!

Cap. 3c. chus: Habebat quondam Cantuarienfis Archiepifco- |
pus Chorepifcopum quendam, qui in Ecclefia Sancti
Martini extra Cantuariam manebat, qui adveniente
Lanfranco deletus eft, ficut ubique terrarum factum
audivimus. Et abfentis & defuncti Archiepifco-
pi vices Chorepifcopus ille in omnibus fupplebat.
Atque ita lucet vacantes Ecclefias fuiffe per Pres-
byteros, aut certè Chorepifcopos, non folùm
in Africa, fed in aliis etiam Regionibus admi-
niftratas.

Lib. 1.
C. IC.

Refpondeo antiquum Anglicanæ Ecclefiæ morem edici à Simeone Monacho Dunelmenfi, qui in ejufdem Ecclefiæ hiftoria fcribit de ipsa vacante per mortem Sancti Cutberti: Epifcopatum Ecclefiæ illius fervavit venerabilis Eboracenfium Antifies Wilfridus, donec eligeretur qui pro Cutberto Antifles ordinari deberet. Addit de carcerato per Eadbertum Regem Cynenulfo Lindisfarnenfi L. 2.c.2. Epifcopo: Friothaibertus Haguftaldenfis Epifcopus Lindisfarnenfem Epifcopatum adminiftravit, donec placato Rege de captione relaxatus Cynenulfus ad fuam rediret Ecclefiam. Et de Aedgaro Rege fcriAn. 962. bit Radulphus de Diceto: Rex Aedgarus Lon

donienfem Ecclefiam Paftore proprio viduatam commifit regendam Dunfano Vigornenfi Epifcopo, & fic Dunfanus Londonienfem Ecclefiam commendatam babuit,& non titulatam. Proindè vacantium in Anglia Ecclefiarum Vifitator folebat omninò effe Epifcopus. Porrò Cantuarienfis Ecclefiæ proprium ab antiquo Capellanum Roffenfis, Cantorem Vintonienfis, Decanum effe fe allegat apud Gervafium Monachum Londonienfis Epifcopus, & longam agunt litem de jure conAn. 1162. fecrandi Cantuarienfem Electum. Quin etiam

A. 1162

de vifitandi jure olim litigaverint, non eft dubi-
tandum, ideoque ad iftos motus evitandos vo-
luerit Primatialis Ecclefia fe viduatam per pro-
prium Chorepifcopum adminiftrari. Eandem,
quæ in Sancti Thomæ Martyris confecratione
contigit, litem memorat & Radulphus de Dice-
to: Electus ordinatus eft in Presbyterum in Eccle-
fia Cantuarienfi à Waltero Roffenfi Epifcopo, in or-
dinationibus & dedicationibus faciendis Ecclefie Can-
tuarienfis Vicario. Sequenti die Dominica confecratus
eft ab Henrico Vintonienfi Epifcopo, vice Londonien-
fis Ecclefiæ tunc vacantis. Quod ad jus fuum fpe-
dlare dicebat Roffenfis Epifcopus Sed non obti-
nuit. Bartholomæi Exonienfis Electi confecra-
tionem eidem Waltero delegaverat in mortis
lecto Sanctus Theobaldus Cantuarienfis Archi-
A. 1161. epifcopus, pergitque laudatus Radulphus: Et
licet morte mandatoris finitum fuiffet mandatum,
tamen quia Richardus Londonienfis Epifcopus la•
borabat paralyf, Henricus etiam Vintonienfis, Vi
tarius Londonienfis Ecclefiæ, morabatur apud Clu-
niacum tunc temporis, Roffenfis Epifcopus memo-
ratum confecravit Eledum. Addit de Balduino
Archiepifcopo profecturo ad facrum bellum:
Balduinus ex communi confilio fuorum Suffraganeo-
rum vices fuas Epifcopo Londonienfi Richardo com-
mifit. Roffenfis Epifcopus ab antiquo Vicarius Ar-
chiepifcopi tam in territorio Cantiæ, quàm in Ec-
clefiis Maneriorum, Archiepifcopi curam Paftoralem
fufcepit. Confonat Gervafius Monachus Can-
tuarienfis: Eft in Ecclefia Cantuarienfi confuetudo

A. 1119.

A. 1192.

ab antiquis temporibus conftituta, & à piis Patri
bus obfervata, quòd vacante Sede Cantuarienfi, A. 1147.
vel abfente Archiepifcopo, debeat Epifcopus Rof-
fenfis in Cantuarienfi Ecclefia miniftrare, ficut pro-
prius & privatus Cantuarienfis Ecclefia Capella-
nus,
fi tamen à Cantuarienfi Ecclefia fuerit vocatus.
Ea de caufa addit Roffenfem Electum non à
Rege, fed ab Archiepifcopo femper inveftitum,
& defuncti Epifcopi baculum, non ad Palatium,
fed ad Cantuarienfis Ecclefiæ Altare fuiffe de-
portatum. Ex eodem principio adfirmat vacan- A 1184.
tis Roffenfis Ecclefiæ bona nunquam per Re-
gem, fed femper per Archiepifcopum fuiffe cu-
ftodita, adjungens hoc obtinere etiam in fimul-
tanea utriufque Ecclefiæ vacatione, atque per-
gens: Recognitum eft, in Londinenfi Guilielmi
Elienfis Epifcopi & Apoftolici Legati Synodo,
Roffenfem Epifcopum Cantuarienfis Ecclefiæ pro-
prium ab antiquo fuiffe Capellanum, eumque va-
cante Cantuarienfi Sede ad vocationem Conventus
debere Cantuariam accedere, Chrifma conficere, &
cætera Sacramentalia miniftrare, eumque in expen-
fis procurare debere, qui Archiepifcopatum cuftodi-
ret. Vivente autem Archiepifcopo, fed abfente vel
agrotante, ad vocationem ejufdem fimul & procu
rationem debet accedere. Venit igitur Cantuariam
ad proximum Pafcha à Conventu vocatus idem
Epifcopus, & in Curia Canonicorum Sandi Gre-
gorii hofpitatus eft, ne ignorantibus videretur ad
expenfas fuiffe Monachorum, fi in corum Curia ha-
beret hofpitium. In Metropolita aliud eft Metro-
politica, aliud Diœcefana Poteftas: Et hujus
folius vices in Cantuarienfi Metropoli habebat
Epifcopus Roffenfis. Ordinare Clericos, dedi-
care Ecclefias, conficere chrifma, aliaque id
genus Pontificalia exercere potuit, nequaquam
tamen confecrare Epifcopos, nec ipfum Metro-
politam Spectabant hæc ad Proto- Thronum
Londinenfem, aut ipfo defuncto vel impedito,
ad Vintonienfem. Et ifta fuit antiquiffima illius
Ecclefiæ confuetudo. Per quem vel qua de cau-
fa inductus fuerit Chorepiscopus Visitator, usque
huc non inveni. Quidquid fit, avitum morem
reparavit Sanctus Lanfrancus, atque ita lucet
antiquos de hac re Canones in Anglia omninò
viguiffe.

Eadem eft ratio Gallicanæ Ecclefiæ. Etenim Cap. 6. ↑
Rejenfis Synodus ftatuit, ut ad fepeliendum vi-
duate Cathedræ Epifcopum folus vicinioris ci-
vitatis Antiftes accedat, qui Vifitatoris vice
difponat de rebus Ecclefiæ, idque intra feptem
dies, quibus lapfis recedat ad propria, & cum
aliis fux Provinciæ Epifcopis exfpectet ulteriora
Metropolita mandata. Hilarius Arelatenfis Ar-
chiepifcopus de Primatiali jure disputabat tunc
cum vicinis Provinciis, ad Jacobum Ebredu-
nenfem Metropolitam fepeliendum duo acceffe-
rant Epifcopi, & Hilarii faftum averfatus Cle-
rus & populus ipfos coegerat ad fine facta ad
ipfum relatione confecrandum fuum electum
Armentarium. Ejufmodi aufus adductis Decre-
tis conata est ista Synodus fiftere. Et ad San-
&tum Cæfarium Arelatenfem item Archiepifco.
pum de Epifcopalis electionis forma fcripfit
Symmachus Pontifex: Decretum fine Vifitato Epift. 3.

ris

c. 6.

nimus

|politanam fedem tenere

& omnem adminiftratienem tam in temporalibus, quàm in spiritualibus babere, & omnia caftra & fortalitia, villas & domus

integrè facere; ficut è contra idem jus per omnia de Lugdunenfis fede Eduenfi vacante obtinet in prædiantiqua & approbata confuetudine Archiepifcopus chiepifcopus & Hugo Eduenfis Epifcopus in fuo dis. Quod ipfum Radulphus Lugdunenfis Ardefuper Concordato teftantur ibidem atque confirmant. Lugdunenfis & Eduenfis Ecclefiæ ultrò citroque videntur fe habuiffe, uti Roffenfis fe habuit ad Cantuarienfem. Vacantium Regalium cuftodiam Rex illic non habuit, & uterque Epifcopus fuit utriufque vacantis Ecclefiæ Vicarius ac Vifitator, An Eduenfis fimul cum Sancti Andrea Abbate habuerit iftam poteftatem, an ipfi ex illa extrufo fuccefferit, nequeo adfirmare. Vacantium Ecclefiarum facultates in omnibus Europa Regnis paffim fubjacuerunt Ducum & Comitum violentiis ac rapinis: An Sancti Andreæ Abbas ad ipfis refiftendum fufficientes vires non habuerit, atque ita ejus in locum Lugdunenfis Ecclefia fub fimilis adjutorii debito affumpferit Eduenfem Epifcopum, permitto decidendum illis, qui plura & meliora habuerint ex antiquis Scriniis documenta. Quidquid fit, Abbas ille nequit fuiffe Vifitator. Alia eft ratio Abbatum Lobienfium. Horum primi habuerunt Epifcopalem confecrationem, videntur Leodienfium Pontificum fuiffe Chorepifcopi, atque ita poterant effe Vifitatores. Verùm hæc tangunt fingularia archiva iftorum Monafterio

vis præfentia nemo conficiat, cujus teftimonio Clericorum & Civium possit unanimitas declarari. Et poft degradatum Contumeliofum Reienfem Epifcopum Joannes fecundus ad omnes Galliæ Epi-pradiča fedis tenere, & fructus levare, & fuos fcopos Ne ejus Ecclefia deftituta videatur, in Epift. 2. ejus loco Vifitatorem dari præfenti auctoritate decerut nibil de Ordinibus Clericorum, nibil de Ecclefiaftica facultate præfumat, sed ea quæ ad facro-fandta Myfteria pertinent exequatur. Et ad Epift. 3. Reienfis Ecclefiæ Clerum: Neceffaria vobis folatia credimus Vifitatoris adjungere, ut Ecclefia fuo privata Præfule fummi nequeat Pontificis folatiis indigere. Et ejus fucceffor Agapetus ad laudatum Epift. 1. Metropolitam Cæfarium, Patrimonio Ecclefiæ in gubernatione Archidiaconi conftituto, Vifitatoriam in Contumeliofi loco præcipimus ordinart perfonam. Vifitatores etiam fub Francorum Regno Epifcopos affiduè laudant antique, per Jacobum Sirmondum publicatæ, Epifcopalium promotionum formulæ, quibus elegantiffimam aliam nuom. 8. per adjunxit Lucas Dacherius. Quod Morinenfi & Tornacenfi viduatis Ecclefiis Vifitatores etiam Hincmarus Remenfis Metropolita dederit, laudat in ejufdem Ecclefiæ Hiftoria FloLib. 3. C. doardus, & addit de illius Succeffore Sancto Fulcone: Fulco Herilandum Terravanenfem Epifcopum, ejus Epifcopio à Nortmannis depopulato, 1. 4. c. 3. ad fe venientem fufcepit, &Vifitatorem cuidam vi. duate Ecclefiæ conftituit, ut vifitando fuftentationem Interim dum Epifcopus ibi ordinaretur, ex illa caperet. Plura funt hujufmodi exempla. Verùm quòd Gallicanæ Epifcoporum Parochiæ fint paffim vaftæ, à propria abeffe, & alienæ frequenter adeffe fuit difficile Vifitatori Epifcopo. Hinc quædam Ecclefiæ officium illius per Chorepifcopum expleverunt. Quod tamen numquam fub Romano Imperio, fed factum dumtaxat reperies fub Regno Francorum. Nec fuit iftud univerfale. Etenim de Lupo Catalaunenfi Epifcopo habet fexta actio fecundi Sueffionenfis Concilii: Quia Metropolis Rhemorum Ecclefia carebat Paftore, juffus eft Regiis litteris Domini Caroli Calvi, ut in confectione chrifmatis, & in aliis neceffitatibus, videlicet ut fue Matri Ecclefiæ, pro fua poffibilitate in Ecclefiafticis negotiis confulere procuraret. Etiam Clericos ibidem Lupus ordinavit.

23.

An Sancti Andreæ Abbas aliquando fuerit viduate Lugdunenfis Ecclefiæ Vifitator ignoro. Etenim aliud edicere videtur in fuo, per Lucam Dacherium publicato, ad Edunenfem EcTom. 8. clefiam Edicto Francorum Rex Philippus Auguftus: Legitimorum bominum teftimonia Lugdu nenfis Ecclefiæ jus esse didicimus, ut quoties Eduenfis fedes vacaverit, toties Lugdunenfis Archiepifcopus & Regalia noftra Eduenfia, & alia quæ ad Epifcopatum Eduensem pertinent, in manu fua habeat,

من

vice verfa quoties Lugdunenfem fedem vacare tontigerit, toties Epifcopus Eduenfis in manu fua babeat & cuftodiat univerfa ad Archiepifcopatum Lugdunenfem pertinentia. Et in litteris ad fuum Clerum & populum Aymarus Lugdunenfis Archiepifcopus: Nobis conftat vacante fede Metropolitana Lugdunenfi Epifcopum Eduenfem debere de antiqua approbata confuetudine dictam MetroChrist. Lupi Opera T. VL

rum.

Aymarus Archiepifcopus rectè diftinguit inter Ecclefiarum temporalia ac fpiritualia. Ete nim fuprà nobis Agapetus Pontifex dixit etiam Reienfis Ecclefiæ temporalia per Archidiaco num, fpiritualia per Vifitatorem effe adminiftranda. De eodem dixit Joannes fecundus : Que ad facrofanda pertinent Myfteria exequatur. Et iterùm: Ut vidua Ecclefia Summi Pontificis nequeat folatiis indigere. Vult per ipfum Ponti ficalia præfertim exercenda. Caturcenfis Ecclefia in fuo, quo ad decimi fæculi finem elegit Guasbertum, Decreto exponit: Per Vifitatorem Epifcopum perficiatur Ecclefiafticarum rerum Inven- Tom, z. tarium, tunc verò prioribus viduate fedis difpofitis Economis commendetur. Exftat apud Lucam Da cherium. Et in Nemaufenfi Synodo ftatuit Urftes ex hac vita emigraverit, duæ de melioribus perbanus fecundus: Quoties alicujus Ecclefiæ Antifona eligantur ejufdem Ecclefiæ, qui res Epifcopi defuncti, ficut ipfe difpofuerat, tractent fideliter, Can. z. confervent. Et ad Antonium Romanæ Eccleque ad Epifcopatum pertinent, fucceffuro Paftori ac Apoftolici in Dalmatia Patrimonii Rectorem, fcribit Magnus Gregorius: De rebus vel ornamento Ecclefe fideliter Inventarium facito te præfente cojcribi. Et ne de L. 2. iq. rebus ipfis poffit aliquid depere, Refpectum Dia- Ep. 24 conum atque Stephanum Primicerium Notariorum, ut ipfarum rerum omrinò gerant cuftodiam, admoneto, interminans eis de propria eos fatisfacturos effe fubftantia, fi quidquam exinde corum negligenT 2

6

fia Subdiaconum

tia

dict.

7.

II.

Can, 25,

220

Vifitatorem Ecclefiæ Tadinatis. Et de Neapoli
tana, quod diu vacaffet, Ecclefia fcripfit ad
Paulum Vifitatorem: Clericos ex Laicis ordinari, Ep. 89.
necnon & manumissiones apud te in eadem Ecclefia

tia fuerit imminutum. Et ad Leontium Urbina-
tem Epifcopum, Ariminenfis Ecclefiæ Vifita-
L. 4. E- torem: Clero Ariminenfis Ecclefie, cujus Vifita
pilt. 22. for es, conquerente comperimus, quòd remotis om-
nibus Clericis, Fraternitas tua hominibus fuis Pa-folemniter celebrari concedimus. Manumiffiones
trimonii ejus gubernationem, cæterafque utilitates
commiferit peragendas. Quod fi ita eft, querelam
ineptam non effe credimus. Patrimonii iftius di-
ligentem commendat curam atque cuftodiam,
ipfum tamen per propriæ Ecclefiæ Clericos vult
regi: Vifitatori Epifcopo aliud non permittit,
quàm ut hifce, dum ex caufis fufpecti fuerint,
aliquos de fuis poffit adjungere. Loquitur ex
Chalcedonenfi Synodo Ecclefiæ viduate red-
ditus penes Ecclefiæ Economos integri referventur,
Undè dum Diofcorum Alexandriæ Patriar
cham eadem Synodus, & Neftorium Conftan-
tinopolitanum Epifcopum degradavit Synodus
Ephefina, iftarum Ecclefiarum Economis ean-
dem curam atque cuftodiam commendarunt.
Eft antiquiffima, immò Apoftolica omnium
fidelium gentium confuetudo. Quare Vifita-
tor Epifcopus in folos Pontificalis ordinis Actus
habebat Vicariam auctoritatem, nullam in fa
cultates Ecclefiæ, aut alias ejus functiones.
Spectabant hæc ad Economos aut alios Ca-
pituli Vicarios. Et hæc funt, quæ in Viva-
nenfi Ecclefia Honorato Presbytero delegavit
Magnus Gregorius. Nullo modo ipfum creavit
Vifitatorem.

Ep. 32.
33.

Secunda quæftio eft, An Vifitator in commendata fibi Ecclefia exercere potuerit quofvis Pontificales actus ? Refpondeo negativè. Nec enim potuit Clericos ordinare. Hinc enim CoJeftino Hiftonienfis, & Sabino Grumentinæ Ecclefiæ Vifitatoribus, dum Juliani Diaconi in Presbyterum, & Quarti Defenforis in Diaconum confecrandi fecit facultatem, addidit San&tus Papa Gelafius: Noverit Diledio tua hoc fe delegantibus nobis exequi Vifitatoris officio, non poteftate proprit Sacerdotii. Hoc eft, ex fingulari mandato. Exftant Epiftolæ apud Dominum Lucam Holtenium. Et Joannem fecundum Pontificem audivimus fupra edicentem de Reienfis Ecclefiæ Vifitatore: A fe noverit ita omnia exhibenda, ut nibil de Ordinibus Clericorum præfumat. Et in litteris ad dictæ Ecclefiæ Clerum: Clerus in eo quo nunc eft ordine conftitutus, nullis gradibus promoveatur, donec proprium Sacerdotem poft habere. Et ad Leontium Urbinatem Epifcopum, Ariminenfis Ecclefiæ Vifitatorem, fcribit MaL. 2. in gnus Gregorius: Præter ordinationes Clericorum

dict. 11.

cætera omnia tamquam Cardinalem & proprium
Ep. 24. te volumus agere Sacerdotem, Et ad Chryfan-
tum Spoletanum Epifcopum, Vivanenfis Ec
clefiæ Vifitatorem; Fraternitati tue Vivanenfis
L. 7. in Ecclefie Vifitatoris deputavimus officium, in quo
dict. 2.
de more Scrinti noftri nihil vos de provectionibus
Ep. 77.
facere volumus Clericorum. Verùm quod & Ca-
thedralium, & Pagenfium Presbyterorum ino-
piam ex longa vacione poftmodum incurrif-
fet eadem Ecclefia, Epifcopi Electionem acce-
lerari juffit Pontifex, & dignos interim Presby-
teros à Chryfanto confecrari. Quod ipfum ferè
fcribit ad Gaudiofum Eugubinum Epifcopum

90%

enim fpectant ad temporalem adminiftrationem, L. 2. E.
ideoque fieri poterant per folum Cardinalem Epi- pift. 7.
fcopum. Notanda funt verba, Clericos ex Lai-
cis ordinari: Videntur ftrictè intelligenda, ideo-
que non dare faculatem evehendi Clericos in
altiorem gradum. Nam & iftud Reienfis Ec-
clefiæ Vifitatori difertè interdixit Joannes fe
cundus. Et de vacantibus Sedibus generatim
ftatuit quinta Synodus Aurelianenfis : Nullus
Epifcopus, utique Vifitator, aut in Civitate,
aut per Parochias ordinare Clericos, aut Altaria
audeat confecrare. Quem Canonem innovavit Can. &
& fecunda Synodus Arvernenfis. An illa Cano-
nis pars, quæ & Altarium confecrationem inter-
dicit Vifitatori, ubique gentium viguerit, fateor
me ignorare. Certè apud varias gentes etiam
Cardinalis Epifcopus ipfum non poterat fine ve
nia Metropolitani. Quidquid fit, iftam difci-
plinam in Italia adhuc viguiffe fub fæculi noni
finem docet Joannis octavi Epiftola ad Joannem
Ficoclenfem Epifcopum, Vifitatorem Ecclefiæ
Faventinæ,

Quæftio tertia eft, Cujus auctoritas ad ordi-
nandos Clericos fuerit Vifitatori neceffaria?
Refpondeo Epifcopales Cathedras juxta antiquos
Canones vacare non potuiffe nifi ad tres menfes,
& de ifto præfertim tempore loqui omnia jam ad-
ducta Decreta. Et hinc Sacrofan&ta Tridentina
Synodus, dum per Capitula intra primum va
cantis Sedis annum noluit dari Dimiffionales lit-
teras, novam non induxit Regulam, fed anti-
quam innovavit. Quis lapfo trimestri dare olim
potuerit iftam auctoritatem, non ita conftat.
Ecclefiæ Italicæ, quæ ab Apoftolica Sede Vifita-
torem debebant accipere, ejufdem Sedis auctori-
tate indigebant ad Clericos feu faciendos feu pro-
movendos. Ita lucet ex adductis Sancti Gelafii ac
Sancti Gregorii teftimoniis. Aliis in Regionibus
videtur fuffeciffe licentia & auctoritas Metropo-
lita. Hinc enim poftquam Reienfis Ecclefiæ
Vifitatori fuos præfixiffet limites Joannes fecun-
dus, adjunxit: Omnem hanc folicitudinem Ce
fario fratri & Coepifcopo noftro injungimus, ad Epift. &
cujus curam, cuncta quæ neceffe sunt, pertinere
cenfuimus. Adfirmat limites iflos per Arelaten-
fem Metropolitam poffe & contrahi & prorogari.
Et Sigeboldo Narbonenfi Archiepifcopo, Ru-
dolphum Primatem Bituricenfem, quod Pri-
matus fui jure fe mifceret alienis Ecclefiis, ac-
cufanti refpondit Nicolaus primus Pontifex fieri
iftud non poffe, nifi ex caufa appellationis, aut
Sedis vacantis. Et de vacante Sede Gratianopo-
litana fcripfit ad Adonem Viennenfem Archie. Ep. 39.
pifcopum Francorum Rex Carolus Calvus:
Quidquid neglectum fuerit, vobis imputabitur, qui
difponere ac ordinare ipfum Epifcopatum, ac om-
nia ipfius Ecclefiæ debuiftis. Omnem vacantis
Ecclefiæ providentiam adfirmat ad Metropoli-
tam pertinere. Exftat Epiftola apud Jacobum
Sirmondum in Regefto Adriani fecundi. Et

ad

"

در

Ep. 13.

Ep. 19.

Cap. 4.

ad Conftantium Epifcopum de vacante ad Co:- [re antiquo vult Epifcopum fepeliri ab Epifcopo,
nelii forum Ecclefia fcribit Sanctus Ambrofius:ideoque ad id quemvis Epifcopum poffe invita-
Commendo tibi Ecclefiam, quæ eft ad forum Cor-
nelit, quo eam de proximo intervifas frequentiùs,
donec ei ordinetur Epifcopus. Occupatus diebus in-
gruentibus Quadragefime, tam longè non possum
excurrere. Adfirmat omnem vacantis Ecclefiæ
caram ad Metropolitam refpicere, & Visitato-
rem effe dumtaxat hujus quafi Vicarium. Pede-
tentim tamen decrefcere cœpit Metropolitarum
poteftas, cœperuntque Vifitatores ad folas va-
cantis Ecclefiæ preces facere omnia, etiam Cle
rices ordinare. Ita Roffenfem Epifcopum ad in
vacante Cantuarienfium Metropoli faciendum
omnia, non Comprovincialium auctoritate,
fed folius Cathedralis Monafterii invitatu eguif-
de, fuprà nobis dixit Gervafius ejufdem Ecclefiæ
Monachus. Eadem ratione videntur in Gallia
Chorepifcopi vacantibus Ecclefiis Clericos ordi-
nafle. Quidquid fit, ifta libertate poft lapfum.
Vacationis annum gaudent etiamnum hodie om.
nia Capitula Cathedralia.

Quarta quæftio eft, Que fuerit ordinaria Vifitatoris poteftas? Refpondeo fuiffe variam. Prima olim fuit fepelire defunctum Epifcopum. Lucet ex Valentina Hifpanorum Synodo : Quia fæpè fanctorum Antiflitum, per abfentiam Commendatoris Epifcopi, exequiæ differuntur, ita ut veneranda Pontificis membra, dum tardius funerantur, injuriæ omninò fubjaceant, Epifcopus qui poft mortem fratris ad fepeliendum eum folet invitatus occurrere, infirmum magis, & adbuc in corpore pof tum, admonitus vifitare non differat, ut aut de relevatione Confacerdotis amplius gaudeat, aut certè de ordinatione domus fuæ fratrem admoneat, ejufque probabilem voluntatem in effectum tranfmittat, ac recedentem à fæculo, poft oblatum in ejus commendatione facrificum Deo, mox fepulturæ tradat diligentiffimè, & fuperius Conftituta Canonica non differat adimplere. Si autem, ut fieri affolet, Antiftes obitu repentino decefferit, & cum limitanei Sacerdotes de longinquo minimè adeffe potuerint, uno die tantùm cum node exanimatum corpufculum Sacerdotis maneat non fine fratrum ac Religioforum frequentia, ut pfallentium excubatione fervatum, à Presbyteris cum omni diligentia in loculo conditum feorfim, non ftatim bumetur, fed honorificè commendetur, donec fine mora invitato undecumque Pontifice ab ipfo, ut condecet, folemniter tumuletur, & ut injurie tollatur occafio

mos antiquus in fepeliendis Sacerdotibus obfer. vetur. Defunctum Epifcopum ab Ecclefiæ Vilizatore feu Commendatore Epifcopo lucidè adfirmat olim fuiffe fepultum. Verùm quod Vifitatoris defignatio fpectet ad longè quandoque di ftantem Metropolitam, Epifcopale cadaver dudum fubindè manebat infepultum, & patebat injuriis Hinc Synodus addit inductum, ut quis vicinior Epifcopus ad iftud pietatis of ficium à Capitulo invitaretur. Invitationem hanc fuadet ante mortem fieri, ut ægrotans Epifcopus non folum corporis poft mortem, fed & animæ fuæ in vitæ exitu habeat à fratre folatium. Sine hoc folatio defunctum vult à Clero deponi folummodò, non fepeliri: Mo

Can. t

ri. Et pro fuo Decreto adducit Reienfem Cano"
nem, mandantem ne quis ad vacantem Eccle-
fiam accedat, nifi folus vicinior Epifcopus, ad
Vifitatoris vice defunctum fepeliendum. Quod
ipfum ftatuit feptima Toletana Synodus, rigi-
dè mandans, ne quis invitatus Epifcopus fefe fi-
ne fundamentis excufet ab hoc extremo pietatis Can. 3:
officio, alioquin in proxima Synodo caftigan-
dus. Super vicinas aliquot Provincias, quem
non ita pridem Patroclus Arelatenfis Archiepi-
fcopus invaferat, Primatum continuabat San-
&tus Hilarius, atque ita nullum illic Metropoli-
tanum aut Provincialem Epifcopum permittebat
fine fua prævia venia & confirmatione confecra-
ri. Jugum iftud omnes peffimè oderant, præ-
fertim Ebredunenfis Ecclefia, Alpium Graarum
Metropolis, ideoque defun&to Epifcopo fuo Ja-
cobo ftatim elegit Armentarium, & per duos,
qui ad illum tumulandum advenerant, Epifco-
pos fecit hunc infcio Hilario confecrari. Hinc
Reienfis Synodus, hinc punitus Armentarius,
hinc ftatutum ut folus deinceps vicinior Epifco-
pus accederet viduatam Ecclefiam, & Vifitato-
ris vice defunctum tumularet. Primatum iftum
excuffit pofteà & profcripfit Sanctus Leo Ponti-
fex perfeverarunt tamen Gallicani Epifcopi
non per Vifitatorem, fed per viciniorem Colle-
gam fepeliri. Ita non obfcurè habent quintus &
fextus Canon fecundæ Aurelianenfis Synodi, ac
præfertim Trosleanæ quartus decimus, laudatos
Reienfem, Valentinum, ac Toletanum Cano-
nes, innovans, & adjungens: Quoniam in qui-
bufdam opportunitas locorum fe offert, ut ad obitum
vel exequias alicujus ex nobis duo vel tres Epifcops
convenire poffint, decet ut fancta charitas fe oftendat
in mortuorum funeribus, quæ in vivorum flagravis
pectoribus. Nempè Reienfis Synodi motiva ra-
tio jam dudum defierat. Decretum, quod non
ita dudum poft de Guasberti Epifcopi Electione
fecit Caturcenfis Ecclefia, habet apud Lucam
Dacherium Prifca modernaque Ecclefiarum mo-
deramina Theoloquelariis fanxere Canonibus, quo
arripientibus viam univerfæ terræ quarumlibet se-
dium Præfulibus, per viciniorem Epifcopum, aut
per quamlibet alium Epifcopum, cui Archipræful
injunxerit, exfiindi fratris tumulatorem, orbate-
que fedis Vifitatorem atque Confolatorem, perficia
tur Ecclefiafticarum rerum Iuventarium. Defun- Tom. 8.
&tum Epifcopum adfirmat quandoque per vi-
ciniorem Collegam fepeliri, quandoque per
Vifitatorem. Videtur tunc in viduati Cleri
fuiffe arbitrio.

Ubi vides & fecundam Vifitatoris ordinariam
poteftatem. Nempè conficere Ecclefiafticarum
rerum Inventarium. Quod ipfum illi olim com-
petiffe profitentur, aft deinceps in tumulatorem
Epifcopum tranfcribunt Hifpanorum Valenti-
na, & fecunda Synodus Aurelianenfis. In-
ventarii enim confectio, uti & defuncti fepul-
tura, non patitur moram. Etiam ad Sanctum
Maximianum Syracufe Epifcopum fcribit Ma-
gnus Gregorius: Si quifpiam Epifcoporum de bas
luce migraverit, vel pro fuis fuerit remotus ex-

II.

cellibus,

Vifitatorem expreffit Sanctus Ambrofius: Eccle- Ep. 19.
fiam, quæ eft ad Forum Cornelii, invifas frequen-
Et ad Sanctum Maximianum Syracufa
Epifcopum fcribit Magnus Gregorius: Vifitatores
Ecclefiarum, Clericique eorum cum ipfis per non fuæ
Civitatis Parochias fatigantur. Utique fæpius vi-
fitando. Et ad Paulinum Liparitanum Epifco-
pum, Taurinatenfis Ecclefiæ Vifitatorem: Ec-

cunctisque convenientibus Hierarchicis Cleri Primoribus, atque in tui præfentia Inventa rium Ecclefiæ rerum facientibus, omnia quæ reperta L. 3. Ep. fuerint fubtiliter describantur. Romana Provincia ac Metropolitica Pontificis Poteftas olim fuit vaftiffima. Ei non folùm Campania omnis, Apulia atque Calabria fuberant, fed & Sicilia. Hinc fuas iftic, non Apoftolicas, fed Metropoliticas vices Maximiano delegavit Gregorius, voluitque per ipfum fieri vacantium Ecclefiarum Inventaria. At verò de vacante Salonitana apud Dalmatas Metropolitana Ecclefia fcripfit ad Antonium fuum Subdiaconum, Apoftolici ibidem Patrimonii Rectorem: De rebus vel ornamento Ecclefiæ fideliter Inventarium facias te præfente confcribi. Variis in Ecclefiis videtur fuiffe varia

L. 2. Ep.

11.

Can. 6.

confuetudo.

Tertium Vifitatoris officium exponit laudata Aurelianenfis Synodus: Epifcopus, qui ad fepeliendum Epifcopum venerit, evocatis Presbyteris

in unum

domum Ecclefiæ adeat, defcriptamque idoneis perfonis cuflodiendam sub integra diligentia derelinquat, ut res Ecclefiæ ullorum improbitate non pereant. Mandat ut Vifitator, feu potiùs Vifitatoris vice tumulator Epifcopus defcriptis rebus 'det Economos feu Cuftodes. Nam & hoc Vifitatoris officium & hæc, & laudata Valentina, Rejenfem imitate, Synodi tranfcribunt in Tumulatorem. Vifitatori reddit fuprà laudatum Inventarium Decretum Caturcenfis Ecclefiæ,

clefiam Taurinatenfem, quoties opportunum tempus
credideris, vifitabis. Ita Fraternitas tua omnia
difponere feftinet, ut & fui præfentia Liparitanam L. 2. Ep.
falubriter difponat Ecclefiam, & vifitationis ftudio 13.
Taurinatenfem congregare & fovere non definat.
Et ad Joannem Nepefinæ Ecclefiæ Visitatorem :
Fraternitas tua Nepefine Ecclefiæ vifitationem non Epift. 20.
defiftat affumere, quatenus exigente Pafchali fefti-
vitate quidquid Sacrorum folemnitas pofcit, te
operante modis omnibus impleatur. Hinc Vifitator
folebat effe quis vicinior Epifcopus, qui in tan-
to fefto poffet ifta officia binare. Pergit in lit-
teris ad Leontium Urbinatem Epifcopum, Ari-
minenfis Ecclefiæ Vifitatorem: Admonemus Cha-
ritatem tuam, ut ita efficaciter omnes utilitates Ec-
clefiæ exerceat, quatenus tui præfentia proprium se,
non abfentem habere fentiat Sacerdotem. Quidquid
autem tibi vifum fuerit pro utilitate ejufdem Ecclefie
ordinare, habebis modis omnibus, noftra permissio-
ne licentiam. Reditus verò, vel ordinamenta, mi-
nifteriaque ipfius, folicitudinis tuæ intuitus & cura &t. 11.Ep.
confervet. Et præter ordinationes Clericorum cætera 24.
omnia in prædicta Ecclefia tanquam Cardinalem &
proprium te volumus agere Sacerdotem.

L. 2. indi

fieri mandans per Vifitatorem Epifcopum, & adjungens: Tunc prioribus viduata fedes difpofitis Economis commendetur. Hinc Leontius UrbinaQuintum & palmare Vifitatoris officium edicit idem Pontifex in litteris ad Benenatum tum Epifcopus, ac Ariminenfis Ecclefiæ VifitaVifitatorem Cumanæ Ecclefiæ: Charitas tua ad tor, fuos Clericos volebat dare Economos, veEp. 19. & affiduis Cumanam Ecclefiam tre properabit rùm interdixit Magnus Gregorius, affirmans iftud officium fpectare ad proprios Ecclefiæ filios, & adhortationibus Clerum Plebemque ejufdem Eccleadjungens: Si verò quædam de eis infidelitatis eft fie admonere te volumus, ut remoto ftudio diverfa fortaffe fufpicio, cum eis quoque homines tuos in rum partium, uno eodemque confenfu talem fibi præactione conftitue, ut alterna erga fe folicitudine deficiendum expetant Sacerdotem, qui & tanto Minibeant effe cuftodes, rationes tibi modis omnibus po- fterio dignus valeat reperiri, & à venerandis Cafituri. Cur folos Vifitatoris Clericos nolit impen.nonibus mullatenus respuatur. Qui dum fuerit podi, addit caufam: Ut nulla adverfus te murmurandi vel fufpicandi jufta relinquatur occafio. At verò de vacanti Salonitana Metropoli fcriL. 2. in- pfit ad præfatum Subdiaconum Antonium: Ne dict. 11. de rebus aliquid poffit deperire, Respectum DiacoEpift. 22. num atque Stephanum Primicerium Notariorum, ut ipfarum omninò curam gerant, admoneto, interminans eis de propria fatisfacturos fubftantia, fi quidquam exindè corum negligentia fuerit imminutum. Ipfe Pontifex conftituit Economos. Fortaffe quòd Malchus Epifcopus, qui videtur/ fuiffe Vifitator, fufpectus effet, & ab ipfo officio dejectus. Quidquid fit, aliter ftatuit Valentina! Hifpanorum Synodus, mandans Inventarium fieri intra octo dies, & adjungens: Dehinc ad Metropolitani notitiam babita ordinatè defcriptio deferatur, ut ejus electione talis perfona ordinanda domui Ecclefiaftice procuretur, &c. Economum vult conftitui à Metropolita, & ipfi, fi novi Epi-dum Canonem Sardicenfem. Eandem illis pofcopi creatio differatur, obligari ad rationes. Proindè & hic Ecclefiarum confuetudo fuit varia. Quartum Vifitatoris officium fuprà in litteris ad Conftantium Foro - Cornelienfis Ecclefiæ

Cap. 2.

ter

ftulatus, cum folemnitate Decreti, omnium fub-
fcriptionibus roborati, & Dilectionis tuæ teftimonio
litterarum ad nos facrandus occurrat. Quod
ipfum repetit & in aliis litteris. Et de Pontiano
Thenitano Epifcopo, per Sancti Fulgentii mor-
tem ac duram Cleri & populi in electione difcor-
diam dudum vacantis Rufpenfis Ecclefiæ Vifita-
tore, fcribit in laudati Fulgentii vita Ferrandus
Diaconus: Ibat fecundùm Præceptum Datiani Pri- Cap. 3×
matis, ut Rufpenfi Ecclefiæ eligeretur Antiftes. Et
quinta Carthaginenfis Synodus ftatuit: Nullt
cui Interceffor
Interceffori licitum fit Cathedram
datus eft, quibuslibet populorum ftudiis vel feditio-
nibus retinere, fed dare operam ut intra annum eif-
dem provideat Epifcopum. Quod fi neglexerit, an-
no expleto Interventor alius tribuatur. Intervento-
res enim ad procurandam fui ipfius electionem
quandoque utebantur artibus damnatis per fecun-