CAPUT VIII. Exponuntur quædam loca Sancti QU 193 nes? Si defit illic vera caro, omnia hæc funt ́ frivola. Ad dignam ejus fumptionem affirmat requiri non folam fidem, fed etiam opera, præfertim largam in pauperes beneficentiam, & dat rationem: Qui dixit, Hoc eft Corpus meum, & rem fimul cum verbo confecit, idem dixit, Efurientem me vidiftis, & non cibaftis. Evertit cunctos Sacramentarios, qui ex laudatis Domini verbis nolunt evinci Euchariftiæ veritatem. Evertit item fchifmaticos Græcos, qui non per ifta verba, fed per nefcio quas alias volunt illam confecrari. preces Uin Sanctus Joannes Chryfoftomus Euchariftiæ veritatem conftanter ac patenter doceat, cuncti etiam adverfarii fatentur. Hinc ejus omnia loca nolim adducere. Lector grandi volumine effet fatigandus. Adducam pauca, quæ fingulare aliquid poffint nos docere. In vigefima igitur fexta fupra Sancti Matthæi Evangelium homilia laudatus Pater extollit gratitudinis virtutem, ipfam Divinis beneficiis affirmat à nobis affiduam deberi, & profequitur : Proptereà & reverenda & falutaria illa Myfteria, quæ in omni certè Ecclefiæ congregatione celebramus, Euchariftia feu gratiarum actio computantur. Sunt enim beneficiorum recordatio plurimorum, caputque ipfum Divinæ erga nos charitatis oftendunt, nofque faciunt debitas Deo gratias femper exfolvere. Humanam Dei Verbi nativitatem afferit fuiffe fummum Dei in nos beneficium, & adjungit: In In quo tandem loco beneficiorum ponemus, illum etiam mortuum effe pro nobis ? Et crucifixum effe fanguinem fudiffe, & femetipfum nobis in cibum dare, fpirituales illas præbere epulas, quid vocandum eft? Hafce fpirituales epulas rectè jungit cum Dominica morte & fufo per ipfam Sangui-tradiderit Difcipulis, funt frivola & vana. Perne: Quod nempè ab iftis hic repræfentetur, & in ipfis bibatur. Hoc eft inter omnia divina beneficia maximum, maximum agendarum à nobis gratiarum debitum. Hinc inter omnes, Erique fublimiffimos, hujus Sacramenti titulos Sanctus Joannes ponit hunc : Eucharifiia. Quod ipfum ufque buc & Latina & Græca Ecclefia confirmat. Iftud apud utramque ef proprium, ideoque & digniffimum iftius Sacramenti nomen. Sepone ejus veritatem, & nulla profectò ratione poterit effe fummum Divina Clementiæ in nos beneficium. In octogefima tertia Homilia laudat Dominica verba, Hic eft fanguts meus, & commentatur: Quomodo turbati non fuerunt Apoftoli, cùm hoc audiffent? Quia multa jam & magna de hoc anteà audierant. Si folam figuram Dominus dederit, nullam dedit turbationis anfam. Audi igitur veram anfam: Quemadmodum vetus teftamentum pecudes & vitulos habebat eodem modo novum poffidet Dominicum fanguinem. Non folùm in vifibili Domini perfona, fed etiam in facro calice, de quo pergit idem Doctor: ipfe Dominus bibit ex eo, ne auditis verbis illis diceren:, Quid igitur? Sanguinem bibemus? Et carnem cens demus? Ac ideò perturbarentur. Nam & quando priùs de his verba fecit, multi folummodò propter verba &funt paffi fcandalum. Ne igitur tunc id quoque accideret, primus ipfe hoc facit, ut tranquillo animo ad communicationem induceret. Etiam hæc omnia, nifi Dominus fui corporis & fanguinis veritatem git Chryfoftomus. Etiam hinc hæreticorum ora Dominus frænavit. Nam quando dicunt Unde patet immolatum Chriftumfuiffe, præter alia multa adferentes etiam hæc myfteria, ora ipforum confuimus. Si enim mortuus JESUS non eft, cujus fymbolum ac fignum eft hoc facrificium? Vides quantum ei ftudium fuerit, ut femper memoria teneamus ipfum pro nobis fuisse mortuum? Nam quoniam Marcion, Valentinus Manichæus, eorumque fequaces erant negaturi hanc dispensationem, in memoriam Paffionis per hoc femper ita reducit myflerium, ut nemo non infanus seduci poffit. Ita per Sanctiffimam iftam mensam & salvat & docet. Hoc enim caput omnium bonorum eft. Gnoftici & Manichæi, uti veram in Domino carnem, ita & veram negavere mortem. Ipfos per jam fæpiùs laudatam de Euchariftia regulam invadit Chryfoftomus. Affirmat in Euchariftia effe & veram carnem ac verum fanguinem, ipforumque immolationem ac feparationem in Euchariftico facrificio figurari ac memorari: Hinc concludit Dominum etiam in vifibili fua perfona fuiffe veraciter carneum, fanguineum, ac defunctum. Adeò tunc Euchariftiæ veritas apud omnes erat notior & certior vifibili Domini carne & mor In quinquagefima prima Homilia laudat fidem illorum infirmorum, qui ad recuperandam fanitatem plena fide accedentes Dominum, ftudebant vel fimbriam ejus veftimenti tangere, atque adjungit: Tangamus etiam nos fimbriam veftimenti ejus, vel potiùs, fi volumus, ipfum totum babeamus. Non enim veftis folùm, fed corpus ipfius nobis eft propofitum non ut tangamus folummodò, fed ut comedamus & faturemur. Dominicum in Euchariftia Corpus affirmat à nobis etiam tangi, atque ita confirmat profeffionem, quam coram Nicolai fecundi Pontificis univerfa Sy. nodo fecit Berengarius. Pluribus hæc exponit atque extollit, & pergit: Audiamus, tam Sacerdotes quàm alii, quàm magna, quàm ad- In centefimi quadragefimi quarti Pfalmi commirabilis res nobis conceffa eft. Audiamus, oro, mentario laudat hæc verba, Tu das efcam eorum perhorrefcamus: Carnes fuas nobis tradidit, in tempore opportuno, ipfa dicit à fidelibus affiduè feipfum immolatum propofuit. Quam igitur fatisfaconcini, & commentatur: Qui filius fadlus eft, dionem offeremus cum tali pabulo nutriti taliter peccemus, cùm Agnum comedentes convertamur in te. & menfa fpiritali fruitur, meritò Patrem gloria & honore affecerit. Factus es filius, & menfa spirita lupos, cùm ovinis carnibus faturati rapiamus ut leoli frueris, comedens carnem & fanguinem ejus. 194 lis Abbas Rupertus: Ea que Baptifmo celebran- proferuntur, babens iram magnam, fæviebat in cordibus impiorum, & tuba Divini nominis offen Refer itaque gratiam pro tanto beneficio. In qua- Deum armis utebatur. Et ficut in Apocalypfi legitur poculi vice nos fuo cruore potavit, Eft locus Notanda item funt verba: Omnium manibus pertractatur. Firmant Berengarii coram Papa Nicolao factam profeffionem. Affirmant illum, delium tractari manibus: Quòd nempè Eucha mira modò esse videbis, fed etiam omnem ftuporem Sacra adpofita, fed ut gratia in facrificium influens Notanda funt verba: Nullis præftigiis. Expo- laudat in quinta myftagogica catechefi Sanctus си 195 cupiditate adeamus, manibufque in crucis formam ||ornavit menfam. Ipfe iftam quoque confecrat. Non Notanda quoque funt hæc Sancti Joannis Chryfoftomi verba: Apertis & circumfpicientibus omnium circumflantium oculis. Docent duo. Pri mel quidem dicta eft, fed omni tempore fentit effe- mò, quòd populus olim ad Euchariftiæ confefum, quod Judas vendidit, & quod Judæi eme- in qua omnes erant jufti & confiftentes. Erecta ftatione corporis profitebantur fe etiam ftare erectos in mente. Hinc item proximè ante confecrationem monebat alta voce Diaconus: Eredi femus boneftè. Quem morem Latina dudum etiam fervavit Ecclefia. Hinc enim etiamnum hodiè in Miffali Canone oramus: Pro omnibus circumftantibus. Laudata verba fecundò docent & laudant morem, quem idem Sanctus Joannes lucidiùs exponit in tertia homilia fuper Apoftolicam Epiftolam ad Ephefios: Quando videris trahi, quæ in oftiis funt, cortinas, tunc exiftima cœlum fupernè deduci, & defcendere Angelos. Ad confecrationem deducebantur Altaris cortine, ut tremendum myfterium ab omnibus circumftantibus circumfpiceretur. Quod etiam hodie Græci religiosè obfervant. A paucis annis nefcio quæ novitas noftris Altaribus cœpit auferre cortinas. Peffimè. Eft abufus per Epifcopos omnino caftigandus ac reformandus. Altarium enim cortina alias infuper habent myfticas rationes. Eadem docet Sanctus Joannes Chryfoftomus in quinto tomo fuorum operum. In fermone de Ser. 46. alendis ab Ecclefia viduis ftrenuè commendat runt & crucifixerunt, corpus profitetur effe in que efle operatura. Et Euchariftie veritatem, & de In fermone de Poenitentia acerrimè increpat fi- Agnus Dei pro te immolatur, Sacerdos pro te angitur, ignis spiritalis ex facra menfa refluit, Cherubim adftant, Seraphim advolant, & Spiritus fex alas habentes faciem tegunt, omnes incorporeæ virtutes pro te cum Sacerdote intercedunt, ignis fpiritualis è cælo defcendit, fanguis in cratere in tuam purificationem ex immaculato latere bauftus eft: Et non erubefcis, non revereris, non confunderis, neque Deum tibi propitium facis? Non confcientia judicat te, o homo? Centum fexaginta octo boras babente hebdomada, unam & folam boram fibi ipfi fegregavit Deus, & banc in opera fecularia, in ridicula, & in conventicula infumis? Cum qua poftea fiducia ad myfteria accedes? Cum qua polluta confcientia? Nam fi ftercus in manibus haberes crederes appropiare fimbriæ Regis? Num vides panem? Num vinum? Num ficut reliqui cibi in feceffum vadunt? Abfit. Ne fic cogites. Quemadmodum enim fi cera igni adhibita illi affimiletur, nibil fubftantiæ remanet, nihil fuperfluit; fic & hic puta myfteria consumi corporis fubftantia Propter quod & accedentes, ne putetis quod accipiatis Divinum corpus ex bomine, fed ex hanc eleemofynæ fpeciem multis argumentis, & adjungit hoc Dicam & aliud prætereà quiddam. Audiant qui myfteriis funt initiati. Cùm ali te opus fuerit, ne carni quidem fuæ Chriftus ipfe || parcit. Cùm tibi potum dari opus fuerit, ne fanguini quidem fuo parcit, nec illum invidet. Tu verò ne panem quidem impertis nec calicem? Quam tandem veniam obtinebis? Qui tot bonis tam pretiofis acceptis, tam vilibus parcas, In fermone de Proditione Judæ laudat Dominica verba, Hoc eft corpus meum, Hic eft Sanguis meus, atque profequitur: Et præfens Judas erat, ifta Chrifto dicente. Iftud eft corpus, Juda, quod triginta denariis vendidifti. Ifte eft fanguis, de quo ante cum Phartfais pacia fecifti. O Chrifti mifericordia, o Judæ dementia! Hic enim triginta denariis pacifcebatur ut venderet,& Chriftus ei fanguinem, quem vendidit, offerebat. Ad hanc terribilem menfam af-ipfis Seraphim forcipe ignem, quem fcilicet Ifaias firmat cum magna reverentia, vigilantia, & pura in omnibus mente accedendum, & dat raSerm. 30 tionem: Et nunc ille præfto eft Chriftus, qui illam vidit, vos accipere. Reputate falutarem fanguinem Serm. 38. gem, aliud accedere Regis imaginem. Si in Euchariftia fit fola Domini imago, cur opus tanta reverentia? Cur confecrationis momentum eft hora tremenda? Cur Cherubim ac Seraphim tremunt, & fuas velant facies? Sancti Joannis verba non egent commentario. Ex ipfis vides panem & vinum poft confecrationem non effe ampliùs panem & vinum, nihil ipfis remanere fubftantiæ, fed effe abfumpta in fubftantiam corporis. Et hinc non ire in feceffum. Hæc Joannes docuit in Antiochena Ecclefia. Quare certum eft Theodoretum ab hac doctrina non deviaffe.. Educatus enim fuit in ifta Ecclefia. Vides fecundò, Præceptum de audiendo per fingulas Dominicas Miffæ facrificio effe antiquiffimum per om. nes Ecclefias. Et ipfum auditum oportere cum fumma reverentia. Et mixtas fub tremenda hora fabulas effe grave peccatum. Sermo, qui docet non concionandum ad gratiam, videtur dictus Conftantinopoli. Videtur enin invehi in Severianum Gabalenfem & Antiochum Ptolomaidis in Syria Epifcopos, quos quæftus caufa fuiffe concionatos in alienis Ecclefiis, ideoque graviter impetitos à Joanne Epifcopo, fcribunt Socrates, Hermias Zozomenus, & Palladius Epifcopus Helenopolitanus. Sermo ifte laudat Apoftolica de indignè communicantibus verba: Qui manducat & bibit indignè, judicium fibi manducat & bibit, non dijudicans corpus Serm. 52. Domini. Et profequitur: Hanc vobis legem recitavimus, & verborum fenfum expofuimus. Diximus quid fit, Reus erit corporis & fanguinis Domini. Eafdem nimirùm pœnas daturum, quas & illi, qui Chriftum crucifixere, fuftinebunt. Nam quemadmodum homicide illi funt fadi rei fanguinis, fic & ifti qui Sacramentis indignè communicant. Hoc enim eft: Reus erit corporis & fanguinis Domint. Videbatur dictum iftud planè modum excedere, atque intolerabiles mine cenfebantur. Rationem adjunximus ducam ab exemplo, quæ mirificè quadrabat. Ut enim five quis Regiam purpuram difcindat, inquiebam, five luto coinquinet, ex quo Regem, qui ea indutus eft, afficit contumelia: Sic nimirùm hoc loco cùm illi, qui Dominicum corpus necarunt, tum qui immunda recipiunt anima, parem injuriam Dominico inferunt veftimento. Difciderunt quidem illud in cruce Judæi, coinquinat autem is, qui immunda fufcipit anima. Itaque licet diverfa fint peccata, æqualis tamen eft injuria. Adfumptam humanitatem affirmat effe Regis noftri, utique Dei Verbi veftimen. tum & purpuram: Affirmat ipfam à crucifigentibus Judæis fuiffe laceratam, fœdari autem à malè communicantibus, ideoque amborum effe æquale peccatum. Quæ Apoftolica doctrina palam fupponit Euchariftiæ veritatem. Et ex ipfa fuprà locutus eft etiam Theodoretus in fermone de Lapfis, Sanctus item Cypria nus. Adeamus fextum tomum. In fermone de librorum figillis exponit Emmaunticam, ubi Dominum Difcipuli agnoverunt ex fractione panis, cœnam, & addit: Quoniam cibus ille Adami oculos perniciosè aperuit, nunc illius loco alius cibus inftitutus eft, qui novo quodam & admirabili modo vifum reftituit. In vetito pomo latere admirabilem, quæ plenam libertatem ac immortalitatem impartiretur, virtutem mentitus eft ferpens Et circumfcripti Protoplafti crediderunt. Et ita utriufque fuæ fubftantiæ & primam & fecundam comederunt mortem. Hinc alium, in quo ipfe immortalitatis Author habitaret, & eam impartiret dignè fumentibus, cibum nobis providit Divina miferatio. A nobis, qui mentienti Diabolo credideramus, credi voluit etiam fibi vera promittenti. Uti trinam Petri negationem trina confeffione, ità noftram temerariam credulitatem voluit vera fide purgari. Quod ipfum fuprà docuit Sanctus Gregorius Epifcopus Nyffenus. Hunc cibum laudat in fermone de Filio prodigo idem Sanctus Joannes, & fcribit de occifo iftic faginato vitulo: Quem tandem vitulum dicit faginatum? Quem juvenca Maria Virgo peperit. Proferte vitulum indomitum qui nondum peccati jugum fuftinuit; Virginem, من nunquam con ex Virgine natum; qui fequitur eos qui fequuntur fe, non ex neceffitate, fed fpontè ; qui non utitur robore fuo, neque cornibus, fed promptè cervicem inclinat els qui mactare ipfum volunt. Occidite itaque cum qui fpontè occiditur; occidite eum, qui vivificat eos qui fe occidunt; occidite cum qui occiditur, fed non moritur; occidite cum, qui membratim conciditur, & eos fandificat qui fe concidunt. Occidite eum, qui comeditur ab eis qui ipfum norunt, fumitur. Occidite eum, qui comedentes beatos facit. Laudat conflatas ex occifo hocce vitulo epulas, & profequitur: Noftis fpiritales delicias, qui eas deguftatis, & recordamini tremendorum myfteriorum, ac miniftrorum facri officii, imitantium Angelorum alas tenuibus fuis lineis velis, quæ finiftris bumeris infident, qui in Ecclefia difcurrunt, & clamant: Ne quis ex Catechumenis, ne quis corum qui non edunt, nullus ex exploratoribus ne quis corum qui non poffunt spectare cœleftem fanguinem qui effunditur in remissionem peccatorum, ne quis indignus hoftia vivente, ne quis non initiatus, ne quis eorum qui non poffunt impollutis labiis tremenda myfleria attingere. Hæc omnia manifeftè laudant non factam in Cruce, fed quotidiè in Altari folitam fieri, & ufque ad fæculi finem faciendam occifionem: In hac enim fola faginatus vitulus occiditur, fed non moritur. Affirmant iftic occidi & membratim concidi ipfum de Virgine natum Dominum, ac effundi cœleftem ejus fanguinem. Manifeftè confirmant profeffionem, quam Berengarius fecit, & coram Nicolao fecundo, & coram feptimo Gregorio. Difcimus hinc varia. Primò, quòd Dominus apud Emmauntem confecraverit Euchariftiam, & ex ejus ritu fuerit agnitus à Difcipulis. Hi erant Lucas & Cleophas, quos certum eft noviffimæ cœnæ non adfuiffe. Proindè ritum illum didicerant ab Apoftolis. De Emmauntis cœna fcribit ad Sanctum Paulinum etiam Sanctus Ep. 59. Auguftinus: Quòd Dominus ab illis duobus in fraElione panis eft agnitus, Sacramentum effe, quo nos in agnitionem fuam congregat, nullus debet ambigere. Quod ipfum fcribit in fecundo tractatu fuper San qu. 8. Sancti Joannis epiftolam. Secundò difcimus, | | bus, quòd Græcos Conftantinopolitanæ, ubi quòd in facro minifterio Diaconi ftolam geftent Et ex his vides Hifpaniarum etiam Subdiaconos fuiffe ufos ftola: Contra morem omnis Latina Ecclefiæ. Immò & contra Orientalis Ecclefiæ morem. Nam & adverfus quorumdam illic Subdiaconorum præfumptionem ftatuit LaoCan. 22. dicena Synodus: Non oportet Subdiaconum uti orario. Quin & tunicella utebantur Hispani Subdiaconi. Etiam contra Romanæ ac omnis Latinæ Ecclefiæ morem, laudatum à Ma gno Gregorio in litteris ad Joannem Syracufa Epifcopum. Etenim quibufdam murmuranti. Apocrifarium egerat ante Papatum, Ecclefiæ Accedamus feptimum tomum. In fecunda ad Antiochenum populum homilia Sanctus Joannes duplicem in Prophetam Helizæum à San&to Elia traductum fpiritum extollit, novi Teftamenti gratiam affirmat effe multò ampliorem, ac demonftrat: Helias melotem difcipula reliquit, adfcendens autem Dei filius fuam nobis carnem reliquit, & ipfam habens adfcendit. Ne igitur animo concidamus, neque lamentemur, neque temporum difficultatem timeamus. Qui enim fanguinem fuum pro omnibus effundere non recufavit & carnem fuam, & rurfus ipfum fanguinem nobis communicavit, quid pro falute noftra facere recufabit! Fronto- Ducæus meritò appofuit hoc marginale scholion: Locus infignis de Sanctæ Eu chariftia veritate. Etenim à loco hoc afferitur Dominus eam ipfam carnem, quam levavit in cælum, & iftum ipfum fanguinem, quem effudit in cruce, nobis reliquiffe in terris, fumenda in hoc admirabili Sacramento. Locus lucidè confirmat noftri Gregorii adversus Berengarium Decreta. In Sancti Philogonii, Patriarche Antiocheni, apud Nicænam Synodum defuncti, elogio exaltat Dominicæ Nativitatis feftivitatem ipfam affirmat effe omnium feftivitatum caput. atque Metropolim, Domini adoratores Magos laudat, & profequitur: Cum alienigena, Barbarique Magi ex Perfide occurrant, ut Dominum videant in præfepi jacentem, tu qui Chriftianus es, ne breve quidem fpatium emetiri fuftines, ut hoc fe lici fpectaculo perfruaris. Nam fi cum fide accefferi mus, procul dubio videbimus eum in præfepijacentem. Siquidem bæc menfa vicem fuftinet præfepis, Nam & hic ponitur corpus Dominicum: Non quidem fafciis involutum, ficuti tunc, fed undequaque Spiritu Sando conveftitum. Qui myfteriis inttiati funt, , intelligunt quæ dicuntur. Supponit atque oftendit iftud ipfum corpus, quod fafciar tum in præfepi jacuit, gloriofum exiftere & |