Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

una in argenteos fexaginta dividitur. Minorem dare volentibus non folum liberum, fed etiam honeftum effe permittimus. Itaque fportula erat Roga feu erogationis fpecies, quam Imperatores, Confules, Protectores Domeftici, ac alii Reipublicæ vel Auguftæ domus Officiales, in promotionis fuæ aut alterius lætitiæ folemni die dividebant in populum, vel populus pro ipfis ad edenda congratulationis fpectacula, feu alia publica figna conferebat. Erat tunc diftributus in populum nummus. Et quoniam aliqui fefe per prodigalitatem depauperabant, Magnus Theodofius nummo præfixit materiam & valorem. Nummo adjungebantur eburnea aut alterius materiæ dypticha, id eft, promoti Officialis nomen continentes pugillares tabulæ, nec non & argenteum Canistellum, de quibus Romanæ urbis Præfectus Symmachus: Filius nofter offert tibi dona Quæftoria. Quæfo igitur, ut ejus nomine dypticha & apophoreta fufcipere dignemini, Prætereà Domino & Principi noftro, auro circumdatum dyptichum mifi. Cæteros quoque amicos eburneis pugillaribus, & caniftellis argenteis bonoravi. Et 1.2. Epift. iterum in Auctuario: Offero vobis eburneum dypti

81. 87.

Epift. 7.

C. 21.

C. 16.

C.4.

C. 7.

C. 16.

chum, & caniftellum argenteum librarum duarum,
filii mei nomine, qui Quæftorum munus exhibuit,
Principi igitur miffa dypticha erant non folum
eburnea, fed & auro ornata.

Verùm fuit & aliud originalium & propriarum sportarum ac fportularum genus, de quo in Claudio Augufto fcribit Svetonius Tranquillus: Claudius anniverfarium in Caftris Prætorianis, extraordinarium & breve, exhibuit munus, quod appellare cœpit Sportulam, quia primum daturus edixerat, velut ad fubitam condicłam cænulam invitare se populum. Et in Nerone: Multa fub Nerone

caret, ut ubique fermè miferè corruptus eft optimus
ille Ciceronis Interpres. Hic verò non arbitror Ter-
tullianum de fure nummorum loqui, fed fportulam
eam intelligere, quæ pauperculis clientibus, falu-
tatoribufque dabatur à divitibus apud Romanos.
Huic reda cana opponitur. Id erat legitimum con-
vivium à liberalioribus Patronis exhiberi folitum.
Inter eos autem qui sportulam accipiebant, accidebat
nonnumquam, ut alieni, qui de numero clientum
non erant, ingererent fefe, non fatis ab Atrienfi
fervo inspecti exploratique. Nam interdum ab ab-
fentibus se summissos mentiebantur. Id quod Juve-
nalis Satyra I.
Tunc Sportula primo

Limine parva fedet, turbæ rapienda togatæ.
Ille tamen faciem priùs infpicit, & trepidat ne
Suppofitus venias, & falso nomine poscas.
Agnitus accipies.

Hoc eft ergo quod Tertullianus dicit: Nunc fi
nomen Chrifti, ut fportulam furunculus, capta
vit. Cæterum bujus temporis Religiofi plerique men-
dicis fportulam dant ad oftium domus, divitibus
quibus abundè per fe fuppetit quod edant, cœnæ re-
da adhibitis. Eodem fenfu fuper hæc Apoftolica
ad Galatas epiftolæ verba, Confiderans te ipfum,
ne tu tenteris, loquitur Sanctus Joannes Chry-
foftomus: Quemadmodum divites sportulas mittunt
egentibus, quo fi quando & ipfi in egeftatem incide-
rint, eadem confequantur; fic & nobis eft facien-
dum. Vera igitur Romana fportula erat amico
clienti, aut pauperi miffum è convivio aut qua-
vis menfa ferculare donum.

Et mos ifte viguit ufque ad Chriftianæ pacis tempora. Quia enim rectas fuas cum fportulis cœnas varia idololatrica fuperftitione fædabant Gentiles, eas Chriftiani Imperatores abrogarunt, seu tranfmutarunt in dona nummaria, atque exindè fportula effe cepit aureus vel argenteus num mus, quandoque folus, quandoque habens adjunctum cum eburneo dypticho canistellum.Nempè canistellum hoc rememorabat antiquam sportulam. Et hinc in Chriftianorum Imperatorum legibus nulla eft verarum, fed nummariarum dumtaxat fportularum mentio. Nam & Romani

animadverfa fuere, & coercita, nec minus in-
ftituta. Adhibitus fumptibus modus: Publicæ cœ-
ne ad fportulas redacte. Et in Domitiano: Do-
mitianus Congiarium populo nummorum trecenorum
ter dedit
, atque inter spectacula muneris largiffi-
mum epulum. Septimontiali facro quidem Senatui
Equitique panariis, plebi Sportellis cum obfonio di-
Atributis. Initium vefcendi primus fecit. Et iterum:
Multa in communi usu novavit. Sportulas publicasilli, quos fub Conftantii Imperio fuiffe cum
fuftulit, revocata cœnarum recarum confuetudine.
Cœna recta erat folemne principalium ad men-
fam accumbentium amicorum convivium, fpor-
tula verò erat ipforum clientibus aut aliis infe-
rioribus amicis è menfa fubmiffum ferculum:
Paffim portabatur in fportula, ideoque & fpor
tula vocabatur. Eafdem fportulas Trebellius
Pollio in Imperatoris Gallieni vita, ac de epu-
lantibus Romanis Nobilibus loquens fupra lau-
davit Ammianus Marcellinus. Eodem fenfu in
tertio adversùs Marcionem & fictum ab ipfo
Chriftum libro loquitur rerum Romanarum peri-
tiffimus Tertullianus: Si nomen Chrifti, ut Spor-
tulam latrunculus, captavit, cur etiam Jefus vo-
luit appellari? Romanarum rerum imperitis ob-
fcurum locum infigniter exponit Beatus Rhena.
nus: Docet Afconius Pedianus in Verrinas Cicero-
nis, Sportam, Sportulas, nummorum esse recepta-
cula ,
ac fpartea utenfilia ad majoris fummæ pe-
bunias capiendas. Quamquam locus ille mendis non

Cap. 6.

folemnium fportularum diftributione convivatos
fcribit Ammianus Marcellinus, erant omninò
Gentiles. Et hunc in fenfum forfan etiam lo-
quitur famofus Ibæ Edeffeno Episcopo intenta-
torum criminum indiculus: A Paganis incidenti-
bus in peccatum facrificiorum Daniel Carrenfis Epi-
fcopus Sportulam accipiens, remittit crimen, nego,
tians & hinc fibimet lucrum faciens. Opipera for-
fan fercula è Gentilium conviviis accipiebat Da-
niel: Forfan fola dona nummaria. Quidquid
fit, quòd etiam apud Christianos sportulæ tunc
non fuerint penitus exftinctæ demonstrat
laudatus Chryfoftomi locus. Hi enim ipsas,
verum fimplices & ab omni idololatrico folemni
purgatas, perrexerunt ad pauperes mittere. Et
hinc antiqua de magnæ Conftantinopolitana
Ecclefiæ dignitatibus & officiis apud Joan-
nem Marinum notitia affirmat magnum Econo
mum præeffe omnibus Ecclefiæ poffeffionibus,
proventibus ac fportulis. Quin in Florentini

[ocr errors]
[ocr errors]

Concilii hiftoria, exponens modum quo Latini Græcos aluerunt in Italia, fcribit Sylvefter Sguropulus Imperatorem femper inceffit folici tudo, ex quo Ferrariam appulimus, ut Græci ciba. ria acciperent, fecundùm quod erat comprehenfum in Decreto Bafileenfi. Papales autem volebant diftri buere panes, vinum, carnes, pifces, unicuique ad debitum pondus. Quod Imperator noluit, duram rem clamans & inurbanam, ut Principes & Magnates obfoniis tamquam è sportula nutrirentur. Dari volebat ftipendia pro hominum qualitate, ut unufquifque fe ipfum &famulos ex arbitrio aleret. Lib. 4. Et hinc in originum libris rectè fcribit Sanctus Ifidorus Archiepifcopus Hifpalenfis : Sportula diminutivum à Sporta. Sporta autem dicla quia aliquid exportat. Antiqui fportis & caniftris folebant prandia & cœnas è triclinio in convivium ferre. Et fportula exportabat extra domum. Mittendarum ex opiparis conviviis fportularum modus etiamnum viget apud varios. Ob mutata vafa vocant fcutellas.

cap.28.

Lib.20.

Cap.9.

Et hinc vides, quid apud primos Chriftianos fuerit Ecclefiaftica Clericorum fportula, quid fratres fportulantes. Epifcopus fuis Clericis ac pauperibus quotidiè dabat certam panis, vini, carnis, & cæteri alimenti menfu. ram, forfan & veftes fuo tempore: Ad normam Romanæ annona. Quòd enim hæc etiam diurna fuerit, & omnem efculenti ac poculenti fpeciem, ac fuo etiam tempore arma & veftes complecteretur, omnibus Romanæ Economiæ peritis eft exploratum. Et hinc prime adversùs Mauritium Imperatorem militaris proterviæ caufam fuiffe ad tres fpecies, nempè veftes, arma, & certos aureos nummos contractam Lib. 7. annonam fcribit in ejus vita Theophylactus cap. 1. Simocata. Nempè anteà quævis etiam ali

[ocr errors]

menta ad ipfam fpectabant. Porrò non annonæ, fed fportulæ nomen ufitavit antiqua Ecclefia, quod annona jus & exactionis facultatem, fportula importet meram quafi eleemofynæ gratiam. Nullos enim tunc fundos nullos cenfus habebat, fed ex fola fidelium ftipe ac fpontanea oblatione vivebat Ecclefia, ideoque quidquid aut fibi aut fuo Clero donabat Epifcopus, erat gratiofa Chriftiani populi fportula. Et hinc intellige hanc, quam hiftoriæ fuæ Eufebius Cæfarienfis inferuit, Sancti Apollonii in Montanum ac ejus fequaces Invectivam: Pe cuniarum exaciores conflituit, oblationum nomine munera accipienda prætexit, fui verbi Prædicatoribus, ut ejufdem verbi doctrina fordido ventris abLib. 5. domine & ingluvie roboretur, falaria fuppeditat. cap.17. Exactio & oblatio capitaliter repugnant: Hæc

[blocks in formation]

vit rigidum debitum & facultatem exactionis. Montanus igitur uti exegit à populo, ità fuo Clero fanxit falaria, atque ideò monftravit fe alienum à temporis iftius difciplina, & vera tunc Clericali caftitate. Nam caftitas, quam in Epifcopo requirit Apoftolus, eft non folius corporis, fed etiam animæ: Eft integritas ab omni quæftu & lucro. Et hinc patet ratio, cur etiam Judicum falaria appellentur fportulæ. Quòd nempè olim nihil deberet litigans, fed ex fpontaneo arbitrio offerret. Litigantes olim adeò nihil folvebant, ut in Bafilii Imperatoris laudem fcribat Michael Glycas: Bafilius Edictis propofitis inAituit, ut Judices è publico acciperent falaria, ne agitatas pro tribunali caufas parvi facerent, obiterque tractarent. Item pauperioribus, jure adversùm alios experiuntibus, alimenta decrevit ne fame contabefcentes litibus renunciarent. Semper crefcens humana iniquitas fportulas demutavit in salaria, quæ uti non habent naturam, ità nec nomen deberent habere commune.

[ocr errors]

Fol.297.

Præter laudatas fportulas Ecclefia olim fuis Clericis dabat divifiones menfurnas. Has enim Sanctus Cyprianus lucidè ab iftis diftinguit. Exiftimo fuiffe paucos nummos, quos ex oblationis Gazophylacio Epifcopus quovif menfe dividebat. Quem etiam morem fuiffe mutuatum è Romana Republica, apud Aurelium Caffiodorum demonftrat Gothorum in Italia Rex Theodoricus, pro Thomate infigni Auriga fcribens ad Fauftum Præpofitum : Quoniam in hoc opere Tho L.3. Epist. mas Primatum nofcitur obtinere, menftrua eum 51. duximus largitate folidandum. Omninò loquitur ex antiqua Romanorum difciplina. Eandem in fuos Clericos femper obfervavit Ecclefia Conftantinopolitana. Etenim de Patriarcha, Macedonio fecundo fcribit in Ecclefiaftica Hiftoria Anaftafius Bibliothecarius: Macedonius Acholium Fol. 50. quemdam, qui adverfus fe exemerat machæram ex submissione inimicorum fuorum, per fingulos menfes annonas præcepit accipere fuper manfuetudine collaudatus. Hoc autem & in egenis facrilegis egit. Vocat annonas, non fportulas. Quod nempe fixas poffeffiones tunc haberet Ecclefia, ideoque & has & iftas poffet donare. Et antiqua de magnæ iftic Ecclefiæ dignitatibus atque officiis notitia habet: Menftrua diftributiones ita difponuntur inter Clericos. Primus Quinarius duplum accipit, fecundus partem cum dimidia, tertius partem & integram quartariam. Incipit autem in finiftro Choro duplam partem Archipresbyter accipere. Et concludit: Hic eft fandte Dei Ecclefia ordo, à fanctis Patribus congregatis in Conciliis inftitutus. Et ipfum ab Ecclefia hoc pacto obfervari præceperunt. Laudata Ecclefia videtur dediffe folas fine fportulis divifiones menfurnas: Hinc enim iftum erga fe & fuos Epifcopos ac Proceres morem in Italia cuftodiri exegit ab Eugenio quarto Pontifice Imperator Joannes Palæologus, ac impetravit. Ipforum enim quifque quòd per menfem nummos deinceps acceperit, præfatus Sguropulus edicit. At verò antiquæ difciplina amantiffima & obfervantiffima Romana Eccle fia cunctis Palatinis officiis etiam hodiè dat & fportulas & divifiones menfurnas: Et fuum

morem

morem crediderat Græcis placiturum. Eundem!
in fua familia fervant plerique Domini Cardina-
les, & plures per Italiam Epifcopi.

[ocr errors]

Lucet ex Ammiano Marcellino. Urficini con-
tra Sanctum Damafum Pontificem fchifmaticas
turbulentias refert ac profequitur: Neque ego L. 27.c.6.
abnuo, oftentationem rerum confiderans urbanarum,
bujus rei, utique Romani Epifcopatus, cupidos,
ob impetrandum quod appetunt, omni contentione
laterum jurgari debere, cum id adepti, futuri fint
ita fecuri ut ditentur oblationibus matronarum, pro-
cedantque vehiculis infidentes circumfpeclè veftiti,
epulas curantes profufas, adeò ut eorum convivia
Regales fuperent menfas. Qui effe poterant beati re
vera, fi magnitudine Urbis defpecta, quam vitiis
opponunt, ad imitationem Antiftitum quorumdam
Provincialium viverent, quos tenuitas edendi, po-
tandique parciffimè, vilitas etiam indumentorum,
&fupercilia bumum spectantia, perpetuò Numini,
verifque ejus Cultoribus ut puros commendant &
verecundos. Solùm Romanum Epifcopum dicit
opulentum & fplendidè vivere.

[ocr errors]

Porrò utraque hæc collatio erat adeò modera-
ta ac macilenta, ut in litteris ad Euchratium
Thenenfem Epifcopum Sanctus Cyprianus ejuf
modi victum appellet parciorem ac falutarem.
Epift. 1. Scio illum non de Clericis, fed de matriculariis
Ecclefiæ pauperibus loqui. Nihilominus etiam
Clericorum fportulas ac divifiones non fuiffe mul-
tò lautiores, docet quarta, in plena Ecclefia-
rum pace ac Romani Imperii flore celebrata,
Carthaginenfis Synodus: Clericus, quantumlibet
verbo Dei eruditus, artificio victum quærat. Quòd
nempe multarum inopum Ecclefiarum & fpor-
tula & menfurna divifio cunctis Clericis ac
pauperibus plenè alendis non fufficeret. Quin
& de Patriarchali Antiochena Ecclefia fcribit
in Homiliis fuper Sancti Matthæi Evangelium
Hom. 67. Sanctus Joannes Chryfoftomus : Unius divitis
nec valde locupletis hæc Ecclefia fructus colligens
cogita tecum quot viduis, quot virginibus quoti
diè fuccurrat. Jam enim numerus earum in Ca
talogo adfcriptus ad tria millia pervenit. Et præte.
reà multis qui carceres babitant, auxiliatur, mul.
tis in hofpitali laborantibus, multis advenis, mul-
tis leprofis, omnibus qui altari affiftunt cibaria &
indumenta præbet, multis etiam qui quotidiè ad
petendum accedunt. Nec tamen Ecclefie opes idcir-
cò diminutæ funt. Ex tam modicis opibus tantus
Clericorum & pauperum numerus debuit fuiffe
parvo contentus. Notanda funt verba : Ciba-
ria & indumenta præbet. Suadent utriufque rei
fportulam fuiffe Clero iftic miniftratam. De eo-tiquitatis indagatores paffim concludunt ex hifce
dem Joanne Conftantinopolitano Epifcopo fcri-
bit in ejus vita Palladius Epifcopus Helenopo-
litanus: Joannes viclum quoque caftigat Cleri dili-
genter, orans exhortans, ut contenti ftipendiis
fuis nidores divitum non fequerentur, ne fumum
bujufce infequentes libidinis flammę traderentur
affentatorum ac parafitorum inftituto viventes.
Adeò tunc modica erat tantæ Ecclefiæ fubftan-
tia, ut quidam ejus Clerici præ inopia non eru-
befcerent adulari alienis menfis, ac vivere pa-
rafitos. Et frænum, quod turpi vitio injecit,
Sanctus Joannes, ipfos indignatos permovit ad
tanto Epifcopo infidiandum. Laudatæ Eccleligioni, fed ventri potius & quæftui profana cupidi-
fiæ proventus largè ampliavit Juftinianus Augu-
ftus, & tamen de ejus poft multa tempora fuccef-
fore, & noftræ præfentis Synodi Coœtaneo Con-
ftantino Monomacho fcribit Georgius Cedre-
nus: Ad id tempus infignioribus tantùm folemnita-
tibus in magno Dei templo, & in Sabbathis ac Do-
minicis diebus incruentum Dei facrificium perageba-
tur, reliquis diebus nequaquam. Omittebatur enim
Fol. 799-
ob redituum defeclum. Hunc Monomachus liberaliter
fupplevit, ut quotidiè Missa celebraretur eo in tem-
plo. Laudabili fanè inftituto, quod hodieque obti-
net. Id ipfum fcribit Michael Glycas. Quæ
breviter dicta volui, ut luceat Clericales fpor-
tulas ac menfurnas divifiones in medio Gen-
tilium perfecutionum æftu fuiffe omninò mo-

Nec mireris tunc tantas ex folis oblationibus
divitias. Quod enim etiam poft reparatam ut-
cumque Gothicam captivitatem ftatim Roma
fuerit fuprà fidem populofa, teftatur apud Photii
Bibliothecam Olimpiodorus Apoftolicum
interim de dupliciter honorando Epifcopo Cano-
nem femper adeò cuftodivit antiqua Chriftiani-
tas, ut adverfum Catholicæ Ecclefiæ Agapas
fcribit in libro de jejuniis Montanista Tertullia-
nus: Ad elogium gulæ tuæ pertinet, quod duplex C. 17.
apud te Præfidentibus honor binis partibus deputa-
tur, cum Apoftolus duplicem honorem dederit ut &
fratribus & Præpofitis. Agapem olim fine Epifco-
pi auctoritate non potuiffe agi, Ecclefiafticæ an-

C. 5

dicas.

Nec fola Clericalis, fed etiam Epifcopalis divifio ac fportula fuit tunc admodum modica.

Martyris Ignatii verbis in Epiftola ad Smyrnen-
fes: Nemo præter Epifcopum aliquid eorum agat
que ad Ecclefiam pertinent. Hinc illi paffim præ-
fidebat Epifcopus, & ex quovis efcæ aut potus
ferculo duplicem habebat partem. Et huc refpi-
cit in litteris ad Epictetum Affuritanæ Ecclefiæ
Epifcopum, ejufque Clerum ac populum Sanctus
etiam Cyprianus: Stipes, & oblationes, & lucra
defiderant, quibus priùs infatiabiles incubabant,
cœnis atque epulis etiam nunc inhiant, quorum
crapulam nuper fuperflite in dies cruditate ructabant,
nunc manifeftiffimè comprobantes, nec ante fe Reli-

tate ferviffe. Agit adverfus Fortunatianum ejuf
dem Civitatis nuper Epifcopum, qui ob idolo-
latricum in perfecutione lapfum degradatus, per
violentiam refpirabat ad recuperandum Epifcopa-
tum: Ait ab iftiufmodi hominibus non Chrifti
Minifterium, fed duplices in Agapicis canis
partes, populi ftipes & oblationes, duplicem-
que ex ipfis menfurnam divifionem ambiri, ideo-
que non audiendos. Pro folis pauperibus fiebat
Agape Et quidem quotidie apud multas Ec-
clefias. Si augurari liceat, dicam ex ipfis à præ-
fidente Epifcopo fuiffe unicuique Clerico miffam
fuam fportulam. Quidquid fit, uti ex ifta, ita
ex quavis alia fidelium oblatione Epifcopus
habebat partem duplicem. Et iftum efle Apo-
ftolici Canonis litteralem fcopum, Patres
unanimiter affirmant. Lapfo ad Montanum
Tertulliano fola calumniandi libido aliud fer-
fuafit.

Epift. 61

[ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors]

fuafit. Vulgaris Apoftolicus Canon rectè addit:

multitudinem attrabunt, aut potius corporum, quin

Ex iis autem, quibus indiget, Epifcopus ad fuas&opum affluentia fubintroductas tenent, prætextu
neceffitates & peregrinorum fratrum ufus perci
piat,
ut nihil eis poffit omninò deesse. Pere-
grinorum fratrum fufceptio fpectabat ad so-
lum Epifcopum : Hinc duplici omnium par-
te erat ipfi omninò opus. Dum nec iftæ ad
tanta onera fufficerent, poterat,ille fibi fup-
plere.

ancillarum. O malam opulentiam. O acerbam ava-
ritiam. Quæ omnia largius deducit in nona Ho-
milia fuper Epiftolam ad Philippenfes. Quomo-
do Eufebius Pelufii Epifcopus ac ejus Economus
Zozymus confpirarint, Ecclefiafticam inter fe
divifam fubftantiam dilapidarint, reliquumque
Clerum defraudarint ac pauperes, multis queri-
tur & caftigandum expoftulat à fuo & ipforum
Patriarcha Sancto Cyrillo Alexandrino Ifidorus Lib. 2.
Pelufiota. Iftiufmodi Epifcoporum exceffus Ep. 127.
coegerunt Ecclefias ad alia confilia & cogitatio.
nes, ad novam adminiftrationis ac difpenfatio-
nis formam.

Pleræque omnem fuum proventum & obven-
tum fanxerunt dividendum in quatuor æquales

Et hæc vivendi forma omninò permanfit ufque
ad nobis datam à Magno Conftantino pacem.
Paulatim tunc fuit mutata. Plena autem Epifco-
porum in Ecclefiafticam fubftantiam poteftas
perfeveravit longè diutius. Ipfam enim, quod
nempe labi inciperet, fuftinuit & confirmavit
Antiochena Encæniorum Synodus, nec non per
Apoftolicas Conftitutiones perfonatus Romanus
Clemens, quem certum eft effe pofteriorem.portiones: Epifcopo, Clero, pauperibus, fa-
Quin imò quod Chalcedonenfis Synodi tempore
plures adhuc Epifcopi non haberent Economos,
adeoque omnia Ecclefiæ bona tenerent ad fuam
manum, lucet ex ejus Actis circa Ibam Edeffæ
Epifcopum, ac ex vigefimo fexto Canone. Et
de Sancto Auguftino fcribit Sanctus Poffidonius:
Domus Ecclefiæ curam omnemque fubftantiam admireris plenam quartam ceffiffe uni Epifcopo.

Cap. 24. vices valentioribus Clericis delegabat & credebat.

Cap. 23.

bricæ. Alterius partem fanxerunt fine furti cri-
mine non poffe ab altero contingi. Cuique parti
dederunt fuum Economum: Et ne cum Epi-
fcopo confpirare poffet, fanxerunt non ab ipfo
folo, fed etiam à Clero eligendum, aut certè
coram utroque compellendum ad rationes. Nec

Joannem quartum Conftantinopolitanum EpiNumquam clavem, numquam annulum in manu fcopum meritò prædicat Theophylactus Simocababens, fed ab eifdem domus Præpofitis cuncta & ta: Joannes Ecclefie Byzantine Præful hujus lucis L. 7. c. 6. accepta & erogata notabantur. Et iterum: Pau ufuram reddidit. Qui quod voluptates egregiè pef perum femper memor erat, eifque inde erogabat, fumdaret, & vitiofas animi motiones compefceret, undefibi fuifque omnibus fecum habitantibus, ventrique affiduum bellum faceret, à Byzantiis coerogabatur; hoc eft, vel ex reditibus poffeffionum vel ex reditibus poffeffionum gnomentum jejunatoris tulit. Fertur à Mauritio Ecclefiæ, vel etiam ex oblationibus fidelium. Lu- Imperatore complura talenta mutuatus, Sangracidè affirmat nullum Hipponenfi Ecclefiæ fuiffe pham illi dediffe, &rem familiarem pignori oppoEconomum, nullam bonorum divifionem, fed fuiffe. Poftquam die fuo eft perfunctus, Mauritius omnia in manu & arbitrio folius Auguftini. in ejus facultates inquirens, paupertatem confectaNec dubitandum, quin ifta fuerit forma totius tum invenit, ac magnopere fingularem Hierarche Africanæ Ecclefiæ. Etiam de Sancto Joanne Sanctimoniam admiratus, Syngrapham gratuitò conChryfoftomo fcribit in ejus Epifcopalibus Actis fcidit. Nibil fiquidem aliud inveniffe ajunt præter Palladius Epifcopus Helenopolitanus: Difpen. lectum ligneum, & laneum ftragulum nullius pretii, fatoris Ecclefiaftici fcripta Joannes relegens, inuti ac deformem penulam. Vili enim veftitu delectabatur lefque Ecclefie fumptus deprehendens, amputari vir frugalitate vitæ confpicuus. Fuit digna Epifcobos protinus jubet. Acceffit & ad folemnes Epifcopi po vita. Similem in Magno Bafilio Valens Aufumptus infpiciendo. Invenienfque immodicam pro-, guftus, & alii in aliis funt admirati. Nihilomifufionem, transferri hanc magnificentiam ad infirmo- nùs adverfum illos, qui fuo obganniebant EpiTum folatia præcepit. Iftam Epifcopalem magnifi- fcopo: Ille lavat ut ego, fcopo: Ille lavat ut ego, comedit, bibit, vefticentiam exponit ipfe Chryfoftomus in Sermone mentis operitur, domus curam gerit atque familiæ ; de Pfeudoprophetis ac falfis Doctoribus. San- cujus ergo rei gratia eft mihi prælatus? Sed &fatos Antiochenæ Ecclefiæ Epifcopos Evodium mulos habet, qui illi miniftrant, &afello vebitur: atque Ignatium, Dionyfium Areopagitam, Ma- Cur præeffe mihi debet? Adverfum hos, inquam, gnum Bafilium, Magnum Athanafium, Gre- murmuratores rectè fcripfit in prima fuper Epigorium Nazianzenum, aliofque antiquos Epiftolam ad Titum Homilia Sanctus Joannes Chryfcopos & ipforum fanctiffimam modeftiam depræ-foftomus: Vide, quanta rerum abfurditas? Num dicat, ac profequitur de fui temporis Epifcopis: Tom. 6. Vides, quantum fit interftitium, quantaque diffe rentia illorum Beatorum ac Sanclorum virorum ab his qui nunc funt. Illi potentes opere & fermone erant, at ifti in jumentis & equis, ac mulis, & coquis, menfifque fplendidis ftudium ponunt. Denique fi quis eos fortè de facris libris interroget, respondent & dicunt: Pauperes fumus, & facultas libros comparandi non eft nobis. Pofteà verò prodeunt, non ut pauperes, fed veftimentis politis ac nitidis amidi, marsupiaque plena & colla fibi parantes, tam quam faginati aliqui tauri, difcipulorum autem

1

Epifcopus debet carere Miniftro, ut illi necesse fit
&incendere ignem, & aquas adferre, & ligna per-
fringere, atque in forum fæpè neceffariò ingredi?
Et poteft effe major perverfitas, majorque confufio?
Nervosè oftendit Epifcopo deberi fuam dignita-
tem & ftatum. Et quis ignoret Epifcopum effe
Patrem omnium pauperum, & nulli hofpiti
claudendam ipfius domum? Magnas opes hæc
requirunt.

Quis primus hanc divifionem coeperit, igno-
ro. Gratianus primo, ad quinti fæculi medium
celebrato, Toletano Concilio adfcribit hunc
Cano-

: Epift.9

[ocr errors]

12.q.2. Canonem: Sancimus omnibus Epifcopis curam
C31. Laicorum inftare. Ut fi quos in fide Chrifti invene-
vint, nimio affectu diligant. Infuper confirmamus,
ut fi aliqua ab ipfis accipiant dona, ftatim in quatuor
dividant partes, ita ut prima pars fecundum Apo-
folica Præcepta titulorum nec non comiteriorum
reftaurationibus diligenter attribuatur fecunda
Clericis, tertia cunclis pauperibus, quarta verò
advenis. Verùm antiquus Scholiaftes hunc Ca-
nonem meritò profcripfit ad paleas. Quis enim
umquam authenticus Canon peregrinos difcrevit
à pauperibus, quis Epifcopum confudit cum Cle-
ricis, quis fabricam donavit primo loco ? Et
Hifpanica Ecclefia fubftantiam fuam numquam
in quatuor, fed in tres dumtaxat partes femper
C. 16. divifit. Et quidem ab antiquo. Etenim prifcos
de hac re Canones laudat Emeritenfis Synodus,
& fextadecima Toletana, & ipfis longè anti-
quior Tarraconenfis ruinofas Bafilicas mandat
C. 8. reparari per Epifcopos, atque adjungit: Quia
tertia pars ex omnibus per antiquam traditionem ut
accipiatur hunc in finem, ab Epifcopis novimus
ftatutum. Verùm ifta Epifcopalis Synodus aut pe-
riit aut latet. Quadripartita item divifionis au-
&torem effe & ignotum & antiquum, lucet ex de-
cretali Sancti Gelafii ad Brutiorum, Lucaniæ at
que Siciliæ Antiftites Epiftola: Quatuor tam de
reditu, quam de oblatione fidelium, ficut dudum ra-
tionabiliter eft decretum, convenit fieri portiones.
Quarum fit una Pontificis, altera Clericorum, pau-
perum tertia, quarta fabricis applicanda. De qui
bus,ficut Sacerdotis intererit integram Miniftris Ec-
clefiæ memoratam dependere quantitatem, fic Clerus
ultra delegatam fibi fummam nihil infolenter noverit
expetendum. Ea verò, quæ Ecclefiafticis ædificiis
attributa funt, buic operi veraciter prærogata locorum
doceat inftauratio manifefta fanctorum: Quia nefas
eft, fi facris ædibus deftitutis, in lucrum fuum Pre-
ful impendia his defignata convertat. Ipfam nibilo
minus adfcriptam pauperibus portionem, quamvis
divinis rationibus fe difpenfasse monftraturus effe vi-
deatur, tamen juxta quod fcriptum eft. Ut videant
opera veftra bona, & glorificent Patrem veftrum,
qui in cœlis eft, oportet etiam præfenti teftificatione
prædicari, & bono famæ præconio non taceri. Qua-
propter nec Clericorum quifpiam se bujus offenfæ fu-
turum confidat immunem, fi in his, quæ falubriter
fequenda deprompfimus, five Episcopum, five Pref-
byterum, five Diaconum viderit excedentem non
protinus ad aures noftras deferre curaverit, proba-
tionibus dumtaxat competenter exhibitis, ut tranf
grefforis ultio fiat cæteris interdictio delinquendi.
Affirmat Epifcopum circa pauperum quartam de-
inceps non poffe ex fola fide agere quafi contem-
plante Deo, fed etiam hominibus obligari ad
rationes. Nec per divifionem hanc Ecclefia pau-
peres fola fua quarta voluit effe contentos, fed
ipfis etiam in reliquas partes reliquit plurimum ju-
ris. Et Epifcopo, & Clero, & fabrica debetur
fola honesta fuftentatio, fuperflua omnia funt in
iftos refundenda. Illis tribus adfcripta eft portio
fuperabundans, ut ipfis manus non effet contra-
ta ad largiendum, fed femper aperta. Quod
enim ex opulento fabrica Erario fuperfluas Bafi-five de iis que nunc obvenerunt, vel obvenerint,
Quartæ fecundùm diftributionem Canonicam dispen

non poffit Epifcopus, fed ipfum in pauperes
obligetur exonerare, demonftrat vel fola lis
Ifidori Pelufiota cum Theophilo Patriarcha
Alexandrino. Et hanc divifionem adeò coluit
femper Romana Ecclefia, ut ad Sancti Augusti-
ni apud Anglos Apoftoli de ipfa quæftionem
refponderit Magnus Gregorius: Mos Apoftolica
Sedis eft ordinatis Epifcopis præceptum tradere, ut
de omni flipendio quod accedit, quatuor, fieri debeant
portiones. Una videlicet Epifcopo, & familiæ ejus
propter hofpitalitatem & fufceptionem: Alia Clero,
tertia pauperibus, quarta Ecclefiis reparandis. Ad
divifionem hanc, tunc ubique necdum radicatam, L.12. Ep.
latiffimè propagandam videtur Romana Ecclefia 31.9.1.
omnem à fe confecratum Epifcopum ad ipfam
admittendam fub folemni profeffione obligaffe.
Addit tamen Gregorius fervandam in folis Cle-
ricalibus, non in Ecclefiis Monachalibus, quales
jubebat effe Anglicanas. Hæ enim in plena Fra
trum paupertate de Epifcopi arbitrio & manu de
bent victitare,

[ocr errors]

Licas aut fuperflua ipfarum ornamenta conflare

Eandem divifionem Gregorius commendat,
propagat, & variè explanat in aliis etiam episto
lis. Urbis veteris Ecclefia habebat exiguam fub
ftantiam, & Calumniofus ipfius Clericus, affi-
dua laborans infirmitate, non poterat Divinis
adeffe Minifteriis, ideoque fua illum diftribu-
tione privabat Candidus Epifcopus. Hinc re-
fcripfit Gregorius Secundum loct ejus ordinem L.2. Ep.5.
quæ ei, fi fanus esset, poterant miniftrari, de
ipfa exiguitate, quæ Ecclefiæ poteft accedere,
Fraternitas tua, divini contemplatione judicii,
ægrotanti præbere non definat. Cleri igitur portio
unicuique debet juxta fuum loci ordinem diftri-
bui, & ipfa ægrotus, etiam affiduus, non poteft
privari. Nequidem in paupere Ecclefia. Nefcio
quam Sanctæ Mariæ Parochialem Ecclefiam
Pontifex contulit Dominico Presbytero, & fcri-
pfit ad Importunum ejus Epifcopum: Fraternitas
tua ei emolumenta ejufdem Ecclefiæ faciat fine cun- Epift. 19.
&tatione præftari. Etiam fructus vacationis tem-
pore perceptos. Quare tunc Pagenfes Italorum
Ecclefiæ habebant difcretos & proprios proven
tus, ideoque quadripartita divifio vigebat in
folis Ecclefiis Cathedralibus. Ea enim tempora
necdum noverant Ecclefias Collegiatas. Brutiis,
Lucanis, ac Siculis Ecclefiis laudatam divifio-
nem videtur impofuiffe per fuperius laudatas
litteras Sanctus Gelafius. Et Siculorum Epifco-
pi judicarunt effe Decretum onerofum ac odio-
fum. Admiferunt quoad tunc acquifita Ecclefiis
bona, non quoad acquirenda: Hæc juxta anti-
quam difciplinam tenuerunt ad fuam manum,
imò & fuis dumtaxat ufibus applicarunt. Hinc
ad Sanctum Maximianum Syracufæ Epifcopum,
fuum iftic Vicarium, fcripfit Gregorius: Cogno Lib. 3.
vimus de redditibus Ecclefiarum noviter acquifitis Ca- Ep. 11.
nonicam difpofitionem Quartarum minimè proventre,
fed Epifcopos locorum tantummodò diftribuere Quar-
tam antiquorum reddituum, nunc verò quæfita fuis
ufibus retinere. Quam rem pravam, fubintrodu
Eamque confuetudinem Fraternitas tua vivaciter
emendare feftinet, ut five de præteritis redditibus,

[ocr errors]
« VorigeDoorgaan »