denegatur, altero Ducatu repudiato, contra Impe- ricus tertius pro avita dignitate Imperii, Goderatorem rebellat. Lotharingiæ enim Ducatus non fridus Dux ftabat firmus pro prætenfo fuæ familiæ ita pridem fuerat divifus in duos, & Henricus jure: Et hinc horrida bella. Germaniæ fines à fperaverat Godefridum iftorum uno fore conten- Flandris, Hannonibus, & Brabantis, Brabantum. Pergit Sigebertus ad annum fequentem: tia, Hannonia, & Flandria fuerunt vaftata Godefridus hortatu quorumdam Dei fidelium ad recu- atque incenfa à Germanis. Nam ad hos fuis perandam Imperatoris gratiam adductus, ab Impefinibus excludendos Balduinus Comes fecit faratore capitur, &cuftodie mancipatur, fed filium mofam foffam, quæ etiamnum hodiè titulatur fuum obfidem dans relaxatur. Quo defuncto in obfi- foffa nova, & hodiernam Flandriam dividit ab datu, ad rebellandum graffatur. Godefridus hic Arthefia. Olim enim ufque ad Ludovici sancti fuit iftius nominis Dux fecundus, de quo ma- tempora duæ hæ gentes erant unica Provincia, Fol. 110. gnum Belgii Chronicon: Ife Godefridus genuit ejufque Metropolis erat Civitas Atrebatenfis. ex uxore fua Godefridum Gibbofum, qui ei fucceffit Bella hæc Sanctus Leo nonus non ita pridem in Ducatu Lotharingiæ, & unam filiam nomine compofuerat verùm poft ejus mortem denuò Idam, quam nuptui tradidit Eustachio fecundo Co- recruduerunt. Quòd Victor fecundus fuerit miti Bolonienfi, qui genuerunt Godefridum de Bul- Henrico tertio quafi pater, & unicus Confilialione, & fratres ejus, pofteà Reges in Hierufalem. rius, fuprà audivimus à Leone Hoftienfi EpifcoRefert ejus in Imperium facinora, & fubdit: po, & Sancto Petro Damiani. Hinc enim HilAnno Ducatus Godefridi quarto, Albertus qui Du debrando illum nominanti in Pontificem Henricatum Mofellanorum Godefrido negatum fufceperat, cus fuit dudum refragatus: Hinc & ipfum ob à Godefrido perimitur. Ducatum ejus Gerardus de has bellorum neceffitates evocavit in GermaAlfatia, alterum verò Ducatum, fcilicet Lotharin niam. Verùm res fuas componere non potuit, gia, Fredericus frater Gothelonis & Godefridi fubitanea morte præventus. Succefforem reliArdennenfis obtinet, & ex tunc ufque in hodiernum quit Henricum filium, puerum adhuc & ferè diem uterque iftorum Principes & Duces Lotharin- infantem. Quapropter Colonienfem Synodum giæ fe nominant. Longa eft hæc lis atque Hifto- indixit Victor, recteque fcribit Lambertus Scharia. Nec illi folus Balduinus Infulenfis Flan- fnaburgenfis: Regni negotia mediocriter compofuit. drenfium Comes, fed etiam Lambertus Comes Rebelli enim Godefrido omnia poftulata conLovanienfium fuit admixtus, pergitque de ipfo cedere fuit compulfus. Hanc Synodum omninò Sigebertus: Henricus Imperator, filio fuo Henrico refpicit in fua ad Victorem Epiftola Sanctus puero quinquenni in Regem fublimato, Aquis contra Petrus Damiani, inducens Chriftum Dominum Balduinum proficifcitur , qui Scaldim Fluvium hæc Pontifici inter cætera dicentem: Sublato Re- Epift. 5. Balduino fugiente tranfiens, omnia depopulatur, ge de medio, totius Romani Imperii vacantis tibi &infuper apertis fibi claufulæ portis multam cædem jura permifi. Affirmat Pontificem, quòd Heninimicorum facit, & ultra progreffus, Lambertum ricus quartus adhuc effet puer, à præfenti SynoComitem, Balduini Satellitem Balduini Satellitem, cum multis peri- do conftitutum fuiffe Imperii Vicarium & Admit. Multos etiam Flandrenfium Primates, exer- miniftratorem. De illius enim negotiis nemo citum fuum profequentes, concludit intra urbem erat inftructior. Quin hic omnes fuos & Sancti Tornacum, & obfeffos capit. De eodem Lam- Leonis noni Canones innovarit, ac denuò daberto fcribit in Belgico Chronico Ferreolus Lo- mnarit Berengarianam Hærefim, non eft dubicrius Lambertus , cognomento Baldericus, Co- tandum, & abundè lucet ex fuprà dictis. Quin mes Bruxellenfis, auguftiffimam Diva Gudule imò quòd ad damnandum Berengarium ftatuerit Bafilicam in ipfa Bruxellenfi urbe condit, coque Remos proficifci, & ibidem celebraret Concicorpus Dive Gudula, è Divi Gaugerici æde trans- lium, non obfcurè colligitur ex litteris proximi ferri jubet ubi & duodecim Canonicorum Colle- ejus Succefforis Stephani decimi ad Guilielmum gium ab eodem inftitutum. Francorum Monarchia Archiepifcopum Remenfem: De Concilio Remis ac Germanicum ab ipfa Imperium fuerunt olim babendo quid aliud dicendum, nifi quod beatæ medivifa in Regem aut Imperatorem, Duces, & moria Dominus Victor Dei judicio hinc eft raptus, Comites. Duces Provinciarum, Comites erant &quod tu, ficut inter nos convenit, non remanda Civitatum Præfecti . Nequaquam hæreditarii, fii, an in hoc effet Regis confenfus. Difficultatum fed ad fupremi Principis nutum manuales juxta & remorarum, quas in Remenfi fua Synodo à formam Romanæ Reipublicæ. Per exftinctum Regis Miniftris fuftinuerat Sanctus Leo nonus, Caroli Magni genus declinante & Galliæ Regno memor Victor Regium confenfum jufferat Gui& Germanico Imperio, & Duces & Comites lielmo Archiepifcopo præparandum. Verùm cœperunt criftas erigere, & delegatam potefta-Henrici Imperatoris morte compulfus fuit regre tem vertere in hæreditariam proprietatem. Hen- di in Italiam,

A. 1054.

A. 1047.

A. 1055.

STEPHANI X.

PONTIFICIS

CONCILIU M
ROMANUM.

hinc

E Stephano decimo fcribit, Electum dicit in Ecclefia Sancti Petri ad Vineula
Lambertus Schafnaburgen-in Fefto Sancti Stephani Papæ & Martyris,
fis: Fredericus Archidiaco- ex Frederico appellatum Stephanum, & profe-
nus Conftantinopoli regreffus, quitur: Quatuor menfibus Rome remoratus eft,
ubt comperit Leonem Papam crebris Synodis urbis Clerum populumque conveniens.
bumanis rebus exceffiffe, & maximeque conjugtis Clericorum & Sacerdotum,
alium jam Ecclefiaftici regimi-confanguineorumque copulationibus tollendis infi-
nis jura fufcepiffe, dona qui- ftens. Quot pauco ifto tempore Synodos cele-
brarit, ignoratur. Acta enim Synodalia latent
dem, quæ ab Imperatore Conftantinopolitano perma-
aut perierunt. Ejus adversùs facrilega facrorum
gnifica deferebat, Ecclefiæ Romanæ confignavit, &
fatim urbe excedens, in Monafterium Caffinum fe Clericorum conjugia Synodale Decretum laudat
etiam in litteris ad Cunibertum Taurinenfem
contulit, ibi deinceps Chrifto sub sanctæ profeffionis
Epifcopum Sanctus Petrus Damiani, iftiufmodi
titulo militaturus. Quod factum malè plerique inter-
Clericorum varias divinas percuffiones referens,
Pretabantur. Sed nemo qui fanum fapiebat, aliter
boc eum, quam ardore fidei & tædio fecularium & adjungens: Alio quoque tempore, cùm Papa
Stephanus qui zeli Phinees æmulabatur ardo-
negotiorum feciffe credebat. Præfertim cùm eodem
rem, omnes Clericos Rome, qui poft interdictum
tempore
Pape Leonis incontinentes exftiterant, de Conven-
tu Clericorum & Choro Ecclefiæ præcepiffet exire,
ut quamquam relictis fœminis per pænitentiæ fe la
menta corrigerent, tamen quia fando viro inobe-
dientes fuerant, & de Sacrario ad tempus exirent,

longi itineris labore exhauftus, & gravi corporis moleftia pulfatus, diu fe poffe vivere defpevaret. Exponit Victoris fecundi mortem, & A. 1057. pergit: Tum univerfi, quidquid Principum, quid. quid plebis Romanæ erat, uno animo, pari voluntate, in electionem confenferunt Frederici fratris Godefridi Ducis, extractumque de Monafterio Caffino, ubi lucerna Dei ardens & lucens fub lecto Monaftice quietis delitefcebat, fuper candelabrum extulerunt Sedis Apoflolice. Nec quifquam fanè multis retrò annis, lætioribus fuffragiis, majori omnium exfpectatione, ad regimen processerat Romanæ Ecclefiæ. Sed tantam fpem, beu! fruftrata eft mors immatura. Mortuum enim ait quarto Kalendas fequentis Aprilis, & translatum ad Angelorum A. 105& gaudia, & adjungit. Indicio funt figna & prodigia, quibus fepulchrum ejus ufque hodie illuftratur . Rationes, ex quibus Monafticum hunc ingref fum aliqui habuere fufpectum, edicit Sigebertus A. 1058. Gemblacenfis: Fredericus filius Gothelonis Ducis ex Clerico Sandi Lamberti feptimus Levita Romanæ Ecclefiæ, quia exofus erat Imperatori Henrico pro edio fratris fui Godefridi Ducis, poft Legationem Conftantinopolitanam apud Caffinenfes Monachus,

Lib .c.

99.&.00.

pofteà Abbas eft fallus. Ob rebellem fratrem creditus eft ab adverfario Imperatore & ejus Protectore Pontifice fibi timuiffe, ideoque fe claufiffe in Monafterio. Et præfertim quia pofteà fe permifit eligi in Abbatem. Et certè quòd fratri fuo faverit, ac etiam jam Pontifex de ipfo in Henrici pueri Regnum intrudendo humanas cogitationes fuerit paffus, teftatur in Caffinenfis Monafterii Chronico Leo Epifcopus Hoftienfis.

celebranda Miffe licentiam de cætero non fperarent, juxta Canonicam beate Cęciliæ trans Tyberim conftitutam Presbyter habitabat, qui nec fœminam ullo modo acquiefcebat abjicere, nec umquam poterat hæc Statuta, nifi vana prorfus & frivola judicare. Quadam itaque die, dum incolumis, vegetus, ac robuftus exifteret, vefpertinis boris ad quiefcendum fe in lecto compofuit. Sed repentina divine ultionis animadverfione percuffus, manè repertus eft cadaver exanime. Illicò præfatæ Canonice Religiofus certè conventus duos ad me Clericos direxerunt, que tali deberent mortuo confulentes. Nos confilium dedimus, ut eum quidem, quia Presbyter fuerat, penes Ecclefiam fepelirent, fed nullum ipfi vel Hymnorum vel Pfalmodie officium redderent: Quatenùs & incaftis terror accrefceret, & caftitatis gloria germinantiùs pullularet. Sancti Leonis noni de facrilegis iftis conjugiis Decreta adjectis in ipforum prævaricatores pœnis Stephanus confirmat. Et hinc ftatuit in folos Clericos urbis Romanæ.

ratrice, ad quam pro quibufdam Reipublicæ negotiis communi confilio mittebatur, rediret, fe mori contingeret, nullus omninò Papam eligere auderet, fed ufque ad illius reditum Sedes Apoftolica intacta vacaret, ejus demum ordinanda confilio. Summi talenti vir fuit ifte, tunc adhuc folùm Subdiaconus, poftmodùm Papa Gregorius feptimus, Hildebrandus. Quòd vacante per Sancti Leonis noni mortem Sede, Romanus Clerus novi Pontificis electionem in ipfum compromiferit, ac ille folus Victorem fecundum elegerit, eft fuprà oftenfum. Papalem electionem fine ipfo non attentandam, fed ejus confiliis dirigendam, denuò fanxit hæc Synodus. Quòd nempè Stephanus Pontifex effet infirmæ valetudinis, & crederetur non dudum victurus. Et melior Romani Cleri & populi pars omninò obedivit. Etenim Joannem Velitrenfem Epifcopum, à paucis factiosis intrufum & vocatum Benedictum decimum, admittere noluit, exfpectavit Hildebrandi è Germania reditum, Senas ad ipfum acceffit, & cum ipfo elegit Gerardum Florentinum Epifcopum, & appellavit Nicolaum fecundum. Hunc confirmavit Henricus quartus Imperator, & omnis Ecclefia in verum Pontificem admifit.

Alia ejufdem adhuc Pontificis Decreta addu

cit memoratus Leo, affirmans ipfum in fefto San-
&ti Andreæ acceffiffe ad Caffinense Monafterium,
ibidem permanfiffe ufque ad decimam Februarii
diem, & fubnectens: Quoniam vitium proprieta- L.3. c. 8.
tis paulatim à prioribus annis irrepferat in Cassinen-
fe Monafterium, cæpit Stephanus omnibus modis in-
fiftere, opportunè importunè arguens, obfecrans,
increpans, diftrictiùs inhibens ut prædictum vi-
tium juxta mandatum Regula radicitùs velleret.
Quod ex parte maxima fecit. Tunc & Ambrofianum
cantum in ifta Ecclefia cani omninò interdixit. Ec-
clefia enim Romana femper ftetit conftans pro
cantu & officio Gregoriano. Verùm hæc Decre-
ta non fuerunt Synodalia, fed quod Fredericus
Abbas non potuerat, folus Stephanus Papa in
ifto tandem Monafterio perfecit. Eodem præ-
fente electus eft in Abbatem frater Defiderius, &
ab ipfo confirmatus. Verùm fub conditione.
Etenim uti Leo nonus Tullenfem, & Victor
fecundus Eiftetenfem Epifcopatum, ita Stepha-
nus Caffinenfem Abbatiam cùm Papatu retinuit.
Defiderii electionem & confirmationem priùs
poft fuam mortem voluit valere, nec ipfum an-
teà effe Abbatem. Hic eft ille Defiderius, qui
Gregorio feptimo fucceffit infeliciter, appellatus
Victor tertius.

NICOLAI IL

PONTIFICIS

CONCILIUM ROMANUM.

Icolaus Epifcopus, fervus fervorum Dei, omni-
bus Epifcopis Catholicis, , cun&oque Clero &
Populo falutem cariffimam & benedictionem
Apoftolicam Vigilantia univerfalis regiminis
affiduam follicitudinem omnibus debentes, falu-
ti quoque veftræ providentes, quæ in Romana
Synodo nuper celebrata, coram centum trede-
cim Epifcopis, nobis licet immeritis præfiden-
tibus, funt Canonicè conftituta, vobis notifi-
quia ad falutem veftram executores eorum vos effe
& Apoftolica auctoritate jubendo mandamus.

care curamus

optamus,

,

P

De Electione Romani Pontificis.

ut Electio RoRimò namque inspectore Deo, ftatutum est mani Pontificis in poteftate Cardinalium Epifcoporum fit : Ita ut fi quis Apoftolicæ Sedi fine præmiffa concordi & Canonica Electione corum aç deinde fequentium Ordinum. Religioforum, Clericorum & Laicorum confenfu inthronizatur, is non Papa, vel Apostolicus, fed Apoftaticus habeatur.

DECRETUM DE EADEM RE.

I

,

,

'N nomine Domini noftri & Salvatoris 7 ESU CHRISTI. Anno ab Incarnatione ejufdem millefimo quinquagefimo nono, menfe Aprili, indictione duodecima, propofitis Sacro-fanctis Evangeliis, præfidente quoque Reverendiffimo ac Beatiffimo Nicolao Apoftolico Papa, in Bafilica Lateranenfis Patriarchii, quæ cognominatur Conftantiniana, confidentibus etiam Reverendiffimis Epifcopis, Abbatibus, Presbyteris, Diaconis idem Venerabilis Pontifex au&toritate Apoftolica decernens de Electione Summi Pontificis, inquit: Novit Beatitudo veftra, Dilectiffimi Fratres Coepifcopi, inferiora quoque membra Chrifti non latuit defuncto piæ memoriæ Domino Stephano Prædeceffore noftro, hæc Apoftolica Sedes, cui auctore Deo defervio , quot adverfa pertulerit, quot denique per Simoniacæ Hærefeos trapezitas repetitis malleis, crebrifque tunfionibus fubjacuerit, adeò ut columna Dei Viventis jam jam videretur penè concuffa nutare & fagena Summi Pifcatoris, procellis intumefcentibus, cogeretur in naufragii profunda demergi. Unde, fi placet Fraternitati veftræ debemus auxiliante Deo futuris cafibus prudenter Occurrere & Ecclefiaftico ftatui, ne recidiva, quod abfit, mala prævaleant , præcavere Quapropter inftructi Prædecefforum noftrorum aliorumque Sanctorum Patrum auctoritate, decernimus atque ftatuimus ut obeunte hujus Romanæ univerfalis Ecclefiæ Pontifice, imprimis Cardinales Epifcopi diligentiffimè fimul de electione tractantes mox Chrifti Clericos Cardinales adhibeant, ficque reliquus Clerus & Populus ad confenfum novæ electionis accedat, nimirùm præcaventes, ne venalitatis morbus aliqua occafione fubrepat. Et ideò Religiofiffimi Viri Præduces fint in promovenda Pontificis ele&tione, reliqui verò fequaces. Certus verò atque legitimus electionis ordo perpenditur, fi perfpectis diverforum Patrum Regulis five Geftis, etiam illa. Beati Leonis Prædecefforis noftri fententia recolatur: Nulla ratio finit, ut inter Epifcopos habeantur, qui nec à Clericis

,

,

,

,

,

funt

funt electi, nec à plebibus expetiti, nec à Comprovincialibus Epifcopis cum Metropolitani judicio confecrati. Quia verò Sedes Apoftolica cunctis in orbe terrarum præfertur Ecclefiis, atque ideò fuprà fe Metropolitanum habere non poteft, Cardinales Epifcopi procul dubio Metropolitani vice funguntur, qui videlicet electum Epifcopum ad Apoftolici culminis apicem provehant.

Eligant autem de ipfius Ecclefiæ gremio, fi reperitur idoneus ; vel fi de ipfa non invenitur, ex alia affumatur, falvo debito honore & reverentia dilecti filii noftri Henrici qui in præfentiarum Rex habetur, & futurus Imperator, Deo concedente, fperatur, ficut jam ei conceffimus, & Succefforibus illius, qui ab Apoftolica Sede perfonaliter hoc jus impetraverint. Quòd fi pravorum atque iniquorum hominum perverfitas ita invaluerit, ut pura, fincera, atque gratuita fieri in urbe non poffit electio, Cardinales Epifcopi cum Religiofis Clericis, Catholicifque Laicis licet paucis, jus poteftatis obtineant eligere Apoftolicæ Sedis Pontificem, ubi congruere viderint. Planè postquam electio fuerit facta, fi bellica tempeftas, vel qualifcumque hominum conatus malignitatis ftudio reftiterit, ut is qui electus eft, in Apoftolica Sede juxta confuetudinem authorizari non valeat, Electus tamen ficut verus Papa, obtinet auctoritatem regendi Romanam Ecclefiam & difponendi omnes facultates illius. Quod Beatum Gregorium antè fuam confecrationem feciffe cognovimus.

,

Quòd fi quis contra hoc noftrum Decretum, Synodali fententia promulgatum, per feditionem vel præfumptionem quolibet ingenio electus, aut etiam ordinatus, feu inthronizatus fuerit, auctoritate Divina, & Sanctorum Apoftolorum Petri & Pauli, perpetuo anathemate cum fuis auctoribus, fautoribus & fequacibus à limine fanctæ Dei Ecclefiæ feparatus, abjiciatur ficut Antichriftus, invafor, & deftructor totius Chriftianitatis. Nec aliqua fuper hoc audientia refervetur, fed ab omni Ecclefiaftico gradu, in quocumque fuerat priùs, fine retractatione deponatur. Cui quifquis adhæferit, vel qualemcumque tamquam Pontifici`reverentiam exhibuerit, aut in aliquo eum defendere præfumpferit, pari fententia fit mancipatus.

Quifquis autem hujus noftræ decretalis fententiæ temerator exstiterit, & Romanam Ecclefiam fua præfumptione confundere, & conturbare contra hoc Statutum tentaverit, perpetuo anathemate, atque excommunicatione damnetur, & cum impiis, qui non refurgent in judicio, reputetur. Omnipotentis iram contra fe fentiat, & Sanctorum Apoftolorum Petri & Pauli, quorum Ecclefiam præfumit confundere, in hac vita & in futura furorem fentiat. Fiat habitatio ejus deferta, & in tabernaculis ejus non fit qui inhabitet. Fiant filii ejus orphani, & uxor ejus vidua. Commotus commoveatur ipfe, & filii ejus, & mendicent & ejiciantur de habitationibus fuis. Scrutetur fœnerator omnem subftantiam ejus, & diripiant alieni labores ejus. Orbis terrarum pugnet contra eum, & cun&ta elementa fint ei contraria, & omnium Sanctorum quiefcentium merita illum confundant, & in hac vita fuper eum