Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

C. 42.

98 rebatur illiciti, & quod fiebat cum Consobrina, penè cum forore fieri videbatur, quia & ipfi inter fe propter tam propinquam confanguinitatem fratres L.15.c.16. vocantur, & penè germani funt. Laudat Romanam legem, de qua ad Senatum, Claudii Augufti cum Germanici fratris fui filia Agrippina inauditas eo ufque nuptias fuadens, apud Cornelium Tacitum in Annalium libris dixit Vitellius: Et Confobrinarum diu ignorata conjugia temL. 12. C. 5. 6. pore addito percrebuerunt. Ea Romanis fuiffe duL.g. c. 60. dum invifa teftatur etiam in caufis Plutarchus. Cœpiffe addit ex levi caufa, & emanaffe tunc hocce populi Decretum : Licere omnibus ducere ufque ad Confobrinas, fuprà autem vetari. Ejus tempus ignoro, effe tamen antiquiffimum demonftrant hæc S. P. Liguftini ad Titum Livium verba: Cùm primùm in ætatem veni, pater mihi uxorem, fratris fut filiam, dedit. Exindè fe quafi laudat. Et hinc etiam à femetipfo & Conftantio Augufto, Confobrinis & Chriftianis, mutuas forores fuiffe ductas affirmat in litteris ad Senatum ac Populum Athenienfem Julianus Auguftus. Hunc enim morem à lege Divina non damnari jam audivimus, ideoque ipfum nec notarunt Apoftoli, & juxta ipfum fideles dudum vixerunt. Quocirca perperam in litteris, quarum fragmentum habes apud Jacobum Sirmondum in fecunda Duziacenfi Synodo, ad Sanctum Gregorium Magnum fcripfit Felix Epifcopus Meffinenfis Semper ad feptimum originis fuæ gradum hæc à fandis Antecefforibus veftris, & ceteris fendis Patribus, tam in Nicæna Synodo quàm in aliis Conciliis congregatis, fervari debere reperi, & à recè viventibus ac Deum timentibus bominibus ftudiosè provideri cognovi. Nihil enim tale eft in Nicæna Synodo ftatutum aut tractatum. Quinimò tertius Canon folam matrem, amitam, ac fororem permittit affumi in Cleticorum Agapetas, ideoque excludit Confo brinas Quòd nempè cum ipfis tunc liceret Matrimonium, ideoque ipfarum cohabitatio non effugeret fufpicionem. Eadem conjugia femper valuerunt etiam apud Judæos, ideoque in litteris ad nobilem virum Paternum Sanctus Ambrofius, Confobrinorum conjugia Epift. 48. affirmans vetari à lege Mofaica, est memoria lapfus.

NICOLAI SECUNDI PONTÍFICIS

Ita fuit ufque ad Theodofii Magni legem, de qua idem Ambrofius: Theodofius Imperator etiam Patrueles,fratres, & confobrinos vetuit inter fe conjugii convenire nomine, & feveriffimam pœnam ftatuit, fi quis temerare aufus effet fratrum pia pignora. Eandem legem uti adhuc recentem laudat in fupra memorato loco Sanctus Auguftinus: Nondum probibuerat lex bumana. Et in edita ad Theodofium Principem oratione Libanius Sophifta Antiochenus: Edixifti etiam ne confobrinorum nuptiæ effent, cum id paffim liceret, neque iis que tibi jufta videbantur, temporis obfervantia validior fuit. Et Victorinus, necnon in mifcella hiftoria Paulus Diaconus: Theodofius tantum pudori tribuit & continentiæ, ut Consobrinarum nuptias vetaret, ficut fororum. Periit aut latet lex, ejus tamen motivam rationem adducit in laudato loco Sanctus Auguftinus: Quis dubitet boneftiùs

hoc tempore etiam Confobrinorum prohibita esse con-
jugia, non folùm propter multiplicandas affinitates
ne habeat duas necessitudines una persona, cùm
due poffint eas habere, & numerus propinquitatis
augeri; fed etiam quia nefcio quomodo ineft humane
verecundiæ quiddam naturale atque laudabile, us
cut debet caufa propinquitatis verecundum honorem,
ab ea contineat, quamvis generatricem, tamen libi-
dinem, de qua erubefcere videmus & ipfam pudici-
tiam conjugalem. Adjectam fuiffe feveriffimam
pœnam rectè dixit laudatus Ambrofius: Adjecta
enim fuiffe ignis fupplicium & bonorum profcri-
ptionem difertè teftantur in fcripta ad Eutychia
num Prætorio Præfectum Lege Imperatores Arca-
dius & Honorius. Exftat lex in Codice Theo-
dofiano.

[ocr errors]

L. 3. tit. 12. C. 3.

Quæftio eft, An adjecta etiam fuerit hæc mitigans claufula: Nifi tales nuptias quis per Principis Refcriptum impetrarit? Eo enim tempore Laicus Princeps impedimenta matrimonii, uti conftituebat, ità & difpenfabat. Partem affirmativam fuadet Urbici tunc Præfecti Symmachi epiftola: Per epiftolam fummis precibus obfervavit, ut impetrata Sacri auctoritate Refcripti, filia ejus fratris fui filio copuletur, quod multis esse conceffum, manifefta teftantur exempla. Et in laudatis ad Pa- L. 1o. Ep. ternum litteris Sanctus Ambrofius: Sed dicis ali 11. cui relaxatum. Verùm hoc legi non præjudicat. çi tantùm Quod enim in commune non ftatuitur proficit, cui relaxatum videtur. Vulgata lectio habet, Quod enim in commune ftatuitur: At fine fenfu. Eft lucidè corrigenda. Præterea in lege ad Theodorum Prætorio Præfectum, exftante item in Theodofiano Codice, Honorius & Theodofius fecundus Augufti palam affirmant nuptiarum fupplicationem Confobrinis non fuiffe à fuo triumphalis memoriæ parente interdictam. Refpondeo tamen aliud effe aliquid à lege permitti, aliud non vetari. Quomodo æqui & jufti tenaciffimus Theodofius adversùm feveram adeò & capitalem legem in eadem ipfa dediffet fupplicandi facultatem? Et hinc non talem facultatem, fed tantùm datæ difpenfationis exempla & Symmachus & Paternus adduxerunt. Nempè ifta lex non fuic ex feveriffimis quæ vetabant etiam fuppli

cari.

[ocr errors]

Verùm paternas leges non fatis revereri confuetus Imperator Arcadius etiam hanc post patris mortem ftatim abrogavit. Etenim in memorata ad Eutychianum lege legem paternam confirmavit quidem, verùm ignis & profcriptionis pœnam mutavit in alias leviffimas. Hæc interim eft lex, qua fuum adversùs incæftuofas nuptias Canonem ftabilivit fecunda Synodus Turonenfis. In Codice Juftinianæo exftat & alia ejufdem Arcadii ad eundem Eutychianum lex: Celebrandis inter Confobrinos matrimoniis licentia legis bujus falubritate indulta eft, ut revocata prifci juris au&toritate, reftinctifque calumniarum fomentis, ma• trimonium inter Confobrinos habeatur legitimum, five ex duobus fatribus, five ex duabus fororibus, five ex fratre nati & forore fint. Et ex eo L. 5. tit.4. matrimonio editi, legitimi & fuis patribus fuc- c. 19. ceffores habeantur. Paternam legem plenè cir

cum

expurgans quòd non fuo judicio, fed ex totius urbis teftimonio difpenfaffet pro folis ante fidem contractis Neophytorum matrimoniis, ideoque omnia contrahenda ad feptimum gradum omninò obligari. Et hafce Felicis ac Gre

fub Joannis octavi Papatu Synodus Duziacenfis. Felicianæ Epiftolæ partem adducit, ac in ipfa fundat fua adverfum incoeftas nuptias Decreta. Quod ipfum in libris de Laicali inftitutione facit Jonas Aurelianenfis Epifcopus, ex ifto forfan fonte affirmans feptimi gradus obfervantiam effe Apoftolicam, receptam ab omni Ecclefia, traditionem. Etiam in Sancti Gregorii vita Joannes Romanæ Ecclefiæ Diaconus, & in Decreto fuo eafdem Epiftolas laudat Sanctus Jvo Epifcopus Carnutenfis.

L. 2. C. S

Lib. 9. Cy

20.55.

cumduxit, & prifcum jus reftituit in fuam
auctoritatem. Que omnia firmavit & Juftinia-
nus. Verùm pro folo Orientali Imperio. Hinc
enim qui poft hanc legem in Occidentis Im-
perio vixit & de Dei Civitate iibros fcripfit,
Sanctus Auguftinus conftanter affirmat Confo-gorii litteras effe authenticas fupponit celebrata
brinorum nuptias nec licere nec valere. Ejus
tempore apud Occidentem vigebat laudata Ho-
norii ad Theodorum lex, Confobrinorum con-
jugia damnans, permittens tamen à Principe
poftulari. Paternam de iftis legem hrc laudat
& firmat: Et quòd illa dictam fupplicationem
non interdixerit, ipfius indultum exiftimat ei
non adverfari. Paternam itaque legem & Ar-
cadius & Honorius communiter mitigarunt quo
ad pœnam, plenè poftmodum caffavit folus Ar-
cadius, ifta adjuncta gratia folus Honorius tem
peravit. Et hoc jute Occidens dudum vixit.
Etenim apud Aurelium Caffiodorum exftat fo-
lemnis formula, qua Occidentis Princeps etiam
tunc folebat Confobrinis ineundi conjugii fa-
cultatem feu difpenfationem refcribere ac im
pertiri. Dominus Cardinalis Cæfar Baronius
exiftimat Confobrinorum, imò & ulteriorum
graduum conjugia fuiffe Chriftianis longè priùs
interdicta, ideoque laudatas leges definire de fo-
lis conjugiis Gentilium. Verum huc ufque ad-
ducta lucidè evincunt aliud. Et horum impedi-
mentorum conftitutio ac relaxatio dudum fpe-
carunt ad Principem Auguftum. Ex his inte-
rim vides Sacrofanctam Tridentinam Synodum,
dum certis in cafibus permifit difpenfari quoad
fecundum affinitatis aut fanguinis gradum
vetuftis Ecclefiæ moribus non deceffiffe.

L. 7. E. pist. 46.

[ocr errors]

à

Quis porrò impedimenta hæc ufque ad feptimum gradum, imò ufque ad omnem conjun&ti fanguinis notitiam extendere cœperit, eft involutum & obfcurum. Effe antiquiflimam Regulam, à Nicena Synodo firmatam potiùs quàm introductam, adeoque Apoftolorum aut Apoftolicorum Patrum traditionem, affirmat in fupra-adductis ad Magnum Gregorium litteris Felix Epifcopus Mellinenfis: Que confuetudo dudum illis aut iftis in partibus, quando unà vobifcum ab infantia nutritus atque edoctus fui, non erat, nec in ullis Prædecefforum veftrorum Decretis, aut reliquorum generaliter aut fpecialiter Patrum inflitutis legi, aut badlenus ab ullis fapientibus effe conceffum didici, fed femper ufque ad feptimum originis fuæ gradum, hæc à Sandlis Antecefforibus veftris, & cæteris Sanctis Patribus, tam in Nicęna Synodo, quam in aliis Sandiis Conciliis congregatis, fervari debere repert, & à rectè viventibus ac Deum timentibus ftudiosè provideri cognovi. Gentilium Anglorum plurimos in prohibitis gradibus conjugatos repererat Sanctus Auguftinus Apoftolus, & multa ex ipforum divortio fcandala ac Evangelii impedimenta metuens Magnus Gregorius, difpenfatoriè indulferat omnia quarti aut ulterioris gradus matrimonia permanere. Hujus gratiæ exceffum arguit Felix, affirmans effe Ecclefiarum confuetudini, avitis Patrum legibus, ac Nicene Synodo adverfum, ideoque & prævaricatorium. Et omnia ejus allegata Gregorius comprobavit, fefe

[ocr errors]

Refpondeo tamen ambas Epiftolas effe fpuria 56. figmenta figmenta. Lucet ex ipfo ad hanc Auguftini quæftionem, Ufque ad quotam generationem fideles debeant cum propinquis fibi conjugio copulari, Gregorii Refcripto: Quædam terrena lex in Romana Republica permittit, ut five fratris, five fororis feu duorum fratrum germanorum, vel duarum fororum filius & filia mifceantur. Sed experimento didicimus ex tali conjugio fobolem non fuccrefcere. Et facra lex prohibet cognationis turpitudinem revelare. Unde neceffe eft, ut jam tertia vel quarta generatio fidelium fibi licenter jungi debeat. Nam fe cunda, quam diximus, fe omninò debet abftinere. In laudato Sancti Jvonis Decreto exftat Joannis Patriarchæ Conftantinopolitani ad Felicem Meffinenfem Antiftitem Epiftola, hæc Sancti Gre gorii verba referens in hunc modum: Unde neceffe eft, ut jam quarta vel quinta generatio fidelium licenter fibi jungantur. Nempè ejufdem cum Felicis ad Gregorium, & Gregorii ad Felicem litteris farinæ & auctoris et ifta Epiftola. Ut Gregorium non in tertio, fed in quarto dumtaxat gradu difpenfaffe perfuadeat, aufus eft in germanas illius litteras ita graffari. Quod vitium irrepfit ibidem in litteras Alexandri fecundi ad Clerum

Neapolitanum. Tantum abeft à Gregorio pro- Cap. 6. bare Felicianæ Epiftolæ figmenta, ut palàm edicat non folùm quarti gradus, fed etiam fobrinorum matrimonia omninò licere. Adeò pro quarto aut quinto gradu Angli non habebant opus ulla difpenfatione. Nempè fecundùm Honorii Augufti legem , quæ Confobrinorum & vetabat & Refcripto poftulari permittebat conjugia, Romana tunc Ecclefia adhuc vivebat. Ejus folam pofteriorem partem improbat Gregorius, ideoque apud exemptos à Romanorum legibus Anglos fola fobrinorum conjugia vult permitti. Verba hæc nitti. Verba hæc, Experimento didicimus, oftendunt Confobrinorum per Refcriptum conjugia tunc adhuc apud Romanos omninò viguiffe. Et quomodo Felix Meffinenfis Epifcopus credidiffet quid iftiufmodi ftatutum ab omnibus Patribus ac Synodis, etiam Nicęna? Quomodo credidiffet nullo umquam Patrum aut Pontificum Statuto quarti gradus conjugium fuiffe indultum? Quapropter pofteriorum fæculorum fœtus funt ifte Epiftolæ, à nefcio quo pio homine ad fui temporis difciplinam adversùs impugna

1.

tores aut prævaricatores tutandam atque firman
dam confictæ & vulgatæ. Ex pluribus id de-
monftrari poffit capitibus. Et ejufmodi figmenta
olim fuerunt familiaria.

prima inhibuit ad ejufdem fæculi annum deci-
mum feptimum Synodus Epaonenfis: Si quis Cap. 30.
confobrine, fobrinave fe focier, inceflos effe cen-
femus. Quod ut à præfenti temporé prohibemus,
ita ca que funt anteriùs inftituta non folvimus.
Quæ claufula folas fobrinorum nuptias refpicit,
lucideque affirmat ipfas ufque tunc in Gallia li-
cuiffe. Eafdem denuò vetant ad ejufdem fæculi
trigefimum quintum prima Arvernenfis, & ad
annum feptuagefimum octavum Synodus Anti-
fiodorenfis. Nempè Epaonenfe pro folis ferè
Burgundis Decretum reliqua etiam Gallia pede-
tentim fufcepit. Quinimò ad annum fexagefi-
mum feptimum fecunda Turonenfis Synodus
Confobrinorum conjugia denuò vetat, adducit-
que laudatam Arcadii legem, addens Theodo.
fianum Codicem effe notum doctis atque in-
doctis: Quòd videlicet eo ufque quidam Franci
aut Romani talia conjugia attentarent. Dudum
igitur Ecclefia circa hanc materiam vixit jure
Imperiali, nullamque univerfalem fibi propriam
habuit legem.

Primum ergò pro ulterioribus gradibus Ecclefiafticum Decretum venit à fecunda, quam fub Bonifacii fecundi Papatu ad trigefimum primum fexti Chriftiani fæculi annum celebravit Montanus Archiepifcopus, Synodo Toletana: Ne Cap. 5. quis fidelium propinquam fanguinis, ufquequo affinitatis lineamenta generis fucceffione cognofcit, in matrimonio fibi defideret copulari. Utitur voce, Sancimus, de nulla priori prævaricatione queritur, fed hanc Regulam folummodò vetat temerari deinceps, adeoque Decretum iftud fuit tunc in Hifpania omninò novum & primum Et ad ipfum alludit in Etymologiis Sanctus L. 9. c. 6. Ifidorus Archiepifcopus Hifpalenfis: Ufque ad fextum generis gradum confanguinitas conftituta eft. Et dat caufam Ut ficut fex ætatibus mundi generatio & hominis flatus finitur, ita & propin quitas generis tot gradibus terminaretur. Quidam tamen exiftimant effe fpurium additamentum. At ipfos errare evincunt antiquæ Vifigotho rum leges, in quarum tertio libro ftatuit ifto. Tit. 5. c. rum in Hifpania Rex Recefuintus: Nullus præfumat de genere patris, aut matris, aut uxoris, in matrimonio copulare, ita ut ufque ad fextum generis gradum nulli liceat fanguinis propinquitatem libidinose fadare, vel in conjugio appetere, exceptis illis perfonis, quas per ordinationem atque confenfum Principum antè hanc legem conftat adeptos fuiffe conjugium. Et in duodecimo ejufdem Codicis libro fancitur: Nemo de Judæis propinquitatem fanguinis fui conjugio copulet. Nullus ufque ad fextum generis gradum coitu quamcumque perfonam contingat. Deeft legis Auctor: Fuiffe Chintilla num Regem demonftrat profeffio, quam de ipfa poft multam recalcitrationem fervanda fecerunt Judæi apud Regem Recefuintum. Ex quo lucet non hunc, fed omninò Richaredum late in Chriftiana matrimonia legis fuiffe Auctorem. Et ifta profeffio videtur non fuiffe conftans. Eandem enim in Judæos legem iteravit, & graviffimis pœnis munivit Rex Ervigius. Catholiciffimi Principes laudatum Epifcopi Montani, quoniam in naturali jure fundabatur, Canonem voluerunt etiam à perfidis Judæis obfervatum. Porrò notandæ funt ad quarti libri primum titu lum priores quatuor leges: Edicunt fratres in fecundo, confobrinos in quarto, fobrinos effe in fexto gradu. Non juxta hodiernos Latina Ecclefiæ Canones numerant, fed fecundùm civiles Romanorum leges. Agunt de fucceflionibus in temporales hæreditates. Quam formam an etiam in matrimonii impedimentis fervandam velint, ignoro. Et hinc adductus Montani Canon hodiernis matrimonii impedimentis non manifeftè favet.

Tit. 2. C:

8.

Cap. 16.

Cap. 39.

Proindè primus Ecclefiæ Canon generalis, qui ufque ad feptimum inclufivè gradum, aut ufque ad quamvis juncti fanguinis notitiam fieri conjugia vetuit, prodiit à Romana Synodo Gregorii fecundi. Et hinc à Britonum Epifcopis confultus hac de re Leo quartus, non ad Nicænum Canonem, nec ad Magni Gregorii aut Felicis Meffinenfis Epifcopi litteras recurrit, fed refpondit: Ut definitum eft à Patribus, nullus de propria cognatione fibi audeat copulare, alioquin anathema fit. Undè Beati junioris Gregorii Decreta eximie funt tenenda. Ad eandem Bulgarorum quæftionem refpondit & Nicolaus primus afcendentium cum defcendentibus impedimentum effe naturale, ideoque protendi in infinitum, & adjungit de collateralibus: Inter eas quoque perfo nas, que ex tranfverfo gradu cognationis jungun tur, eft quædam fimilis obfervatio, fed non tanta. Sacri verò Canones, & præcipuè Zachariæ fummi Præfulis Decreta, quid hic promulgent, Epifcopo veftro vobis explorandum relinquimus. Gregorii enim fecundi Decreta Zacharias fingulariter confirmavit. Et Jonas Aurelianenfis Epifcopus in libris de Laicali inftitutione, feptimi gradus obfervantiam volens effe Apoftolicum Inftitutum, nullum Gregorio fecundo priorem Canonem potuit adducere. Adduxit hunc Canonem : Si quis de propria cognatione, vel quam cognatus habuit, duxerit uxorem, anathema fit. Eft lucidè Gregorii fecundi. Eum exponit ipfe Pontifex Sancto Bonifacio Francorum Apoftolo roganti, Epift. 9.. In quota progenie propinquorum matrimonium copu- cap. 1. latur, refpondens: Dicimus quòd oportuerat quidem, quamdiu fe agnofcunt affinitate propinquos ad hujus copulæ non accedere focietatem, fed quia temperantia magis, præfertim in tam barbara gente, plus placet quam diftrictio cenfure, concedendum eft ut poft quartam generationem jungan. tur. Et ejus proximus fucceffor ad eundem Apoftolum Gregorius tertius: Progeniem fuam unumquemque ufque ad feptimam generationem obferva- Ep. 1. c. 5. re decrevimus. Et hujus proximus fucceffor Zacharias in litteris ad Pippinum domus Regiæ

Romana lex dudum viguit etiam in Gallia. Erenim ad fexti fæculi annum fextum habita Cap. 61. Synodus Agathenfis difertè vetat fola conjugia Confobrinorum. Sobrinorum, quos effe confobrinorum filios, ideoque tertio gradu junctos rectè affirmat in adducto loco laudatus Ifidorus;

Ma

[ocr errors]

22.

Majorem, ac reliquum Francorum populum & fextum gradum maneat. Quod ipfum in opufculo Clerum: Nos juxta Prædecefforum & Anteceffo de confanguineorum gradibus affirmat Sanctus rum Pontificum, utique duorum Gregoriorum, Anfelmus. Refpondeo eumdem Anfelmum in Ep. 9. c. Decreta, multò ampliùs confirmantes dicimus ut prioribus ad Waleranni Naumburgenfis Epifcopi dum ufque fefe generatio cognoverit, juxta ritum quæftiones refponforiis litteris difertè fcribere: normam Chriftianitatis & Religionis Romano- Deteftabilia funt indubitanter conjugia, fi intra rum non copuletur conjugiis. Leonis Ifauri Im-feptem. generationes funt. Cognationis impediperii fexto, octavi fæculi vigefimo fecundo mentum dicit ufque ad feptimam generationem exhabita eft laudata Romana Synodus, Grego-tendi. Eam & ad fextam & ad feptimam extendi rii autem fecundi Epiftola fcripta eft anno vi-generationem, in aliis & aliis Synodis affiduè legefimo fexto, ideoque Synodum omninò expofuit. Eam Zacharias vocat ritum & normam, Romanorum, quod nempè non pro tota Ecclefia, fed pro fola Italia ftatuiffet. Et hinc ipfam non plenè, fed ufque ad quartum dumtaxat gradum à Barbaris Francis fervatam voluit laudatus Pontifex: Succeffores Gregorius tertius & Zacharias ufque ad feptimum inclufivè gradum jufferunt fervari. Fictus Felix Meffinenfis Epifcopus poffit erraffe in perfonis : A Gregorio fecundo factam Francis gratiam poffit tranfcripfiffe in Gregorium Magnum & Anglos, atque ità memoratas Epiftolas finxiffe.

Quod Hifpania ante Galliam, & Gallia ante Romanam Ecclefiam coeperit hæc impedimenta extendere, fecit excufla reverentia Romani Im- | perii. Lex qua Imperator Mauritius milites vetuit fieri Monachos, fuit longè iniquiffima, nec multùm diffimilis illi, qua Valens Imperator Arianus jufferat Monachos militare. Eam tamen palàm damnare aut exfufflare non prefumpfit Magnus Gregorius, fed fupplicibus apud Principem precibus fufpendi impetravit potiùs quàm circumduci. Eandem reverentiam Majores noftri detulerunt legibus ftatuentibus conjugiorum impedimenta: Præfertim quibus Theodofius & Honorius vetuerant conjugia confobrinorum. Erat enim jufta & æqua lex, & conformis naturæ. Romani Imperii per Gothos, Francos, Burgundos, aliofque Barbaros laceratio Epifcopis fecit fiduciam aliter fanciendi, atque ità in divulfa à Romanis per Gothos Hifpania Montanus Toletanæ Ecclefiæ Archiepifcopus, ac in divul fa per Burgundos & Francos Gallia Sanctus Avitus Metropolita Viennenfis cœperunt cognationis & affinitatis impedimenta extendere ultra fines legum Romanarum. Romano Imperio ufque ad hæreticas Leonis Ifauri violentias Romana Ecclefia permanfit fideliffima. Propter hafce illius jugum excutere cœpit Gregorius fecundus, atque ità & novas edere leges connubialium impedimentorum. Omnes fe fundarunt in Mofaica le-. Lev. 18. gis verbo: Omnis ad proximam fanguinis fui non

accedet, Extendi id voluerunt ufque ad extremam juncti fanguinis notitiam, qui paffim eft feptimus gradus. Et quidem Gregorii lex paulatim penetravit omnem Latinam Ecclefiam, plurimifque Provincialium in diverfis gentibus Sy. nodorum Canonibus fuit confirmata.

Objici poffit Sanctus Ifidorus Hifpalenfis Ar chiepifcopus, qui fupra nobis dixit hæc impedi menta extendi ad folum fextum gradum. Et in Helenenfi, per Stephanum Baluzium nuper publicata, Synodo ftatuit Olibas Epifcopus Aufonenfis: Ne aliquis fe fciente in incæftu ufque ad

ges. Eas conciliat ad vigefimum tertium undecimi fæculi annum celebrata Synodus Salagunfta dienfis: Quidam generationem confanguinitatis ità volunt numerare, ut frater & foror fint primi. Hæc autem ftatuit Sandła Synodus, ficut etiam ab antiquis Patribus decretum eft, ut ità non effet, fed ut nepos & neptis, id eft filius fratris ac filia fororis primi babeantur. Quidam confobrinos in primo, quidam in fecundo dixerunt fanguinis gradu: Hi ad feptimum, ifti dumtaxat ad fextum gradum extendunt impedimenta, atque ita fola voce, non re funt difcordes. Sanctus Anfelmus utrumque loquendi modum ufitavit. Nicolaus fecundus hic probat pofteriorem, qui & folus eft hodiè in ufu.

Cap. 7.

Cap. I.

Dixi Gregorii fecundi conftitutiones ab omni Latina Ecclefia fuiffe pedetentim admiffas. Opus enim fuit tempore, Et hinc ipfe eas Francis ac Germanis, utpotè adhuc Barbaris, aufus non fuit imponere, fed in quarto gradu permifit illos conjugari. Gregorius quidem tertius feptimum gradum etiam ab ipfis fervatum voluit, itemque in fuprà laudatis ad Pippinum Ducem litteris, ac in fua Romana Synodo fucceffor Zacharias, dicens Gregorii fecundi Refcriptum fuiffe merum indultum ac difpenfatoriam gratiam ad rudes homines recta fidei conciliandos: Ab illo tamen Franci dudum noluerunt recedere. Etenim fub Pippino jam Rege celebrata Vermerienfis Synodus in tertio gradu attentata matrimonia mandat feparari, in quarto gradu attentari folummodò prohibet, attentata caftigat, fed non vetat dirimi, adeoque vult effe impediens dumtaxat, non dirimens impedimentum. Quod ipfum fexto poft anno confirmavit Synodus Compendienfis, addens ex tertio & quarto mixtis gradibus conjugia deinceps etiam feparanda. Idem fancit de impedimento affinitatis. Et Hatto fub Carolo Magno Bafileenfis Epifcopus ftatuit in fuo Capitulari: Nullus fibi accipiat de propinquitate ufque in quinto genu. Et non fepa- Cap. 21. rentur in quarto genu, fed in pœnitentia cuncis diebus conjunctionis fuæ perfeverent. Genu feu geniculum pro generatione feu gradu ufurpant etiam leges Ripuariorum ac Longobardorum. Vermerienfis Synodi Canonem confirmat Hatto, addens attentatis in quarto gradu conjugiis effe perpetuò pœnitendum. Ea primum diremit fub laudato Carolo celebrata Synodus Moguntina: In quarta generatione nullius amplius conjugio copu letur. Ubi autem poft interdictum factum inventum Cap. 54. fuerit, feparetur. Quod confirmaffe videtur fecunda Synodus Cabilonenfis. Herardi Turo- C. 28. 29. nenfis Archiepifcopi Capitulare fic habet: Ne Cap. 36, in quinta vel fexta generatione copuletur conjugium,

Cap, 1. 2.

C. 2.

Tit. 4. c. & ufque ad septimam generationem progenies obfer-
$3. vetur. Quod ipfum in fuis Capitularibus Ifaac
Ep. 55. Lingonenfis Epifcopus, & in Epiftolis suis juffit
Ep. 59. Hincmarus Metropolita Remenfis. At verò fub
C. 1. 2. Adriani fecundi Pontificatu habita Wormatien-
fis Synodus fixit hanc Regulam: In copulatione
fidelium generationis numerum non definimus, fed
fatuimus, ut nulli Chriftiano liceat de propria con-
fanguinitate, five de cognatione uxorem accipere,
ufque dum generatio recordatur, cognofcitur, aut
memoria retinetur. Eugenii fecundi, Leonis
quarti, Nicolai primi, ac etiam Joannis octavi
Pontificis zelus ac diligentia Gregorii fecundi
Canones in plenam totius Latinæ Ecclefiæ obfer
vantiam tandem deduxerunt. Et hinc ad vali-
dum conjugium requiri feptimi gradus exceffum,
iftamque effe concordem Decretorum & Cano-
num fanctionem, fcripfit ad Mellentinos Cleri-
Ep 45 cos Sanctus Jvo Epifcopus Carnutenfis. Ita in
Troiana & Claromontana Synodo nuper
decla
rarat Urbanus fecundus.

. Cap. 1.

Tit. 13.
cap. 2.

ineundas feptimi gradus nuptias non folùm

folvi fanxit, fed etiam Refcripto poftulari ve-
tuit, & ipfarum confecratorem Presbyterum
juffit degradari. Quam ejus constitutionem Ma-
nuel Comnenus Imperator Augufta lege con-
firmavit. Pofteà tamen moderatus eft: Septimi
gradus nuptias permifit peti, & Refcripto con
cedi. Hanc in rem varia adducit memoratus
Theodorus.

Quæftio eft, An etiam Græci hac lege vixerint, ac etiamnum vivant? Ignoraffe id videtur Sanctus Anfelmus, in priori ad Walerannum Naumburgenfem Epifcopum opufculo de ipfis fcribens: Aut non extendunt cognationes ufque ad feptimam generationem, ficut nos, &c. Partem negativam fuadet antiquus adversùm illos traЯatus, repertus Conftantinopoli apud Patres Prædicatores Græci mixturam fanguinis, probibitam à Sandis Patribus, faciunt jugiter. Nam Confobrini Confobrinas uxores ducunt. Videntur eo ufque perftitiffe in fuperiùs memorata lege Imperatoris Arcadii. Affirmativam verò partem fuadet in fuis ad Photii Nomocanonem Commentariis Theodorus Balfamon, natum ex re&ta cognationis linea impedimentum dicens pro tendi ufque in infinitum, & adjungens de cognatione tranfverfa: Ex tranfverfo cognatorum conjunctionem liberam faciunt leges & Canones, & fimiliter affinium nuptias ufque ad fextum gradum connumerandum impediunt. Ita fuiffe affirmat ufque ad Alexium Patriarcham, Michaelis Cerularii proximum Antecefforem, qui ob nefcio quas Bafilii cum Theoctista nuptias feptimi gradus congreffum interdixit, attentatum tamen noluit feparari: Gradum iftum ftatuit effe dumtaxat impediens, non dirimens impedimentum. Verùm Patriarcha Lucas Chryfoberges anno duodecimi fæculi fexagefimo fexto, ad Metropolita Athenienfis & aliorum confilia, ampliavit Alexii fanctionem, deinceps

6.

Refpondeo hæc concilianda effe ex Honorii & Theodofii Auguftorum, exftante in Codice Lib. 3. Theodofiano, lege ad Theodorum Prætorio tit. 1o. c. Præfectum, ubi Confobrinorum conjunctio vo. I. catur quarti gradus. Exponit in litteris ad Clerum Neapolitanum, exftantibus in Sancti Jvo- Lib. 9. c. nis Decreto, Alexander fecundus: Quidam generationes à duobus fratribus altrinfecus prodeun. tes ità numerant, ut eorum invicem filias quartam, nepotes fextam, pronepotes effe octavam generatio nem perhibeant. Hoc itaque modo unumquemque generationis gradum, qui unus procul dubio dicendus eft, dividunt, atque imperitè numerandam proge niem difecare contendunt. Aliter jus civile Romanum, aliter noviores Latinæ Ecclefiæ Canones numerant gradus fanguinis. Hi in tranfverfa cognatione tot gradus ponunt, quot comparatarum inter fe perfonarum remotior diftat à communi ftipite; iftud verò in hac etiam cognatione tot admittit gradus, quot reperit dempto ftipite perfonas, atque ita in uno computu octavus gradus eft, in alio dumtaxat quartus. Juris Romani modum fequuntur etiamnum Græci, atque ita qui æqualiter à ftipite diftant in quarto noftra gradu, apud illos legitimè conjunguntur. Dum unus in quarto, alter in tertio gradu diftat à ftipite, funt apud ipfos in feptimo, atque ita arcentur à mutuo conjugio. Vetitas nobis nuptias Innocentius tertius retraxit ad quartum gradum. Exindè cum Græcis eadem fermè vivimus lege. Confobrinorum, quas laudatus Tractatus reprehendit, nuptias oportet fuiffe per Refcriptum aut difpenfationem. Iftum numerandi modum etiam in Latinam Ecclefiam inducere, atque ita noftram de feptimo gradu legem exfufflare quidam tentarunt tempore Alexandri fecundi. Eos compefcuit per adductas litteras laudatus Pontifex, ac etiam in litteris ad nefcio quem Presbyterum, ac in octavo opufculo Sanctus Petrus Damiani. Hæc fuo loco funt largiùs exponenda. Graffantia fuo tempore incœstuofa Lib. 5. conjugia compefcit hic Nicolaus fecundus.

Ep. 17.

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]
« VorigeDoorgaan »