tiones affiftentiam infigniter demonftrat in alio Per Serpentem Diabolus dixit de vetiti pomi rum panem in Det Verbi corpus credo tranfmutari. ra. Cap. 349 Patres: Nullus oppofitum vel infinuavit. Iftius Præcepti prævaritatores Armenios cuncti tractarunt uti plenos hæreticos. Etiam hodiernorum Græcorum, qui tremendum Tranfubftantiationis myfterium non per ipfa Dominica verba, fed nefcio per quas illis adjunctas preces, tam quam per effentiale Sacramenti verbum, volunt perfici, fchifmaticum errorem manifeftè revincit Gregorius: Lucidè docet tremendum myfterium peragi per prolata à nobis Dominica verba, Hoc eft corpus meum. Ifti igitur errori hunc locum Cardinalis Beffarion meritò oppofuit. Et hinc lucet etiam Magnum Bafilium, Nazianzenum Gregorium, aliofque Cappadocis & Ponticæ Ecclefiæ Doctores fuiffe ejufdem fententiæ ac fidei. Pofteriores Græcorum Patres, quos Saracenicæ fervituti fubjecit Divina Juftitia, adversùm infideles Tyrannos difputare de Euchariftia, & ejus poffibilitatem ex naturalibus rationibus demonftrare, fuerunt frequenter rogati atque compulfi. Et ipfam demonftrarunt ex naturali humanæ nutritionis opere, quo panis & vinum quotidiè in noftram carnera & fanguinem tranfubftantiantur. Hocce argumento ufi funt Sanctus Joannes Damafcenus, Sanctus Stephanus Martyr & Abbas Auxentiani in Bithynia Monafterii, Sanctus Nicephorus Patriarcha Conftantinopolitanus, Venerabilis Zamonas Gazenfis Epifcopus, & plures, alii. Quidam exiftimant horum unum effe primum iftius argumenti authorem. Palàm labuntur. Supponit atque affeverat varia. Primò, Dei Verbum effe Deum verum de Deo vero, ideoque ejufdem cum Patre omnipotentiæ. Secundò ipfum effe carni noftræ unitum in eandem Divinam hypoftafim. Tertio affumptam ab ipfo carnem effe verè noftram, noftræ per omnia confubftantialem. Quartò, etiam ipfum, dum hìc nobifcum mortaliter viveret, fuiffe pane & vini ac aquæ mixtura nutritum & alimentatum ideoque ifta tria in ejus naturam fuisse substanfialiter tranfmutata. Quintò, humanam carnem & fanguinem effe in pane, aqua & vino per potentiam, ideoque hæc in illa poffe etiam per naturæ vires converti, ac proindè Divinæ omnipotentiæ id effe multò faciliùs. Sextò, hanc ipfam, quæ in mortale adhuc Domini corpus facta fuit per naturam, panis & mixti vini tranfelementationem in cunctis fub cœlo Altaribus, per Dei omnipotentiam, quotidiè fieri in eandem immortalem carnem, idque per Dominica verba: Hoc eft corpus meum. Notanda funt verba: Statim per verbum in corpus tranfmutatur.Ipfo enim hic apud fuos Catechumenos, aut Adfirmant panis & mixti vini tranfelementationem, quæ in mortale Domini corpus fiebat fucceffivo motu, nunc in iftud ipfum immortale fieri inftantaneè: Et hoc per Divinam omnipotentiam, qua Dominus fuis, licèt per nos Sacerdotes prolatis, verbis femper affiftit, & ufque dum veniat ad judicium, eft femper adfti turus. Hanc infallibilem ad effentialia Sacramentorum verba, & per ipfa dandas fanctificaChrift. Lupi Opera T.VI. Neophytos rius. Difficultatem faciunt hæc Gregorii verba: Corpus Dei Verbi inhabitatione ad Divinam tranfmutatum eft dignitatem. Rectè ergò nunc quoque Dei verbo fanctificatum panem in Dei Verbi corpus credo tranfmutari. Confueto Patrum more compofitam ex pane & Dominico corpore Euchariftiam cum Chrifti Domini ex Verbo & hoQ 2 mine mine compofita perfoña comparat, & videtur docere impanationem. De variis circa magnum Dominicæ Incarnationis Sacramentum erroribus fcribit in libro de dono perfeverantiæ Sanctus Auguftinus: Non Deum tantùm dicimus Chriftum, fcut bæretici Manichai; nec hominem tantùm, ficut bæretici Photiniani; Nec ita hominem, ut aliquid minus babeat quod ad bumanam certum eft pertinere naturam five animam, five in ipsa anima mentem rationalem, five carnem non de fœmina fumptam, fed factam de Verbo in carnem converso atque mutato, quæ omnia tria vana & falfa hæreticorum Apollinariftarum tres partes varias, diverfafque fece runt. Duarum priorum factionum palmare fun. damentum erat Sancti Joannis Evangelistæ teftimonium: Et Verbum caro factum eft. Ex ipfo illi concluferunt folam fine mente & anima carnem fuiffe à Deo Verbo affumptam. Utramque factionem potenter evertit in libro octoginta trium quæftionum Sanctus Auguftinus, & pergit adQu. 80. versùs tertiam: Si minùs bac Sancti Joannis intuentur verba, poteft alius non minùs perversus ex iftis ita calumniari fidei noftræ, ut dicat ipfum Verbum converfum, & commutatum effe in carnem, > panis & vinum Euchariftie ante facram invocation Divi Verbum effe deftitiffe, quia fcriptum eft, Verbum Sanctus CYRILLUS Hierofolyma Endem fidem lucidiffimè profitetur Sanctus fit quam panis & vinum, nuper admonui có non Hot Cyrillus Hierofolymæ Epifcopus. In prima myftagogica catechefi exponit in Baptifmo ejeratas diaboli pompas,ad ipfas spectare affirmat gentilium fpectacula, & demonftrat: Tum verò & illa, , quæ in Idolorum folemnitatibus fufpendi folent, & panes, & carnes, & alia ejufmodi,fatis expeditum fenfum habent, ac non potiùs de illa fædiffimorum dæmonum invocatione contaminata, pompa diaboli adfcribunt. Quemadmodum enim voce converfionis, quæ nihil ampliùs in Cœna fignificare debet, quam in Baptifmo. Valeant igitur cum Cap. 17. num. 14. iflis fyllabarum aucupiis, quibus nihil aliud quam || cipite & comedite, Hoc eft corpus meum. Similiter fuam jejunitatem produnt, Refpondeo hæc non effe jejuna fyllabarum aucupia, fed lucida ac fundamentalia dogmata Patrum. Quòd Græci Patres aliter aquam aut oleum in Sacramentalia elementa, aliter panem & vinum per myfticas preces converti in Domini Corpus & Sanguinem crediderint, infigniter in quarta mystagogica Catechefi docet laudatus Cyrillus. Apoftolicum ex prima ad Corinthios Epiftola de Euchariftia contextum adducit, & commentatur: Hæc Beati Pauli doctrina fufficere poteft ad reddendum vos certiores de Divinis My. fteriis, quæ vobis donata funt, qui faði eftis Chrifti Corporis & Sanguinis comparticipes. Cum igitur Chriftus ipfe fic affirmet atque dicat de pane, Hoc eft Corpus meum, quis deinceps audeat dubitare? Ac eodem quoque confirmante ac dicente, Hic eft Sanguis meus, quis dubitet, & quis dicat non effe ejus Sanguinem? Aquam aliquando mutavit in vinum, quod eft fanguini propinquum, in Cana Galilæa, fola voluntate: Et non erit dignus, cui credamus, quòd vinum in fanguinem tranfmutaffet? Si enim ad nuptias corporeas invitatus ftupendum miraculum operatus eft, an non multò magis Corpus calicem dedit illis dicens: Hic eft fanguis meus, Non dixit: Hoc eft figura, feu vices gerens corporis & fanguinis met. Et pluribus ifta confirmat. Et eciam Julianiftas, Negraniftas, Severianos, Jacobitas, Theodofianos, Diofcoristas, & omnem Eutychetis foecem ita credere affirmat laudatus Anaftafius. Hoc ipfum docuit etiam in fecundo Antirrhetico Sanctus Nicephorus Patriarcha Conftantinopolitanus. Sanctus item Joannes Damafcenus. Etiam Schifmaticus Bulgarorum Archiepifcopus Theophylactus. Ad hæc Domini verba, Hoc eft corpus meum, fcribit in Sancti Matthei commentariis: Porrò Dominus dicens, Hoc eft corpus meum, oftendit quòd ipfum corpus Domini eft panis qui fanctificatur in altari, & non respondens figura. Non enim dixit, Hoc eft figura, fed, Hoc eft corpus meum. Ineffabili enim operatione transformatur, etiamfi nobis videatur panis, quoniam infirmi fumus, & abborremus crudas carnes comedere, maximè hominis carnem. Et ideò panis quidem apparet, fed reverà caro eft. Difertè affirmat non effe panem, fed folam panis fpeciem: Panis transformati in veram carnem : Transformati vi verborum : Hoc eft corpus meum. Hic etiam apud illum eft expeditus verborum fenfus. Addit carnem velari panis fpecie: Ob humani generis naturalem à manducanda humana carne horrorem. Ad eadem Domini verba fcribit in Sancti Marci Commentario: Non figura & exemplar quoddam Dominici corporis panis eft, fed in illud ipfum convertitur Chrifti corpus. Dominus enim dicit: Panis quem ego dabo, caro mea eft. Non dixit, Figura eft carnis, Sanguinem fuum filiis Sponfi dedisse illum confitebimur? Quare omni cum certitudine Corpus & Sanguinem Chrifti fumamus. Nam fub fpecie panis datur tibi Corpus, & fub fpecie vini datur tibi Sanguis: Ut fumpto Corpore & Sanguine Chrifti, efficia mur ei comparticipes Corporis & Sanguinis. Sic Chriftophori erimus, hoc eft, Chriftum ferentes, cum ejus Corpus & Sanguinem in membra noftra receperimus, atque ita ut beatus Petrus Apoftolus dicit, Divine Nature confortes efficiemur. Ecce Cyril-fed, caro mea eft. Et quomodo, inquis, caro non lus affirmat in Euchariftia effe non panem & vinum, fed panis & vini fpeciem: Affirmat panem & vinum non fola accidentali converfione mutari de communi in facrum elementum, uti tranfeunt aqua & oleum ; fed omninò fubftantia-fed abborreremus, ideoque mifericors Deus noftræ liter tranfelementari, uti aqua fuit apud Canam Galilææ tranfelementata. Et hæc omnia fundat in verbis: Hoc eft Corpus meum, Hic eft Sanguis meus, Hic apud ipfum eft expeditus verborum fenfus. Etiam apud omnes alios Græcos, Orthodoxos, Hereticos, Schifmaticos. Infigniter hoc apud publicatum à Jacobo Gretzero Anaftafium Sinaitam docet Alexandrina Orthodoxi cum Gajanita difputaCap. 33. tio. Orthodoxus rogat: Dic mihi, fi ut Divini tas, ita & Corpus Chrifti, & ab ipfo unionis exordio videtur ? O bomo, propter noftram infirmitatem illud fit. Quia enim panis & vinum ex his funt quibus adfuevimus, ea non abborremus, fanguinem verò propofitum & carnem videntes non ferremus infirmitati condefcendens, fpeciem quidem panis & Et Gajanita refpondit: Abfit ut dicamus facramri fidei noftræ, ut dicat ipfum Verbum converfum & communionem effe tantùm figuram corporis Chrifti, commutatum effe in carnem, & Verbum effe deftitiffe. Sicut caro humana, cum fit cinis, non eft carocinis, fed ex carne cinis. Et fecundum loquendi modum, confuetudinemque celebriorem quidquid fit quod non erat, definit effe quad erat. Hinc panis, dum fit corpus Chrifti, definit effe panis, nec eft fimul panis & corpus, fed ex pane cor 186 pus. Ita cogit loquendi modus, & confuetudo Redeamus ad Sanctum Cyrillum, Carnalem Sanctus CYRILLUS Alexandria Pa- Euchariftiae veritatem lucidiffimè docet etiam Sanctus Cyrillus Patriarcha Alexandrinus, Hæc Domini apud Sancti Joannis Evangelium verba, Patres veftri manducaverunt manna in deferto, commentatur: Diftinguit Dominus myfticam Eulogiam à manna largitione, & calicis com municationem ab aquis è petrarum fciffura fcaturien tibus. Adfirmat manna, licet fpiritualis rei Sacramentum, tamen non fuiffe nifi corporis alimentum, atque adjungit: Non erat igitur cibus verus, & panis de cœlo nimirùm; Sanctum autem Chrifti corpus, ad immortalitatem ac vitam æternam nutriens cibus profectò verus erit. Scaturientem è petra aquam demonftrat fuiffe ejufdem rationis cum manna, atque profequitur; Illud igitur non erat potus verus, fed verus, ut verè loquamur, potus effe comperitur pretiofus Sanguis Chrifti, qui totam radicitus exftirpat corruptionem, & mortem in humana carne habitantem fubvertit. Sanguis enim eft non vulgaris hominis, fed ipfiufmet vita fecundùm naturam. Quocirca nos corpus & membra Chrifti nuncupamur, ut qui per ipfam Eulogiam in nobis fufcipiamus Filium. Ex quo vides quòd inter Judaicum manna & noftram Euchariftiam Sanctus Cyrillus firmet grande intervallum. Uti inter figuram & veritatem. Quod ipfum facit in quarto libro adversùs Neftorium. Adducit laudata Domini verba, & profequitur: Quia ex genere Ifrael nati de man. na fuppeditatione Moyfen admirabantur, quod cùm per defertum ejus temporis hominibus demissum fuiffet, typum geffit myfticæ benedictionis. Umbra namque erat lex. Ideò prudenter admodum Dominus nofter JESUS Chriftus typum extenuat ad veritatem transferat. Demonstrat manna fuiffe prænunciam folummodò ac promiffivam Euchariftiæ figuram, merumque alimentum cor ut pro certiffimo babens panem hunc, qui videtur à nobis, non effe panem, etiamfi guftus panem effe fentiat, fed effe Corpus Chrifti. Et vinum, quod à nobis confpicitur, tametfi fenfui guftus vinum esse videatur, non tamen vinum, fed effe Sanguinem Chrifti. Sanctificata oleum & aquam nemo unquam dixit non effe aquam aut oleum. Et in parentis fui Gregorii Epifcopi funebri elogio Prat, 19: Sanctus Gregorius Nazianzenus memorat candidos imprimis, Cruce confignatos, & more fuo benedictos panes, & ipforum non reali, fed fola fpiritali manducatione matrem fuam Nonnam affirmat fuiffe à gravi morbo liberatam, Adeò fancta & potens erat benedictio. Et fimiles panis ac vini benedictiones Græci femper habuefunt varias. Et tamen ejufmodi panem & vinum nemo unquam dixit non effe panem & vinum. Nempe tantam mutationem non facit nifi illa benedictio, de qua Sanctus Cyrillus pergit in quinta mystagogica Catechefi: Per Seraphicum hymnum nos ipfos fanctificantes, Deum benignissi mum oramus, ut fuper propofita dona Sanctum Spiritum emittat, qui panem quidem faciat Corpus Chrifti, vinum verò Chrifti Sanguinem. Et infrà ; Sacerdos pofteà dicit, Sanda fanctis. Sancta fcilicetporis, adducit Domini de fuo cœlefti pane ac ea, quæ in Ara propofita funt, adventu Spiritus Sancti fanctificata. Audifti deinceps Divina quadam melodia pfallentem atque ad facrorum Myfteriorum communionem vos adhortantem; Guftate & videte, quod fuavis eft Dominus. Num hoc corporeo palato ut iftud dijudicetis, vobis præcipitur? Nequaquam. Sed potiùs fide certa, & omnis dubitationis experte. Guftantes enim non panem aut vinum ut guftent jubentur, fed quòd fub fpecie eft, videli fet panis & vini, Corpus & Sanguinem Chrifti. Eft Euchariftica confecratio, qua panis & vinum non tantùm de communibus in quampiam accidentalem fanctitatem, fed fubftantialiter in Domini Corpus & Sanguinem convertuntur. Et hoc fecundum & propter folemnia Domini verba: Hoc eft Corpus meum. Candidos Sancti Gregorii Nazianzeni panes quidam exiftimant fuiffe azymos, ideoque Cappadociam tunc in azymo & Eulogiam & Euchariftiam confeciffe. Nec eft vana conjectura. Eft tamen conjectura. fua carne apud Joannem verba, atque adjungit: Vide quemadmodum Dominus in nobis manet, corruptionis vidores efficit, dum fe in noftra demittit corpora, etiam per suam carnem, quæ verus eft cibus. Non per folam carnis figuram, fed per ipfam ejus fubftantiam. Hinc pergit: Ex Deo Patre Verbum, cum se corpori per Sandłam Virgi nem edito univisset, ipfum corpus reddidit vivificum, ut ut nos non fpiritali tantum, verùm etiam corporali modo fui participes effectos, corruptione præftantiores redderet. Eadem Domini de Judaico manna & fua carne verba laudat in tertio libro commentariorum fupra Sancti Joannis Evangelium, atque exponit: Quidnam ergo Chriftus pollicetur? Nihil quidem corruptibile, fed Eulogiam potius illam, quæ eft in participatione Sanctæ carnis ac fanguinis, quæ integrum hominem ad incorruptionem revocat. Vivificat igitur Sandlum Chrifei corpus eos, in quibus fuerit, & in incorruptione confervat, noftris commixtum corporibus. Corpus enim non alterius cujufdam, fed ipfius vitæ secundùm naturam intelligitur, totam habens in feipfo unitį > Cap. 1. uniti Verbi virtutem, & eadem, ut ita dicam, qualitate præditum, imò verò ejus vi & efficacia repletum, per quam omnia vivificantur, & in fuo esse confervantur. In octavo libro hæc Domini verba, Ego fum vita, intelligenda afferit de divina Verbi fubftantia, atque adjungit: Poffumus & vi tam accipere mysticam Eulogiam, per quam inserit Chriftus ipfius vitam data propriæ carnis fidelibus participatione. Quam phrafim etiam Africana Ecclefiæ, & quidem ex traditione Apoftolica, fuiffe familiarem teftatur in primo libro de peccatorum meritis ac remiffione Sanctus Auguftinus: Cap. 24. Optimè Punici Chriftiani Baptifmum ipfum nibil fortiti, fed tanquam verè vivificam, ipfiufque Verbi propriam. Nam cùm vita fit, ut Deus fecundùm naturam, fimulatque unum quiddam cum ipfe fua carne effectum eft, mox pivificandi virtutem ipfi contulit. Quamvis ergò ad nos dicat; Amen, Amen dico vobis, Nifi manducaveritis carnem Filii hominis &biberitis ejus fanguinem, neutiquam tamen illam communem, hoc eft, hominis cujufpiam noftræ conditionis carnem effe exiftimare debemus. Quomodo enim bominis caro fecundùm fuam ipfius naturam vivifica effe queat? Sed verè illius propriam, qui noftri caufa Filius hominis & factus eft & appellatus. Et in duodecim adversùs Neftorium Capitulis: St quis ipfam Domini carnem vivificam, ipfiufque Verbi, quod ex Patre eft, propriam effe negaverit, fed alterius cujuspiam ipfi Verbo fecundùm dignitatem tantùm conjuncti, aut Divinam tantùm inhabitationem fortitt, effe dixerit, neque verò potiùs vivificam confessus fuerit, eò quod Verbi, quod omnia vivificat, facta fit propria, anathema aliud quàm falutem, & Sacramentum corporis ChriCap. 22. fi nihil aliud quàm vitam vocant. Et in primo ad Sanctum Papam Bonifacium libro poft laudata Baptifmi & Euchariftiæ Sacramenta concludit fine ipfis non poffe effe falutem & vitam. Quod ipfum facit in fecundo ac in octavo de verbis Apoftoli, & in primo fermone de tempore: Eft inter varios magnus Euchariftiæ titulus:fit. Et in iftius Capituli declaratione: Sanctum Quia nempe ipfa non eft qualifcumque caro, fed caro ipfius vitæ, ideoque & ipfa eft vita. Idem Cyrillus in decimo libro profitetur inter Dominum & nos esse habitudinem vitis & palmitum, ideoque ab ipfo nobis effe vitalem influxum, atque exponit: Dicat nobis aliquis caufam, & vivificum, incruentumque in Ecclefiis facrificium peragimus, corpus quod proponitur, fimiliter & pretiofum fanguinem, non communis ac nobis fimilis hominis cujufpiam esse credentes, fed potiùs tam• quam proprium corpus effectum, & fanguinem ejus Verbi, quod omnia vivificat, accipientes. Siquidem communis caro vivificare non poteft. Et hoc Salvator ipfe teftatum facit, inquiens: Caro non prodeft quidquam, fpiritus eft qui vivificat. Cùm itaque Neftorius, & qui cum illo fentiunt, myfterit hujus virtutem temerè diffolvant, proptereà, & quidem admodum convenienter, editus eft hic anathematismus. thematifmus. Quæ omnia largiùs exponit in Capituli, feu Anathematismi Apologia adversùs Theodoretum Cyrenfem Epifcopum, ac præfertim in Apologia adversùm omnes Epifcopos Patriarchatus Antiocheni. Emphafim habent hæc verba : Quia vita fecundùm naturam eft Verbum, vivificatricem effecit fuam carnem, & hac ratione facta eft nobis benedictio vi. vificatrix, vim myfticæ Eulogiæ obiter doceat. Nam cur in nobis inferitur? Nonne ut Chriftum inhabitare faciat in nobis etiam corporaliter, participatione & communione fuæ fance carnis? Præclarè quidem. Scribit enim Paulus Gentes factas effe concorporales, compartiales, & cohæredes Chrifti. Concorporales autem quonam modo factæ funt? Nempè Eulogia myfticæ participatione bonoratæ, unum cum eo fade funt corpus, ficut & unufquifque Apoftolorum. Hinc enim animadvertere eft operæ pretium, Chriftum non dicere fe dumtaxat in nobis futurum fecundùm relationem quandam affectualem, fed per participationem naturalem. Ut enim fi quis ceram cere inductam igne fimul liquaverit, anum quid ex ambobus efficit; ita per corporis Chrifti & pretiofi fanguinis participationem ipfe quidem in nobis, nos autem rursùs in eo fimul unimur. Nec enim aliter vivificari poteft quòd natura fua eft corruptibile, quàm fi corporaliter unitum fit corpori ejus, qui fecundùm naturam fuam eft vita. Hæc eft unio, de qua dixit etiam Sancta Agnes: Jam corpus ejus corpori meo unitum eft, fanguis ejus ornavit genas meas. Non per affectum aut figuram, fed manifeftè per fubftantiam. Pergit Cyrillus in Epiftola ad Nefto rium Epifcopum & Hærefiarcham Conftantinopolitanum: Quin illud quoque non possum hoc lo▾ co non adjicere, nempè dum unigeniti Filii Dei, boc eft, JESU Chrifti mortem, & ex mortuis refurrectionem annunciamus, ejufdemque in cœlum adfcenfionem confitemur, incruentum in Ecclefia fa-gitur? Rurfumque cùm poculum myfteriorum daret, crificium nos celebrare, atque ad myfticas benedi&tones accedere, eaque ratione fanctificari, utpotè facræ carnis & pretiofi fanguinis Chrifti participes ef fedi. Neque enim illam ut carnem communem fufcipimus: Abfit hoc. Neque rursùm tanquam viri cujufpiam fanctificati, aut dignitatis tantùm æquali tate Verbo confociati, aut Divinam inbabitationem Notanda funt & hæc verba: Neftorius myfteril bujus virtutem diffolvit. Etenim avitam & univerfalem Ecclefiæ regulam, quæ ipfum à Chrifto Domino in fuo vifibili fuppofito geftatum corpus credit & docet effe ac fumi in Euchariftiæ Sacramento, conftanter tenuit Neftorius, atque ex ipfa tentavit fuum errorem confirmare. Evangelica & Apoftolica de facrofancto Sacramento teftimonia conglomerat, & commentatur: Cur autem etiam, fi utraque, utique Divinitas atque humanitas, ut tu opinaris, commixta funt, Dominus nofter, cùm myfterii vim Difcipulis fuis traderet, fic dicit; Accipite, comedite omnes, Hoc eft enim corpus meum. Cur non dixit, Hoc eft Divinitas mea, quæ pro vobis fran nen dixit, Hoc eft Divinitas, quæ pro vobis effunditur, fed, Hic eft fanguis meus, qui pro vobis effunditur in remiffionem peccatorum? Et iterùm: Non dixit, Quoties manducabitis Divinitatem banc, fed, Quoties manducabitis panem hunc, Vide de corpore Dominico illi effe propofitum. Quo tiefcumque manducabitis panem hunc cujus eft ipfum |