A. 1075. 148 S. GREGORII SEPTIMI PONTIFICIS Amasium fuum fuerit profecutus, ideoque ipfifi, Quæ omnia infigniter confirmat Malleacenfis Alexandri fecundi in Galliam ac Hifpaniam Legatus una cum Raimbaldo Romanæ Ecclefiæ Subdiacono, ac in eadem Legatione per noftrum Gregorium confirmatus. Ita habet fexta Gregorii Epiftola in primo libro Regefti. Exftat ibidem alia, qua Gallicanam Geraldi Synodum Pontifex memorat, de Actorum ad fe non facta relatione queritur, adferitque quofdam iftic damnatos Epifcopos ad fuum judicium proclamaffe. Verùm hæc eft alia Synodus. Facta enim fuit anno poft millefimum feptuagefimo tertio, iftam autem Pictavienfem adductum Chronicon adfcribit anno feptuagefimo quinto. Cur illic Berengarius fuerit ferè interemptus, ignoro, Exiftimo quòd ob toties iteratum relapfum in horrendas blafphemias: Quas Apoftolicæ dignitatis tenaciffimus Galliarum populus quia videbat per Synodalia Decreta & iterata in ipfis juramenta non corrigi, cenfuit lapidibus obruendas, atque ita cum blafphemo & perjuro Hærefiarcha apud inferos fepeliendas. Et apud Sanctum Maxentium celebrata Synodus videtur tractaffe eamdem materiam. Et quin Berengarius etiam poft hafce Synodos fuerit relapfus, atque ità Ecclefiam coegerit ad alios quotannis Conventus, exiftimo non dubitandum. Hinc igitur finem impofiturus Gregorius, olim fibi in Gallia notum & à fe judicatum hominem juffit denuò Romam accedere, Et quibufdam vifus eft in toties relapfum Erronem effe nimiùm benignus, atque ita Cardinalis Bennonis calumniæ dedit aliquid anfæ aut fomenti, Ep 16. E Secunda BERENGARII Profeffio. Go Berengarius corde credo, & ore confiteor, panem & vinum, quæ ponuntur in Altari, per Mysterium Sacræ orationis, & verba noftri Redemptoris fubftantialiter converti in veram & propriam, ac vivificatricem carnem & fanguinem JESU Chrifti Domini nostri, & poft confecrationem effe verum Chrifti corpus, quod natum eft de Virgine, & quod pro falute mundi oblatum in cruce pependit, & quod fedet ad dexteram Patris, & verum fanguinem Chrifti, qui de ejus latere effufus eft. Non tantùm per fignum & virtutem Sacramenti, fed in proprietate naturæ, & veritate fubftantiæ. Sicut in hoc Brevi continetur, & ego legi & vos intelligitis, fic credo, nec contra hanc fidem ulteriùs docebo. Sic me Deus adjuvet, & hæc fan&a Dei Evangelia, P SCHOL10 N. 4 Rofeffionem hanc laudato fuo libro inferuit etiam Sanctus Lanfrancus,& Virdunenfi fuo Chronico Hugo Abbas Flaviniacenfis. Hæc ejus verba, Quod natum eft de Virgine, in fuis ad Geraldum Sancti Albini Andegavenfis Abbatem litteris habet & Anaftafius fanctorum ibidem Sergii & Bacchi Monachus: Credo Sandum Corpus Dominicum, quod in Altari quotidie Sacerdotis esse, quæ officio confecratur, veram ejus carnem effe, que paffa eft in cruce, & verum ejus fanguinem, qut manavit ex latere. Confirmat id Evangelicis te ftimo Cap. 8. ftimoniis, & profequitur: Sicut nullum corpus, Prima quæftio eft, An hanc profeffionem in hac Synodo fecerit Berengarius? In eruditis ad Sancti Lanfranci vitam Notis negat Lucas Da cherius: Alteram confeffionem coram Summo Pontifice Gregorio feptimo, feu potiùs, mea fententia, partes Legati in Gallia agente, Alexandri fecundi juffu, præfidenteque Concilio Turonenfi, emifit - Berengarius. Refpondeo tamen omninò emiffam in hac Synodo Ità enim difertè teftantur authentica noftra Acta Synodalia. Et fuprà nobis dixit Sanctus Lanfrancus fuiffe emiffam in tem-' plo Salvatoris, feu in Bafilica Lateranenfi. Quod ipium difertiffimè teftatur Hugo Flaviniacenfis. Etiam maledicus Benno. Improbatas enim à fe preces fcribit non in Turonenfi, fed in Romana Synodo fuiffe indictas. Et Gregorius in Turonenfi Synodo non Alexandri, fed Victoris fecundi fuit Legatus. hic Altera quæftio eft, Cur hæc verba, Confentio corpus & fanguinem Domini non folùm Sacramento, fed in veritate manibus Sacerdotum tractari frangi, & fidelium dentibus attert, quæ priori profeffioni jufferat inferi Nicolaus fecundus intermiferit nofter Gregorius? Refpondeo rationem colligi ex laudatis Anaftafii Monachi litteris Poft tanti Myfterii confecrationem fic veram Dominici Corporis Euchariftiam me credo fumere, ut tamen nullo modo negem in figura vel Sacramento effe. Alioquin fi abfque Sacramento vel figura Dei Agnum dentibus vorari crederem, in magnum, ut ait Pater Auguftinus, facinus incurrerem. Ait non ipfum Domini Corpus, fed folas Sacramentales fpecies dentibus atteri ae tangi, ideoque illos, qui folum illic fine accidentibus iftud corpus crediderunt, toto cœlo hallucinari. Hanc propofitionem, Domini Corpus à fidelibus in Euchariflia tangitur, effe authenticam & multorum Patrum teftimonio firmam oftendi fuperiùs; eft tamen ambigua, & in utramque contradictionis partem verfari poffit argumentis, quibus. hanc, Domini Corpus frangitur, verfat in fexto de Sacramentis tractatu Hugo de Sancto Victo 149 fre. Et in libris de Sacramento Altaris fcribit Innocentius tertius: Solet à multis inquiri, fed à paucis intelligi, quid Chriftus in mensa fregit, quid Sacerdos in Altari frangit. Fuerunt qui Lib. 4. c. dicerent, quòd ficut poft confecrationem vera panis 9. 10. remanent accidentia, fic & vera panis fubftantia. Quia ficut fubjectum non poteft fubfiftere fine accidentibus, fie accidentia non poffunt exiftere fine subjecto. Quoniam accidentis esse non eft aliud quam ineffe. Adfirmat doceri ab illis impanationem & adjungit: Hi dicunt quòd fubftantia panis frangitur & atteritur. Errorem multis refutat, ac profequitur: Dicamus ergo quod forma panis frangitur & atteritur, fed Corpus Chrifti fumitur & comeditur. Eandem fententiam fecutus fuit nofter Gregorius & Berengarium, qui priori fuæ profeffioni infertam iftam phrafira horruerat, multis pofteà impugnarat, & etiamnum averfabatur, ad ipfam denuò duxit non cogendum. Ita nobis demonftravit cum convertendis Hæreti cis effe circa quædam difpenfatoriè agendum. Pergunt Afta Synodalia: Tunc Dominus Papa | præcepit Berengario ex auctoritate Dei Omnipotentis Sanctorum Apoftolorum Petri & Pauli, ut de Corpore & Sanguine Domini nunquam ulterius cum aliquo disputare, vel aliquem docere præfumeret, excepta caufa reducendi ad fidem hanc eos, qui per ejus doctrinam ab ea recefferant. Quod ipfum eif dem ferè verbis fcribunt San&us Lanfrancus & Hugo Flaviniacenfis. Quin & commendatitias litteras, & oculatum, qui ipfum priftino apud omnes honori redderet, Actorem, & veræ con. verfionis teftem dedit illi Pontifex: Gregorius fervus fervorum Dei, omnibus beato Petro fidelibus falutem & Apoftolicam benedictionem. Notum vobis omnibus facimus, nos anathema feciffe ex auctoritate Det Omnipotentis Patris, & Filii, & Spiritus Sandli, & beatorum Apoftolorum Petri & Pauli, omnibus qui injuriam aliquam facere præfumpferine Berengario, Romanæ Ecclefiæ filio, vel in perfo na, vel in omni poffeffione fua, vel qui eum vocabit Hæreticum, quem poft multas, quas apud nos, quantas voluimus, fecit moras, domum fuam remittimus, & cum eo fidelem noftrum Fulconem nomine. Litteras nuper vulgavit Lucas Dacherius. Et hinc oritur tertia quæftio, An poft hanc noviffimam profeffionem & abfolutionem Berengarius fuerit adhuc relapfus? Refpondeo fuiffe. Etenim ad annum iftius fæculi octogefimum fcribit laudatum Sancti Maxentii Chronicon: Fuit Concilium Burdigalæ, in quo Berengarius reddidit fidei fuæ rationem. Quòd nempè effet iterùm relapfus, aut certè de relapfu fufpe&tus & accufatus. Quidquid fit, pœnitens & Catholicus deceffit ex hac vita. De ipfo enim fcribit ad hujus feculi octogefimum tertium annum Clarius Monachus in Chronico Sancti Petri vivi: Berengarius Turonenfis Magifter, & ad mirabilis Philofophus, amator pauperum effloruit. Hic compofuit orationem illam que fic incipit: Jufte Judex JESU Chrifte. Poft hæc fidelis & verè Catholicus vitam finivit, super cujus tumulum hujufmodi Epitaphium eft: Quem modò miratur femper mirabitur orbis ille Berengarius L. 2. c. I. 150 non obiturus obit. Et Guilielmus Malmesberienfis. Berengarius planè, quamvis fententiam corre xerit, omnes tamen, quos ex totis terris depravaverat convertere nequivit. Et infrà: Quin & ipfe Epiphaniorum die moriens, gemituque producto recordatus, quòd miferos quondam adolefcens primo etatis calore, Secta fua infecerat, bodie, inquit, in die Apparitionis fuæ apparebit mibi Dominus meus JESUS Chrifius, propter pœnitentiam, ut Spero, ad gloriam, propter alios, uti timeo, ad panam. Eum aliqui nimiis extulerunt præconiis, præfertim Sanctus Hildebertus Archiepifcopus Turonenfis. quo Ea reverà omnes à fe perverfos Berengarius candi modum habet nomen accidentis in Philofophi Caufa Henrici & Rudolphi, de Germanico Imperio contendentium. 40s etiam à Romana Ecclefia libros hodiè audent HErr noftro excommunicatum, & ab Im tos > Enricum quartum Imperatorem à Grego. rio perii adminiftratione fufpenfum, quòd inte gro anno inforduiffet, degradarunt Germani Proceres, ejufque in locum elegerunt Rudolphum Sueviæ Ducem. Et quia post actam publicam pœnitentiam, & acceptam vinculi absolutionem relapfus ifte fuit ad pejora, fua in fugillare, An Euchariftiam Judas acceperit Synodum Legatos poftularunt effe rata, & au&toritate Apoftolica mitti in executionem. Aderat & ipfius Henrici Legatio, meliora fpondens, ac poftulans fieri in Germania Conventum, in quo Apoftolica Legatio componeret omnia, & partes conciliaret. Quæ manfuetior via omninò placuit Pontifici, ideoque utriufque Regis Legatos compulit ad profitendam obedientiam, & iftum Conventum promittendum. Exftant profeffiones in Papali Regesto. DISSERTATIO De quibufdam fanctorum Patrum teftimoniis, fpectantibus ad Berengarii hærefim. CAPUT 1. i Difficilis locus Rabani Mauri Archiepifcopi Abani Mauri, graffantibus, clufit, fuus ad refpondendum locus fervetur. Reverà fuit infolens, procax, & fœda curiofitas, à qua oportebat utrumque abftinuiffe. Hic, inquam, est locus, ex quo Rabanus quibufdam vifus eft fentire cum Joanne Erigena, Dominici corporis & Sanguinis Eucharifticam veritatem negare, & adferere folam figuram. Difertè enim adfirmat iftud ipfum, quod natum de Virgine, & paffum in cruce, corpus non fumi in Altari, fed quofdam ita errare. Et infrà addit: In iflo cibo & potu, quem carnaliter fumunt & spiritualiter non intelligunt, &c. Videntur profeffionem, quam & Nicolaus fecundus & præ fertim Gregorius feptimus pofteà exegerunt à Berengario, ad carnales errores profcribere. Pro eximio Doctore Rabanum femper habuit Ecclefia: Hinc quidam fufpicantur transubstantiativam Euchariftiæ veritatem ad immobile dogma non spectaffe, fed ad Ecclefiafticas quæftio nes. Refpondeo duos tunc in Gallicana Ecclefia fuiffe graffatos errores. Primus erat Joannis Erigenæ, Dominici corporis fubftantiam negans in Euchariftia, & adfirmans folam figuram. Et certum eft Rabanum Moguntinum, uti & Hincmarum Remenfem, licèt ambo circa alios iftius Barbari errores cefpitarint, ab hac lepra fuiffe alieniffimos. Alterum errorem intelliges ex fecundo Sancti Nicephori Patriarchæ Conftantinopolitani adversùm Iconoclaftas Antirrhetico: Non fine ftupore admirabitur quifpiam ipfius quoque in bis futilitatem atque inconftantiam. Quo niam quod paulò antè propriè & verè corpus Chrifi contendebant accipere, boc idem nunc imaginem illius adfirmat. At idem propriè & verè corpus esse, &illius imaginem effe dicere, an excogitari quid fiolidius poterit, & quid magis pro deridiculo fit? Sacro-fanctæ Euchariftiæ veritatem, quidquid aliqui fcribant, Iconoclaftæ non denegarunt. Quod hic profitetur etiam ipfe Sanctus Nicephorus. Verùm ut fefe ab omni Chrifti Domini imagine non alienos demonftrarent, adferuerunt ipfam fibi effe in hoc tremendo myfterio Utpotè : quod fibi effet & veritas & figura. Hocce dogma potenter impugnat laudatus Patriarcha, & concludit: Nos neque imaginem, neque figuram illius corporis beec dicimus, licet fymbolicè conficiantur, fed ipfum Chrifti corpus Deificatum. Illius enim dicentis vox eft: Nifi manducaveritis carnem Fi lii hominis, & biberitis ejus fanguinem, non habebitis vitam in vobis. Hoc etiam Difcipulis exhibebat, Accipite, manducate corpus meum, dicens, non imaginem corporis mei. Quemadmodum enim ex facra Virgine carnem per Spiritum Sandlum fibi ipfi fubftituit. Et fi opus eft ex noftris quoque id exponere, quemadmodum panis & vinum & aqua naturaliter in corpus & fanguinein edentis ac bibentis tranfmutantur neque dicimus aliud corpus diverfum à primo fieri, ita & hæc fuper naturaliter invocatione Sacrum facientes, & SanEli Spiritus adventu in corpus & fanguinem Chri fii tranfmutantur. Namque hoc petio Sacerdotts continet. Et non duo intelligimus, fed unum ac tdem fiert credimus. Non veritatem fimul ac figuram, fed folam veritatem. Eodem modo loquitur in Mystagogiæ expofitione Sancti Nisephori in Regiæ civitatis Cathedra focius SanAus Germanus, aliique adversùs Iconoclafticam hærefim Scriptores. Videntur folam Dominici corporis & fanguinis fubftantiam in Euchariftia tigere, & tranfmutatorum Sacramentalium elementorum refidua, quæ iftam obvolvant ac velent, accidentia denegare. pu Et iftos Scriptores legiffe, ac æmulatus effe in fuis adversùs Erigenam opufculis videtur Ve nerabilis Pafchafius Ratbertus. Hinc malè apud multos audiit. Nam & de ifto errore ipfum accufavit Berengarius, Purgavit vero Sanctus Lanfrancus. Quidquid fit, alii videntur hunc erforem tunc in Gallia docuiffe. Hinc enim blicatus per Ludovicum Cellotium Auctor fcri bit: De myfterio corporis & fanguinis Domini quidam dicunt idem effe quod fumitur de Altari, quod & illud quod natum eft de Virgine; alii autem negant, & dicunt aliud effe. Quidam autem diabolica infpiratione, blafphemant feceffui obnoxium fo ve. Prima, quæ Pafchafii Ratberti credebatur, fententia adfeverabat ipfum, fine Sacramentalibus involucris folum, è Virgine natum ac in cruce paffum Domini corpus effe in Euchariftia: Effe iftic nudum, nullo tectum velo, uti fuerat in Virgine & cruce. Altera fententia erat Rabani Mauri. Et ipfam non culpat dictus Auctor, Solummodò culpat, quòd ille adderet velantes fpecies abire in feceffum. Et meritò priora probat. Etenim phrafin iftam Rabanus accepit ex Sancti Hieronymi commentario fuper Apoftolicam ad Ephefios Epiftolam : Dupliciter fanguis Chrifti & caro intelligitur. Spiritalis illa atque Divina, de qua ipfe dixit; Caro mea verè eft cibus, & fanguis meus verè eft potus. Vel caro & fanguis, quæ crucifixa eft, & qui militis effufus eft lancea. Juxta banc divifionem & in San dis ejus diverfitas fanguinis & carnis accipitur, ut alia fit caro, quæ vifura eft Salutare Dei, alia cara & fanguis, quæ Regnum Dei non queant poffidere. Hæc Sanctorum caro & fanguis funt noftris originalibus, plenam cum immortalitate juftitiam fibi non compatientibus, vitiis ac infirmitatibus gravatum, ifta Sanctorum caro & fanguis fant plenæ juftitiæ ac immortalitatis dotibus ornatum corpus, ideoque non carnale ampliùs, fed per omnia fpiritale. Non demutatum in fpiritum, fed fpiritui pleniffimè fubjectum. Hæc corpora non differunt fubftantia, fed folo modo & accidente. Sunt eadem ejufdem, per Adami peccatum deformate, & per Chrifti juftitiam refor mata carnis fubftantia. Quod ipfum obtinet in Sacramentali Chrifti Domini carne, & naturali. Hæc corporalis atque humana, illa fpiritalis eft atque Divina: Non fubftantia, fed exiftendi modo atque accidente. Sancti Hieronymi phrafin ufurpat etiam Santus Auguftinus. Etenim in Tractatibus fuper Sancti Joannis Evangelium feribit de Capharnaitis Erronibus: Carnem fic intellexerant, quo. modo in cadavere dilaniatur, aut in macello venditur, non quomodo fpiritu vegetatur. Suæ carnis in Sacramento exiftentiam crediderunt à Domi. no prædicari, non fpiritalem atque invifibilem, fed naturalem & corporalem, ideoque iftud dogma abhorruerunt uti barbariem. Quod ip fum & Auguftinus & alii Patres tradunt in pluribus locis. Quædam Auguftini loca adduxi in fuperioribus. Porrò adfcriptam Pafchafio Ratberto fententiam de ifto errore nullus unquam accufavit. Inter hunc & ipfam fuit grande intervallum. Error ifte credebat Domini corpus in partes laniandum à fumentibus, & fic vorandum; dicta fententia adfirmabat ipfum effe totum in toto, & totum in qualibet myfterii particula, at nudum fine Sacramentalibus involucris, uti fuerat in matris utero, ac in patibulo crucis. Et ob hanc folam involucrorum differentiam alii tunc adfirmarunt, alii negarunt ipfum de Virgine natum ac in cruce paffum corpus effe etiam in Sacramento. Uterque loquendi modus fuis nititur fundamentis, dudum viguit apud Ecclefias, & fuir familiaris etiam Sancto Auguftino. Priorem hic ufurpat in nonagefimi octavi Pfalmi commentario. Verfum, Adorate fcabellum pedum ejus, multis verfat, iftud fcabellum oftendit effe terram, ac pergit: Fluctuans converto me ad Chrifum, & invenio, quomodo fine impietate adoretur terra, fine impietate adoretur scabellum pedum Domini. Sufcepit enim de terra terram. Quia caro de terra eft, & de carne Marie carnem accepit. Et quia in ipfa carne hic ambulavit, & ipfam carnem. nobis manducandam ad falutem dedit, nemo autem illam carnem inanducat, nifi priùs adoraverit, inventum eft quemadmodum adoretur tale fcabellum pedum Domini, & non folùm non peccemus adorando, fed peccemus non adorando. Lucidè adferit ipfam de Virgine natam carnem esse Tract 72 |