L. 1. C. Go Cap. 3. nium Conditori placere fludemus, cum precibus & gratiarum pro beneficiis acceptis actione oblatos panes edimus, corpus jam per precationem factos, Sanctum quoddam & fanctificans, utentes eo cum fano Propofito. Dicit oblatos panes per precationem fieri corpus: Hoc eft, in Chrifti corpus tranfmutari. Et ipfum effe Sanctum quoddam atque fanctificans. Utique iftud Sanctum, de quo ad facrofanétam Virginem dixit Angelus Gabriel: Quod nafcetur ex te Sandum, vocabitur Filius Dei. Etenim præter Deum nemo eft fan&us fimul & fanctificans. Euchariftiam eodem titulo honorarunt Sanctus Cyprianus, Tertullianus, & alii Patres. Porrò laudatas ab Origene & Juftino preces laudat etiam Sanctus Irenæus, fcribens de Marco Gnoftico: Fingit fe gratias agere, & multùm extendit fermonem invocationis. Notat Marcum quòd fingeret Miffam Catholica Miffa longiorem. Et de infante per parentum idololatriam maculata puellula fcribit in fermone de Lapfis Sanctus Cyprianus: Sacrificantibus nobis eam fecum mater intulit. Sed enim puella mixta cum fanctis, precis noftræ & orationis impatiens cœpit ploratu concuti. Et in fermone de oratione Dominica: Quando flamus ad orationem, vigilare nus quàm Chrifti corpus, & profequitur: Et ideò quanta follicitudine obfervamus, quando nobis Chrifti corpus miniftratur, ut nihil ex ipfo de noftris manibus in terram cadat, tanta follicitudine obfervemus, ut verbum Dei, quod nobis erogatur, dum aliquid aut cogitamus aut loquimur, de corde noftro pereat. Quia non minùs reus erit qui verbum Dei negligenter audierit, quàm qui corpus Chrifti in terram cadere fua negligentia permiferit. Euchariftia enim tunc populo dabatur in manus. Confonat in poftrema mystagogica Catechesi Sanctus Cyrillus Hierofolymæ Epifcopus: Concava manu accipe corpus Chrifti, dicens Amen. Cave autem ne quid indè tibi excidat. Quod enim amittas, boc tamquam ex proprio membro amiseris. Nam fi quis tibi auri ramenta daret, nonne magna cum diligentia illa teneres cavens ne quid ex illis periret, damnumque fuftineres ? Et non multò magis & diligentiùs de boc, quod auro ac gemmis pretiofius eft, ne mica aliqua ex ipfo cadat, providebis? Quare famofum Pii primi Pontificis de ifta re Decretum, licèt fuppofititium fit, non caret fundamento. Vide Cardinalem Jacobum de Vitriaco in poftremo capite hiftoriæ occidentalis. Et hinc eruditus Aurelianenfium Epifcopus Gabriel Albafpinæus, in antiquis obfervationibus afficmans ac demonftrare ftudens Septimium non de Euchariftico, fed de communi calice & pane loqui, omninò videtur deviare. Nicolaus Rigaltius ad vocem, Panis, fic commentatur: Etiam non Euchariftici, etiam prophani. Censet effe emphafim in voce, Etiam. Confuetudinem extendit ad utrumque panem. Et certè etiam hodiè pii fideles lapfa in terram communis panis, fragmina non tantùm levant, fed & ofculantur. Rationem dat laudatus Epifcopus: Hujus reli-, gionis aliam rationem non reperies, nifi quòd ex hujufmodi rebus facrofanctum Chrifti corpus confi ciatur, atque res illæ aliquo bonore digne Majoribus nofiris vifæ fint, que tanto myfterio infervirent. Belgica plebs iftam reverentiam potiùs refert in orationem Dominicam: Panem noftrum quotidianum da nobis bodiè. Rem, quam à nobis, quotidianis ante magni Patris familias januam quin-mendicis, in dies poftulari, & precario accipi juffit Dominus, judicamus in terra fub calcantium pedibus non deferendam. incumbere ad preces toto corde debemus. Cogita- Etiam in tertia decima fuper vigefimum penitus ridicula. Eft fimilis huic Tertulliani, loco in libro de fpectaculis: Vis & fanguinis aliCap.29. quid? Hates Chrifti. Oftendit etiam Chriftianis effe fua fanguinolenta fpectacula, ac item iftic fis. De eodem gloriatur etiam Francia. Et fuper omnes Anglia. Etenim anno fupra millefimum ducentefimo quadragefimo feptimo fimilem in cryftallina ampulla thefaurum, Patriarchæ Hierofolymitani & multorum Antiftitum figillatis teftimoniis confirmatum, Henrico tertio Regi miferunt Magifter Templi & Magifter Hospitalis. Et ipfum Rex folemniffimè exaltavit in WeftMonafterienfi Ecclefia. Et quoniam aliqui hæ fitabant de veritate, ipfam Norvvicenfis Epifcopus erudito fermone afferuit atque ftabilivit. La monis fubftantiam inferuit fuis Additamentis. Porrò ille Epifcopus fuit Walterus de Sufeild, totius Divini & humani Juris peritiffimus. Ita teftatur in Anglicanorum Epifcoporum Catalogo Francifcus Godvvinus Epifcopus Landavenfis. Portò ipfe Athanafius facro - fanctæ Eucharifiæ raram facit mentionem. Attamen in prima ad Imperatorem Conftantium Apologia fuum Presbyterum Macarium, ab Eufebianis de frato Ifchyræ Presbyteri facro calice accufatum purgat, refpondet Ifchyram non fuiffe Presbytè hæc refert Matthæus Parifienfis, & iftius ferterum, ideoque in ejus damo non potuiffe reperiri calicem, & pergit ad Sacerdotes: Solùm veftrum eft propinare fanguinem Chrifti, & prętereà nullius. Cæterum ut impius eft, qui hunc myfticum calicem frangit, ità multò magis impius eft, qui fanguini Chrifti contumeliam facit, qui præter Ecciefiafticam inftitutionem calice illo abutitur. Quòd nempè oblatus in calice fanguis fic Dominici fanguinis non tantum figura, fed fimul etiam veritas, ideoque ipfo calice longè fanftior ac ma jor. Lucidiffimè hoc Athanafius profitetur in libello, quem fcripfit de miraculo ad Chrifti Do. mini imaginem facto apud Berytenfes. Ab impio quodam Judæo crucifixa & percufla hæc imago emifit copiofum fanguinem, rei feriem diftinctè exponit Athanafius, ac pergit: Hæc eft vera, Cap. 7. vehementer credula ratio de cruore lateris Domini nofiri Salvatoris, qui profluxit de sandła imagine ipfius, › quæ crucifixa eft in Syria in civitate Beryto. Hic eft etiam fanguis ille Dominicus, qui apud plerofque repertus effe dicitur. Nec effe aliter eflimandum eft à verè Catholicis, præter id quod fcribitur à nobis, quafi ex carne & fanguine Chrifti aliquid poffit in mundo reperiri, nifi illud quod in ara altaris. per manus Sacerdotum quotidie fpiritualiter offertur. Quod de vera Dominici fanguinis fubftantia loquatur Athanafius, eft luce meridiana clarius. Scio hunc libellum à quibufdam cenferi fuppofitum & fpurium, verùm longè aliter cenfuit Petrus Nicomedienfis Epifcopus, Bithyniæ Metropolita, & cum illo omnis feptima Synodus, in Refpondet laudatus Walterus Epifcopus Dominicum corpus, dum fepeliendum è cruce deponeretur, fuiffe ex vulneribus omninò fanguinolentum, & à Jofepho apud Arimathiam Decurione ablutum, mundatum, unctum, involutum inftitis, uti mos erat Judæis fepelire. Af firmat fuiffe obductum quadruplici fanguine. Et hunc omnem à Jofepho fuiffe collectum. Primò, Aquam rubicundam, fcilicet loturam, quam Jofepbus amicorum infirmitatibus diftribuit efficaciter medicinalem. Secundò, Sanguinem puncturarum in capite, & fciffurarum per flagella inflictarum cum fudore. Ifti liquores dignofcuntur mixti ex pluribus. Tertiò, Sanguis ex vulneribus manuum & pedum, qui fuit purus fine mixtura, emanavit Quartò, ille formidabilis tremende ac reverendiffimæ recordationis cruor præcordialis, quem ex ipfo corde Chrifti, vel faltem latere, conftat effluxiffe. Præter quos quatuor liquores aquam cum fanguine de ipfo latere fcimus emanasse. Et omnem hunc fanguinem apud nos in terris. manfiffe exiftimant Walterus Epifcopus & Matthæus Monachus: Ipfum effe quem nos cum Francis & Anglis Flandri veneramur. Et ipfe Patribus Predicatoribus ac Fratribus Minoribus præbuit anfam digladiandi de Dominici fan cujus quarta actione hæc habemus: Petrus fanctif-guinis immediata ad Deum Verbum unione, Verùm hinc oritur quæftio, Quomodo San&tus Athanafius affirmet nullum Chrifti Domini fanguinem reperiri in terris præter illum, qui emanavit ex Berytenfi imagine, aut qui quotidiè conficitur in Euchariftia? Etenim noftri Flandrenfium Comites è terra fancta, dum facra olim illic bella gererent, verum de vifibili & vero crucifixi Domini corpore fanguinem detule runt, & perpetuò à nobis venerandum pofuerunt in civitate Brugenfi. Eumdem thefaurum poffidet formofa Regularium Clericorum Cella, celeberrimum Monafterium in agro civitatis. Ipren & proruendi in tantas animofitates, ut Pius fecundus Pontifex ipfas cenfuerit per impofitum utrique parti filentium compefcendas. Et certè tanta myfteria funt filentio honoranda. Immediate unionis affertores latriam, alii afferebant folum inferiorem cultum deberi iftis facrofanctis Reliquiis. An hæ ex ifto vero & proprio, an fint ex folo fanguine Berythenfis ima ginis, ego nolim difputare: Existimo etiam hanc quæftionem filentio & fraterna pace colendam. Quidquid fit, Sanctus Athanafius fangui nem, qui quotidiè in noftro facrificio conficitur, credidit & docuit effe Chrifti Domini verum, fubftantialem, & proprium. Reg. 21. C. 3. Sanstus BASILIUS Archi-Epifcopus Uchariftia veritatem infigniter profitetur in moralibus regulis etiam Magnus Bafilius. Adduxit omnia novi Teftamenti circa illam teftimonia. Et in brevioribus Monachorum regulis affirmat hoc Sacramentum cum timore fumendum & fide, atque adjungit caufam: Fidem faC. 172. ciunt verba Domini, qui dixit, Hoc eft Corpus meum, quod pro vobis datur. Alium evidentem locum adduxit in fcripta adversùs Berengarium ad Henricum Francorum Regem Epistola Theoduinus Leodienfis Epifcopus: 0 miraculum! 0 Det in nos benevolentia! Qui furfum fedet ad dexieram Patris, facrificii tamen tempore bominum manibus continetur, traditurque lambere cupientibus eum. Et in ejus Liturgia Sacerdos orat, ut Divina omnipotentia Dominici Corporis & Sanguinis antitypa benedicat, fanctificet, & efficiat panem hunc ipfum pretiofum Corpus, hunc verò ca licem ipfum pretiofum Sanguinem Domini, & Dei, Servatoris JESU Chrifti. Utique per tranfelementationem. Vox, Ipfum, non caret emphafi. Affirmat ipfum, quod ad dexteram Dei Patris fedet, corpus effe præfens etiam in Euthariftia. Et de confecta per Magnum Bafilium Euchariftia fcribit in ejus vita Sanctus Amphilochius Metropolita Iconienfis, aut quis alius Scriptor gravis & antiquus: Cùm res facra ageretur, Hebreus quidam, velut Chriftianus, feipfum poPulo immifcuit, officii & Misse ordinem, donumque communionis exploraturus. Videt verò in Bafilii manibus puerulum velut membratim incidi. Et cùm fumerent omnes, etiam ipfe acceffit, datumque, quod veritate caro effet, accepit. Tunc venit ad calicem & ipfum plenum fanguine: Eoque etiam parCap. 7. ticipavit, Cum verò de utrifque fervaffet Reliquias, Cap. 9. domum abiens uxori ad faciendam verbis fidem oftendit, narrans que propriis ipfe oculis vidiffet. Perfuafus ergo effe reverà horrendum & mirabile ChriAianorum Sacramentum, in craftinum adit Bafilium, fupplex orans, ut fine mora acciperet Chrifti fignaculum. Qui nibil cunctatus, folitis verò gratiis ei habitis, qui vult omnes falvos fieri, credentem in Dominum cum omni domo fua baptizavit . Idem Author etiam hæc fcribit: Bafilio elevante Sancta, non eft factum fignum, ut moris erat, ut nimirum columba moveretur. Ipfo verò cogitante, quidnam rei effet, vidit unum de ventilantibus Diaconis adnuentem mulicri, afpicienti de Catechumeniis deorfum, ac inclinanti in eum. Quem is gradu motum infrà Ecclefiam fervari præcepit. Eamdem divinitus accepti figni gratiam laudat in vita Sancti Epiphanii Joannes Monachus: EpiphaCap. 38. nius oblationis tempore nunquam perficisbat obla tionem, donec vidiffet vifionem. Confueveratque beatus præfari verba quædam, & ftatim ei revelabatur. Cum itaque aliquando ter dixiffet fermonem, nulla ei fe obtulit vifio. Nempè è ventilantibus Diaconis unus proxima nocte fuerat fua uxore ufus, ideoque Spiritus Sanctus nolebat ipfo præfente Euchariftiam confecrari, & iftud Cap. 25. ipfum fignificavit Epiphanio per injectam lepram in Diaconi frontem. Et hæc eft una caufarum, ob quas Epiphanius fuos Diaconos compulit ad plenam more Latino caftitatem. Et de Abbate Joanne in confecratis jam oblationibus Miffam celebrante fcribit in fpirituali Prato Sanctus Sophronius Hierofolymæ Patriarcha: Quas cum Abbas Joannes Presbyter offerret, qui pofteà Cæfa rææ Palefinæ Epifcopus fuit, non vidit, ut folttus erat, Sandi Spiritus adventum, contriftatusque valdè, & cogitans ne quid fortè peccaffet in mente, atque adeò fe Spiritus Sandlus avertiffet, ingreffus eft Sacrarium plorans. Et apparensei Angelus dixit ipfas jam effe confecratas. Cilicia villa Ægina regebatur à Mardardo Presbytero, quem fui Pagenfes apud Epifcopum accufarunt, quòd Dominicis diebus quandoque hora nona Missam celebraret contrà Canones. Iftam enim Miffam Apoftolicus Canon celebrari mandat hora tertia. Et Presbyter fe purgavit: Die Dominico poft noBurnos hymnos propè fanctum altare fedeo, & quouf- Cap. 27. que video Spiritum Sandlum altare obumbrantem, Sacta Miffarum folemnia non incipio. Cum autem Spiritum Sandlum adveniffe confpicio, tunc ego facra Officia confummo. Ut Rumellinæ propè Romam civitatis Epifcopo Dominicalis facrificii vices deferret, Agapetus Pontifex fuit juffus ab Angelo. Et pergit Sanctus Sophronius: Cum Epifcopus compleffet orationem oblationis, antequam C. 150. concluderet ipfam, coepit secundò, ac deinceps tertiò, & quartò dicere ipfam fanctæ oblationis orationem. Cundis verò eam moram molefte ferentibus, dicit ei Pontifex Quid hoc eft, quòd jam quarto banc orationem dixifti, nec eam concludis? Tunc refpondit Epifcopus, Ignofce mibi, Sandte Papa, quia non vidi, juxtà confuetudinem, fancti Spiritus defcenfum, idcircò non terminavi orationem. Sed ab altari reDiaconum illum, qui flabellum tenet, move: Ego enim illi dicere non audeo. Etiam coram ifto Diacono Spiritus Sanctus nolebat confecrari Euchariftiam. Etenim ipfo amoto, non folùm Epifcopus, fed etiam Papa continuò vidit fandi Spiritus adventum. Plura funt authentica iftiufmodi exempla. Et altè clamant miniftrantem Diaconum debere effe integrum, feu in ftatu gratiæ, & claffe Perfectorum. Porro finem, cur Spiritus Sancti adventus fit in facrificio neceffarius, exponit hæc Liturgica Sancti Joannis Chryfoftomi oratio: Dimitte Spiritum San&um in nos, & in hæc dona propofita, mutans Spiritu tuo fando. Neceffarius ergò erat adventus ad Euchariftica elementa tranfubftantianda. Et hinc confecrationis horam idem Sanctus Joannes paffim vocat boram tremendam. Quod ipfum in oratione de facra Synaxi faciunt Sanctus Anaftafius Sinaita, & alii paffim Græci. Quod nempè in ista hora peragatur tremendum ac terribile tranfele mentationis myfterium. San Lib. 8. Sanctus EPIPHANIUS Archi-Epifcopus Sanctus GREGORIUS Nyffe in Cappa Salamina. Tex hifce patet etiam Sancti Epiphanii fi ET des. Eandem lucidiffimè profitetur in libro anchorato. Tremenda Domini verba, Hoc eft corpus meum, præ reverentia non vult exprimese, pro ipfis adducit hæc ænigmatica, Hoc meum eft hoc, affirmat pronunciata ex gratia, & adjun• git: Neque quifquam eft qui ei sermoni fidem non Cap. 57. adhibeat. Nam qui illum non credit effe verum · à gratia & falute prorfus excidit. Eodem modo loquitur in libris de Sanctiffima Trinitate Magnus Pictavienfium Antiftes Hilarius: Quifquis natusaliter Patrem in Chrifto negabit, neget prius non maturaliter vel fe in Chrißo, vel Chriftum fibi ineffe, quia in Chrifto Pater, & Chriftus in nobis, unum in bis effe nos faciunt: Si verè igitur carnem corporis noftri Chriftus affumpfit, & verè bomo ille, quia ex Maria natus fuit, Chriftus eft, nofque verè fub my. Aerio carnem corporis fui fumimus, & per hoc unum erimus. Quia Pater in eo eft, & ille in nobis, quomodò voluntatis unitas afferitur, cum naturalis per Sacramentum proprietas fit perfecla Sacramentum unitatis? Non eft humano aut fæculi fenfu in Dei rebus loquendum, neque per violentam atque impudentem prædicationem cœleftium diclorum fanitati alienæ atque impiæ intelligentiæ extorquenda per verfitas eft. Quæ fcripta funt legamus, & quæ legerimus intelligamus, & tunc perfectæ fidei fungemur officio. De naturali enim Chrifti in nobis veritate que dicimus, nifi ab eo difcimus, Aultè atque impiè dicimus. Ipfe enim ait: Caro mea verè est esca, & fanguis meus verè eft potus. Qui edit carnem meam, bibit fanguinem meum, in me maner, & ego in eo. De veritate carnis & fanguinis non relicius eft ambigendi locus. Nunc enim & ipfius Domini profef fione & fide noftra verè caro eft, & verè fanguis eft. Et hæc accepta atque haufta id efficiunt, ut nos in Chrifto,& Chriftus in nobis fit. Annè boc veritas non eft? Contingat planè id verùm non effe, qui Chriftum Jefum verum effe Deum denegant. Euchariftiæ veritas,& Dominici corporis apud ipfam realis præfentia tunc non folùm apud Orthodoxos, fed etiam apud Arianos erat adeò firma & certa, ut ex ipfa Magnus Hilarius convincat errorem, quo hi garriebant Patris & filii unitatem non effe fubftantiæ, fed folius confenfus & voluntatis. Eft locus adeò evidens, ut à fcribente ipfum Hilario Berengarianam Hærefim fuiffe prævifam, non malè fcribat venerabilis Durandus Abbas Troarnenfis. Eft ille locus, ad quem evadendum Berengarius tentavit Hilarium convincere erroris in alia materia, atque ita omnem ejus authoritatem circumfcribere. Nervofiflimus, locus eft integrè legendus. Ipfum, licet Hilarius fit Latinus, hic adductum volui, quòd ifti libri fint in Græcia & adverfum Græcos fcripti, ftatim poft Synodum Seleucienfem. ex docia Epifcopus. Ergamus ad Sanctum Gregorium Nyffe Epi fcopum, fratrem Magni Bafilii. In oratione de Domini Baptifmo exponit Chriftiani Baptifini Sacramentalem virtutem, affirmat ipsam non effe fimplicem, fed Sacerdotali prece, & advocato ac infufo per ipfam Spiritu Sancto fœecundatam, adeoque infigniter transmutatam aquam, & oftendit variis exemplis : Nam & altare boc fanctum, cui affiftimus, lapis eft natura communis, nibil differens ab aliis cruftis lapideis, quibus parietes noftri exftruuntur, fed quoniam Dei cultui confecratum atque dedicatum eft, ac benedicionem accepit, men a fancta, altare immaculatum eft, quod non amplius ab omnibus, fed à folis Sacerdotibus, tifque venerantibus, contrectatur.. Panis item, panis eft initio communis, fed ubi eum myfterium facrificaverit, corpus Chrifti fit & dick tur. Sic myfticum oleum, fic vinum. Cùm fint res exigui pretii ante benedictionem, poft fanctificationem, quæ à Spiritu procedit, utrumque eorum excellenter operatur. Eadem item verbi vis etiam Sacerdotem auguftum & honorandum facit, novitate benedictionis à communitate vulgi fegregatum. Af firmat benedicentis & fanctificantis verbi vim effe à Spiritu Sancto, & ab ipfa lapidem, aquam oleum, hominem, vinum, & panem è communibus tranfmutari in altare, Sacerdotem, Baptifmum & alia Sacramenta. Et quidem panem fic transmrutari, ut Chrifti corpus non tantùm dicatur per figuram, fed etiam fit per veritatem. Hic lucidè eft Gregorii fenfus. Et adverte hæc omnia fieri per vim verbi: Hoc eft, per ipfius opus operatum. Item adverte Altarium confecrationem, & facri fontis benedictionem effe antiquiffima. Nam & hanc lucidè laudat Sanctus Cyprianus. Idem Gregorius in prima oratione de Refurre&tione Domini enumerat & exaggerat plura intra eamdem Refurrectionem comprehenfa miracula, prædicat Divinam omnipotentiam, illa hinc affirmat non impoffibilia, demonftrat exemplis, inter quæ eft & hoc: Qui fua poteftate cun &a difponit, non ex proditione fibi impendentem neceffitatem, non Judæorum quafi prædonum impetum, non iniquam Pilati fententiam exspectat, ut eorum malitia fit communis bominum falutis principium & caufa, fed confilio fuo antevertit, & arcano facrificii genere, quod ab hominibus cerni non poterat, feipfum pro nobis hoftiam offert, & victimam immolat, Sacerdos fimul exiftens, & Agnus Dei ille, qui mundi peccata tollit. Quando id præftitit? Cùm corpus fuum Difcipulis congregatis edendum > Sanguinem bibendum præbuit: Tune apertè declaravit Agni facrificium jam effe perfe dum. Nam victime corpus non eft ad edendum idoneum, fi animatum fit. Quare cum corpus edendum, & fanguinem bibendum Difcipulis exhibuit, |jam arcana & non adspectabili ratione corpus erat immolatum, ut ipfius myfterium peragentis poteftati collibuerat. Et anima in illis erat, in quibus eadem illa poteftas illam depofuit, fimulque cum Divina virtute, que cum illa erat conjunca, in ea regione cordis verfata eft. Itaque fi quis indè tempus incipiat dimetiri, cum facrificium Deo factum eft à Magno illo Principe Sacerdotum, qui ratione, qua nec verbis explicari, nec oculis perfpici potuit, feipfum pro communi bominum falute tamquam Agnum obtulit, non recedet à veritate. Affirmat Dominicum corpus fuiffe bis immolatum: femel vifibiliter & cruentè à Judæis atque Romanis in cruce, femel incruentè atque invifibiliter ab ipfo Domino in cœna myfterii. Affirmat hanc effe fingulare miraculum, Divinæ omnipotentiæ opus incomprehenfibile, ac foli Deo notum Arcanum. Hanc immolationem cenfet adeò veram, ut ab ipfa inchoet Dominicæ mortis ac fepulturæ tres dies ac noctes. Ejus verba, fi commentari velimus, obfcurabimus. Sancto, corpus alendum ab aliquo vivifico & vi. vificante corpore. Etenim uti hoc corporeo Divinæ rebellionis cibo corruptum, & quafi veneno tabefactum fuit in Paradifo, ita nunc adverfario fimilis formæ antidoto eft omninò curandum. Porrò in Paradifo hauftum ex inobedientiæ fructu venenum non folummodò læfit, fed penitus occidit omnia noftra corpora, ideoque fumendum antidotum effe oportet tantæ virtutis, ut omnibus vitam reddat, addatque perpetuam immortalitatem. Effe debet corpus devicta mortis triumpho gloriofum: Ac infuper ita contemperatum noftris corporibus, ut tamquam alimentum poffit omnia ipforum intima penetrare. Effe nequit aliud, quàm corpus à Deo Verbo affumptum, in fuæ Divinitatis atque omnipotentiæ hypoftafim natum de Virgine, refufcita tum à mortuis, & nobis fub panis & mixti cum aqua vini fpeciebus accommodatum. Eleganter hæc deducit Gregorius, & proponit hanc magnam quæftionem: Oportet confiderare, quomodo fieri potuerit, ut unum illud corpus, quod tam multis fidelium millibus in universo terrarum orbe femper diftribuitur, totum per partem fit in unoquoque, ipfum in fe totum maneat ? Et poftmodum refumpta per Hærefiarcham Berengarium quæftio, qui ad innumerabilis Chriftiani populi quotidia nam communionem fufficiens corpus blateravit debere effe quasi immensum, majus alta turri Ecclefiæ Andegavenfis. Eft item refumpta quæftio per Joannem Wicleffum, Joannem Calvinum, & reliquos circa Chrifti Sacramenta Errones, qui pertinaciter clamant idem corpus non poffe effe in cœlo fimul & in terra: Longè minùs in innumeris fub cœlo Altaribus. Notanda funt & verba fequentia: Erat vefpera, cùm facrum illud corpus comederunt. Quam quidem vefperam nox, quæ Parafceven antecedit, excepit. Huic fucceffit Parafceve dies, que noce illa propter folis obfcurationem interjecta in duos dies &noctem unam divifa eft. Nam fi Deus noctem appellavit tenebras, tribus autem boris tenebre facta funt fuper univerfam terram, fpatium illud in diei medio conflitutum fuit nox, quæ fingu lis illius ex utraque parte fectionibus binos dies definivit: Unum quidem ab ortu folis ufque ad fextam horam, alterum autem ab bora nona ufque ad vefperum. Atque ita duas jam noctes babemus & totidem dies. Hinc Sabbathi nox eft fubfecuta, & Sabbathi dies. Ex quibus tres dies & totidem noctes conficiuntur. Tres dies & noctes, quas Dominicæ fepulturæ affignant Prophetæ atque Evangelife, cenfet debere effe plenos ac integros, atQuæftionis folutioni Gregorius præmittit na que ita non à fextæ, in qua crucifixus & vifibiliturale humani corporis alimentum effe panem ter in cruce mortuus, fed à quintæ, in qua inac mixtum aqua vinum, atque profequitur: vifibiliter ac myfticè Dominus fuit immolatus, His à nobis hoc modo diftindis atque declaratis, ad feriæ vefpera computandos. Uti Dominum bis immolatum, ita cenfet bis fuiffe fepultum: Se- ea quæ funt propofita, revocanda eft cogitatio. mel in Arimathienfis Jofephi tumulo, femel in Quærebatur enim, quemadmodum quod eft in illo corde Apoftolorum. Et ad tres cum tribus nocti- corpus Chrifti, vivificat omnem bominum naturam, bus dies explendos vult utramque fepulturam esse in quibus eft fides, omnibus diftributum, & ipfum accumulandam. An hæc expofitio fit legitima, minimè diminutum ? Fortaffe ergò non procul abeft alia quæftio. Lucidè interim fupponit, im- fumus à probabili ratione. Nam fi cujufvis cormò difertè profitetur in utraque immolatione ac poris fubfiftentia nutrimento, nimirùm cibo &potu conftet, fit autem cibus ille panis, potusque fepultura fuiffe veram Domini carnem, verum aqua vino exhilarata, Dei autem Verbum humana fanguinem, veram animam, veram Divinitatem. Certè quifquis Prophetas ac Evangeliftas, eft natura contemperatum, & cùm effet in noftro à quibus certum eft veram veri corporis fepultu- corpore, non aliquam aliam humanæ naturæ innoram fuiffe prædicatam, detorquet ad folius figu- vavit conftitutionem, fed per ea quæ funt confueta & ræ ac imaginis fepulturam, nug garrit atque congruentia, fuo corpori dedit permanfionem, cibo fabulas. Etiam Conftantinopolitanum fymbo- potu continens fubftantiam. Cibus autem erat lum profitetur fepulturam veri corporis: Et panis. Quomodo ergò in nobis, qui panem vidit quod cùm unus ex ejus authoribus fuit Nyffenus Grego-bumanum corpus videt quodammodo ille in eo fuerit, hoc fit; ita illic quoque, quod Deum fufcepit corpus, cùm panis alimentum acce ille alipiffet, quadam ratione idem erat quod mento tranfeunte in naturam corporis. Nam quod eft omnium proprium, id quoque pro certo. & conftanti eft in illa carne: Nempè quod illud quoque corpus pane continebatur. Corpus autem Dei Verbi inbabitatione ad Divinam tranfmutatum eft dignitatem. Reclè ergò nunc quoque Dei verbo fan&ifica rius. Omnium lucidiffimus, quem meritò laudat in tractatu de effentiali Eucharifticæ confecrationis verbo Dominus Cardinalis Beffarion, hujus Gregorii locus eft in magna Catechiftica oratione. Affirmat aliud regeneratæ animæ, aliud regenerato corpori deberi alimentum: Animam à Divinæ naturæ confortio, feu à fibi per fanctificantem gratiam unito ac inhabitante Spiritu tum |