nobis & omnibus notum eft, piifimos Dominos difci plinam diligere, ordinem fervare, Canones venerari, & fe caufis Sacerdotalibus non miscere, inftanter exfequimur quod & illorum juvat animam atque Rempublicam, & ad quod nos terribilis tremendi judicii refpectus impellit. Adfirmat à Principe diligendos Canones, ideoque ipfum non poffe mifceri Sacerdotalibus caufis : Quod nempè Canones id vetent. Addit Sacrarum juffionum alias effe conformes Canonibus, alias ab ipfis difformes: Illas tolerandas adfirmat ab Epifcopis, has conftantiffimè refutandas. Sacra appellatæ caufæ delegatio eft Sacræ juffionis fpecies, adeoque & ipfa fieri debet juxta Canones, & item tunc non probatur ab Ecclefia, fed dumtaxat difpenfatoriè toleratur. Quocirca fi Romano Epifcopo folam Augufti juris communionem hic dedit Sardicenfe Concilium, nullum jus dedit, nullam Canonicam poteftatem, fed dumtaxat difpenfatoriam ufurpandi & attentandi licentiam. præfertim Conftantinopolitana Synodo ex Epifcopis advenis. Hoc ipfum, & nihil aliud, Romano Epifcopo per Sardicenfes Canones adfcribi vult D. Archiepifcopus: Vult Synodalia Pro vinciarum judicia ab ipfo Pontifice, præfertim in Romano Tribunali non poffe retractari. Cenfet aliud non poffe Pontificem in ifto judicio, quam quod Galliarum Rex in Parifienfis, aut Brabantiæ Dux poteft in judicia fupremi fui Senatus Bruxellenfis. Dominus Archiepifcopus vidit à fe tradi paradoxa & nova, ideoque adjunxit: Hæc interpretatio mea eft, quam cum aliquot viris doctis aperuissem, eam illt fuffragio comprobarunt . Nihilominùs hæc omnia infigniter ac variè deviant. Etenim Ecclefiafticorum judiciorum retractationem delegare nullius umquam Imperatoris fuit jus: Nec in omnibus iftam ufurpatam licentiam toleravit Ecclefia, fed in folis Chriftianis. Quis umquam à fua Synodo Epifcopus, aut à fuo Epifcopo damnatus Clericus iftam retractationem poftulavit à pagano Imperatore? Quis paganus Imperator ipfam conceffit, aut præfcripfit? Ab Antiochena Synodo damnatus Paulus Samofatenfis quidem confugium fecit ad Imperatorem Aurelianum: Verùm non ad impetrandam judicii retractationem, fed dumtaxat ad impediendam fententiæ executionem. Et Chriftianorum Canonum peritus Princeps infolentem hominem remifit ad Romanum Epifcopum & alios Italiæ Antiftites, id eft, ad Provincialem Papæ Synodum, ex Apoftolico ac Evangelico Canone Judicem omnium Epifcopalium, præfertim Patriarchalium, appellationum. Etiam Donatiftæ ab Imperatore Juliano non caufæ fuæ retractationem, fed folam ereptarum Bafilicarum reftitutionem poftularunt. Et quid de ifta audacia fentiant Sanctus Optatus, Sanctus Auguftinus, & omnis antiqua Ecclefia, eft omnibus probè notum. Primi igitur qui caufæ fuæ retractationem poftularunt à Catechumeno, adeoque à Chriftiano Imperatore Constantino, fuerunt eidem Donatifte. Et noftros Canones etiam ille edoctus ipfos remifit Romam ad Sanctum Papam Melchiadem, tandemque ad Synodum Arelatenfem. Quo exemplo etiam ipfius filii & horum fucceffores fuere ufi. Et hinc ad quintum fuæ hiftoriæ librum rectè præfatur Socrates: Paffim in bifloria Imperatorum memoriam proptereà fecimus, quòd ex illo tempore, quo Chri Aliant effe cœperunt, Ecclefiæ negotia ex ipforum nutu pendere vifa funt, atque adeò maxima Concilia de eorumdem fententia & convocata fuerunt, & adhuc convocatur. Non dicit, Pependerunt, fed Pendere vifa funt: Quòd nempè effent ufurpata violentiæ, ideoque ipfas non probaret Ecclefia, fed difpenfatoriè toleraret. Adversùm Sacra de Ecclefiafticis caufis Refcripta, juffiones ac de-appellaffer Sanctus Flavianus Conftantinopolitalegationes quanta & qualia declament fancti Patres, eft in fuperioribus hinc indè demonftratum Paternam de hac re formam exponit in litteris ad Maximum Salonitanum in Dalmatia Archiepifcopum Magnus Gregorius: Si forfen pra Reipublicæ fue utilitate multa cogitantibus, & Ep. 28. diverfis follicitudinibus occupatis fuggeftum eft, corum juffio per obreptionem elicita, poftquam & Lib. 8. Dogma infigniter paradoxum ; quin & fe Et quis ferat appellatæ ad Papam caufæ retra- nus Epifcopus, Apoftolica Legatio exclufit à Synodali confenfu, redegit inter accufatores & reos, & uti reum juffit ftantem dicere caufam, & fui de Flaviano judicii reddere rationes. Chalcedonenfem enim Synodum fola indixit atque coegit Apoftolica Sedes: Ex fibi firmata per Sardicenfem Synodum poteftate voluit appellatam Flaviani caufam tali loco & modo retractari. Re Ep. 84. cap. 11. 304 tractando judicio adeffe eft Majeftas folius Apo-, | plum teftatur in ejus vita Pontius Diaconus. Hinc quinque Carthaginenfis Ecclefiæ Presbyte ri recalcitrarunt, proteftati funt adversùs promotionem, dixerunt attentatam contra Apofto ftolicæ Sedis. Hinc enim idem ille Diofcorus ut remotis decernatur. Examinantur borum dogmatum Omini Petri de Marca primum pro fuprema Dom fegregarunt. Quod item turpia, nefanda, ac atque inappellabili Provincialium Synodorum auctoritate argumentum eft hoc Illu1.7.c.1 fire bujus Inftituti exemplum exiftit apud Sandlum Cyprianum. Cyprianus, cum ex fententia Concilii fui à fua communione rejeciffet quofdam Clericos & quemdam Pfeudo-Epifcopum Hereticorum, irafcitur quòd adversùs Cornelium Epifcopum Romanum, cum illi Romam acceffiffent, hæfitaffet aliquan tum Pontifex, an eos in communionem fuam reciperet. Hanc ob rem Cyprianus apud Cornelium apertè edifferit jura Epifcoporum uniuscujufque Provin cia, quæ in eo verfantur, ut ad eos pertineat difcuffio, judiciumq; caufarum & regimen gregis,cium retractare noluerat, ac ipfi remiferat fuum rationem adminiftrationis fue Deo reddituros, neque licere Romam, aliovè appellare. Neque enim minorem effe auctoritatem Epifcoporum Africanorum quàm reliquorum. Urget hæc Sancti Cypriani Urget hæc Sancti Cypriani, verba: Nam cum ftatutum fit omnibus nobis, & æquum fit pariter ac juftum, ut uniuscujufque caufam illic audiatur, ubi eft crimen admiffum, & fingulis Paftoribus portio gregis fit adfcripta quam regat unufquifque & gubernet, rationem fut actus Domino redditurus, oportet utique eos, quibus præfumus non circumcurfare, nec Epifcoporum concordiam cohærentem fua fubdola & fallaci temeritate collidere, fed agere illic caufam fuam, ubi & accufatores babere & teftes fui criminis poffint, nifi fi paucis defperatis & perditis minor videtur effe auctoritas Epifcoporum in Africa conftitutorum, qui jam de illis judicarunt. Et hæc verba: Jam caufa eorum cognita eft, jam de eis dicta fen tentia eft. Ep. 58. Hæc eft facti fpecies. Apoftolicus Canon eligendum Epifcopum mandat effe Non neophytum At verò Sanctus Cyprianus non tantùm è neophyto, fed etiam è Catechumeno fuit electus in Epifcopum & confecratus. Anteà nullum in Africana Ecclefia præceffiffe fimile exem Ex-Diaconum. At verò nunc eumdem, quòd Fortunati Epifcopi Legatione fungeretur cum aliis, duxit audiendum. Et hoc Cyprianus improbavit. Adferuit Fortunatum tractandum Clericali jure, proteftatus eft Synodalia Africana Ecclefiæ de Clericis judicia effe inappellabilia, etiam Fortunati Legatos voluit remitti Carthaginem, & illic cum fuo Pfeudo-Epifcopo judicari. Addidit omnes jampridem judicatos, ideoque non audiendos denuò fed cogendos ad pœnitentiam. Hæc eft germana facti fpecies. Refpondeo ex ipfa palàm lucere, quod Romanæ appellationes tunc omninò vigerent in Africa. Etenim quo alioquin fundamento omnis hæc factio appellaffet Romam, & acceffiffet? Et in hac ipfa per D. Petrum de Marca laudata Epiftola fcribit Sanctus Cyprianus præfatum Ex-Epifcopum Privatum effe veterem bæreticum in Lambefitana Colonia, antè multos ferè annos, ob multa & gravia delićła, nonaginta Epifcoporum fententia condemnatum, Antecefforum etiam noftrorum Fabiani & Donati litteris notatum, qui cum caufam fuam apud nos in Concilio, quod babuimus idibus Mali, que proximè fuerunt, agere velle fe diceret, nec admiffus eft. Lambefitana Colo⚫ Colonia eft in Provincia Numidia, atque ita Pri- Ipi ordinati erant ab Epifcopis Provincie in loco depovatus à Numidica nonaginta Epifcoporum Syno-fitorum. Refpondeo audienda Sancti Cypriani do fuerat damnatus. Quomodò igitur & à Dona- verba: Nec refcindere Sabini ordinationem jure perto Carthaginenfi Primate & à Fabiano Pontificefectam poteft, quod Bafilides poft crimina fua defuerat feveriffimè notatus? Quòd nempè à fuæ Provinciæ Synodo ad Primatialem totius Diœcefeos Synodum, & ab hac iterum provocaffet ad Apoftolicam Sedem, & quòd ejus damnatio fuiffet ubique confirmata. Et hinc poft Donati & Fabiani mortem denuò acceffit & Romam & Primatialem Cypriani Synodum, tentavit reparari. Verùm Romanæ Ecclefiæ judicium fciens ille à fe non poffe retractari, hominem nec ad audientiam admifit. Et hinc ifte turbo actus in rabiem patravit nova facinora, & cum aliis factiofis Ex-Epi-dulenter obrepfit. Obrepere hominibus Bafilides pofcopis intrufit Fortunatum. Et hinc vides Romanas Epifcoporum appellationes tunc apud Afros omninò viguiffe. Di co, Epifcoporum. Quòd enim inferior Clerus appellare non poffet Apoftolicam Sedem, fed Primatialis Synodi judicio deberet acquiefcere, eft antiquiffimus gentis Canon, aut confuetudo. Et hinc appellantem Feliciffimum conftanter ab jecit, Fortunati autem appellationem ac Legationem admittere difpofuit Papa Cornelius: Quòd nempè hic effet Epifcopus. Verùm Cyprianus interceffit: Nam & Novatiani pars Maximum Presbyterum nuper ad nos à Novatiano Lega tum missum > atque à noftra communicatione reję. &tum, nunc iftic fibi feciffe Pfeudo Epifcopum dicitur. Non Maximum, fed ipfum Novatianum. Erat infigne argumentum ad hominem. Cyprianus Cornelium rogat, an fibi fuperordinatum Novatianum tractari velit ut Epifcopum, an ut Pref byterum? Etenim pro Epifcopo numquam, fed pro turbido & fcabiofo dumtaxat Presbytero femper agnoverat Romana Ecclefia. Eodem igitur modo Fortunatum tractari vult Cyprianus, ideoque ipfius appellationem, utpotè permiffam folis Epifcopis, Romæ non admitti. Etiam fuprà ab ipto laudatum Statutum loquitur de fo lis Clericis. Hæc iftius verba, Cum ftatutum fit omnibus nobis, videntur adferere Statutum emanaffe de confenfu Romanæ Ecclefiæ, ideoque & à Cornelio non fuiffe infringendum. Hic eft omninò legitimus, & in fingulari de Romanis Afrorum appellationibus Tractatu latè exponendus, Sancti Cypriani fenfus, qui manifeftè in nullo adjuvat cogitationes D. Petri de Marca. Et quidquid fit de Romanis appellationibus, quòd Afrorum & Epifcopi & Clerici femper potuerint à fuarum Provinciarum Synodis provocare ad Primatialem totius Diœcefeos Synodum, ideoque iftarum judicia numquam fuerint fuprema, eft nimis manifeftum. Audiamus aliud argumentum: Ei fundamento nixus idem Cyprianus, ab Hifpaniæ Epifcopis confultus, in caufa Bafilidis & Martialis Epifcoporum, qui depofiti fuerant ob crimen Idololatriæ ab Epifcopis Provinciæ Bæticæ, quique Stephanum Papam fal lentes geftæ rei ac tacitæ veritatis ignarum, ab eo se in communionem recipi obtinuerant. Confultus, inquam, Cyprianus refpondit debere Epifcopos Hifpa nos primo judicio firmiter adhærere, quandoquidem depofitio facta erat ob juftam caufam, aliique Epifco tecta, & confcientiam etiam propria confessione nudatam, Romam pergens, Stephanum Collegam noftrum longè pofitum, & geftæ rei ac tacitæ veritatis ignarum fefellit, ut exambiret fe injuftè reponi in Epifcopatum, de quo fuerat juftè depofitus. Hec cò pertinent, ut Bafilidis non tam abolita fint, quàm cumulata delicta: Ut ad fuperiora ejus peccata etiam fallacia circumventionis crimen accesserit. Neque enim tam culpandus eft ille, cui negligenter obreptum eft, quàm hic execrandus, qui frau tuit, Deo non poteft. Similia adjungit adversùs Quinrum Nicænum Canonem denuò uget D. 306 S, GREGORII SEPTIMI PONTIFICIS Orientalium auctoritatem. Unde in Epiftola Synodica hafque folas impugnat ifta infelix Epiftola. Et nec D. Archiepifcopus etiam Antiochenos Canones advocat fuis cogitationibus in auxilium. Eos verfat ac reverfat, videt fe non ftare in firmo fundo, ideoque adjungit; Attamen dissimulandum non eft fibi in fpeciem repugnare Concilium Antiochenum. Debuerat addere hoc item Concilium effe prodromum, & fundamentum Philippopolitani Conventiculi, ideoque longè pejus olere ac deviare, quàm turbidas litteras Africani Concilii. Hinc meritò fe convertit ad Con ftantinopolitanam Synodum: Canon fecundus Concilii Conftantinopolitani Ecumenici apertè teftatur adminiftrationem & gubernationem Ecclefiarum Canone Nicæno mandatam effe unicuique Provincie. Adminiftrationis verò vocabulo Patres Conftantinopolitani comprebendunt judicia adversùm Epifcopos, æque ac alia politiæ & regiminis EcclefiaRici capita, quemadmodùm accuratè explicabo in capite quinto hajus libri. Audiamus caput quintum: Hadenùs manifeftè probavimus in ea fententia fuiffe Occidentales Epifcopos, ut exiftimarent ut exiftimarent communibus Occidentis & Orientis fuffragiis definiendas effe querelas ab Episcopis illustrissimarum Orien tis Ecclefiarum delatas in Occidentem. At ifti femper obftinatis animis contenderunt nibil Occidentalibus Epifcopis permittendum esse circa adminiftrationem gubernationem Ecclefiarum Orientalium, Quæ audoritas ut valentior effet, eam Canone fcripto firmarunt in fecunda Synodo Ecumenica, quæ eft prima Conftantinopolitana. Primùm enim Orientales Ro mam accedere noluerunt, tametfi per Imperatoris Theodofii litteras accerfiti effent, poft quàm Conftantinopoli in unum esset conventum. Cur autem ita ipfis placitum fuerit, nulla alta probabilis ratio occurrit, quàm quòd fupremam effe contenderent Conciliorum bit, plenus prudentiæ eft, ac mirabili tempera- Errores varii, Primus eft: Concilii Conftantino- non Ca noda nodalibus. Hic enim fextum Nicænum innovat folummodò ac exponit, ideoque de ipfo Orientales Epifcopi non erubuerunt. Unde & ipfum poffit Damafus confirmate. Tandem confirmavit etiam Maximi Cynici degradationem: Et hi funt tres Canones, quos fuæ collectioni inferuit Dionyfius Exiguus. Quapropter fateor fecundi Canonis auctoritatem viguiffe femper apud omnem Chriftianitatem. Tertii Canonis pro Conftantinopolitano Epifcopo appendicem graviffimè damnavit Magnus Leo. Ee hujus fenfum conftanter & dudum etiam adversùs Imperatoris Juftiniani leges tutata eft omnis Latina Ecclefia. Secundus error eft in his verbis: In ea fententia fuerunt Occidentales Epifcopi, ut exiftimarent communibus Orientis & Occidentis fuffragiis definiendas effe querelas ab Epifcopis illuftrissimarum Orientis Ecclefiarum delatas in Occidentem. Etenim Occidentales Epifcopi conftantiffimè femper fenferunt cum Julio Pontifice, qui damnatum ab Orientali Synodo Athanafium folus audivit in fuæ Provinciæ Synodo, judicavit, absol vit. Senferunt cum Sardicenfi Synodo, quæ probavit & Julii & Athanafii Acta, & Sancti Petri memoriam fanxit à cunctis Orientalibus Epifcopis femper fuiffe, ac deinceps effe honorandam. Quin & ita femper fenferunt omnes orthodoxi Orientales Epifcopi. Quòd enim Julius circa Athanafium fuerit fecutus Ecclefiæ Canonem, dị L&C 4. fertè fcribit in Ecclefiaftica Hiftoria Theodor retus. Et Maximum Cynicum, qui ab hac ipfa Conftantinopolitana Synodo damnatus Romam appellavit, folus cum fibi adfidente Italica Synodo Damafus audivit, retractavit ejus caufam, ac definivit. Et Synodalis, quæ fcripta videtur à Magno Ambrofio, Epiftola addidit: Cum cognoviffent Orientales apud Conftantinopolim congregati Epifcopi Maximum ad hoc partium veniffe, quòd etiamfi indictum Concilium non fuisset, jure & more Majorum, ficut & fanita memoria Athanafius, & dudum Petrus, Alexan drinæ Ecclefiæ Epifcopi, & Orientalium plerique & Orientalium plerique fecerunt, ut ad Ecclefia Romane, Italia, & to sius Occidentis confugiffe judicium viderentur. Cum enim experiri velle adversùm eos, qui Epifcopa tum ejus abnuerant, comperiffent, præftolari uti que noftram fuper eo fententiam debueruut. Locus eft mendofus. Poft verba, Jure & more Ma. jorum, addi debet: Poterat. Epistola adfirmat Maximum Cynicum, non dumtaxat ad totius Ecclefiæ, Occidentis, aut Italiæ Synodum, fed & ad folam Apoftolicam Sedem potuiffe appellare, hunc effe morem & jus Majorum, & tali appellationi fuiffe à Conftantinopolitana Synodo deferendam fufpenfivi effectus reverentiam. Utique juxta Canones Sardicenfes. Occidenta, les Epifcopi et tunc adeò remoti à cogitationibus D. Petri de Marca. Tertius error eft in his verbis: Orientales Epifcopi femper obftinatis animis contenderunt nihil Occidentalibus Epifcopis permittendum effe circa adminiftrationem & gubernationem Ecclefiarum Orien talium. Refpondeo aliquos fuiffe in ifta obfti natione, Rationem adduxerunt in litteris, quas | pro celebranda apud Romam Ecumenica Syno obtrectantium aculeis objectus. Nam tametfi |