De div. Alter Auguftini locus eft hic: Infantes non &tus Auguftinus de Sacerdotio fecundùm ordi- do manducatur caro Domini, & bibitur fanguis Do- exponerem menfæ Dominicæ Sacramentum, quod A malignis fratribus in Egyptum venditus dicebatur, quòd etiam ifta aqua non effet nifi Verba, Ubi debeas habere cor, alludunt ad folen- Reftat quæftio, Quo fenfu Auguftinus Eunem, fimilitudinem, figuram? Primus ejufmodi ipfos ad accelerandum Baptifmum inflamma-chariftiam appellet Dominici corporis imagi- Cap. XI. Cap. 57. 164 locus eft in libro contra Adimantum. Adfirmat brutorum animas non effe ipfum fanguinem, & hæc Deuteronomii verba, Sanguis eorum pro anima eft, docet effe figuram locutionem, & exemplo elucidat: Sic eft enim fanguis anima, quomodo Petra erat Chriftus. Et alio iterum exemplo: Poffum Præceptum illud interpretari in figno effe pofitum. Non enim Dominus dubitavit dicere, Hoc eft corpus meum, cùm fignum daret corporis fui. In libro de Euchariftiae veritate Joannes Heffelius refpondet duobus modis, atque adjungit: Omitto non parum probabilem effe illorum opinionem, qui hæc verba Auguftino ab aliquo VVicleffifta, vel alio Sacramentario adfuta exiftimant. Quod nec Berengarius, nec VVicleff ea unquam pro fua defenfione protulerint: Neque quifquam Catholicorum adversùs eos fcribentium ca tractaverit. Addit iftas phrases ab Auguftini exacta locutione limato fermone multùm recedere, ac fine ifta periodo conftare totum iftius capitis contextum, ideoque concludit: Hæc eo dixerim, ut ftudiofis confulendi exemplaria vetera manuscripta occafionem præbeam, in quibus vel omnia ifta verba defint, vel faltem accuratiùs legantur. Refpondeo hanc corruptelam carere fundamento. Etenim Wicleffi factio eft admodum recens: Quomodo igitur non illius auctor, fed nefcio quis fectator potuerit fuam audaciam traducere in omnia toto mundo fparfa Sancti Auguftini exemplaria? Majores noftri, qui Auguftini opera vulgarunt Piantinianis typis luftrarunt plurimos variarum Bibliothecarum antiquif fimos codices: Et harum nullus caruit adduais contra Adimantum verbis. Et quid faciamus de tertii Pfalmi commentario? Auguftinus illic dicit de Domino: Dedit fui corporis figuram. Et antiqui teftamenti figuras oforibus Manichæis, ae aliis duplicis Divinitatis fabulonibus per Eucharifticam figuram exponere, ac venerandas Cap. 37. fuadere, eft Auguftino familiare. Hoc enim L.2.c.7. fecit etiam in libro de fide contra Manichæos, per Dominum in cœna porrectis dicit Sanctus Auguftinus: Sui corporis fignum dabat. Signi qualitatem exponit in quæftionibus fuprà librum Levitici, denuò fcribens pecoris fanguinem effe, animam, quia fignificat animam, & adjungens: Quærende etiam locutiones per id, quod continet, Q51. fignificandi id, quod continetur, & quoniam anima fanguine tenetur in corpore, nam fi fuerit effufus, abfcedit, per ipfum aptiùs fignificata fit anima, & ejus nomen fanguis acceperit. Sicut Ecclefia dicitur locus, quo Ecclefia congregatur. Nam Ecclefia homines funt. Eodem locutionis genere adfirmat Eucharifticum panem effe Dominici corporis fignum: Non qualecumque, fed quod ipfum contineat ac repræfentet. Palam hoc firmant verba fequentia: Sed cùm Dominus dicat: Nifi manducaveritis carnem meam, & biberitis meum fanguinem, non habebitis vitam in vobis, quid fibi vult quod à fanguine facrificiorum, que pro peccatis offerebantur, tantoperè populus prohibetur, fi illis facrificiis hoc unum facrificium fignificabatur, in quo vera fit remiffio peccatorum, à cujus tamen facrificii fanguine in alimentum fumendo, non folùm nemo prohibetur, fed ad bibendum potiùs omnes exhortantur, qui volunt habere vitam? Manifeftiffimè profitetur Euchariftiæ veritatem. Profitetur Domini carnem & fanguinem non dumtaxat fignificari per panem & vinum, fed etiam in ipfis contineri ac repræfentari. Hunc Auguftini locum lucidè apud Sancti Cypriani appendicem imitatur in fermone de Domini cœna Auctor fermonum de cardinalibus Chrifti operibus. Proponit enim & ipfe hanc quæftionem: Nova eft hujus Sacramenti doctrina,. &fchola Evangelicæ hoc primum Magifterium prætulerunt, & Doctore Chrifto bec primum mundo innotuit difciplina, ut biberent fanguinem Chriftiani, cujus efum legis antique auctoritas diftrictiffimè interdicit. Lex efum fanguinis prohibet, Evangelium præcipit ut bibatur. Hanc apparentem legis ac Evangelii diffonantiam eleganter conciliat, & & in libro contra Adverfarium Legis ac Prophe-Evangelici mandati litteram demonftrat in Eu- Iftum ergò locum infigniter exponit in poftrema ad Joachimum Weftphalum admonitione ipfe Calvinus: De figura difputans VVefiphalus negat Auguftinum unquam verba Chrifti, Hoc eft Corpus meum, ita interpretari, quafi panis corpus fignificet. Hoccinè eft perfidiæ connivere, ubi verbis minimè obfcuris inftructi ingenuè prodi mus in medium? Auguftini verba funt, Dominum non dubitaffe dicere, Hoc eft Corpus meum, cum fignum daret corporis fui. Et quorfum ita loquitur? Ut Scripturam fæpè figuratè loqui probet. Mifcet vera falfis. Interim profitetur ligni iftic rationem adfcribi facro pani. Dicat, Ejus refiduis accidentibus: Et eft Romanus. Etenim ifta accidentia effe fub fe contenti ac velati corporis fignum & figuram Romana Ecclefia credi dit femper ac docuit. Hoc in Sacramento tria diftinguit: Sacramentum tantum, rem tantùm, & rem ac Sacramentum fimul. Et hinc de illis chariftica veritate ac tranfubftantiatione funda ri. Quare Henricus Artopæus, qui fermonem iftum tentat detorquere in fuum fenfum, impingit in lucem meridianam. Etenim fermonis mens eft ifta luce clarior. Sanctus ergò Auguftinus adfirmat panem & vinum effe Dominici corporis & fanguinis figuram, at non negat ipfis adjunctam veritatem. Nullibi adfirmat effe folummodò figuram. Adjunctam ipfis veritatem conftantiffimè ac lucidiffimè confirmat in plurimis locis. Quam doctrinam illuftraturus Hugo de Sancto Victore, in fecundo libro fuper primum caput Sancti Dionyfii Areopagite de Angelica Hierarchia, demonftrat Chrifti Domini mortem ac refurrectionem fuiffe fimul veritatem ac imaginem, & profequitur Quare ergò Sacramentum _Altaris fimilitudo effe non poteft & veritas, alio quidem fimilitudo & alio veritas? Nam cum unum fit Sacramentum, tria ibi difcreta proponuntur. Species › fcilicet vifibilis, & veritas corporis, & virtus : gratie fpiritualis. Aliud eft enim vifibilis fpecies, que vifibiliter cernitur; aliud eft veritas corporis & San fanguinis que fub vifibili specie invifibiliter creditur ; || verus fanguis Chrifti JESU, quod pependit in cruce, & qui flaxit de latere. Nec per panem & vinum corpus & fanguinem tantùm fignificari, fed Sub Specie panis & vini verum corpus & verum fanguinem confecrari. Et fpeciem quidem vifibilem effe Sacramentum veri corporis & veri fanguinis, corpus autem & fanguinem effe Sacramentum gratiæ fpiritualis. Cum Auguftino & ex Auguftino lucidè demonftrat Eucharifticas, quas Dominus Difcipulis dedit, & nos quotidiè confecramus, fpecies effe Dominici corporis fignum ac figuram: At quæ iftud non tantùm fignificet, fed L. 1. C. 94' contineat infuper ac repræfentet. Quod ipfum Ep. 63. 165 adeo in profluente illis Petra & data nobis Eųfignificatum atque contentum. Quod ipfum trachariftia Chriftum Dominum fuiffe pari modo dit in vigefima feptima Homilia, ubi istam paritatem extendit etiam ad Judaicum Manna, & hæc Apoftoli de ipfo verba. Eumdem cibum Spiritalem manducaverunt, commentatur: Suffecerat ut diceret, Cibum fpiritalem manducaverunt. Eumdem, inquit. Eumdem non invenia quomodo intelligam, nifi eum quem manducamus nos. Quid ergò, ait aliquis? Học erat Manna illud, jam ante fuit? Ergò evacuatum eft fcandalum cru quod ego nunc accipio? Ergò nibil modò venit, fi cis? Quomodo ergò eumdem, nifi quia addidit, ad folam corporis indigentiam, ab aliis fpiritaSpiritalem? Adfirmat Manna ab aliis carnaliter liter fuiffe manducatum ad profitendam de venturo Doming fidem, & concludit: Erant ibi, qui quod manducabant, intelligebant ; erant ibi, quibus Chriftus in corde plus, quàm manna in ore fapiebat. Quicumque in manna Chriftum intellexerunt, eumdem quem nos cibum spiritalem manducarunt. Quicumque autem de manna folam faturitatem quæfierunt, Patres infidelium, manducaverunt, & mortui funt. Redit ad voces, Petra erat Chrifius, & pergit. Eumdem ergò potum, quem nos, fed fpiritalem, id eft, qui fide capiebatur > non oftendit alter nunc. Nempè apud fpiritales. Nam & hos docet in libris Mifcellaneorum, & in octava parte C. 6. 7. Eruditionis Theologica de Sacramentis. Et eft doctrina omnium Patrum, intelligendo myfterio neceffarium fundamentum. Eucharifticum calicem ex Chrifti Domini mandato effe vino & aqua mifeendum demonftrat in Epiftola ad Cęcilium Sanctus Cyprianus, & adjungit: Cùm dicat Chriftus, Ego fum vitis vera, fanguis Chrifti non eft aqua utique, fed vinum. Nec poteft videri fanguis ejus, quo redempti & vivificati fuqui corpore bauriebatur. Non alter Chriftus tunc, mas, effe in calice, quando vinum defit calici, qui Chrifti fanguis oftenditur. Et infrà: Aqua fola Cbrifti fanguinem non poteft exprimere. Et iterum: Videmus in aqua populum intelligi, in vino oftendi fanguinem Chrifti. Panem ac vinum fupponit pro Eucharifticis fpeciebus. Has dicit effe corpus & fanguinem, & eifdem ipfis illa intelligi, exprimi, oftendi, id eft, fignificari. Effe & veritatem & figuram. Quia nempè Domini corpus ita fignificent, ut etiam continendo & realiter exhibendo repræfentent. Eodem modo loquitur in Epiftola ad Magnum, ac in aliis locis. Similiter loqui omnes paffim Patres poffit luci-Judæis Deus tantam gratiam præftitit dè demonftrari. Quòd quoufque Sacramentarii Errones non videant, velamen eft fuper eorum oculos, & non poffunt non cefpitare de lapfu in lapfum. Refpondeo hæc elucidanda ex Sancto Ambrofio, fcribente in opere de Sacramentis: Venifti L.4. C. 3. ad Altare, vidifti Sacramenta pofita fuper Altare, &ipfam quidem miratus es creaturam. Tamen creatura: Solemnis & nota. Fortè aliquis dixerit : manna illis pluit è cælo. Quid plus dedit fidelibus fuis? Porrò hafce propofitiones, Euchariftia eft corpus Chrifti, & Petra erat Chriftus, in libro adversùs Adimantum Sanctus Auguftinus non æquiparat. Videtur tamen ipfas æquiparare in Tra&tatibus fuper Sancti Joannis Evangelium. Etenim hæc Apoftolica de noftris in antiquo feftamento Patribus verba, Eumdem potum fpiritalemberi, fed folennes & notas creaturas, ufitatum biberunt > commentatur : Spiritalem eumdem Tract. 45. nam corporalem non eumdem. Quid enim illi bibe panem, ideoque Judaicum manna, quod folum- bant? Bibebant ex fpiritali fequente eos Petra : ciem vifibilem intendas, aliud eft; fi intelligibilem ubi accefferit confecratio, de pane fit caro Chrifti. L. 2. C. 28. 166 Scripturis non rarò receffit à littera. Lucida funt ribus, quàm valeat quis Scholafticus Doctor.||rit Africano more, qui in exponendis Sacris tor, Omittere nolim, quòd iftis in locis proceffe Premi videmur Auguftini verbis in Epiftola ad Epifcopum Bonifacium: Secundùm quemdam modum Sacramentum corporis Chrifti eft corpus Chri Ali. Et præfertim verbis Facundi Hermianenfis Epifcopi. Non quòd proriè corpus ejus fit panis, fed quòd in fe myfterium corporis ejus contineat. Refpondeo Joannis Calvini de nobis & noftra Romana fide fenfum exponi his ejus verbis: Proindè boc in Summa profectum videmus ifta inge- Cap. 17. niofa fubtilitate, ut panis pro Deo haberetur. Eft nu. 13. horrenda calumnia. Nec enim nos ipfum panem dicimus Deum aut Dei carnem, fed effe iftius carnis vela, involucra, figna, & Sacramenta, ideoque non propriè, fed fecundùm quemdam modum effe iftud corpus: Quia nempè iftius corporis myfterium in fe contineat. Et hinc tam Facundi quàm Auguftini comparatio eft congruentiffima. Etenim ficut Baptifmus & Cir cumcifio funt non cujufcumque, fed realiter donatæ ac repræfentatæ fidei & adoptionis Sacramenta, ideoque dicuntur effe & adoptio & fides; ita Lib. 2. 167 Quod ita quoque panis eft præfentis Dominici corporis || ipfa libidinem fectarentur, alii myfticam in ipfa Adducto ex libris de Chriftiana doctrina loco opponendus venit locus, ex libris contra Prophetarum & legis adverfarium: Mediatorem Dei hominum hominem Chriftum JESUM, carnem enim Abraham, non minùs quàm Sanctus Joannes Baptifta, in caftitatis virtute fuerit maximus rationem juffus defcenderit, demonftrant varii ac fortiffimus, ideoque in nuptias ob temporis Patres, præfertim in libris adversùs Fauftum Manichæum Sanctus Auguftinus. Hinc ejus polygamiam affirmat non nudam, fed effe inspi ciendam cum fua myftica atque figurali vefte; Tunc ab omni horrore & flagitii malo odore libe ram fplendere & puram. Hoc apud Antiqui Teftamenti ofores, & ipfius nihil audire fuftinentes duplicis Divinitatis fabulones fuadet, per defumptum ex Novo Teftamento exemplum: Per facro-fanctam Euchariftiam. Euchariftia veritatem affirmat & à Catholicis & à Gnofticis non caf. 9. fuam nobis manducandam, bibendumque fangut-horreri, fed fideli corde & ore fufcipi ab ambo Cap. 37. propria forma, fed in velantis Sacramenti figu- Infigniter hæc ftabilit in litteris ad Domnal- nem dantem, fideli corde & ore fufcipimus, quam- bus, & tamen circa ipfam, quafi barbaricam & vis horribilius videatur bumanam carnem manduca- facinorofam, à neutris errari, fed ejus mandure quàm perimere, bumanum fanguinem potare cationem credi figuratam ac velatam, ideoque quàm fundere. Addit effe figuratam, ideoque piam & Chriftianam. Domini de fua manducan. benè intelligendam locutionem, & de eadem da carne & bibendo fanguine Præceptum affirpergit in libro de Fide contra Manichæos: Ma- mat effe adeò lucidum, ut videatur facinus prænicbai poffunt etiam borrere malè intelligentes, cipere, ideoque non carnaliter & litteraliter ex quod Dominus ait, Si quis non manducaverit car-Capharnaitarum errore, fed fpiritaliter & figu nem meam, non habebit in se vitam. Hæc ver-ratè accipiendum: Ifta carne & fanguine non in ba, Fideli corde & ore fufcipiamus, lucidè profitentur Euchariftiæ veritatem. Et tamen eodem in capite Auguftinus, quem abfit fui ipfius fuiffe oblitum, affirmat iftam Domini locutionem fuiffe figuratam. Nempè Manichæus, aut quis alius duplicis Divinitatis fabulator fuit ifte legis ac Prophetarum adverfarius, atque ita fidei noftræ Patrem Abraham, quod duas fimul uxores habuerit, damnat de adulterio . Polygamiam affeverat repugnare Evangelio & naturæ, effe horroris plenam barbariem, manifeftum flagitium, bono Deo non poffe placere, ideoque ejus fectatores non fuiffe Patriarchas aut Prophe-gitium jubere videtur. Figura verò eft præcipiens tas, fed damnatos luxuriæ Profeffores. Et profectò illa, utpotè quam primus attentavit deteftabilis Lamech, habet aliquid pravi odoris. Hunc diffipaturus Sanctus Auguftinus, notat difcernenda antiquæ & novæ legis tempora. Aliud fimplicem & nudam, aliud effe prænunciis divi: narum promiffionum Sacramentis veftitam polygamiam. Hanc, nobis vetitam, demonftrat antiquis licuiffe Patribus, fuiffe futurarum rerum imaginem & figuram, divinæ Majeftatis ad fæculorum fines figuratam locutionem. Nec enim de fola petra, nube, ac rubro mari, fed etiam de plurimis antiquorum hominum actibus verum eft iftud Apoftoli: Omnia in figura contin· gebant illis. Scripta funt autem ad correptionem noAram, in quos fines fæculorum devenerunt. Hoc verum effe etiam de antiquorum polygamia, va riis in locis Sanctus Auguftinus, & in Epiftola ad Galatas demonftrat ipfe Apoftolus. Non in folo Lamech, fed & in aliis ipfam damnant facræ litteræ: In quibufdam tolerant, in quibufdam probant & laudant. Quia nempè alii in ipfam labebantur, alii à fornicandi periculo adfcendebant, alii jubente Deo in ipfam de caftitatis monte defcendebant. Quod alii nudam in paffioni Dominicæ communicandum effe, & fuaviter atque utiliter in memoriam recondendum, quòd pro nobis caro ejus vulnerata & crucifixa fit. Et com. mentatur: Figuram Auguftinus vocat figuratam lo- Ep. 33; cutionem. Neque enim negat veritatem carnis & fanguinis Chrifti, quod plerifque fchifmaticis visum eft, & adbuc non ceffat videri. Utique Berengarianis. Reverà eft figura præcipiens communicandum Dominica Paffioni. Eft enim Sacramentum, de quo dixit Dominus: Hoc facite in meam commemorationem. Eft non folo dente & ore, fed infuper corde ac fide fumendum Sacramentum de quo Lanfrancus pergit: Neceffe eft Domini fententiam fic intellig!, quatenus fidelis quifque Divini myfterii per intelligentiam capax, carnem Chrifti & fanguinem non folùm ore corporis, fed etiam amore & fuavitate cordis comedat &bibat, videlicet amando, & in confcientia pura dulce babendo, quod pro falute noftra Chriftus carnem affumpfit, pependit, refurrexit, adfcendit, & imitando veftigia ejus, & communicando passionibus ipfius, in quantum bumana infirmitas patitur, & Divina et gratia largiri dignatur. Hoc eft enim verè & falubriter carnem Chrifti comedere, fanguinem ejus bibere. Ea omnia comple |