SCHOLI O Na Este dumtaxat tres legitimos Patriarchas, vi delicet Romanum, Alexandrinum Alexandrinum, Antiochenum, in animæ Gemma rectè docet Honorius Auguftodunenfis, & adjungit: Poftquam Nicæna Synodus Romano Pontifici boc contulit privilegium, ut ficut Auguftus præ Regibus, ita & ipfe præ omnibus Epifcopis haberetur, & Papa vocaretur, jus Patriarchatus ad Conftantinopolitanam 1.1. C.42, Urbem, fcilicet fecundam Romam, eft translatum. Lib. I. C. 187. XI. enim eodem in opufculo adferit folùm cum Ale Verùm quidquid fit de iftius Schifmatici Nu- Quod ipfum eifdem verbis tradit in libris de Sacramentis Hugo de Sancto Victore. Quod non ille ex hoc, fed hic ex illo verba transcripferit fuadent multa, atque ita lucet Honorium effe Hugone feniorem. Quod ipfum in Meditato de Patriarcharum privilegiis docet Theodorus Balfamon: Quoniam verofimile eft, quempiam in terrogare, quæ vocabuli Papæ fignificatio fit, que Patriarchæ, quæ Archiepifcopi, & quamobrem horum quinque Capitum facultas atque privilegia fint eadem, cùm eorumdem nomina fint diversa, necessariò putavimus horum quoque velut apicem tangendum. Apud Latinos Papa dicitur Pater. Et apud Judæos Patriarcha dicitur Princeps feu Patriarcha Patriarum. Similiter Archiepifcorus erit Epifcoporum Pater. Licèt ergò Papæ, Patriarchæ, & Archiepifcopi fignificata ratione linguæ diverfa fint, nullo tamen modo poteftate differunt. Quamobrem omnes etiam communi nomine Patriarchæ dicuntur. SanAus quidem ille Sylvefter, qui primus Romæ Pontificatum obtinuit, & qui primus Antiochie Pontifex fuit Evodius, non abs re Patres fuerunt appellati. Quippè necdum erant Patriarchæ, qui à Patribus infiituuntur. Infigniter ac variè nugatur. Primò, garrit|| clas primus fuit, qui Papa cognominatus eft. Et Cap. 13. L.8. c. 9. 17. jenfi, Sancto Auguftino, & cunctis Epifcopis. Et ad Caftorem Aptenfem Epifcopum, cui fuarum Inftitutionum libros infcribit, præfatur Joannes Caffianus: Beatiffime Papa Caftor. Vox Papa apud Græcos eft parentibus dulciffima inL. 1. Ep. fantum ac puellorum lingua, ideoque Papiffare apud Comicos eft innoxio eorundem more abblandiri parentibus. Hinc in litteris ad Alexandrum fecundum Pontificem, & in litteris ad GoL. 7. Ep. defridum Lotharingiæ Ducem, etiam Sanctus Petrus Damiani Regii pueri Pædagogum appellat Papam feu Pappatem. Primi fideles Epifcopis fuis tamquam infantes parentibus fuberant, ideoque ipfos appellabant Papas. Plus dicit in libra de rebus Ecclefiafticis Walafridus Strabo: Cap. 7. Pupa cujufdam paternitatis nomen eft, & Clerico 12. rum congruit dignitati. Hinc inter Conftantinopolitanæ Ecclefiæ apud Georgium Codinum officia & dignitates eft etiam Proto-Papa, quem nos Latini alia voce Græca vocamus Archipresbyterum. Græcorum Euchologion, & novella pofteriorum Principum leges laudant etiam parvos feu fimplices Papas, præfcribuntque ritum ipforum creandorum, id eft modum faciendi Clerici, feu dandæ primæ tonfuræ. Quando Epifcopus, inquit Ifaacius Comnenus Imperator, facit fimplicem Papam five Lectorem. In litteris ad 1.3 Ep. Archiepifcopum Thebanum etiam Innocentius L. 60. tertius Parochiales Græcorum Ecclefias vocat Papatus. Item in Conftantinopolitana Sancti Flaviani Synodo Hærefiarcha Eutyches Archimandritam & Presbyterum Abrahamum titulavit Papam. Nobilis vir Florentius ibidem dixit de memorato Hærefiarcha ac Presbytero: Papa Eutyches. Et de Monacho ac Presbytero Ifidoro Sylvefter Sguropulus: Venerabilis Papa Ifidorus. Lib.2. Apud Græcos ergo omnis, & Sæcularis & Recap.26. gularis, Clericus appellatur Papa. Vocem tamen,iftam, dum Romanum Pontificem, & dum quemvis fignificat Clericum aliter & aliter à Græcis fcribi adnotat Jacobus Goar in eruditis Scholiis ad Euchologion. Et hinc manet quæftio, An non fimplicem omni Clerico communem, fed fingularem & propriis fibi litteris fcriptum Papæ titulum SanAus Cæleftinus donaverit, aut certè confirmaverit Sancto Cyrillo ac ejus Succefforibus? Partem negativam fuadet Theodori Balfamonis de hac re filentium. Etenim in fuis ad Conftantini donationem fcholiis donatum Cyrillo Phrygium, feu mitræ ufum extollit, de Papæ titulo totus filet. Partem verò affirmativam fuadet in litteris ad Patriarcham Gradenfem Petrus Patriarcha Antiochenus: Quinque in universo orbe à Divina gratia difpofitum eft effe Patriarchas, Romanum, Conftantinopolitanum, Alexandrinum Antiochenum, Hierofolymitanum, fed neque ex his omnes propriè Patriarchæ nuncupantur, fed impropriè . Præful namque Romanus Papa dicitur, Conftantinopolitanus Archiepifcopus, Alexandrinus Papa, Hierofolymitanus Archiepifcopus, folus verò Antiochenus propriè fortitus eft Patriarcha audire, dicique. Et hoc tua Charitas, fi diligenter perquiferit, inveniet per omnes Scripturas confirmari. Et Nilus Doxopatrius: Ex ufu antiquo id obti nuit, Romanum peculiariter dici Papam, fimiliter Romanus Alexandrinum, Antiochenum Patriarcham. Et iterùm Manferunt hæc quatuor ingentia capita, Alexandrinus, Papa uterque dicus, poftmodum Antiochenus & Hierofolymitanus, ambo Patriarche nuncupati. Anteà tamen Hierofolymitanum, uti & Conftantinopolitanum, dixerat non Patriarcham titulari, fed Archiepifcopum. Et in Meditationibus Theodorus Balfamon: Sacræ litteræ, Patrumque traditiones Epifcopum Romanum appellant Papam, itidemque Alexandrinum, & ipfum quoque Conftantinopolitanum ac Hierofolymitanum Archiepifcopos, folum verò Antiochenum Patriarcham. Omnes quinque affirmant effe & vocari poffe Papas, & Patriarchas, & Archiepifcopos, fed non propriè, uti dixit Petrus Antiochenus.. Cur Conftantinopolitanus ac Hierofolymitanus dicantur propriè Archiepifcopi, edicit ibidem memoratus Balfamon: A fanctis Patribus eft fancitum, ut ea Diœcefes, que multas habent urbes fub Epifcoporum gubernatione conftitutas, à Metropolitanis adminiftrentur, quos etiam ipfi Canones appellant Primos, quæ verò fub fe non babent urbes aliquas Epifcoporum regimini fubditas, Archiepi fcopos habent Pontifices, ut inferiores bæ quidem fint Metropolibus, at Epifcopatibus fuperiores. Diftinguit veras, pluribus comprovincialibus Cathedris præfectas Metropoles, & Metropoles for lo honore & nomine, nullius Provinciæ capita, nullis Suffraganeis præfidentes: Harum Epifcopos dicit tantum Archiepifcopos, iftarum verò Antiftites titulari Metropolitas. Porrò Conftantinopolitanus, dum Patriarchatum ambire cæ pit, Provinciam Europam non divifit in duas, nec Heracleenfi fuo Metropolitæ fubtraxit ullas fubditas Cathedras, fed folus per fe dumtaxat ftetit tamquam Epifcopus exemptus. Etiam ab illo tamquam à Provincia Metropolita confecrari femper perrexit, utpotè non habens Suffraganeos, à quibus Patriarchali more confecraretur. Eodem modo Hierofolymitanus divifit fe à fuo Metropolita Cæfareenfi. Hinc eos Græci dicunt fic effe Patriarchas, ut tamen dumtaxat fint Archiepifcopi, non Metropolita. Cur ipfis folus Antiochenus fit Patriarcha, & cur Alexandrinus fit etiam Papa, ufque huc ignoro. Pofterioris videtur non effe alia ratio, quam antiquus ufus, aut certè laudatum Sancti Cæleftini privilegium. Refpondeo hæc omnia effe recentiores Græcorum fubtilitates. Olim enim Archiepifcopi titulo Metropolitæ fuiffe digniorem, & omnes Patriarchas habuiffe & Papæ & Archiepifcopi titulum, eft nimis manifeftum. Quod etiam Epift. y Latina Ecclefia, & Conftantinopolitanum & 23. Hierofolymitanum Patriarchas olim titulaverit Papas, lucet ex litteris magni viri, Sancti Aviti Archiepifcopi Viennenfis. Alexandrinam Ecclefiam per Marcum filium fundavit & rexit Sanaus Petrus Apoftolus, ideoque illa Romanam uti filia matrem, in ritibus & moribus fuit femper imitata. Ejus Patriarcham in Antiftitum confecrationibus & cætero fuæ Diœcefis regimine conformari ad Romani Epifcopi confuetudinem juffit juffit etiam fextus Canon Nicænus. Hinc forfan | jejus Epifcopalem thronum fucceffione, fed à fchifmatici illud fibi in odium ejufdem Romani Prafulis faftu fuperbo vindicarent, aliaque non conceffa præfumerent, Gregorius feptimus habuit Roma Synodum adversùs fchifmaticos, ubi fatuit inter alia plura, ut Papæ nomen unicum effet in univerfo orbe Chriftiano, nec liceret alicui feipfum vel alium co nomine appellare. Supremum ac univerfalem Jo. Jan. Romanæ Ecclefiæ Primatum prima arietavit Eufebiana Arianorum factio, affirmans univer Regia Romani Imperii civitate pendere voluit, ideoque cum Imperialibus privilegiis etiam Papalia privilegia jampridem Roma Conftantinopolim migraffe. Hinc fe dixit Patriarcham univerfalem non quovis fenfu, fed caput & Principem omnium Patriarcharum. Quod ipfum Nilus Doxopatrius, Michael Anchialus, Anna Comnena, aliique iftius fchifmatis fautores probant & firmare conantur. Alii tamen in capta per Gothos urbe, alii in Imperatoris Auguftuli morte, alii alio tempore dixerunt migrationem iftam eveniffe. Eandem audaciam nuper refufcitarat Patriarcha Michael Cerularius, afferens omnes Patriarchas fibi effe fubjectos. Error etiamnum durabat hoc tempore, ideoque adversùs ipsum edixit Gregorius feptimus Papale nomen effe unicum in mundo, nec poffe effe aliud, quam Romanum. Pacis, quam Michael Ducas Impera tor inftanter urgebat, hoc effe voluit primum fundamentum. Quare per Papæ nomen non tam titulum intelligi existimo , quam virtutem & poteftatem. Fol. s. CANON Uod Papæ liceat Imperatores deponere. Quod SCHOLION. XII. Itransferri. Efse hanc affirmat non tantùm Apoftolicam doctrinam, fed & Evangelicam. Uti enim Apoftoli Regem honorificandum, & pro Scabiofa eft hæc quæftio, orta aut veriùs re- ipfo in Ecclefiis orandum, ita & Dominus præcepit reddenda Cæfari quæ funt Cæfaris. Præfertim reddendum fidelitatis & obedientia Sacramentum, quod nulla humana poteftate poffit folvi. Domini ad Apoftolos verbum, Quodcumque folveritis erit folutum, asserit de folis peccatorum reatibus, non de Sacramentis, aut profeffionibus accipiendum, & femper ab Ecclefia fuifse acceptum. fufcitata ex facto Gregorii feptimi, qui Henricum quartum Germaniæ Regem, ac Ele&um Imperatorem, excommunicarat, ac in excommunicatione & contumacia fotentem tandem degradarat. Non folùm Germanicum Imperium, fed omnis Occidentalis Ecclefia fuit hinc divifa in partes, & quidam Gregorii actum adeò improbarunt, ut Henrici throno fuper impofitum Rudolphum Suevia Ducem ironicè Factum fuum Gregorius ftabiliverat varia auvocitarent Regem Clericorum. Eorum unus fuit &toritate Auctoritate Innocentii primi, qui Venericus Vercellenfis Epifcopus, in edito de Arcadium Imperatorem ob commifsas in Sanconfervanda Ecclefiæ unitate libro exclamans: &tum Joannem Chryfoftomum violentias non Quærit nunc aliquis Pontificum deponere populo- Ecclefiaftica tantùm communione fpoliavit, rum Principem, quod eft excitare quafi incendium fed etiam nomine Chriftiano. Epiftola hæc ad deftructionem Ecclefiarum. Affeverat effe apud Nicephorum Calixtum, humile Principis inauditam novitatem: Reges effe Divino judi- Refcriptum exftat apud Michaelem Glycam. cio refervatos, ideoque nec ob manifeftam hæ- Etiam auctoritate Magni Gregorii, qui Svef refim poffe degradari. Etenim Zenonem, Ana- fionenfi ad Sanctum Medardum Monafterio daftafium, Leonem Ifaurum, aliofque Ecclefiam tum privilegium ita conclufit: Si quis Regum hu& fidem Orthodoxam hoftiliffimè perfequentes jus Apoftolicæ auctoritatis Decreta violaverit, bonoImperatores dejicere, antiquis Pontificibus ne re fuo privetur. Et auctoritate Zachariæ Pontifivel venit in mentem. Conftanter vult Regiam cis, qui Hildericum Francorum Regem degrapoteftatem efse immediatè à Deo, ideoque Re- davit uti inutilem, degradatumque in Monafteges ipfi foli fubefse, & Regna ab ipfo folo pofserio totondit & claufit. Et exemplo Conftantini Pontificis, à quo Philippicus Græcorum Impe- Ejufdem ferè mentis fuit ille, qui Henrici fcopi, oftendit & aggerat in Sclavorum Chroni- A, 1090. Henrici caufam ftrenuè tutatus eft etiam Waltramus Magdeburgenfis Archiepifcopus, apud Dodechinum Abbatem in Mariani Scoti Appendice hæc fcribens ad Ludovicum Comitem: Vas electionis Apoftolus Paulus, Omnis, inquit, anima poteftatibus fublimioribus fubdita fit. Non enim eft poteftas nifi à Deo. Qui autem refiftit poteftati, Dei ordinationi refiftit. Sed amici noftri inter mulierculas & fimplex vulgus fomniant, Regiæ poteftati fubdi non oportere. Falfum ergo, quod omnem animam fubdi oporteat. Urget Apoftolicam diftributionem, Omnem animam: Ea etiam Epifcopalem & Papalem vult comprehendi, ideoque Principis degradatorem Gregorium fuiffe Divinæ ordinationis tranfverforem. Aliud à nemine afleverat fomniari, nifi à mulierculis & fimplici vulgo. Addit fibi fuffragari Divinum etiam. teftimonium Hildebrandum enim, & Rudolphum, & innumeros Principes, qui Dei ordinationiin Henrico reftiterant, adfirmat malè periiffe. Hildebrandus feu Papa Gregorius obiit exul apud Salernum, Rudolphi autem per ipfum fuperim pofiti Imperatoris mortem exponit in facri Belli Hiftoria Guilielmus Tyriorum Archiepifcopus, dicens illum à Godefrido Lotharingiæ Duce, L. 9. c. 8. poftmodum primo Hierofolymorum Rege, Cum videremus nobis violentiam & præjudicium fie-Henrici fummo vindice, fuiffe occifum. E tiam ipfe Henrico videtur palàm patrocinari. tum. ri, tunc provoluti ad pedes eorum cæpimus fupplici è contritum Principem fuerint, non folum Ro- Godefridum Gibbofum, fuum avunculum & in Ducatu Antecefforem, quem ob hujus factio nis tutelam Antverpiæ malè periiffe affirmat laudatus Bruno Merfeburgenfis, fecutus fuerat Hierofolyma vi&or, tunc adhuc juvenis: Ambo interim fuerunt Principes prudentiffimi, ideoque & ipforum judicium Henrico multos conciliavit. Conciliavit non folum Sigebertum, doctiffimum Gemblacenfis Coenobii Monachum, fed omnem etiam vaftiffimam tunc Lotharin cujus ad Pafchalem fecundum Epiftola fic ha bet: Dicetis nos ideò haberi excommunicatos, quia favemus Epifcopo nofiro Oberto, faventi par Lib. 1. cap. 29. Cardinalium Confecretarius, & in omnibus in bac parte profperos fpero fucceffus. Exftat & Epiftola, qua illi de tanta mutatione Sanctus Angratulatur. Henrici caufam tutatus eft etiam quidam Cunibertus, Bambergenfis Ecclefiæ Clericus, de quo Quintelburgenfis Synodus: Quidam Bambergenfis Clericus, nomine Cunibertus, Romani. Pontificis Primatui derogare volens, in mediam Synodum fe contulit, afferens Romanos Pontifices bunc fibi Primatum adfcripfife, non aliundè conceffum hæreditaffe, videlicet ut nullus de eorum judicio judicare debeat, nec illi alicujus judicio fubjaceant. Primatum hunc effe dixit juris dumtaxat hu mani, ideoque in fupremos Reges nihil poffe Errorem latiùs exponit in fuo Chronico Bertholdus Presbyter Conftantienfis. Nec folum Cunibertum iftum, fed infuper Wecilonem Moguntinum, Sigifridum Auguftenfem, & Norbertum Curienfem Epifcopum, Simoniacos ac intrufos degradati Henrici defenfores laudata Synodus damnavit. Hic eft ille Wecilo, qui in Moguntino Conventu præfidens & Henricum defendere, & Apoftolicæ Sedi adhærentes quindecim Orthodoxos Germaniæ Epifcopos præfumpfit damnare de hærefi. Fundavit fe in hoc Sancti Auguftini loco, defumpto ex libris de Civitate Dei: Deus unus & verus, quando voluit, & quantum voluit, Romanis Regnum dedit. Qui Mario, ipfe Caio Cæfari, qui Augufto, ipfe tibus Domini fui Imperatoris. In hac re funt initia dolorum. Quia Sathanas folutus terram perambulans jam divifit Regnum & Sacerdotium. Et infrà: Hildebrandus Papa auctor eft hujus novelli fchifma-felmus tis, & primus levavit Sacerdotalem lanceam contra diadema Regni. Regiam degradationem affirmant effe novellas Hildebrandi traditiones, adverfas naturalibus ac Evangelicis legibus, mandantibus non pejerari, reddi Cæfari quæ funt Cæfaris, & Regem honorificari. Delinquentes Reges affirmant monendos, arguendos, & increpandos, verùm nullam effe ipforum damnandorum poteftatem: Quia quos Chriftus Rex Regum in terris vice fua conftituit, damnandos & folvendos fuo judicio reliquit. Henricum Regem conftanter affirmant innocentem, falfoque accufatum ab Hildebrando, & adjungunt: Nihil mo dò pro Imperatore noftro dicimus, fed boc dicimus, quod etiamfi talis effet, tamen eum principari nobis pateremur. Quia ut talis nobis principetur, peccando meremur. Efto, concedimus vobis, illum talem effe, qualem dicitis. Nec talis à nobis repellendus effet armis contra eum fumptis, fed precibus ad Deum fufis. Bonos in præmium ac folatium,|| pravos Reges dicunt populis dari in pœnam, ipfos contumaciter non effe degradandos, fed patienter tolerandos. Regi Henrico adversùs Romanam Ecclefiam adhæferunt adeò firmiter, ut Obertus Epifcopus fuerit ab ipfo etiam inveftitus. Etiam Guiberto Antipapæ, quem feptimo Gregorio Henricus fuperintruferat, Obertus fuit fidelis. Ejufdem fententiæ fuit Cameracenfis Ecclefia. Hinc enim Atrebatenfi, cui proprium Epifcopum dedit, civitate ipfam privavit Urbanus fecundus. Pafchalis fecundus ufus eft potentiori medicina: & in Cameracenfes & in Leodienfes immifit Robertum Flandriæ Comitem, ipfius armis conatus illos ad obedientiam revocare. Eafdem partes fecutus fuit Waltramus Naumburgenfis, feu Nurenbergenfis Epifcopus, ad quem Sanctus Anfelmus Archiepifcopus Cantuarienfis fcripfit hanc Epiftolam : Si certus effem Prudentiam vefiram non favere fucceffori Julii Cafaris, & Neronis, & Juliani Apoftate, contra Succefforem & Vicarium Petri Apoftoli, libentiffimè vos ut amantiffimum & reverendum Epifcopum falutarem. Henricum Imperatorem non Conftantini, Valentiniani, aut Theodofii, fed Julii Cæfaris, Neronis ac Juliani vocat fuccefforem quòd nempè ille non iftorum pietatem, fed horum impietatem æmularetur. Exftat EpiftoJa in appendice Abbatis Dodechini ad Chronicon Mariani Scoti. Exftat & ejufdem Waltrami de laica Epifcoporum Inveftitura libellus, quo Gregorii feptimi adversùs iftam etiam fervitutem Lanctiffima Decreta hoftiliter impugnat. Ve rùm Divina gratia tandem ejus mentem tranfmutavit. Exftat enim ejus ad laudatum Anfelmum Refponforia de variis Ecclefiæ ritibus Epiftola cum hoc Epilogo: Glorificat Deum in me Catholi ca Ecclefia, quoniam in noftra mutatione Divine bonitatis apparet gratia. Gratia Dei fum id quod Jum: Ex Saulo Paulus, ex Romanæ Ecclefiæ adwerfario intimus Pafchalt Papa, acceptiffimus | Neroni, qui Vefpafianis, vel patri vel filio, fua- Omnium præcipuus ac Gregorio hoftiliffimè Lib. 5. cap.12. |