188 ipfum corpus antitypum. Et ad Apoftoli de Eu- nec non manus ac fidelibus pueris, qui veram Domini carnem Eodem argumento Sanctus Cyrillus invadit Neftorium. Dominicam in Euchariftia carnem affirmat debere effe vivificatricem, ac immortalitatis & incorruptibilitatis donatricem, ideoque non poffe effe communis feu puri hominis, fed neceffariò effe Dei-Hominis, hominis affumpti in Divinam Dei Verbi perfonam. Hinc infert ejufmodi hominem fuiffe pro nobis natum excitatum à ex Virgine, in cruce paffum mortuis, & jam federe ad dexteram Patris. Quæ omnia infigniter confirmat aliud ejus ad Neftorii Afferta Refponfum. Quòd in Euchariftia non Domini Divinitatem, fed folam car nem manducemus, multis blaterat Neftorius, & firmare tentat ex carnali Capharnaitarum errore: Verborum fublimitatem non tulerunt Caphar nait & ex infcitia putabant Dominum fuadere antropopbagiam. Affirmat nullam manducandæ Divinitatis fufpicionem Capharnaitis incidiffe, ideoque ifti manducationi nullum à Dominicis verbis effe fundamentum aut fomentum. Et Cyrillus refpondet: Atqui ea res quomodo non certa fit antropophagia ? Quo verò modo fublime adbuc erit illud myfterium, fi non ipfum ex Deo Patre Verbum esse missum dixerimus, & missionis modum confessi fuerimus esse ipfam humanationem ? Affirmat Neftorium manifeftè altero pede labi in Capharnaiticam foveam: Utpotè qui nudum hominem fentiat in Sacramento fumi, ideoque puram putam, licèt non vifibilem & apertam, tamen velatam ac invifibilem dogmatizet antropophagiam. Et infrà pergit. Si effet qui dicere Cap. 7. auderet ipfum Dei Verbum in corporis naturam esse mutatum, accufaret quifpiam, & quidem jure, quòd Dominus non dixiffet Chrifti Sacracùm corpus daret, Accipite manducate, Hoc eft mea Divinitas, quæ pro vobis frangitur; Et, Hoc eft, non fanguis meus, fed Divinitas, que pro vobi effunditur. Nunc verò cùm ipfum Verbum, quod Deus erat, proprium fibi fecerit corpus natum ex muliere, neque ullam aut alterationem aut mutationem pertulerit, quomodo non æquum fuit fine ullo mendacio nobis dicere, Accipite, comedite, Hoc eft corpus meum? Cùm autem effet vita, tanquam Deus, vitam fimul & vivificum illud effecit. Dei verbum effe mutatum in carnem dixerunt quidam Apollinarifta. Quod tamen in Euchariftia non vera caro, fed fola manducaretur Divinitas, videntur non blateraffe: Videntur timuiffe lapides fidelis populi, qui carnem à fe illic manducari audierat femper in Ecclefia, & conftanter credebat. Quidquid fit, jam audivimus id pofteà fuiffe ex adverfo principio blateratum à Julianiftis. Ex quibus omnibus vides veram ac realem Dominicæ fubftantiæ in Euchariftia præfentiam à cunctis tunc etiam Hæreticis fuiffe concor diter id mentorum, pro unius illius naturæ ratione, quam Halicarnaffi in Caria Epifcopus Julianus, ac ita Et cap. 6 diter admiffam, & folam fuiffe pugnam de fub- CAPUT VII. Exponitur fententia Theodoreti, Cyrenfis Α A Deamus Antiochenum Patriarchatum . Qui Sancti Cyrilli adversùs Neftorium Capitula potentiffimè illic impugnavit, fuit Theodoretus, atque ita quibufdam vifus eft de Euchariftia non in omnibus rectum fentire. Poftquam hic fua in Ephefino Concilio delicta non dumtaxat apud Magnum Papam Leonem, fed etiam apud Chalcedonenfem Synodum plenè purgarat, & ab inflictis fibi per Ephefinum latrocinium vinculis abfolutus, Cyrenfem Ecclefiam denuò in pace regebat, ad illum, utpotè virum longè doctiffimum, fcripfit laudatus Ep. 63 Pontifex: Quod fupereft, exhortamur, ut quia illic nonnullas Eutychiani ac Neftoriani erroris reliquias cognovimus remanfiffe, nunc etiam Sedi Apofolice collabores. Verùm de Neftorianæ fcabiei reliquiis fcribit in fuæ Ecclefiæ Annalibus Eutychius Patriarcha Alexandrinus: Neftorius ubi ab Ephefina Synodo degradatus, ac ab Imperatore Theodofio pulfus fuerat, ac deportatus in Oafin, in Ægyptum tendens, in ea ejus parte, quæ Said dititur, loco Echmiu appellato, feptem annos fubftitit, deindè mortuus eft, ac fepultus in vico Saklan dicto, in quo æftus ingens contigit, ac præcipuè in valle, in qua ipfe fepultus fuerat, adeò ut nemo in ea incedere vel per eam tranfire tempore afti vo poffet. Nempè æftus ille mundo nunciabat inParte 2 fernalem Neftorii æftum. Atque ita obliterata eft fol. 12 fententia Neflorit, donec illam longo poft ipfum temporis fpatio refufcitaret Burfumas Metropolita Nifibenfis, tempore Juftini Romanorum Imperatoris, Kabadi Phiruzii filii, Regis Perfarum, eamque in Oriente, ac præcipuè apud Perfarum incolas adftrueret. Undè eft quòd multi fint Neftoriani in Oriente, circa Euphratem, ac in Mefopotamia. Imperator ille fuit Juftinus primus. Hic enim fuit coætaneus Kabado Perfarum Regi. Hinc ergò Theodoretus omnes fuæ fcientiæ vires impendit contra Eutychianos. Contra Neftorianos nihil fcripfit. Contra Eutychianam lepram fcripfit tres inter Orthodoxum & Eraniften dialogos, quibus dedit hofce titulos: Immutabilis, Inconfufus, Impassibilis. Omnis quæftio erat de hifce verbis: Verbum caro factum eft. Quòd ifta phrafis fua vi conver fionem importet, manifeftum eft, & in libro octoginta trium quæftionum profitetur, ac Apollinario concedit Sanctus. Auguftinus. Et ita laudatas Evangelii voces effe accipiendas prætendebant Eutychianifta. Verùm ab illis non conver. Qu. 80. fionem, fed affumptionem importari, Ecclefia femper credidit & docuit. Et in priori dialogo Theodoretus infigniter demonftrat exApoftolicis ad Hebræos verbis: Non Angelos Deus-Verbum, fed femen Abrahæ apprehendit. Ex facris litteris demonftrat humanitatem effe Dei - Verbi velamen veftem, ftolam, ac pallium, ideoque nullam hic effe converfionis apparentiam, fed manifeftam adfumptionem. Inter alia adducit hæc Patriarchæ Jacob de Domino Prophetica verba: Lavabit in vino folam fuam, & in sangui ne uve pallium fuum. Per ftolam & pallium non Ita dialogus Eraniften induxit ad agitan- Refpondeo nullum hic effe erroris fundamen- Ep. 23. 190 declarata, quæ non omnibus funt nota. Omnia nentur. : Pergit Orthodoxus: Quoniam igitur conftat & folam & pallium à Patriarcha Dominicum Corpus appellari, atque in fermonem de divinis Myfteriis ingreffi fumus, dic per veritatem, cujus putas fymbolum & figuram esse cibum fanctiffimum? Divinitatis ne Cbrifti Domini, an Corporis & Sanguinis ? Et Eraniftes: Non dubium quin eorum, quorum &nomen accipiunt. Et iterum Orthodoxus: Corporis & Sanguinis dicis? Et Eraniftes: Ita dico. locutus Orthodoxus: Ut veritatis amicum decet, tit Leo de Tribu Juda. Vox, Leo, non brutum es. Nam Dominus accepto fymbolo non dixit, Hec defidia torpore jacuere ut nec auditu difcerent, vel lectione cognofcerent, quod in Ecclefia Dei in omnium ore tam confonum eft, ut nec ab infantium linguis veritas Corporis & Sanguinis Chrifti inter communis Sacramenta Fidei teneatur? Quia in illa myftica diftributione fpiritualis alimonie boc impar titur, boc fumitur, ut accipientes virtutem cæleftis cibi, in Carnem ipfius, qui caro noftra factus eft, tranfeamus. Hic eft ille cibus, qui alicubi alloquitur humanum genus: Cibus fum grandium. Crefce & manducabis me. Nec tu me mutabis in te, ficut cibum carnis tuæ, fed tu mutaberis in me. In myfticum meum Corpus: In tuo consubstantiali Principi circumfubftantialem & concorporalem populum. Et Theodoretus & Magnus Leo ex avita Patrum Regula affirmant idem per omnia corpus effe & in hoc Sacramento, & in ce, fia profitetur in Sacramento effe veram & nobis confubftantialem carnem, concludunt talem fuiffe etiam natam de Virgine, paffam in Crurefufcitatam à mortuis, & exaltatam ad dexteram Dei Patris. Et nota, quòd Theodoretus hunc fanctiffimum cibum appellet & figuram fimul & veritatem: Figuram ratione conti. nentium fymbolorum, veritatem ratione con tentæ fubftantiæ. Et ejus verba nequaquam adfonant fuprà memorato errori Neftorii. Nec enim cum Neftorio negant Divinitatem fingulari modo effe in Sacramento, fed dumtaxat adversùs Eutychetem negant ipfam effe folam, adeoque adfumpta carnem & fanguinem afferunt in ipfam non effe converfa. Et ad hæc Eranites: Hoc quidem verè dixifti. Vellem autem permutationis nominum caufam edifce-vifibili Domini fuppofito: Et quia omnis Ecclere. Et Orthodoxus ei repofuit: Manifeftus eft fcopus iis, qui Divinis Myfteriis funt initiati. Vo lebat enim cos, qui Divinis Myfleriis participant non attendere naturam eorum quæ cernuntur, fed per nominum mutationem mutationi, quæ ex gratia facta eft, fidem adhibere. Qui enim corpus naturale appellavit frumentum & panem, & qui rurfus feipfum nominavit vitem, is vifibilia fymbola corporis & fanguinis appellatione honoravit, non naturam mutans, fed naturæ gratiam addens. Palam profitetur & veritatem Euchariftiæ, & trans-elementationem. Cum Sancto Cyrillo Hierofolymæ Epifcopo affirmat non ampliùs elementa quæ videntur, hoc eft, refiduas elementorum fpecies oportere attendi, fed factam ex gratia mutationem, & in hac fundati mutationem nominum. Huic mutationi adhibendam fidem. Et hoc omnibus initiatis effe manifeftum. Et EraniBes: Et myfticè myftica dicta funt, & perfpicuè Et ad hæc Eraniftes refpondit: Vera funt hæc. Divina enim funt oracula. Fatetur in Euchariftia non folam contineri Divinitatem, fed infuper veram Domini Carnem ac Sanguinem. Et hinc Cor mutatum in Divinitatis naturam, fed divina gloria repletum. Eraniftem iterum invadit ex laudata omnium fidelium circa Euchariftiam regula. Affirmat facrofancta fymbola effe veri Dominici corporis, verique fanguinis figuram: Figuram non qualemcumque, fed quæ iftud corpus ac iftum fanguinem repræfentet. Utique ad fenfum fuprà adductum ex Tertulliano, Sancto Cypriano, ac variis Romanorum Principum legibus. Et hæc omnia confitentem Eraniften conclufit, atque intulit: Ergò & nunc in cœlis Domini corpus eft verum, ornatum beatis detibus, fed non fpoliatum fua natura, nec converfum in fubftantiam Divinitatis. hine Orthodoxus conclufit: Si ergo vera pus utique babuit Dominus. Videlicet in fua vifibili perfona. Et Eraniftes: Ego autem aio ipfum fuiffe expertem corporis: Negavit confequentiam. Hinc Orthodoxus perrexit cum ftomacho: In pertufum, quod aiunt, dolium, ut apparet, infundimus. Nam poft tot illas demonftrationes & objectionum folutiones, eodem revolveris. Indignatur avitam, exploratam, ac ab omnibus Chriftianis comprobatam de Euchariftia regulam refutari. Et Eraniftes dedit fuæ refutationis ratio. nem: Non ego tibi verba mea, fed Evangelica profero. Utique Sancti Joannis verba: Et Verbum Caro factum eft. Affirmat ab illis importari converfionem, ideoque aliter non poffe intelligi. Et Orthodoxus repofuit: Ego verò an Evangelicorum diclorum interpretationem tibi ex Propheticis & Apoftolicis verbis non attuli? Et Eranifta urgenti, Non fufficiunt ifta ad dirimendam quæfionem, reddidit: Quoniam alia etiam audire cupis, audi Apoftolum dicentem; Omnis Pontifex ex hominibus affumptus conftituitur, ut offerat dona facrificia. Unde etiam neceffe eft bunc babere aliquid quod offerat. Demonftrat oblatam à Chrifto Domino, non tantùm in facra Coena, fed etiam in Cruce hoftiam fuiffe affumptum ab ipfo corpus, ipfumque & fuiffe & effe debuiffe verum & nobis confubftantiale, atque ita laudatam de Euchariftia regulam pergit ftrenuè ac infigniter confirmare. Eandem quæftionem tractat in fecundo dialogo. Audi Eraniftæ iftic dogma: Ego dico in Chrifto Domino poft factam in Virginis utero hypoftaticam unionem manfiffe Divinitatem, ab bac verò abforptam effe bumanitatem. Ut mare mellis guttam fi accipiat : Statim enim gutta illa evanefcit, maris aquæ permixta. Prior Dei Verbum in carnem, hic pofterior Eraniftes vult carnem effe converfam in Verbum. Nec mireris hanc diffonantiam. Quòd enim Eutychiana ftultitia fuerit in diverfas & adverfas factiones divifa hydra, cunctis antiquitatis Ecclefiafticæ peritis eft compertum. Quin & hic ipfe Eranites in fua fabula non perftitit. Etenim quòd à verfante nobifcum & nobis prædicante Chrifto Domino gefta opera talem humanitatis à Divinitate adfumptionem paffa non effent, ideoque quòd hæc in ipfa conceptione non potuiffet fieri, Orthodoxi argumentis convictus & confufus repofuit: Non recè tempus defignavi. Poftquam enim à mortuis refurrexit, caro mutationem in Divinitatis na turam fortita eft. Ex quo vides Julianum Halicarnaffi Epifcopum non fuiffe primum hujus infaniæ fontem. Etiam ipfam multis argumentis revicit Orthodoxus, atque adjunxit: Dic ergò, myftica symbola, quæ Deo à Sacerdotibus offeruntur, quarum rerum funt fymbola? Et Eraniftes: Corporis & fanguinis Domini. Et Orthodoxus: Verinè corporis, an non veri? Eraniftes: Veri. Orthodoxus Optimè. Oportet enim imaginis exftare archetypum. Nam & pictores naturam imitantur : Et eorum, quæ videntur, pingunt imagines. Si igitur verum corpus repræfentant Divina myfteria, corpus ergò Domini nunc quoque corpus eft, nec Eraniftes fenfit fe conftrictum. Hinc mutavit vela iftius argumenti, ac ipsum retorfit in Orthodoxum: Opportunè de Divinis mifteriis intulift fermonem. Nam indè tibi oftendam corpus Domint in aliam mutari naturam. Responde igitur ad mea interrogata. Quid appellas donum, quod offertar ante Sacerdotis invocationem? Et Orthodoxus reddidit: Apertè dicendum non eft. Verifimile eft enim adeffe aliquos myfteriis non initiatos. Hinc ex Eraniftæ confenfu ænigmaticè refpondit: Cibum ex talibus feminibus. Et de altero fymbolo addidit: Commune & boc nomen eft, pocult fpeciem fignificans. Eraniftes perrexit: Poft fanctificationem verò bæc quomodo appellas? Orthodoxus refpondit: Corpus Chrifti & fanguinem Chrifti. Et Eraniftes: Et credis te corpus Chrifti & fangui nem percipere? Orthodoxus, Ita credo. Et Eraniftes: Sicut ergo fymbola Dominici corporis & fanguinis alia funt ante Sacerdotis invocationem, poft invocationem verò mutantur & alia funt, ita Dominicum corpus poft adfcenfionem eft mutatum in Divinam fubftantiam. Palàm profitetur tranfelementationem, feu Eucharifticorum elementorum fubftantialem converfionem. Affirmat Do. mini corpus & fanguinem per gloriofæ Refurre&tionis virtutem tranfiiffe in Divinitatis naturam, ficut quotidiè panis & vinum per tremendæ invocationis virtutem feu opus operatum tranfeunt in iftud corpus, iftumque fanguinem. Argumentatur à fymbolo feu figno ad rem fignifica tam. Argumentatur ex mutatione fymboli admiffa & explorata etiam apud Orthodoxum. Et hic repofuit: Retibus, quæ ipfe texuifti, captus es. Neque enim fymbola myftica poft fanctificationem recedunt à fua natura. Manent enim in priori effentia, & figura, & forma. Et videri, tangique poffunt, ficut & prius. Intelliguntur autem ea effe que facta funt. Et creduntur, & adorantur. Ut quæ fint illa quæ creduntur. Confer igitur imaginem cum archetypo, & videbis fimilitudinem: Oportet enim figuram effe fimilem veritati. Illud enim corpus priorem habet formam & circumfcriptionem, & ut femel dicam, corporis fubftantiam. Immortale autem poft refurrectionem, & immune à corruptione, factum eft, fedemque à dextris adeptum ab omni creatura adoratur, quia Domini naturæ corpus appellatur. Loquitur cum Latino Tertulliano, ad uxorem fuam fcribente de variis incommodis contracti inter infidelem virum ac fidelem mulierem matrimonii: Non L. 2. c.5. feiet maritus, quid fecretò ante omnem cibum guftes? Et 192 Et fi fciverit panem, non illum credit effe qui dicitur. | Ex quo vides Tertulliani tempore domefticam communionem fuiffe quotidianam, factam à jejunis, & in fola fpecie panis. Porrò Theodoretus lucidè profitetur pleniffimam Euchariftiæ veritatem. Etenim Dominicum corpus non tantùm in paterna dextera, fed etiam in Eucharifticis fymbolis affirmat intelligi, credi, atque adorari: Quia nempè eft corpus Domini naturæ, feu à naturæ Domino affumptum in propriam Hypoftafim. Laudatam de vifibili ac invifibili Domini corpore regulam vult quoad omnia ambulare eifdem paffibus. Verùm videtur docere impanationem. Hic eft præcipuus lapis offenfionis. Nam & fuprà in priori dialogo dixit: Non naturam fymbolorum Dominus mutat, fed naturæ gratiam addit. Pergit verò hic Eraniftes: Atqui fymbolum myfticum priorem mutat appellationem. Non enim ampliùs nominatur quod priùs vocabatur, fed appellatur corpus . Oportet ergò etiam veritatem Deum, & non corpus vocari. Pergit urgere fubftantialem Eucharifticorum elementorum converfionem, atque exindè concludit etiam Dominicum corpus tranfiiffe in veritatem Deum. Et Orthodoxus denuò repofuit: Ignorare mihi videris. Non enim corpus folum, fed etiam panis vitæ nominatur. Ità Dominus ipfe appellavit. Et corpus porrò ipsum appellamus Divinum corpus, & vivificum, & Dominicum, docentes non commune hominis cujufpiam esse, fed Domini noftri JESU Chrifti, qui Deus eft & homo. Affirmat duo effe in Euchariftia: Et panem, & Domini corpus. Non qualemcumque panem, fed panem vitæ: Et corpus, quod ibi eft, effe verum corpus, adeoque & tale effe in Patris dextera. Utique ex laudata jam regula. Addit utrobique effe corpus non communis hominis, fed Dominicum atque vivificum. Loquitur cum Santo Cyrillo, atque evertit Neftorium. Verùm videtur afferere remanentiam panis, atque ita impanationem docere. naturæ, fic illud ipfum myftcrium principale, cujus nobis efficientiam, virtutemque veraciter repræsentat Ex quibus conftat propriè permanentibus, unum Chriflum, quia integrum verumque, perma nere demonftrant. Palàm loquitur ex Theodoreto. Profitetur in Euchariftia & figuram & veritatem. Et quò Eraniften, converfæ & evacuatæ humanitatis affertorem evertat, affirmat Euchariftica elementa non evacuari per confecrationem, fed integra permanere. Refpondeo hæc teftimonia non carere difficultate. Etenim hic Gelafius videtur effe ille ipfe Gelafius Cyzicenus, qui Nicæni Concilii Acta coegit in compendium, & ab ipfo affirmat emanaffe etiam hoc Decretum: Iterùm etiam bic in Divina menfa ne bumiliter intenti fimus ad propofitum panem ac poculum, fed attollentes mentem, fide intelligamus pofitum in facra illa mensa Agnum illum Dei, tollentem peccata mundi, incruentè à Sacerdotibus immolatum. Et pretiofum ipfius corpus fanguinem verè fumentes, credere hæc effe noAre Refurrectionis fymbola. Propter hoc enim neque multùm accipimus, fed parum: Ut fciamus, quòd non fatietati, fed fanctimoniæ fumimus. An decretum hoc fit Nicænum, eft magna quæftio: Eft tamen antiquum, & Græcum. Euchariftiæ veritatem manifeftè profitetur, unaque laudat antiquam confuetudinem, quæ populo non magnam partem impartiebat, fed modicam Euchariftiæ margaritam. Et ita fieri affirmat ad implantandam populo firmam fidem de veritate. Et morem hodierni Græci etiamnum cuftodiunt. Porrò uti Theodoretus in Antiocheno, ita Gelafius floruit & docuit in Patriarchatu Hierofolymitano. Et quòd in hoc Sanctus Cyrillus, qui primus cum Acacio Lufco cœpit de Metropolitico jure contendere, & Sancti Jacobi Apoftoli Cathedram exaltare, Eucharifticorum elementorum fubftantialem defitionem atque conver fionem docuerit, abundè ac lucidè eft fuprà demonftratum. Palàm profitetur confecrata panem & vinum non effe ampliùs panem & vinum, fed folas ipforum fpecies. Quòd iftud ipfum Sanctus Joannes Chryfoftomus docuerit in Antiochena Metropoli, ftatim patefiet. Quomodo igitur Theodoretus, in Patriarchali Metropoli cefi Metropolita Gelafius aliud docuiffent? Uti propter adftantes infideles unus obfcurè ac ænigmaticè, ita Berengarius ac Lutheranis necdum pro impanatione litigantibus uterque adversùm Eutychianiftas eft liberè locutus. Per panis naturam intellexit non intimam ac invifibilem fubftantiam, fed folam vifibilem effentiam acciden tium. Græcus Gelafii textus periit aut latet, Theodoretus autem utitur non voce Hypoftafis, led voce Ufia. Et hæc utriufque iftius rei essentiæ eft communis. Eodem modo loquitur in famofo adversùs Eutychetem ac Neftorium libello nefcio quis Gelafius. Dico, Nefcio quis. Alii enim Sanctum Papam Gelafium, alii volunt effe Gelafium Cæfareenfem in Palestina Epifcopum, aut quem alium Græcum. Quifquis fit, eft Scriptor anti-paffim prædicare confuetus, aut in eadem Dicequus & orthodoxus. Profitetur enim fe fcribere adversùs recentem de Dominica Incarnationis Sacramento altercationem. Multis argumentis demonftrat in Domino femper à Conceptionis exordio fuiffe, manfiffe poft gloriofam Refurrectionem, & in perpetuas æternitates manfuram veram carnem, atque profequitur: Certa Sacramenta que fumimus, corporis & fanguinis Chrifli, Divina res eft. Propter quod & per eadem efficimur Divina confortes naturæ. Et tamen effe non definit fubftantia vel natura panis & vini. Et certè imago ac fimilitudo corporis & fanguinis Chrifti in aclione myfteriorum celebrantur. Satis ergò nobis evidenter offenditur, hoc nobis in ipfo Chrifto Domino fentiendum, quod in ejus imagine profitemur, celebramus, & fumimus: Ut ficut in hanc, fcilicet in Divinam tranfeunt, Sando Spiritu perficiente, fubftantiam, permanente tamen in fua proprietate CAPUT |