Lib. 4. cap. 17.

modum fuum per fignum Chrifti & orationem manus
impofitionis puto fanctificari. Et quod accipiunt,
quamvis non fit Corpus Chrifti, fanctum eft tar
men, & fanctius quam cibi quibus alimur, quo-
niam Sacramentum eft. Et ipfos cibos, quibus ad

à gratia & falute prorfus excidit. Quocircà funda-,
mento carent hæc Joannis Calvini in nos verba :
Fictitia illa transubstantiatio, pro qua hodie acriùs
depugnant, quàm pro omnibus aliis fidei capitibus.
Pro illa enim, uti pro immobili fidei capite,
depugnandi debitum nobis imponit Sanctus Epi-neceffitatem fuftentandæ hujus vitæ alimur, fan-
phanius.

dificari Apoftolus dicit per verbum Dei & oratio-
nem, qua oramus utique noftra corpufcula refedu-
ri. Diftinguit tres benedicti panis fpecies. Pa-
nem in communi menfa, panem in Catechume-
norum Sacramentum, & panem benedictum in
Euchariftiam. Et de hoc pane loquitur in Epi-
ftola ad Diaconum Deo gratias. Etiam Cate-
chumenorum Sacramentum haberi non poffe ut
communem panem, fanciunt varii & Latini &
Græci Canones. Quia nempè eft figura Domi-
nici corporis. Longè ergo minùs ita haberi po-
teft Eucharifticus panis: Quia eft non folum fi-
gura iftius facro-fancti corporis, fed etiam veri-
cas. Ejus continet veritatem. Dicendum etiam
quid fignificet ille fermo, quem audivit. Quis hiç
fermo? Sermo, quem à Magno Papa Gregorio,
dum populo Euchariftiam miniftraret, fuiffe di-
&tum affirmat in ejus vita Joannes Romana Ec-
clefie Diaconus: Corpus Domini nofiri JESU
Chrifti confervet animam tuam. Gregorius ita age-

Ifta Epiphanii verba, Hoc meum eft hoc, funt! ænigma. Et quis nifi doctus fidelis ipfum intelligat? Nempè fuum librum timuit à Paganis, Judæis, ac præfertim à Catechumenis legen. dum, ideoque cenfuit ita obvoluendum myfterium. Eadem enim de caufa Sanctus Papa Innocentius in litteris ad Decentium Eugubinum Epifcopum noluit exprimere precationem five facram formam Chriftianæ Confirmationis. In libro, quo Carthaginenfis Ecclefiæ Diacono Deogratias formam catechizandi tradit Sanctus Auguftinus, nec verbum facic de Sacramentis, prafertim de Euchariftia. Ibidem fcribit de doctis Catechumenis: Tales non cadem bora, qua Chrifiiani fiunt, fed ante folent onnia diligenter inquirere, & motus animifui, cum quibus poffunt, communicare atque difcutere. Addit tales longo Catechitmo non fatigandos. Talis omninò fuit Honoratus, ad quem Auguftinus fcripfit longam illam ac eruditam Epiftolam fuper Pfalmum vigefi-bat ex Apoftolica per omnem Ecclefiam confuemum primum. Exponit illic fumma Chriftianitatis myfteria, & tamea addit de Euchariftico facrificio: Quod ubi, & quando, & quomodo of Ep. 120. feratur, cum fueris baptizatus, invenies. Nec cap 19. talibus Catechumenis poterat edici hoc myste

Cap. 8.

rium. Ipfius cognofcendi & videndi curiofitate
Patres olim noftri inflammabant Catechumenos,
atque ita incitabant anhelare ad facrum fontem
& feftinare. Ex hoc egreffis, & ad altare fo-
lemniter deductis Neophytis oftendebant illud
admirabile & diu defideratum Arcanum. Expo-
nendi modum tradit Sanctus Auguftinus in lau-
dato libro de Catechizandis rudibus, fcribens de
plenè jam inftructo Catechumeno: Solemniter fi
gnandus eft, & Ecclefie more tractandus. De Sa-
cramento fanè, quod accepit, cum ei commendatum
fuerit, fignacula quidem rerum divinarum effe vifi-
bilia, fed res ipfas invifibiles in eis honorari. Nec
fic habendam effe illam fpeciem benedictione fanctifi-
catam, quemadmodum habetur in ufu quolibet. Di
cendum etiam, quid fignificet & fermo ille, quem
audivit. Quid in illo condatur, cujus illa res fimi-
litudinem gerit.

Cor

cap. 13.

Cap. 251

Cap. 5.

tudine. Nam Euchariftiam ita tradi à quovis Epifcopo, & à quovis accipiente refponderi Amen, apud Romanum Clementem mandant Apoftolicæ Conftitutiones. Et juxtà illas fcribit in quin- Lib: 8. ta mystagogica Catechefi Sanctus Cyrillus Hierofolymæ Epifcopus: Accedens ad communionem, concava manu fufcipe corpus Chrifti, dicens, Amen. Et in libro de fpectaculis Tertullianus: Ex ore quo Amen in Sanctum protuleris, gladiatori teftimonium reddis? Et in quarto de Sacramentis libro Sanctus Ambrofius: Dicit tibi Sacerdos pus Chrifti, & tu dicis, Amen. Hoc eft, verum. Quod confitetur lingua, teneat affectus. Et in hifce Divinæ Majeftatis ad homicidam Cain verbis, Vox fanguinis fratris tui Abel clamat ad me de terra, latens Sacramentum exponit in libris contra Fauftum Sanctus Auguftinus: Habet ma Lib. 12. gnam vocem Chrifti fanguis in terra, cum eo accepto cap. 10. ab omnibus gentibus refpondetur, Amen. Hæc eft clara vox fanguinis, quam fanguis ipfe exprimit ex ore fidelium eodem fanguine redemptorum. Quod ipfum fcribit in pluribus locis. Hic igitur eft fermo, quem à Neophyto recenter auditum vult eidem, antequam dimittatur, per Catechistam Auguftinus exponi. Rationem dat in prima ad Corinthios Epiftola Sanctus Paulus: Si benedixeris Spiritu, qui fupplet locum idiotæ, quomodo dicet, Amen? Spiritu benedicere eft per benedicen. tem non declarata & per audientem non intelle&ta voce benedicere: Quod quàm maximè cavendum eft in folemni voce, qua diftribuitur Euchariftia. Hinc in laudato loco addit Sanctus Ambrofius: Ergo non otiosè cum accipis, tu dicis Amen, jam in fpiritu confitens, quod accipias corpus Chrifti. Ne quis ergo fidelis incidat in iftam otiofitatem, Auguftinus laudatum fermonem

Omnia hæc verba funt admodum obfcura. Af firmant Neophytum docendum, quod in fibi oftenfo & dato Euchariftiæ Sacramento aliud fit fignum vifibile, aliud in ipfo latens res invifibilis, honoranda, Divina. Honoranda illo honore, quem quidam Pagani fcientes, exiftimabant à nobis coli Cererem & Bacchum: honore & adoratione latriæ. Quia nempè latens illic res Divina eft Homo Deus, JESUS-Chriftus. Hæc verba, Nec fic habendam fpeciem illam benedictione fanclificatam, quemadmodum habetur in ufu quolibet, elucidari debent ex aliis Augu. ftini verbis in fecundo libro de peccatorum me ritis ac remiffione: Non unius modi eft fanctifica-omni Neophyto, antequam dimittatur, vult per Cap. 26. tio. Nam & Catechumenos fecundùm quemdam Catechiftam pleniffimè exponi. Etiam exponi,

174

quid in illo, utique pane & vico, condatur, cujus illa res fimilitudinem gerit. Petrus Martyr in opere adversùs Stephanum Gardinerum Vintonienfem Epifcopum pro voce, condatur, fupponit vocem, credatur. Nempè Pfeudo-martyr vult in Eucharifticis elementis Dominicum corpus & fanguinem dumtaxat credi, non condi. At Sancti Auguftini lectio eft certa: & ex confueto hæreticis privilegio ille in ipfam ità graffatur.

Quod Auguftinus Diacono Deo-gratias fa ciendum præfcripfit, ipfe fecit in dicto ad infantes ante altare fermone, quem fuo de Æthio. pis baptifmate libro inferuit Sanctus Fulgentius: Hoc quod videtis ad altare Dei, etiam tranfacta nocle vidiftis. Quòd nempè in Pafchali nocte egreffi de facro fonte Neophyti, fuam curiofitatem expleturi, ftatim ab Epifcopo ducerentur ad Altare. Sed quid effet, quid fibi vellet, quàm magnæ rei Sacramentum contineret, nondum audiftis. Quòd nempè de hoc tremendo & admirabili myfterio nulla in Catechifmo facta effet, aut potuiffet fieri expofitio. Quod ergo videtis, panis eft & calix: Quod vobis etiam oculi veftri renun ciant. Quod autem fides veftra poftulat inftruenda, panis eft corpus Chrifti, calix fanguis Chrifti. Breviter quidem hoc dictum eft, qnod fidei fortè fufficiat ; fed fides inftructionem defiderat. Dicit enim Propheta: Nifi credideritis, non intelligetis. Poteftis ergo modò dicere mihi, Præcepifti ut credamus; expone, ut intelligamus. Poteft enim in animo cujuf piam talis cogitatio fuborirt: Dominus nofier JESUS Chrifius in cœlum adfcendit, illic levavit corpus fuum, quomodo eft panis corpus ejus, & calix, vel quod habet calix, quomodo eft fanguis ejus? Hoc eft unum è palmaribus Joannis Calvini adverfus Romanam fidem argumentis. Adeò ejus arma non funt nova. Sunt antiqua cefpitatio Neophytorum. Et ad ipfam Auguftinus pergit: Ifta, fratres, idcò dicuntur Sacramenta, quia in eis aliud videtur, aliud intelligitur. Quod videtur, speciem habet corporalem; quod intelligitur, frudlum babet fpiritalem. Eft enim ipfa de Virgine nata, & ad Dei Patris dexteram exaltata Domini caro, quam effe noftri vivificatricem, feu ejus fru&tum effe noftram fpiritualem vivificationem, definivit Ephefina Synodus. Corpus ergo Chrifli, fi vis intelligere, Apoftolum audi dicentem fidelibus: Vos eftis corpus Chrifti, & membra. Si ergo vos eftis corpus Chrifti & membra, myfterium veftrum in menfa Domini pofitum eft, myfterium Domini accipitis. Ad id quod eftis, Amen refpondetis. Efto membrum corporis Chrifti, ut verum fit Amen. Exponit Auguftinus jam laudatum Euchariftiæ fructum. Noftra enim fpiritualis vivificatio est noftrum cum divina natura confortium, eft nofiri per inhabitantem Spiritum Sanctum unio in Chrifti Domini myfticum corpus, in populum ipfi circumfubftantialem, fectatorem bonorum operum. Hujus myftici figuralem multis, veri autem corporis realem in Euchariftia exiftentiam pauciffimis verbis Auguftinus tradit; omnia hujus exiftentiæ arcana noluit enucleare . Nempe fimplicem populi fidem voluit hic effe contentam infigni regula, quam in libro de

Initiandis laudat ejus Magifter Sanctus Ambrofius: Incarnationis exemplo adftruamus myfterii veritatem. Numquid naturæ ufus præceffit, cum JESUS Dominus ex Maria nafceretur? Si ordinem quærimus, viro mixta fœmina generare confuevit. Liquet igitur quod præter naturæ ordinem Virgo generavit. Et hoc, quod conficimus, corpus ex Virgine eft. Quid hic quæris naturæ ordinem in Chrifti corpore, cum præter naturam fit ipfe Dominus JESUS partus ex Virgine? Vera utique caro Chrifti que crucifixa eft, quæ fepulta eft: Verè igitur carnis illius Sacramentum eft. Ipfe clamat Dominus JESUS: Hoc eft Corpus meum. Ante benediclionem verborum cæleftium fpecies nominatur, poft confecrationem corpus Chrifti fignificatur. Ipfe dicit fanguinem fuum. Ante confecrationem aliud dicitur, poft confecrationem fanguis nuncupatur. Et tu di cis, Amen. Hoc eft, verum. Quod os loquitur mens interna fateatur : Quod fermo fonat, affeAus fentiat. His igitur Sacramentis pafcit Ecclefiam fuam Chriftus, quibus animæ firmatur fubftantia. Ita jam dictæ Neophytorum cefpitationi refpondit Ambrofius. Etiam ipfe arcana omnia noluit evolvere. Quem tractandi modum fervarunt item alii Ecclefiæ antiqui Patres : & Latini & Græci.

Et ex fimilium tractatuum pravo intellectu nata eft antiquorum gentilium fabulofa in nos calumnia de Thyeftæis epulis. Quas dum non crederet Imperator Numerianus, intrare voluit Antiochenam Bafilicam, adeffe noftro facrificio, ac videre Euchariftiam. Cum Herode Rege fperabat aliquod corporale miraculum videre. Ex eodem principio alii gentiles crediderunt à nobis adorari Cererem & Bacchum. Eadem cæcitas Berengarium, Petrum Bruffium, Albigenfes, Joannem Wiclefflum, ac Joannem Calvinum ad abnegandam Euchariftiæ veritatem, meliorem Berengarianorum claffem & Martinum Lutherum præcipitavit ad afferendam impanationem. Et in hoc pofterius barathrum lapfi funt quidam etiam Catholici. Etenim Waleramum Naumburgenfem Epifcopum, licèt quandoque Henrico quarto Imperatori & laicis Antiftitum inveftituris adhæferit contra Romanam Ecclefiam, fuiffe tamen orthodoxum, & Pafchali fecundo Pontifici pofteà plenè reconciliatum, lucet ex ipfius Epiftola ad Sanctum Anfelmum. Et tamen ejus liber de Divinis officiis habet hæc verba: Materia vel fubftantia facrificii, quod tunc erat, & nunc eft in manibus Pontificis noftri, non fimpla eft, ficut nec Pontifex folius Divinæ vel humanæ folius eft fubftantia. Eft enim tam in Pontifice, quàm in facrificio Divina fubftantia; eft & terrena. Terrena in utroque eft illud, quod corporaliter vel localiter videri poteft; Divina in utroque, Verbum invifibile, quod in principio erat Deus apud Deum. Nam cùm diceret idem magnus Pontifex, panem & vinum tenens, Hoc eft corpus meum, Hic eft fanguis meus, vox erat Verbi Incarnati, vox æterni principii, Verbum antiqui confilit, Verbum quòd humanam acceperat naturam. Idem in carne manens panis & vini accipiebat fubftantiam; vita media panem cum fua carne, vinum tum fuo jungebat fanguine. Vi

detur

Cap. 9.

Cap. 65.

ftinctio intelligendis Patrum locis est penitus ne-
ceffaria. Qui ipfam ignorat, non poteft non
cefpitare & labi.

CAPUT VI.

Exponuntur quædam loca Græcorum

V

Patrum

detur fuiffe abufus authoritate Sancti Ambrofii, Pater ipfam titulavit Christi carnem aut corpus. qui Euchariftiæ veritatem jam ftatim nobis ex- Eft veri corporis donum, & noftri tranfmiffio planavit per exemplum Dominica Incarnationis. in corpus myfticum, in populum Chrifto DoQuod ipfum faciunt & alii Patres. Et iftud Wa-mino circumfubftantialem. Et ifta triplex dilerami dogma adeò placuit Joanni Wicleffo, ut ipfum quandoque Ambrofium, quandoque Ifidorum, quandoque titulaverit Magnum Ambrofii difcipulum. Etiam de, nefcio quo, Doctore Joanne Parifienfi fcribit in opere de Sacramen tis Thomas Waldenfis: Alius poft Waleramum Parifienfis furrexit, ponens etiam impanationem corporis Chrifti, ut fibi videtur, modo diftincto, per adfumptionem panis à Verbo, mediante corpore, parte, ficut albedo ab Æthiope, mediante dente. Et feparat fe ab opinione Walerami viis pluribus. Fabulofas Theologaftri hominis ineptias non vacat exponere. Exponit laudatus WalCap. 64. denfis. Et addit: Joannes de Parifiis fcribit hanc viam impanationis ad tantum placuiffe Dodori Guidoni, noftri ordinis FF. Carmelitarum, tunc quidem Lectori facri Palatii, ut fi foret Papa, ipfam decerneret eligendam. Ita humana fubtilitas, dum antiquos Ecclefiæ Patres non intelligit, titubat & cadit. Interim circa veritatem lapfus eft longè gravior. Etenim ftudiofa & unanimis, qua Sancti Ecclefiæ Patres hæc myfteria femper velarunt etiam apud fidelem plebem, cura altè clamat ipfa effe tremenda, ineffabilia, incomprehensibilia, p'enè Divina. Altè clamat Euchariftiæ verita-procul, quamvis in his partibus fit devictus. Et tem. Nullibi dixit latere in aqua aut oleo, quod affiduè clamat latere in pane & vino. Noftri Majores & veritatem prædicarunt & figuram: Erroneum aliqui in hanc folam, aliqui in folam iftam direxerunt oculos, atque ità fe in oppofitos fcopulos præcipitarunt.

ut

Pergit ex his principiis Sanctus Anfelmus: Ubicumque prudens Leclor in libris aliquid invene rit de carne vel corpore Dei IESU, recurrat ad illam triplicem definitionem carnis vel corporis ejus, quam fupra non præsumptione inveni, nec meo fenfu formavi, fed protuli ex Patrum fententiis, videat & difcernat, fcilicet quemadmodum illic agatur de corpore vel carne JESU, ficque ad Scriptoris fenfum formet fuum intellectum. Aliter enim eft cogitanda caro illa vel corpus, quod pependit in ligno &facrificatur in altari, aliter cavo ejus vel corpus, quod qui manducaverit habet in se vitam manentem, aliter caro vel corpus ejus quod eft Ecclefia. Non quòd tricorpor à nobis Chriftus defcribatur, ficut de Geryone illo ferunt fabulæ, cum unum effe corpus Chrifti teftetur Apoftolus, fed quodam fidei respectu intellectus vel affectus facit hanc diverfitatem. Res vero ipfa fimplicitatis fuæ puram obtinet veritatem. Hæc enim trinitas corporis Doinini non eft aliud intelligenda, quam ipfum Domini corpus cogitandum fecundùm effentiam, fecundùm veritatem, fecundùm effectum. Refpondeo hanc triplicem Dominici corporis diftinctionem effe antiquis Ecclefiæ Patribus ufitatiffimam, fed ejus membra à Sancto Anfelmo non rectè tradi. Etenim hæc apud Patres funt Domini corpus verum vifibile corpus verum invifibile, & corpus ejus mysticum: At verò Sanctus Anfelmus duo priora confundit, & pro fecundo membro adducit fanctificantem gratiam, Sacramenti effectum. Nullus

|

Era Ecclefia eft Catholica, per omnia & tempora & loca univerfalis. Hinc de fua paucitate, & ad certa loca contractione femper erubuerunt hæretici: Viderunt iftam præfcriptionem effe peremptoriam. Hinc fe unire cum aliarum gentium Sectariis femper conati funt, atque ita fe extendere. Ita de Joanne Wicleff fcribit in opere de Sacramentis Thomas Waldenfis: Supereft fpem ejus truncare, quam ponit in homine. Quia in Græcis putat, vel alios putare defiderat, adesse sibi turmam teftium longinquorum. Ad orbem alium nos tranfmittit, ne facilè vincatur, id eft,

iftam Wicleffi fpem Waldenfis rectè truncat:
Non eft neceffe referre, quid ipfi litteratiffimi Græci,
qui dudum cum Nuncio fui Conftantinopolitani Impe-
ratoris Emmanuelis, temporibus Regis Henrici quar-
ti, in Anglia pervenerunt, nos de moderna Græco-
rum fide docuerint. Maximè de fide Euchariftia,·
quoad fubftantiam. Imperator ifte Emmanuel
fuit Emmanuel Paleologus qui etiam in Fran
ciam mifit Legatos pro auxilio adverfum Tur-
cas. Wicleffum imitatur Joannis Calvini fecta-
tor Henricus Artopæus, & fcribit: In Concilio
Florentino, habito fub Eugenio quarto Romano
Pontifice, ubi facta efl unio Latine & Grace Ec-
clefiarum, tametfi à Pontifice corrupti Orientales
pleraque Romana Placita receperint, nullis tamen
argumentis perpelli potuerunt ut, monftrum tranfub-
ftantiationis reciperent. Cumque unionis litteræ ef-
fent formandæ & publicandæ, diligenter caverunt,
ut huius rei nulla mentio fieret. Nam fi tanti momen-
ti fuiffet illa tranfubftantiatio, Ecclefia Romana
nunquam voluiffet cum Græca conjungi, que cam
non fufceperit. Nam hærefim dicunt hodie effe pefti-
feram, eam non admittere. Non autem credendum
eft Latinam Ecclefiam voluisse se cum hæreticis con-
jungere, & cum illis communicare. Garrit non fo-
lum Græcos, fed etiam Florentinam Synodum
fibi confentire ac patrocinari.

Cap.44.

L. 4. C.

34

176

tò, quòd etiam caro & fanguis effent mali Dei
opera, ideoque Chriftus ipfa nec affumpfiffet ex
matre, nec in noviffimo die effet refufcitaturus.
AChrifto Domino promiflam Beata Refurrectio-
nis gratiam fpectare garrierunt ad folam ani-
mam: Carnem effe natura malam, ideoque hu

Adducam tamen aliqua. Chorum ducat Sanctus
Lugdunenfium Antiftes, & temporibus Apofto-
licis vicinus Sanctus Irenæus. Licet enim fuerit
Latinorum Epifcopus, fuit tamen vir Græcus.
In primo fui operis libro hæc fcribit: Quomodo
conftabit Gnofticis, eum panem, in quo actæ funt
gratia, corpus effe Domini fui, & calicem fangui-jus à bono Deo beneficii incapacem. Interim
nis ejus, fi non ipfi fabricatoris mundi filium dicant,
id eft, Verbum ejus, per quod lignum fruðlificat,
defluunt fontes? Et dat primùm quidem fænum,
poft deindè fpicam, deindè plenum triticum in fpi-
ca. Quomodo autem rursùs dicunt carnem in cor-
ruptionem devenire, & non percipere vitam, quæ
à corpore Domini & fanguine alitur? Ergò aut fen-
tentiam mutent, aut abftineant offerendo quæ præ-
dicta funt. Noftra autem confonans eft fententia Eu-
charifle, & Euchariftia rursùs confirmat fenten-
tiam refram. Offerimus enim ei quæ funt ejus,
congruenter communicationem & unitatem prædican-
tes carnis & fpiritus. Quemadmodum enim qui eft
è terra panis, percipiens vocationem Dei, jam non
communis panis eft, fed Euchariftia, ex duabus
rebus confian's, terrena & cœlefii; fic & corpera ne-
fira, percipientia Euchariftiam, jam non funt cor-
ruptibilia, fpem refurrectionis habentia. Offerimus
autem ei non quafi indigenti, fed gratias agentes
donationi ejus, &fanctificantes creaturam. Et in
alio ejufdem libri capite: Quomodo jufiè Dominus,
fi alterius Patris exiftit, hujus conditionis, quæ eft
Cap. 57. fecundum nos, panem accipiens, fuum corpus confi-
tebatur, & temperamentum calicis fuum fanguinem
confirmavit? Et in alio libro: Vani omninò funt,
qui univerfam Dei difpofitionem contemnunt, & car-
nis falutem negant, & regenerationem ejus sper-
Lib. 5. c punt, dicentes eam non capacem effe incorruptibili-
tatis. Sic autem, fecundùm bec videlicet, nec
Dominus fanguine fuo redemit nos, neque calix Eu-
chariffie communicatio fanguinis ejus, neque pa-
nis, quem frangimus, corporis ejus eft. Sanguis
enim non cft, nifi à venis & carnibus
liqua que fecundùm hominem substantia, quæ ve-
rè factum Verbum Dei, fanguine fuo redemit nos.
Et quoniam membra ejus fumus, & per creatu-
ram nutrimur: Creaturam autem ipfe nobis præ-
flat, folem fuum oriri faciens, & pluens quemad-
modum vult, eum calicem, qui eft creatura, fuum
ex quo noftra auget corpora.
corpus confirmavit
Quando ergò & mixtus calix & factus panis per-
cipit verbum Dei, fit Euchariftia fanguinis & cor-
poris Chrifli, ex quibus augetur & confiftit carnis
noftræ fubftantia; quomodo carnem negant capa
cem effe donationis Dei, qui eft vita æterna, que
fanguine & corpore Chrifli nutritur & eft mem
brum ejus?

conftanter prædicarunt Euchariftiæ veritatem,
& realem præfentiam, & tranfubftantiationem.
Palam hoc lucet ex nefando dogmate Marci
Egyptii, de quo idem Irenæus: Marcus pro ca-
lice vino mixto fingens fe gratias agere, & in mul-
tùm extendens fermonem invocationis, purpureum &
rubicundum apparere facit, ut putetur ea gratia ab
iis, quæ funt fuper omnia, fuum fanguinem ftillare
in illius calicem per invocationem ejus, & valdè
concupifcere ex illo guftare poculo, ut & in eos fil-
let, que per Magum bunc vocatur gratia. Rursus
mulieribus dans calices mixtos, ipfas jubet gratias
agere fe præfente: Et ubi hoc factum eft, ipfe L. 1. c. 9.
alium calicem multò majorem, quàm eft ille, in
quo illa feducta Euchariftiam facit, proferens
& transfundens à minori, qui eft à muliere Eucha-
riflia factus, in illum qui eft ab eo aliatus, multò
majorem, ftatim dicens ità, Illa quæ eft ante omnia
inexcogitabilis & inenarrabilis gratia, adimpleat
tuum intus hominem, multiplicet te in agnitionem
fuam, infeminans granum finapis in bonam terram.
Et alia quædam dicens, & in infaniam mittens il-
lam infelicem, admirabilia faciens apparuit, quan-
do major calix adimpletus eft de minori calice, ut ei
fupereffunderet de eo. Sceleratus hic impoftor &
Magus hinniebat ad omnem fœminam, ideo-
que ut cunctas ad omnem fibi libidinem obliga-
ret, Eucharifticum vini elementum blateravit
non in Chrifti Domini, fed in fuum fanguinem
tranimutari. Etiam per foeminas juffit fimilem
execrationem fieri, calicem calici mifcuit, at-
que ita ad nefanda flagitia circumfcriptis mulie
ribus ftuduit injicere neceffitatem. Omnis Gno
ftica factio fuit profeffa tranfubftantiationis my-
fterium: Marcus, qui ipfum finxit fieri in fuum
fanguinem, iftam offendit graviffimè, & nova
fchifmate laceravit.

2.

& à re

Quòd & Sanctus Irenæus Euchariftiæ verita-
tem profiteatur, & pro palmari adversùm Goo-
fticos fundamento affumat, clamant vel hæc fo-
la verba: Panis percipiens vocationem Deijam nom
communis panis eft, fed Euchariftia, ex duabus
rebus conflans, terrena & cælefti. Quæ ifta cœ-
leftis res? Certè non alia, quàm Dominicæ car-
nis & fanguinis fubftantia. Nullum purum fi-
gnum conftat aut componitur ex fuo fignificato,
Quis enim dixerit Sancti Petri imaginem compo-
Duplicis Divinitatis fabulones Gnoftici habue-
ni ex pictura & cœlefti Sancti Petri fubftantia?
runt hos capitales errores. Primò, quòd effent Et vox, Conftare, à nullo umquam Latino
duo Dii, bonus alter, alter malus. Secundò, fumpta fuit pro Significare. Sanctus igitur Ire-
quod malus Deus creaffet omnem corporeum næus per ipfam denotavit realem præfentiam. Et
mundum, ex illo fuiffet notus Judæis, & pro- quid eft panem percipere Dei vocationem & ver
pter eumdem ab hifce cultus & adoratus. Ter- bum? Fateor effe phrafim non penitus manife
tiò, quòd bonus Deus effet omninò incognitus ftam, omninò tamen videtur aliud ab ipfa non
& Judæis & Gentibus: Utpotè qui nihil creaf- importari, quàm panis tranfelementatio, qua ille
fet. Quartò, quòd ipfe in fæculorum fine ad nos vocanti ac jubenti Deo cedat fuam fubftantiam,
è mali Dei operibus & tyrannide liberandos mi- ac intra fuorum reftantium accidentium veftem
fiffet filium fuum Chriftum Dominum. Quin-admittat Chrifti Domini carnem & fanguinem,

Quid

& 72.

Quidquid fit, Nota Euchariftiam non folùm à Sancto Irenæo, fed etiam à fadiffimo ifto Marco fuiffe titulatam Gratiam. Etiam Sanctus Cyprianus in fermone de Lapfis titulat Gratiam falutarem. Et in Laufiaca hiftoria Palladius Gratiam Det. Et ifte titulus lucidè includitur in voce, Euchariftia. Eadem fignificatione videtur ufus Sanctus Judas Apoftolus: Subintrojerunt quidam homines impii, Dei noftri gratiam transferentes in luxuriam. Omninò videtur notare è Simone Mago, tamquam è terra fungos, tunc enatos & quotidiè enafcentes Goofticos, inter quos non folus Marcus Ægyptius, fed & alii habuerunt foedam ac nefandam Euchariftiam, atque ità Dei noftri gratiam peffimè tranftulerunt in lu xuriam. Notandum etiam, quòd Sanctus Ire næus facrofan&tum calicem affiduè dicat mixtum Utique ex vino & aqua. Ob Domini exemplum atque Præceptum. Et certè tanti Patris authoritas eft plenè irrefragabilis. Quare in carmine de Euchariftia Petrus Blefenfis, affirmans Dominum in folo vino obtuliffe, & aquæ mixturam effe dumtaxat Apoftolicum Inftitugraviter deviat à fanctorum Patrum do

tum,

arina.

funt frivola atque nugacia. Si Euchariftia rea-
lem Domini præfentiam non habeat, ejus panis,
licèt ob confecrationem fiat communi fanctior,
fubftantia tamen communis manet: Manet res
terrena nec proficit in mixtam ex terrena &
cœlefti.

SA

Sanctus JUSTINUS Martyr.

An&tus Martyr Juftinus in dialogo cum Tryphone Judæo demonftrat Euchariftiam per varias antiquæ legis figuras fuiffe humano generi prænunciatam atque promiffam, folemnem ejus conficiendæ ac diftribuendæ ritum exponit in fecunda apologia, & de ejus veritate adjungit : Alimentum boc, quod apud nos appellatur. EuchariAia, nulli alit participare licitum eft, quam credenti. veram effe doctrinam noftram, & lavacro propter remiffionem peccatorum & regenerationem abluto, & ita ut Chriftus tradidit viventi. Non enim ut communem panem, neque communem po▪ tum ifta fumimus, fed quemadmodum per verbum Dei caro factus JESUS Chriftus Servator no

Porrò argumentum, quod ex Euchariftiaer, & carnem & fanguinem falutis. noftræ causa
Sanctus Irenæus deducit adversùs Gnofticorum
babuit ad eumdem modum etiam cam
>
in qua
fabulas, lucidè fupponit realem præfentiam. per preces verbi ejus ab ipfo profecti gratiæ funt
Sine ipfa eft vanum & nullum. Gnofticis con- acte, alimoniam, undè fanguis & caro noftra per
cedit, immò cum Catholica Ecclefia profitetur mutationem aluntur, Incarnati illius JESU carnem
panem & vinum effe opera ac dona Dei Creato- & fanguinem effe docti fumus. Nam Apofloli in
ris: Addit Chriftum Dominum ex ipfis in no- fcriptis à fe commentariis, quæ Evangelia vocan.
viffima cœna confeciffe & obtuliffe, & etiam- tur, ità tradiderunt præcepiffe fibi JESUM. Eum
num quotidiè per Ecclefiæ, immò etiam per enim pane accepto, cum gratias egiffet, dixiffe:
Gnofticorum Sacerdotes conficere & offerre fuum Hoc facite in meam commemorationem. Hoc eft cor-
corpus & fanguinem. Hinc infert ipfum effe, pus meum. Et poculo fimiliter accepto, & gratiis
non nefcio cujus ignoti, fed omnibus manifefti actis dixiffe Hic eft fanguis meus. Ac fibi folis ea
Creatoris Dei Filium, Creatorem effe ipfum tradidiffe. Dominicæ Incarnationis & facro-fan-
Deum bonum, atque ita duplicis Divinitatis. &tæ Euchariftiæ myfteria comparat, & hoc pro-
fabulam penitus evanefcere. Et confequentia eft bat ex ifto, atque ita in utroque afferit veram
firma. Etenim Euchariftia componitur ex dua- carnem & verum fanguinem. Affirmat utrumque
bus rebus, terrena, & cœlefti: Ex pane & vi- myfterium conftare duabus rebus: Terrena &
no, ac ex Sacrofanéta Chrifti Domini fubftan- cœlefti. Iftud Deo Verbo & affumpto homine,
tia. Proindè fi ab alio Chrifti corpus, ab alio hocce pane vifibili & immortali Chrifti corpore..
Deo feu Principio fint panis & vinum, Eucha- Quam avitam doctrinæ & locutionis fpeciem
ftia eft monftrofum aggregatum ex bono & ma- affumpfit in libro de Initiandis. Sanctus etiam
lo, ex rebus contrariorum Deorum feu Princi- Ambrofius. Et fimilia Patrum malè intellecta
piorum. Hinc Irenæus pergit: Noftra autem loca Joannem Parifienfem & Walramum Epi-
conformis eft fententia Euchariftiae, & Euchariftia fcopum Naumburgenfem circumfcripferunt in
rursùs confirmat fententiam nofiram. Nos etenim errorem impanationis. Et quidem admodum-
& Dominicam cum fanguine carnem, & cum lucidè præter fui fæculi morem loquitur Sanctus
vino panem adfcribimus eidem Principio, affe- Juftinus. Non procul abeft ab enunciatione
rimus omnia effe bona, adeoque nullam fabu- myfterii. Nempè apud Auguftum Romanorum
lamur monftrofam mixturam boni & mali. Ex
Imperatorem perorat, Chriftianam Religionem
eodem principio probat corpora noftra non effe purgat à vulgatiffima Thyeftæarum epularum
naturaliter mala, probat effe Dei boni opus, re-
calumnia, ideoque omnem, è qua calumniæ
parabilia in plenam fanitatem, immortalitatis. origo, Euchariftiæ feriem cenfuit revelata facie
capacia, ideoque non perdenda in æternum, fed exponendam.
in noviffimo die omnino refufcitanda in glorio-
fam Refurrectionem. Etenim illa non folo com-
muni, fed etiam in Euchariftiam confecrato pa-
ne & vino, id eft, immortali Chrifti carne &
fanguine pafcuntur atque nutriuntur, & ità im-
mortalitatis non poffunt non effe capacia. Qua
fi non fit Euchariftiæ veritas,

omnia

argumenta,

ORIGENES.

Amdem veritatem profitetur in libris adver
sùs Celfum Origenes: Nos, qui rerum om

nium

Lib. 8.fol. 399.