendi ab Epifcopo, & cum di-
ligenti agi humaniùs: Ne nempè à triftia abfor-

beatur.

Et hæc caufa, licèt quàm maximè legitima,
non eft tamen unica. Altera igitur apud Eccle-
fias femper probata Indulgentiæ caufa eft arti-
culus mortis. Hinc enim omnibus etiam Idolo-
latris eam dari juffit Romana Synodus, fan-
ctufque pofteà Cornelius confirmavit. Et ipfam
fuiffe non ad reincidentiam, fed plenè abfolu-
tam, ideoque per fubfecutam fofpitatem non
evanuiffe fcripfit Sanctus Cyprianus ad Epifco-
pum Antonianum. Et ipfa nullum moribun
dum privari adeò voluit, ut exul fcripferit ad
fuos Presbyteros atque Diaconos: Quoniam vi-
deo facultatem veniendi ad vos nondum esse, & jam
æftatem cæpiffe, quod tempus infirmitatibus affiduis
gravibus infeftat, occurrendum puto fratribus
noflris, ut qui libellos à Martyribus acceperunt, &
prærogativa corum adjuvari apud Deum pofunt,
fi incommodo aliquo &infirmitatis periculo occu
pati fuerint, non exfpectata præfentia noftra,
apud Presbyterum quemcumque prefentem, vel fi
Presbyter repertus non fuerit, apud Diaconum quo-
que exomologefim delicli fui facere point, ut manu
eis in pœnitentiam impofita veniant ad Dominum
cum pace, quam dari Martyres litteris ad nos fa
dis defideraverunt. Indulgentia prodeffe nequit
hifi remiffis peccatis. Hinc pœnitenti ad ejus
effectum neceffaria eft exomologefis,
impofitio in pœnitentiam, donatio pacis. Hoc
eft, Sacramentalis confeffio, fatisfactionis im
pofitio, & abfolutio. Et hanc, ne Indulgentiæ
effectus perderetur moribundis, Cyprianus per-
mifit ac julit impendi etiam à Diaconis: Quòd
enim olim apud quafdam Ecclefias Diaconi at-
teatarint etiam abfolutionem impartiri, cunctis
Ecclefiafticam antiquitatem callentibus eft ma-
nifeftum. Suo loco demonftrabitur. Interim
vide eruditum de poenitentia opus Joannis Mo-
rini. Nota etiam moribundis, licet plenam ha-
berent Indulgentiam, à Cypriano paffim im-
poni manum pœnitentialem, feu Sacramenta.
lem pœnitentiam. Quo nempè & ipfi fic fierent
facisfactioni vicini, atque ita ad Indulgentia
fructum aptarentur.

manus

Et hinc de Clemente fexto Pontifice fcripfit

A 1344

! meritò in Neuftriæ Hypodigmate Thomas Wal-
finghamenfis: Fuit tanta mortalitas hominum, ut
multi periti putarint decimam partem bumani generis
relictam fuiffe fuperftitem. Sæviente in Anglia tan-
ta pefte hominum, Dominus Clemens Papa conceffit
plenam remiffionem omnibus verè confeffis & contri
tis, morientibus in hac epidemia per totum Regnum .
Etiam in Anglorum Annalibus fcribit de Grego-
rio undecimo: Papa Gregorius, bonus vir & ju-
ftus, ob amorem Domini Simonis de Langbam, Car-
dinalis Epifcopi Præneftini, quondam Cantua. A. 1378
rienfis Archiepifcopi, dum peftilentia invaluisset in
bac terra, per Bullas fuas omnibus tunc morienti
bus, verè contritis & confeffis, plenam remiffionem
de thefauris Ecclefiæ indulfit, exceptis bis qui ære
alieno gravarentur. Magnum utique beneficium, &
omni acceptione digniffimum, & quo majus non
potuit impendiffe. Rectiffimè egit uterque Pon-
tifex. Imitatus eft Sanctum Cyprianum. Nam
& mortalitas, cujus caufa hic omnibus lapfis
voluit in exitu etiam per Diaconos fubveniri,
fuit horrenda illa peftis, cujus occafione fcripfit
librum de mortalitate, omnibus de vita peri-
clitantibus prælegendum. Et certè peftilentia-
lis morbi tormenta, dum pia patientia acce-
ptantur, funt infignis Chriftiana pœnitentia, ac
omninò faciunt fatisfactioni proximum. Hinc
omnibus ex ipfo morientibus rectè datur plena
Indulgentia. Succeffores Pontifices fuerunt libe-
raliores: Ad quamvis mortem quandoque exten-
derunt beneficium. Et de ipfo fcribit laudatus
Thomas: Adami Cardinalis Anglici petitione decla- A. 1390.
ratum eft per Papam Bonifacium nonum, quod Bul-
le de Indulgentiis plenariis conceffæ quibuslibet in
extremis, tantùm valent cas obtinentibus in confef-
fione, quæ mortem immediatè præcedit, qui licet
multoties propter diverfa pericula confiteantur, &
convaluerint, ufque ad extremum articulum nullum
fortiuntur effectum. Fuit recta declaratio. Secuta
eft antiquos Canones, qui datas in extremis In-
dulgentias fanxerunt deinceps fore ad reinciden-
tiam. Et hinc vides, quòd inter Martini Lu-
theri articulos Leo decimus rectè damnaverit
etiam hunc: Indulgentiæ mortuis feu morituris,
infirmis nec neceffariæ funt, nec utiles. Nullis
quam morituris effe utiliores, omnis olim cum
Sancto Cypriano judicavit Ecclefia.

من

من

Nec tantùm utiles, fed omninò exiftimo effe paffim fructuofas & efficaces. Dum nempè immiffa per Divinam Providentiam mors patienter acceptatur, & ad ipfam fidelis peccator fe piè dif ponit. Ejus tormentum eft inter omnia terribilia terribiliffimum, ideoque pia ipfius acceptatio omninò reddit fatisfactioni proximum, quin & effe poffit plena fatisfa&io, etiam pro graviffimis peccatis. Infigne exemplum habemus apud A. 1335eundem Thomam Wallinghamenfem: Hoc anno in Ecclefia de Edilich, Diœcefis Vintonienfis in die Palmarum, poft prædicationem cujufdam Sacerdo tis litterati, Joannis de Vecca nomine, mulier quædam Joanna, coram populo, à juventute fua corpus fuum libidini & obfcœnitati fuiffe expofitum, ac alia facinora lachrymabiliter confeffa eft inau dita, obnixè fagitans pœnitentiam à Sacerdote prædicto fibi imponi falutarem. Sacerdos quoque de

Divi