Lib. 8.
Ep. 3.

Ep. 2.

puli maximà multitudine congregatis, fuit diutius ||
altercatum, Clero, Militia, & Populo fortiter refi-
fentibus ne officium mutaretur, Rege à Regina fuafo
contrarium, minis & terroribus intrante. Ad boc

Attamen ifta Roderici narratio in quibufdam
videtur vacillare. Etenim in litteris, quibus
Pfeudo-Monachum expelli à Rege Alphonfo juf-
fit, Gregorius Papa addidit: Illicitum connubium, Lib. 8.
quod cum uxoris tuæ confanguinea inifti, penitus ref- Ep. 3.
pue. Proinde mortua tunc erat Conftantia, atque
ita fub Urbani Pontificatu nequit fuperfuiffe.
Sex fucceffivè uxores habuit Alphonfus: Et quod
Conftantiæ Galle Bertha Thufca, adeòque non
confanguinea fuccefferit, teftatur ipfe jam dictus
Rodericus. Nempè Pontifici Rex obediit, & ad-
finem ejecit. Et hinc in litteris, quibus illum lau
dat ob refumptum Romanum officium, nullam
aut illegitimæ uxoris, aut Roberti Monachi Pa-
pa fecit mentionem. Et ante Gregorii mortem
Richardus Cardinalis Romam rediit. Etenim unà
cum aliis Cardinalibus elegit Victorem tertium,
& ob initas fimul cum Hugone Lugdunenfium
Primate adversùs illum factiones fuit ab eodem in
Beneventana Synodo damnatus. Lucet ex Actis
iftius Synodi. Quocirca fub Urbano fecundo ne
quit fuifle in Hifpania, nec per ipfum revocatus.
Et hinc exiftimo Romani officii in Hifpania, uti
exordium, ita & firmitatem effe opus feptimi

ultimò res pervenit, militari pertinacia decernen-
te, ut hæc diffenfio duelli certamine fedaretur. Cum-
que duo milites fuissent electi, unus à Rege, qui pro
officio Gallicano, alter à Militia & populo, qui pro
Toletano pariter decertarent, miles Regis illicò vi-
Aus fuit, populis exultantibus quod vidor erat
miles officii Toletant. Sed Rex adeò fuit à Regina
Conftantia ftimulatus, quod à propofito non discessit,
duellum judicans jus non effe. Miles autem qui pu-
gnaverat pro officio Toletano, fuit de domo Matan
the prope Piforicam, cujus bodiè genus exftat.
Cumque fuper boc magna feditio in Militia & popu
lo oriretur, demum placuit, ut liber officii Toletani
&liber officii Gallicani in magna ignis congerie po-
nerentur. Et indicto omnibus jejunio à Primate,
Legato & Clero, & oratione ab omnibus devotè pe
acta, igre confumitur liber officii Gallicani, & pro-
filiit fuper omnes flammas incendii, cunctis videnti
bus & Dominum laudantibus, liber officii Toletani,
illafus omninò, à combuftione incendit alienus. Sed
cùm Rex effet magnanimus, & fuæ voluntatis perti-Gregorii. De olim confuetis per duellum aut
nax executor, nec miraculo territus, nec fupplicatioignem probationibus eft fuo loco dicendum.
ne fuafus voluit inclinari, fed mortis fupplicia & di-
reptionem minitans refiftentibus, præcepit ut Galli-
canum officium in omnibus Regni fui finibus fervare-
tur. Et tunc cundis flentibus & dolentibus inolevit
proverbium: Quò volunt Reges, vadunt leges. Et
ex tunc Gallicanum officium tam in Pfalterio, quàm

DECRETUM V.

fuerit aliquanto tempore cuftoditum, & etiam tran
slatio Pfalterii in plurimis Ecclefiis Cathedralibus &
Monafteriis adbuc hodiè recitatur. Romanum offi.
cium, ut ipfi invidiam faciat, Hifpanus Epifco-
pus vocat Gallicanum.

Q

Sancti Hilarii Pictavienfis: Notum vobis effe volumus, quod Canonici Pictavienfes in Synodo noftra conquefti funt, vos denegare, & contradicere illis confuetudinem, quam in Ecclefia Sancti Hilarit habere debent. Videlicet ut in feftivitate omnium Sandorum & Sandi Hilarii, cùm illuc ex more cum proceffione veniunt, fi Epifcopus aderit, ipfe Missam celebret, fi autem non adfit Epifcopus, Decanus aut aliquis de majoribus Canonicis Pictavienfis Ecclefiæ officium Vice-Epifcopi peragere debeat. Quod cùm apud nos in publico Concilio agitatum fuerit, Gozelino Burdigalenfi Archiepifcopo caufam veftram cum quibufdam aliis defendente, fcientes talem confuetudinem in Romana Ecclefia per fingulas ftationes, Go ferè per universum orbem in aliis Ecclefiis ritè & rationabiliter teneri, dijudicante Concilio juftam cos requirere caufam comprobavimus, & prædictum ufum eos obtinere debere, Apoftolica aucloritate cenfuimus. Synodale hoc judicium mandat deduci in pacificam executionem, ac plenè obfer

Caufam, ex qua tot litteras debuerit in hanc
rem fcribere, exponit Gregorius in alia apud Al-
phonfum Regem Epiftola: Remove à te quantocius
Confiliarios falfitatis. Corrumpunt quippè mores bo-
nos colloquia prava. Et in litteris ad Hugonem
Cluniacenfis Monafterii Abbatem: Quanta imple-
tas è Monafterio veftro per Roberti veftri Monachi pre-
fumptionem exierit, ex litteris Richardi Legati noftri
potes cognofcere. Qui nimirùm Robertus, Simonis
Magi imitator factus, quanta potuit malignitatis aftu-
tia aduersùs Beati Petri auctoritatem non timuit in-
furgere, & centum millia beminum, qui laboris no-
firi diligentia ad viam veritatis redire cœperant, per
Suggestionem fuam in priftinum errorem reducere. Ad-
firmat Hifpanienfem Ecclefiam ab illo inductam
in periculum, Regemque feductum ad Apoftoli-vari. Verùm quòd Sancti Hilarii Ecclefia non
cum etiam Legatum malè tractandum. Nempè obedierit, lucere videtur ex Pontificis noftri
Robertus Regem feduxerat ad excutiendum Ro- Epiftola ad Ifembertum Pictavienfem Episco-
manum officium, & Mozarabicum refumen-
pum: Clerici congregationis Sandi Hilarii venere
dum. Et quia ipfum Pontifex vocat Simonis Ma- ad nos, conquerentes fe ex antiqua confuetudine
gi imitatorem, videtur à pertinacibus hujus offi. cum Sanctis Reliquiis & Plebe fua Matricem Eccle-
cii zelatoribus fuiffe pecunia emptus. Quomodo fiam in Rogationibus adiisse, & à Canonicis fuis ad
homo Gallus Gallicanum officium aliter impu- contumeliam fibi claufas portas Ecclefiæ, & introi-
gnaffet? Hinc igitur hoc officium tot Apoftolicis tum negatum fuiffe. Caufam mandat tractari in
mandatis ac litteris debuit Gregorius in Hifpa-Provinciæ Synodo,
Provinciæ Synodo, vel ambas partes accedere
nía firmare.
Romam.

Epift. 17.

proceffionem, quam laudat & in litteris ad Fe-
licem Meffinenfem Epifcopum, agens de Sancto-
rum Stephani & Pancratii per Januarium Sub-
diaconum fundata Bafilica: Enuntia ex more nihil
illic conditoris juri ulterius jam deberi, nifi procef-
fionis gratiam, que Chriftianis omnibus in commune
debetur. Etiam ad Victorem nefcio cujus civita-

Similem litem habemus in ejufdem noftri Gregorii litteris ad Udonem Archiepifcopum Trevirenfem: Confrater nofter Theodoricus Virdu nenfis Epifcopus habitatores loci apud Monafterium quoddam Sandi Michaelis infra Parochiam fuam, ad quafdam novas confuetudines fua virtute & po. tentia feclere & coercere diu conatus eft, videlicet ut cum Litaniis majorem Ecclefiam, boc eft, fuamtis Epifcopum fcribit in litteris per Dominum Epifcopalem Sedem, fimul congregati fingulis annis Epift. 81. vifitarent. Quod cum illi inufitatum, ne fortè alterius nove exactionis occafionem darent, pati renuerint Divinum ibi officium fieri penitùs interdixit. Compefci mandat Theodoricum, aut Romam cogi ad reddendas fui facti rationes. Ejus rationem edicit in Leodienfis fuæ Ecclefiæ Hiftoria Anfelmus Canonicus, fcribens de Epifco⚫ po Wolbodo: Wolbodus diligens decorem domus Domini, ftationes infiituit feu proceffiones, quæ ab univerfo communiter Clero totius civitatis ad majorem Ecclefiam certis per annum folemnitatibus funt, quatenùs per hujufmodi Conventus in Choro Leodienfi jugiter charitatis maneat conventus, hoc eft, ut majori Ecclefie à minoribus tamquam matri à filiabus, privilegium fervetur, competensque fubjeclio ab eo modificata qui habitare facit unius moris in domo. Monente & Apoftolo follicitè ferva-ferit, celebrato ac peracto Divino Myfterio, fimplici ri unitatem fpiritus in pacis vinculo. Eandem legem voluit Theodoricus in fua Virdunenfi Ecclefia etiam à Sancti Michaelis Monafterio ob

C. 67

L. 4. E

fervari.

L. 12. E

pilt. 10.

Lucam Holftenium publicatis Sanctus Papa Ge-
lafius: Dudum de Sancte Agathe Bafilica procef-
fionem fub noftra confultatione fufpenderas, afferens
poffeffionis Dominum omnia quæ illi conferebantur Ep. 35.
accipere, nec illic posse Miniftrorum Dei aliquos ad
proceffionem venire, cùm nulla illic alimenta fufci
perent. Per proceffionem manifeftè intelligit
Miffas publicas, & publicum populi ad ipfas
conventum. Ea ergo Gregorius voluit in Mona-
fteriis non celebrari. Et inter privilegia, quæ
Gallicani olim Epifcopi folebant fuis Monafte-
riis agnofcere, etiam hoc referunt Marculphi
formula: Et nifi rogatus à congregatione illa vel Form.
Abbate pro oratione lucranda nulli Epifcopo aut Ar-
chi-Diacono liceat Monafterii adire fecreta, aut finium
ingredi fepta. Et fi ab eis illuc Pontifex poftula-
tus pro lucranda oratione vel eorum utilitate accef

fobria benedictione percepta, abfque ullo requifi
tu, domo ftudeat babere regressum. Quod privile
gium Rex confirmabat in hæc verba : Epifco
pus nec ad ipfum Monafterium, nec ad cellulas
ejus, nift tantum pro lucranda oratione, illud ipfum
fi fuerit cum voluntate Abbatis vel ejus Congrega-
tionis, abfque difpendio eorum, aliter acceders
penitùs non præfumat. Et hinc in privilegio,
quod Fuldenfi Monafterio dedit Gregorius quar-
tus, & nuper publicavit Jacobus Gretzerus,
habemus & hunc articulum: Nullus etiam Epi- Epift. x.
fcoporum, Archiepifcoporum, Patriarcharum, vel
quoquo modo in Clero conftitutus, temerè aut pro-
tervè, nifi à vobis accepta licentia, super principale
Altare veftri Monafterii, Miffarum folemnia celebra-
re præfumat. Specialiter Epifcopus, in cujus Diœ-
cefi conftructum effe videtur, nifi ab Abbate Mo-

Prima hic quæftio eft; Ex quo fundamento
San&i Hilarii fratres Epifcopum fuum, ac ejus
Cathedralem Clerum, folemniter Deo fupplican-
tem ac procedentem, ad Ecclefiam fuam & ce-
lebrandum iftic Pontificale facrificium noluerint
admittere? Refpondeo fe fundaffe in plena fua
exemptione, & avita Monachorum Regula, ex
qua de Ariminenfi Sanctorum Andreæ, & Tho-
mæ Monafterio fcripfit ad Caftorium ejufdem
civitatis Epifcopum Magnus Gregorius: Miffas
pit. 43. illic publicas per Epifcopum fieri omni modo pro-
hibemus, ne in fervorum Dei feceffibus occafio ulla
præbeatur popularibus Conventibus, & fimpliciores
ex boc animas plerumque in fcandalum trahat.nafterii fuerit invitatus, nec Miffarum folemnia
Etiam Felicem Pifaurenfem Epifcopum, quod,
fundatum à nefcio quo Joanne Monafterium
per publicas Miffas, & erectam Cathedram de-
dicaffet, graviter arguit idem Pontifex, & ad-
jungit: His vos hortamur affatibus, ut omni ex-
L. 5. E- cufatione ceffante, Cathedram veftram exindè amo-
pilt. 46. veri modis omnibus faciatis, nec denuò illic Mif

fas publicas peragatis. Sed ficut confuetudo eloquitur, fi Miffas ibidem fibi celebrari voluerint Monachi, à te Presbyter dirigatur. Nec privatas Miffas illic vult fine Monachorum confenfu celebrari. Et hinc quòd in Maffilienfi Sancti Caffiani Cœnobio permiferit Epifcopo quotannis in dedicationis etiam anniverfario Cathedram & Miffam publicam, fuit fingulare Indultum, L. 6. E habuitque hanc appendicem : Epifcopi Cathedra, pilt. 12. nifi prædictis diebus, dum illic Miffarum folemnia celebrat, non ponatur. Ex eadem Regula fcribit L. 4. E- ad Luminofum laudati Ariminenfis Monafterii pift. 41. Abbatem: Nec publica illic debeat effe processso. Utique ad tui Monafterii Oratorium. Vetat

illic celebrare præfumat. Eundem articulum cum
additamento habemus in privilegio, quod Ve
zeliacenfi Monafterio dedit Nicolaus primus:
Nec Epifcopus civitatis ipfius Parochie, nift ab
Abbatiffa Monafterii invitatus, ibidem publicas
Miffas agat, neque ftationes in Canobio indicat,
ne Ancillarum Det quies quoquo modo populart
Conventu valeat perturbari. Quod ipfum eif-
dem verbis confirmavit Joannes octavus: Dum-

taxat pro Abbatiffa Abbatem & pro Dei

Ancillis pofuit Dei fervos. Nempè pro Mo-
nialibus fundatum Monafterium fuit ex caufis
traditum Monachis, uti in ejus Chronico do-
cet Hugo Pictavinus, Notarius Guilielmi Ab-
batis Vezeliacenfis. Etiam poft patrata in For-
mofum Pontificem fcandala, dum laxari cœ-
pit difciplina & Monachi populo magis mi-
fceri, de Geberardo Conftantienfi Epifcopo
fcribit ejufdem Ecclefiæ Chronicon: Geberar- pift. 26.
dus Fratribus Ecclefie Conftantienfis conflituit,
ut ter in anno cum folemni proceffione. Petershaa-

Et in fua ad exhibitas Magno Imperatori Theo-
dofio preces præfatione fcribunt Romani Presby- Ep. 46.
teri Fauftinus, ac Marcellinus contra Felicem
fecundum Papam: Felix Stationen in Julii Ba.

pæ Urficini populo: Populus per Cameteria Mar-
tyrum Stationes fine Clericis celebrabat. Et in li-
bro Pontificali vita Sancti Hilarii Papæ. Hilarus
in urbe Roma conftituit Minifteriales, qui circui-
rent atque dirigerent conftitutas Stationes. Con-

fiente à fe fundatum Monafterium adeant, fin-
gulifque vicibus pro ejus anima Miffam cantent, &
infuper in fefio Sandi Gregorii publicam de cofeflo
Miffam decantent, Monacbique Chorum regant, &
ad Altare miniftrent. Fundatoris auctoritate im-filica dare prafumit. Et de Schifmatico Anti-Pa-
ponit onus publicæ proceffionis & Miffa, cujus
tamen omne officium, uti & Chori regimen,
vult per Monachos exerceri. Hujus fuæ libertatis
quam olim Monachi fuerint tenaces & zelofi,
oftenderunt apud Guilielmum Nangiacenfem,
in vita Philippi tertii Francorum Regis, Cofecit item fcyphum aureum anfatum feu Stationa-
nobitæ ad Sanctum Dionyfium: Alphonfi Co-
mitis Pictavienfis per ipfum laudatum Regem
deducto cadaveri, quòd illud Parifienfis Epi-
fcopus & Archiepifcopus Senonenfis in Pontifi-
cali ornatu comitarentur, Ecclefiæ fuæ portas
clauferunt. Epifcopalem in ifto ornatu ingref-
fum dixerunt adverfari exemptioni fuæ, atque
ita proprium Epifcopum & proprium Metropo-
litam ad illum deponendum coegerunt. In hoc-
ce igitur privilegio etiam Sancti Hilarii Fratres,
utpotè plenè exempti, adversùs fuum Epifcopum
fefe fundaverunt.

Et hinc nafcitur fecunda quæftio, An hæc fundamenta pro iftis fratribus fuerint legitima & firma? Refpondeo non fuiffe, ideoque ipfos à noftri Gregorii Synodo rectè damnatos. Nec enim erant Monachi, fed Regulates Clerici, quibus numquam fuit plena Monaftici filentii quies, nec libertas à Miffis publicis, ideoque nec à Cathedralis Ecclefie proceffionibus. Suum item judicium confuetarum in Romana ac pluribus aliis Ecclefiis ftationum feu proceffionum. exemplo Pontifex rectè confirmat. Eft exemplum antiquiffimum. Etenim de Magno Gregorio fcribit Joannes Diaconus: Stationes per Bafilicas& Sandorum Martyrum Cemiteria, fecundùm quod hactenus plebs Romana quafi eo vivente certatim difcurrit, follicitus ordinavit, per quas & ipse fimul difcurrens, dum adhuc eloqui prævaleret, viginti bonilias Evangelii coram Ecclefia diverfo tempore declamavit. Sequebatur exercitus Domini, ultra citraque Gregorium præeuntem, & auditure verbum dodrinæ innumerabiles undique diverfi fexus, ætatis, profeffionis, voluntarie profluebant cobortes. Addit quòd quandoque Eques, plurimis Planetatis & Mappulatis circumcinctus, foleret procedere, & per fingulas ftationes offerre facrificium, ac populus de ipfo communicare.Stationes ab ipfo afferit non inftitutas, fed ordinatàs. Quid adC. 4. diderit, videre poffis apud Rupertum Abbatem in octavo libro de Divinis officiis.

43.

rium, penfantem libras octo. Utique ad populi in
Stationibus communionem. Hinc anfatus fuit;
Et fcyphus, non-calix. Eumdem fcyphum
Anaftafius Cardinalis Bibliothecarius laudat e-
tiam in vita Leonis tertii: Fecit Leo Antiftes
Beato Petro Apoftolo calicem aureum, diverfis orna-
tum pretiofis lapidibus, qui præcedit per ftationes,
penfantem libras tredecim. Et infrà: Fecit Com-
municales ex argento puriffimo per fingulas Regiones,
qui præcederent per ftationes per manus Acolytborum,
numero viginti quatuor. Calix ad facrificium,
Communicales videntur fuiffe ad communican-
dum populum. Romanus Ordo laudat quoque
Acolythum & Diaconum Stationarium Pri-
micerium, & Notarios ipfius ftationis, ac proxi-
me fationis Subdiaconum. Quod nempe statio
numquam effet fine folemni facrificio. Erat non
qualifcumque, fed de Bafilica ad Bafilicam pro-
ceffio: Nam & Litaniam à Sancto Laurentio in
Lucina ad Sanctum Petrum laudat Gregoriana
præfatio ad fecundum Regefti librum. Et de Ho-
norio primo fcribit idem Anaftafius: Hic fecit
Conflitutum in Ecclefia, & decrevit ut per omnem
Hebdomadam Sabbatho die exeat Litania ad Beatum
Apollinarem &ad Beatum Petrum Apoftolum cum
Hymnis&Canticis populus omnis occurrere debeat.
Et ad nefcio quem Archiepifcopum fcribit San-
&us Petrus Damiani: In Assumptione Beatæ Dei Lib. 3.
Genitricis Maria nocturno tempore,
Romanus Ep. 10.
populus juxta morem Orationibus ac Litaniis in-
fiftit, & accenfis luminibus diverfarum Regionum
Ecclefias perluftrat. Quòd enim nocturnas etiam
ftationes Magnus Gregorius induxerit, lauda-
to in loco affirmat memoratus Rupertus. Roma-
norum, uti & Conftantinopolitanorum ftatio-
nes laudat in hiftorico Breviario etiam San-
&us Nicephorus Patriarcha Conftantinopolita-
nus, de fuo hæretico Anteceffore Niceta fcri-
bens: Nicetas Patriarcha in attinentibus ad Ec-
clefias domiciliis, ubi ftationes in proceffibus obiri
folent, que Romani Secreta vocant, Sanctorum
imagines eradit. Secreta erant appendices ad Ba
filicas Capella.

Et in populari fermone fcribit Petrus Blefen- Serm. 11
fis: Ad acedie torporem evacuandum etiam corpo-
ralem corporis motum inftituit Ecclefia, ut fcilicet
fiant proceffiones ab Ecclefia ad Ecclefiam. Quod
quidem Pontifex Romanus ferè omni die Quadra-

4

Ipfas enim effe longè antiquiores, lucet ex Orientali Alexandrinorum Patriarcharum Chronico: Cyrillus major, Theophili Patriarche ex forore nepos, primus omnium Stationes in Eccle fiis confiituit. An apud Ægyptios inftituerit, ignoro. Certum eft ipfas in Latinis Ecclefiis effe multò vetuftiores. Etenim de Anti- Papæ Novatiani ad Carthaginenfem Eccletiam Lega-gefimali obfervat, fed aliæ Ecclefiæ quædam in plu tis fcribit ad Sanctum Papam Cornelium Martyr Cyprianus: In Statione invidiofis convitiis & clamoribus turbulentis proruerunt. Et in Refcripto ad Sanctum Cyprianum Sanctus Cornelius: Ep. 41. Nicephorum Acolytbum de Statione ad vos dimifi.

ribus, quædam in paucioribus diebus exire confueve-
runt. Qui mos etiam ipfis eft antiquiffimus. Ete-
nim de Honorato Maffilienfi Epifcopo fcribit in
virorum illuftrium Catalogo Gennadius Maffi-
lienfis Honoratus Litanias ad fupplicandam Dei

Cle

1b. 11.

-Cap. 7.

Clementiam cum plebe fibi credita folemniter agit. Et | de Sancto Heriberto Colonienfi Archiepifcopo laudatus Rupertus: Quodam die, cum celebrata fatione apud Sandum Severinum reverteretur, multa Cleri & populi turba comitatus, tranfibat ignorans exiguum pauperis tugurium. Et in Trudonopolitani Monafterii Chronico fcribit Abbas Rudolphus: Ecclefia Sancti Pantaleonis ex privileA. 1121 gio Romano antiquitùs boc habuiffe dicebatur, ut Abbas loci illius Sandaliis & Dalmatica uteretur, vicefque ageret Archiepifcopi per civitatem in fuis fationibus. Sed Anno Arcbiepifcopus Sandalia & Dalmaticam probibuit, vices verò fuas agere per flationes conceffit. Sic ufque ad tempus Rudolphi Abbatis permanfit. Et quia erat bomo pulchri, ut dicunt,perfonatus, & Divino adfiftens officio decenter fonorus, frequentabant ftationes, quas agebat fre quentiffimè, Colonienfis populus, matronarumque plurium devotus Deo fexus. Clerus verò fine omni invidia follene ei exhibebat obfequium, tamquam fi baberet præ oculis proprium Archiepifcopum. Scribit de femetipfo, pro Ecclefiaftica libertate tunc Coloni apud Sanctum Pantaleonem exulante. Er in tertio de fua vita libro fcribit venerabilis Guibertus, Sanctæ Mariæ apud Novigentum Abbas: Feria fecunda poft Pafcha procedere moris ef Clericos, ftationem facturos apud Sanctum Vincentium. Agit de civitate Laudunenfi . Quin immò quod Carnutenfis Epifcopus cum populo fuo & Clero ufque ad Aurelianenfis civitatis Ecclefiam procedere, & illic cum folemni haud dubiè facrificio ftationem celebrare olim confueverit, teftatur in litteris ad Theodoricum Aurelianenfem Sanctus Fulberrus Epifçopus Carnutenfis. Peregrinum enim Epifcopum ad folemne! facrificii & verbi Minifterium admitti atque invitari mandat Apoftolica omnium Ecclefiarum confuetudo, innovata atque confirmata per primam Synodum Arelatenfem. Nequaquam jurifdictionis, fed fraternæ dumtaxat hofpitalitatis eft iftud officium, ideoque ad ftationem procedenti proprio Epifcopo ipfum omninò debet quævis etiam exempta Ecclefia. Exemptio proprium Epifcopum fola poteftate exuit, nequa quam ordinaria reverentia. Et hinc memorata Dionyfiani Coenobii in fuum Parifienfem Epifcopum ac Senonenfem Metropolitam audacia fuit omninò impudens. Et adversùs illam rectè ftatuit in Viennenfi Synodo Clemens quintus: Lib 5. tit. Archiepifcopo per quævis loca exempta fuæ Provinciæ facienti tranfitum, aut ad ea forfitan declinanti, ut crucem ante se liberè portari faciat, benedi cat populo, Divina officia privatim vel publicè ibidem audiat, ut ea etiam in Pontificalibus celebret, & faciat in fua præfentia fine Pontificalibus celebrari, quovis privilegio contrario non obftante, facro approbante Concilio, præfentis conftitutionis ferie præfentis conftitutionis ferie duximus concedendum. Simili modo concedimus Epifcopo, ut in eifdem locis fuæ Dioecefis poffit populo benedicere, audire Divina Officia, & ea etiam celebrare, & in fua præfentia facere celebrari.

Ep. 62.

7. C. 2.

31

Antiqua Christianorum Statio exponitur.

38.

Uia Stationum incidit mentio, expediet ipfarum originem & variam per tempora formam paucis aperire. Vocabulum, Statio, à Romano Imperio venit ad Ecclefiam, ac in Imperio fuit variæ fignificationis. Primò, fignificavit ftatum feu dignitatem Imperialem. Ita adeptum à Claudio Imperium Svetonius titulat adeptam Stationem. Et ad Diocletianum Impe- Lib. 5. c. ratorem prefatur Ælius Spartianus: In bac fta tione, quam temperas. Et ad eundem in Vero Imperatore Julius Capitolinus: Elius Verus ab Adriano adoptatus, primus Cæfar dictus eft, & in eadem ftatione conftitutus periit. In Avidio Caffio Vulcatius Gallicanus vocat Regiam ftationem. Eadem phrafi utuntur & alii antiqui Romanorum Scriptores. Secundò, fignificat oppidum, caftrum, aut quemvis munitum locum, cujus cuftodiæ ac defenfioni imponebatur militare prædium. Ita de Perfis, quod Nifibenam civitatem uti vilem fationem fpernerent, fcribit Ammianus Marcellinus. Et in quarto Hiftoriarum libro Cornelius Tacitus: Difpofitæ per omnem Cap. 26. Rheni ripam ftationes Germanos vado arcebant. Per ftationes intelligit exftructas munitiuncu. las. Et in Theodofiano codice exftat fcripta ad Victorem Militum Magiftrum Lex, qua Valen- Lib.7. tit. tinianus & Valens Augufti vetant cunctis mili, 4. C. 121 tum per Provincias ftationibus, ne deinceps à Provincialibus exigant Cænaticum. Per ftationes lucidè intelligunt præfidia militaria. Apud Romanos Scriptores frequens eft mentio agrariarum ftationum, id eft, munitionum exftructarum in agris.

Cap. I.

Eadem vocis fignificatione frequenter utitur Procopius Cæfareenfis. Etenim in primo de Imperatoris Juftiniani ædificiis libro fcribit de fan&tis quadraginta Martyribus: Hi Romani fuere milites, legionis duodecima, quam quondam ftationariam habuit urbs Armenia Melitene. Et in tertio libro: In Armenia collocati fuerant Romani mi- Cap. 4. lites ftationarii. Ac locum quidem Melitenem vocabant. Et in quarto libro: Juftinianus in Danubii Cap. 1. ripa ftationarios milites, qui barbaros tranfitu prohiberent, conftituit. Et hoc fenfu etiam noftri Regum libri memorant ftationem Philiftinorum. Et hinc in lege ad Anthemium Honorius Lib. 7. tit. & Theodofius Augufti ftationes Navium, ac in 16. c. 2. forfitan declinan-lege ad Pofthumianum Gratianus ac Valentinianus officinas, in quibus menfuræ & pondera publica elocantur, dixerunt ftationes: Per analogiam. Famofiffima vocis fignificatio importabat Militares in Palatio, in civitatum foro, in ipfarum portis, aut in aliis publicis locis cu ftodias atque excubias, de quibus Svetonius in Claudio Imperatore: Statio Militum, quæ tunc Lib. 6. c. excubabat. Et infrà in eodem libro: Ad mediam 21. ferè noctem excitatus Nero, ut comperit fui cuftodem ftationem Militum receffiffe, profilivit è lecto. Cap. 47. Et in primo Annalium libro Cornelius Tacitus : Cap. 25. Caftrorum portas ftationibus firmant. Et in primo Cap. 29. libro Hiftoriarum: Cobors que in Palatio agebat fationem. Et de Imperatore Juliano fcribit Am. Lib. 25.

Lib.12. tit.

6. C. 19.

C. 12.

37.
Lib. 6. tit.

mianus Marcellinus: Per femetipfum explorabat vigiliarum vices & fationum. Et in alio libro : Lib. 28. c. Statio primis tenebris obfervata. Erat & aliud Stationis genus, de quo in lege ad Lollianum in lege ad Lollianum Prætorio Præfectum Imperator Conftantius: Hi 29. cap. 1. quos Curagendarios, five Curiofos Provincialium confuetudo appellat, proprio arbitrio, quos reos effe putaverint, feralibus carcerum tenebris mancipare non dubitant. Memorati igitur Curiofi, & Stationa rii, vel quicumque funguntur hoc munere, crimi na Judicibus nuntianda meminerint, & fibi neceffitas tem probationis incumbere, non citra periculum fui, fiinfontibus eos calumnias nexuiffe conftiterit. Eos Lib.16.tit. in lege ad Theodorum Prætorio Præfectum Ar

2. C. 31.

Lib. 1.

12.

noctibus defenfabit, incumbens & requiefcens fuper pilum, quo perfoffum eft latus Chrifti? Quibus ex verbis rursùm vides Romanam ftationem fuiffe vigilantis & excubantis militis cuftodiam, ipfamque etiam eorum templis ac ftatuis adhibitam. Vides & Chriftianam ftationem fuiffe jejunii fpeciem. Hinc enim Dominica die non poterat Chrifto Domino impendi. Erat jejunium adeò ftrictum, ut in laudato de oratione libro pergat Tertullianus: Stationum diebus non putant Cap. 14. plerique facrificiorum orationibus interveniendum, quòd ftatio folvenda fit accepto Corpore Domini. Non nefcio qui pauci, fed plures ita opinabantur. Opinionem non probavit tantus Doctor, quod tamen nec damnare aufus fuerit, demonftrat hoc ejus confilium: Nonnè folemnior erit ftatio tua, fi & ad Aram Dei fleteris? Accepto Corpore Domini & refervato, utrumque salvum eft,

cadius & Honorius titulant Apparitores Stationarios. Et hinc in nonagefimi tertii Pfalmi Commentario fcribit de occultis criminofis Sanctus Auguftinus: Vivant fciente Deo, qui non viverent fciente Stationario. Et apud Sanctum Optatum Milevitanum Purpurius Limatenfis Epifcopus Secundum Tigifitanum, fuum Primatem, quod à Stationariis detentus fuiffet ac dimiffus, infert tradidiffe facros Codices aut Vafa. Laudatus Optatus memorat & Supra Stationarium: AmJib. 1. c. mianus Marcellinus appellat fationi Præfiden tem. Et in libro Apologetico Tertullianus: Latronibus veftigandis per univerfas Provincias militaris ftatio fortitur. Hæc enim ftatio, uti & omnis alia, habebat fuas vices. Eamdem ftationem, in fcripta ad Theodorum Prætorio Præfecum lege laudant Imperatores Honorius ac Theodofius, fcribentes de publicis criminibus: Quod Stationarii Apparitoris follicitudo exhibet abfentie Poteftatum. Et infià: A Notariis Apparitorum, quos Stationarios appellant, deferatur adfcevem. Hoc eft, fextam feriam femptimanæ notitiam Poteftatum. Eft in Theodofiani codicis appendice lex quarta decima. Erat ftatio per antiphrafim, à ftato ac perpetuo difcurrendi officio fortita iftud nomen. Hoc item fenfu laudatus

participatio facrificii, & exfecutio officis. Stationum diebus cenfet nullo modo intermittendum dum facrificium, immo nec populi communionem: Suadet acceptam iftic Euchariftiam non fumi in Ecclefia, fed refervari ac domum deportari in privatam fuo tempore communionem, atque ita affirmat facrificii folemnitatem & ftationis rigorem poffe conciliari. Qui tamen omne jejunium exiftimant fuiffe ftationem, lucidè falluntur. Etenim in libro de jejuniis idem Tertullianus tamquam diverfa difciplinæ fpecies palàm diftinguit jejunationes, Xerophagias, & ftationes, dicens effe recufati, recifi, ac retarda- Cap. 11 ti pabuli officia. Quod ipfum lucidiffimè facit in ejufdem libri exordio. Et infrà: Stationibus quar* Cap. 14. tam & fextam Sabbathi dicamus, &jejuniis Para

Cap. 2

Cap. 11. Tertullianus fcribit unicuique Paganorum Deo fuiffe diftributa fuam ftationem ac poteftatem. Habebat & certos limites, intra quos fuam curiofitatem exercere debebat & circumfcribere. Et hi etiam dicebantur ftatio. Hi Stationarii dicebantur & Frumentarii, quos propter graves ac frequentes innocentium oppreffiones fuiffe à Diocletiano Imperatore Aurelius Victor, & rursùm à Juliano exftinctos affirmat Sophifta Libanius, addens ipfos fuiffe quafi Principis oculos. Quòd pofteà iterùm reftituti fuerint, lucet ex laudata lege Arcadii & Honorii, ac ex laudato loco Sancti Auguftini.

De antiqua porrò Ecclefiarum Statione fcribit in libro de oratione præfatus Tertullianus: Cap. 14. Statio de militari exemplo nomen accipit. Nam & militia Dei fumus. Ex ftationis vocabulo argumentatur etiam in libro de jejuniis, atque adCap. 10 jungit: Nam & milites numquam immemores Sa

cramenti, magis ftationibus parent. Militiam non poffe à Chriftiano fufcipi docet in libro de CoroCap. 11. na militis, & addit caufam: Jam ftationes aut alii faciet magis quàm Chrifto? Aut & Dominico die, quando nec Cbriflo? Et excubabit pro templis, quibus renuntiavit? Et cœnabit illic, ubi Apofto lo non placet? Et quos interdiu exorcifmis fugavit,

majoris. Et in libro de fuga in perfecutione scri
bit Gentilium perfecutionem effe nobis utilem,
quod nos in jejuniis, ftationibus
ac omni Difciplina faciat ferventio-

bus >

res.

orationi

Itaque jejunium olim erat recufati cibi officium. Quòd nempe toto die nihil liceret alimenti fumere, fed omnem cibum & potum recufare ufque ad exordium noctis. Xerophagia cibus recifus, ipfumque exponit dictus liber de jejuniis: Xeropbagias obfervamus, ficcantes cibum ab omni carne, & omni jurulentia, & vividioribus quibufque pomis, ne quid vinofitatis vel edamus vel potemus. Erat non fimplex jejunium, sed abstinentia in folo fere pane & aqua. Statio ergo erat cibus dumtaxat retardatus, exponitque idem liber, dicens Pfychicis præter annuos Dominicæ paffionis dies nullum placere ex Præcepto jejunium, atque adjungens: Proindè nec ftationum, quæ & ipfa fuos quidem dies habeant quartæ feriæ Cap. 2.

Sexta, paffivè tamen currant, neque fub lege Præcepti, neque ultra fupremam diei, quando & orationes ferè concludat hora nona de Petri exemplo, quod Actis refertur. Horam nonam vocat diei fupremam feu ultimam, non horam, fed militarem ftationem. Uti noctem in quatuor vigilias, ita diem in quatuor ftationes divifit antiquitas, & omnes has octo toto anno in tres horas. Omnem toto anno diem & noctem in horas

duodecim. Difertè id docet in libro de temporibus

vene