Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

annum unà cum Imperatorum in omnibus Romanis
Provinciis Hymnis, aliifque Laudibus celebra

retur.

na continebat, tabulis, de quibus in litteris poft | |prætereà mandavit, ut nomen Cæfaris per integrum Chalcedonenfem Synodum exftantibus fcripfit ad Anatolium Conftantinopolitanum EpifcoEp. 13. pum Ægyptiaca Synodus: Venerabile Dyptichon, in quo pia memoriæ tranfitum ad cælos habentium Epifcoporum vocabula continentur, quæ tempore fanctorum Myfteriorum fecundùm fanctas Regulas releguntur.

Lib. 5. cap. 12.

C. 18.

Univerfalis quippè & perpetua nominis recitatio eft privativus & incommunicabilis chara&ter Auguftæ Majeftatis. Hinc Joannes Cantacuzenus, dum fe Imperatorem oftentaret & Pheræorum obfideret civitatem, illis liberationem & varia privilegia obtulit fub hac unica conditione; Ut tantummodò Anna Imperatrice, & ejus filio Imperatore nominatis, fe quoque eadem bonoris appellatione cum illis dignarentur, perindèque fui in folemnibus facrificiis meminissent, Verùm & civitatis Epifcopus, & Conftantinus Paleologus ejufdem Præfectus conftantiffimè refutarunt. Omnes enim tres norant iftam commemorationem effe unam è fupremis Auguftæ Majeftatis dignitatibus, & ita commemoratum agnosci in Imperatorem. Habes hæc apud præfatum Can- Lib. 3. tacuzenum. De fractis longa tandem obfidione cap. 55. Pheræis idem Scriptor pergit : Cantacuzeno ut Imperatori fauftum adclamarunt, & ejus in Sacris meminerunt. Et de femetipfo Bizyenfium civitatem occupante profequitur: Ubi ad portas fuit,

Dum faciendam cum nobis Latinis unionem Conftantinopolitanæ Ecclefiæ Clero fuafit, de admittenda Papalis nominis recitatione dixit Imperator Michael Paleologus: Quid porrò habet Canonibus adversùm prolatio nominis Papa pu blicè in Ecclefia pronuntiati? Utique cum multos, qui Papæ non funt, mos obtineat & ex ufu inducta neceffitas impartiendi tali genere communionis, nominatim exprimendo illos, dum præfentes in Ecclefie conventu adfunt celebrante Sacerdote, ac Trinitatis gratiam omnibus dante communiter. Ita habes apud Georgium Pachymerem. Faciendæ unioni hoftiliter adverfabatur Clerus, ideoque hunc inter tres illius articulos præcipuum diminuebat prudens Princeps, fuaviter & fortiter conatus inducere ad ipfum acceptandum. Verùm longè alia fuit Cleri fententia, De ipfo enim in varias opiniones diffecto pergit Pachy-primùm quidem Annæ Imperatrici, deindè filio ejus meres Erant nonnulli, qui duo priora capita, Pa- Imperatori, poftremò fibi & Irenæ uxori fuæ faupæ Primatum, & Provocationem ad ipfum, fine ftum adclamari juffit. Eodem modo per alias urbes Cap. 19. magno damno relaxari poffe dicerent; quippè quorum fieri, & inter facrificandum fimiliter Imperatorum neutrum ultra nomen & speciem ad factum procede- memoriam celebrari voluit. Etiam de exaltato in ret, fed fub obtentu vanæ subjectionis, oftentatæ, Imperatorem filio fuo Matthæo fcribit: Matthæi L. 4, cap. non exhibitæ reipfa, integram, nec ullo interruptam pedibus induciæ crepidæ purpureæ, & tiara lapil- 31• ufu, Græcis fervaret juris hactenùs ufurpati posses- li margaritis ornata pro more capiti ejus impofonem. Longè ab bis diverfum videri tertium defita, commemoratione Pape in Sacro. Per id enim induci jus in ufum, & verba facto fanciri. Cenfuerunt hunc effe fundamentalem & capitalem articulum, ideoque nullatenùs admittendum.

Et omninò conformiter ad rationes fui fchif matis. Hæc enim commemoratio eft fuprema & honoratiffima communionis fpecies, adeò ut de Jofepho primo Patriarcha ConftantinopolitaCap. 17. no fcribat idem Pachymeres: Jofephus Patriar

[ocr errors]

fauftæ acclamationes infonuerunt &in Sa-
cris ejus ut reliquorum Imperatorum frequentari
cœpta memoria. Joannis autem nomen in acclaman-
do, atque inter Sacra focer taceri juffit, & Annæ
Imperatrici, ac nepoti Andronico adclamari ut
priùs,
in Miffe facrificio eofdem nominari.
Quanto zelo Romani, & gentiles & Christiani,
Imperatores femper voluerint purpuram effe peni-
tùs incommunicabilem, unanimiter clamant
omnes Romanarum Rerum Scriptores. Apud

reperiebatur, erat fufpectus de adfectato impe-
rio, & læfa Majeftate. Similis dignitatis apud
Chriftianos Imperatores fuit ifta nominis com-
memoratio. Et hinc Imperator Joannes Canta-
cuzenus volens cunctis demonftrare collegam
fuum Joannem Paleologum jam effe in fua men-
te degradatum, ejus nomen juffit taceri. Et hæc
est omninò prima radix nati inter ipfos belli.

chali Palatio egreffus, diverfabatur in Peribleptiquemcumque vel vetuftum purpuræ fegmentum Monafterio, falvis ei proventibus, & honore confueto commemorationis in Sacro. Faciendam cum La, tinis unionem peffimè oderat Jofephus, ideoque dignitatem deponere maluit, quam nobis communicare. Depofuit non totam, fed commemorationis honorem retinuit, fciens hunc effe magnam iftius portionem. Et de Alexio Meliffeno Cæfare, qui nobis Flandris eripuit, & Imperatori Michaeli Palçologo reddidit ConftantiLI.C.5. nopolim, fcribit Georgius Phranzes: Impera

Lib. 4.

tor, omnes Provinciæ, Patriarcha, univerfa Ec-
clefia in ore babebant, & cœlo laudibus æquabant
Cæfarem. In Divinis prætereà ac facris liturgiis,
in omnibus item ritibus, & officio facrarum Eccle-
fiarum, clara voce ejus mentio fiebat. Infuper or
namenta five infignia Cafaris geftabat quotidiè,
quavis bora & loco, donec vita fuppeteret. Hæc
claufula, Donec vita fuppeteret, tangit fola orna-
menta Cæfarea, nequaquam nominis commemo-
rationem. Lucet ex Nicephoro Gregora, qui
refert eadem omnia & adjungit Imperator

[ocr errors]

Eandem normam hodie fequuntur Francorum Proceres & Epifcopi. Lucet ex Stephani Baluzii ad Sanctum Agobardum Lugdunenfem Archiepifcopum Scholio, cujus volo integrum textum adducere. Augufti nominis ad Sacra recitationem Agobardus in litteris ad Ludovicum Pium Imperatorem de Judaicis fuperftitionibus appellat folitam pro Principe intercessionem, & Baluzius commentatur: Solebant Principis nomen recitare inter myfteria. Tertullianus capite trigefimo Apologetici: Nos enim pro falute Imperatorum Deum invocamus æternum. Infrà: Oramus pro omnibus Imperatoribus, vitam illi prolixam, im

[ocr errors]

teftatam, ipfiufque Romani Miffalis contextum, Regis Chriftianiffimi fpecialis & expreffa ab omnibus Sacerdotibus fiat commemoratio, ita ut non tantùm Regis mentio generaliter injiciatur, fed Ludovici nomen difertè exprimatur, quemadmodum exigit ufus Ecclefiæ quotidianus; ne alioquin fufpicio indè nafcatur, aliud ani mo geri, aliud verbis fimulari. Poftremo loco admonuit non defuturos officio fuo Magiftratus Regios, fi quid in boc peccarent Monachi. Sed ne pœnæ viderentur conftitute tantùm adversùs Monachos ac fi de eis falis fufpicio effet, litteras deindè ad uniufcujufque Diœcefis Vicarios Generales dedit, in quibus eadem mandata continebantur. Exftat au tem Epiftola ejus ad Generales Vicarios Diœcefis Helenenfis, in qua fic fcriptum eft: In orationibus quoque, quæ pro falute Regis inter Miffarum folennia recitantur, Ludovici nomen difertè & fpecialiter exprimatur. Cæterùm adversùs banc orationem Marcæ, puerilem admodum declamatiunculam eodem anno Tarracone edidit Fr. Petrus Moliner, Trinitarius Magifter, Theologie Doctor, ac vefpertinus Cathedraticus in Ilerdenfi Licao. His enim fe titulis ornavit homo, opinione fua doctus & eloquens, fed quantum ex ipfius declamatiun cula colligi poteft, Mufis non tam invisus, quàm ignotus.

perium fecurum, domum tutam, exercitus fortes, fenatum fidelem, populum probum, orbem quietum, & quæcumque hominis & Cæfaris vota funt. Et paulò poft, iftud Præceptum effe Chriftianis docet auctoritate beati Pauli in Epiftola prima ad Timotheum. Neque tum videbatur necef farium, ut nomen Imperatoris inter myfteria proferretur, quod uni tantùm pareret orbis univerfus, adbucque in Ecclefia perfeveraret sandia illa veterum Chriftianorum fimplicitas. At pofteaquam dividi orbis cæpit, proque innocentia & fimplicitate fraus dolus irrepere ceperunt inter Chriftianos dubiumque ob eas caufas effe potuit pro quonam Rege Sacerdos oraret, fi nomen Principis taceretur, verbifque tantum generalibus pro co oraret Ecclefia, tum verò neceffarium vifum eft, ut nomen Principis recitaretur, quo fraudibus iretur obviam, intelligerentque populi eam effe mentem Ecclefiæ, ex Divino Præcepto & Apoflolica traditione defcendentem, ut illi Regi, qui tum imperitaret, fidem fuam fandam illibatamque fervarent, vitamque ei prolixam, imperium fecurum, domum tutam, & cætera que cumque hominis & Regis vota funt, precarentur. Itaque in libro Sacramentorum, qui Gregorio ma gno tribui folet, difertè præcipitur, ut nomen Regis pronuntietur inter myfteria: Unà cum famulo tuo Papa noftro illo, & Rege noftro il lo, & omnibus Orthodoxis atque Catholicæ & Apoftolicæ fidei cultoribus. Et proferri quidem poffunt varia exempla hujus moris. Sed, omiffis cæteris, ab etate noftra fumemus exemplum. Cùm ante bos viginti annos Catalani fe juftis, iifque neceffa riis de caufis in fidem & clientelam Ludovici decimi tertii Francorum Regis contuliffent, ejufque fe do minio volentes lubentefque fubjeciffent, manebat ta men adhuc in quorumdam pectoribus infitum in Gallos odium, & occulta in Hifpanos inclinatio. Horum ergò affectibus utebantur Hifpani ad turbandum Catalonie ftatum. Sed opportunum in primis, valdèque utile vifum eft abuti Monachorum virtutibus, ad quos tum in its Regionibus delapfa erat omnis ferè cura Sacrarum Concionum, quod id genus bominum plurimùm auctoritatis habeat apud plebem, præcipuè verò apud Catalanos, gentem religiofiffimam. Ea tempeftate vir illuftriffimus Petrus de Marca, qui Tholofatium, dein Parifienfium Archiepifcopus fuit, in Cataloniam miffus eft cum ampliffima poteftate, ut Provinciam recenter ad nos verfam prudentia & fapientia & cæteris bonis artibus, quibus plurimùm valebat, Regi Chriftianiffi mo teneret, Imperioque Francico parere adfueface ret. Hic ergò cùm Barcinonem perveniffet, deque bis rebus fuiffet admonitus, Reclores illius Urbis quos Provinciales aut Superiores vocant, in fuas des evocavit dibus Julii, anni millefimi fexcentefimi quadragefimi quarti, babitaque ad illos Latina oratione de meritis Ludovici decimi tertii Regis, ejufque filii tunc regnantis in Cataloniam, deque fide que Principi debetur, non folùm propter iram, fed etiam propter confcientiam, quatuor eis capita propofuit, ab univerfis per Provinciam Monachis obfervanda, quorum unum fuit iftud: Tertium, quod à vobis exigo, illud eft, ut inter Miffarum folennia, juxta Divi Pauli Præceptum, antiquorum Patrum traditionem jam à Tertulliano

[ocr errors]

Errores varii. Primus eft, quod Principis nomen fuo tempore Apoftolus recitari jufferit, aut Tertulliani tempore Eccletia recitarit. Etenim Romanorum Augufti erant tunc Pagani, & Pagana nomina fuiffe recitari juffa ab Apoftolis, aut unquam recitata ab Ecclefiis, nec D. Petrus de Marca, nec Stephanus Baluzius pof fint demonftrare. Quod hæc recitatio folis cum oblatione communicantibus, feu folis perfect is Chriftianis poffit impendi, ideoque à Paganis fit alieniffima, apud omnes avitæ difciplina peritos eft plufquam manifeftum. Neque obeft, quod Sancti Marci Liturgia pro Rege & ejus confervanda juftitia, Sancti autem Petri Miffa oret pro Religiofiffimis Auguftis, & ipforum victoria. Quis enim non videat hæc effe pofteriora, Chriftianis temporibus facta, additamenta ? Nec defunt, qui exindè iftas Liturgias velint fpurias ac fuppofititias. Et hinc Stephanus Baluzius non fine fundamento fcribit Fr. Petrum Moliner fuiffe Mufis non tam invifum, quam ignotum. Etenim fi antiquos Ecclefiæ Canones & mores ille noviffet, potuerat Petri de Marca & Latinam Orationem & litteras, non puerili, fed infigniter virili interceffione fubvertere ac exfufflare.

Secundus error eft, quod Romani, cui totus parebat orbis, Imperii temporibus facta non fuerit Regii nominis expreffio, & dumtaxat cæperit poft iftud in varios Barbarorum Reges laceratum. Etenim in laudata Epiftola longè aliud cenfuit Sanctus Agobardus, de Imperatore Theodofio, qui à Chriftianis everfam Judæorum Synagogam reparari ab eifdem jufferat, & de offenfo ob iftam juffionem Sancto Ambrofio fcribens: Ambrofius Thedofium prævaricatorem judicavit tam injufta contra Ecclefiam perpetran& nifi fibi locum audientiæ refervaffet, foli

tem,

[ocr errors]

tam

tam pro eo intercessionem se intermiffurum teftatus · Solita interceffio non eft aliud, quam Augufti nominis in Sacrificiis recitatio. Et de Orientalibus, Acacianum fchifma ac ejus fautorem Augustum Zenonem deteftantibus, Epifcopis fcripfit ad omnem Orientalem Ecclefiam Papa Felix tertius: Numquid omnes Imperatoris nomen ex Dyptichis abftulerunt? Exftat Epiftola apud JaEpift. 9. cobum Sirmondum in Appendice Codicis Theo

Relat. 6.

dofiani. Et de Calendione Antiocheno PatriarEp. 13. cha fcripfit ad Dardaniæ Epifcopos Sanctus Gelafius Efto, Calendion Imperatoris nomen abftu. levit. Et ad Harmifdam Pontificem Diofcorus ejufdem Diaconus & apud Imperatorem Juftinum Legatus: Deleta funt de Dyptichis Zenonis polt Ep. & Anaftafi nomina. Et hoc non folùm in ipfa fola Ecclefia, in qua Epifcopus manet, verùm etiam per omnes: Ecclefias cum magna diligentia. Ex quo lu cet Imperiale nomen. non tantùm in Cathedralibus, fed in omnibus ubique Ecclefiis fuiffe femper recitatum.

40,

Nominum recitatio eft omninò inftitutum Apoftolicum. Hinc certum eft Imperialis nominis recitationem ftatim à Conftantini Baptifmo Fol. 169. cæpiffe. Plinthon, inquit Georgius Cedrenus,

Lib. 3.

17.

C.

Græci vocant laterem coctum. Erat autem Plinthus quædam publica, in qua Senatorum ac Legio. num nomina infcribebantur. Quadrata figura in muro Plinthus erat. Loquitur cum Cornelio Tacito in libris Annalium: Aurelius Cotta Conful nomen Pifonis radendum faftis cenfuit. Utique è faftis Confulum. Nec folas Confulum aut SenaCap. 42. torum, fed etiam Imperatorum fuiffe tabulas,

teftatur in Aureliani Imperatoris vita Flavius Vopifcus: Ab Augufto in Diocletianum Maximianumque Principes, quæ feries Imperatorum fit, in dex publicus tenet. Et ex hifce tabulis Domitianum, Commodum, Heliogabalum, aliofque malè functos Imperatores fuiffe folenniter rafos, teftantur Romani Scriptores. Hafce ergo tabulas, uti & plures Romanæ Reipublicæ mores, cum Conftantini Baptifmo adfumpfit etiam Ec clefia, cæpitque non folos fuos Epifcopos, fed infuper & vivos & defunctos Imperatores religiosè ac folenniter ad facrificium commemorare. Et hinc regnantis præfertim Imperatoris nomen continent omnes Latinorum & Græcorum Liturgiæ.

Et ita fervatum omninò fuit etiam in laceratis per barbaros Provinciis. Non barbari Regis, fed folius Romani Imperatoris nomen perrexerunt Epifcopi Deo commendare. Hinc enim Sanctus Cuthbertus Cantuarienfis Archiepifcopus, Sancto Apoftolo noftro Bonifacio coataneus, in fua Cloveshoenfi Synodo ftatuit: Ut pro Regibus& Principibus publicè oretur. Quod nempè ufque tunc non fuiffet ita oratum. Exftat Synodus apud Guilielmum Malmesberienfem. Quæ antiqua forma omninò fuit fervata etiam in Francia. Sicuti Francorum Reges Romanorum Imperatorum Laureata femper admiferunt, ita & Epifcopi conftanter perrexerunt recitare ipforum nomen. Et hinc Rex Dagobertus multa Ecclefiis legavit eo pacto, ut ejus nomen fcriberent in librum vitæ, & omnibus Dominicis

Cap. I.

diebus & magnis feftivitatibus recitarent. Ita habes in ejus vita apud Francifcum du Chefne. Cap. 40. Clarum igitur eft ejus nomen ufque tunc non fuiffe recitatum: Tunc recitari cæpiffe, non ut Regis, fed ut benefactoris. De recitando Regio nomine etiam Apoftolus nofter Bonifacius nullam in fuis Synodis fecit memoriam. Prima me, moria eft apud Jacobum Sirmondum in Epifco porum Capitulari: Ut cuncti Sacerdotes precibus adfiduis pro vita & Imperio Domni Imperatoris, & filiorum ac filiarum falute orent. Quod ipfum po fteà firmarunt fexta Arelatenfis, fecunda Remenfis, tertia Turonenfis, & fecunda Synodus Cabilonenfis. Arelatenfis addit id ftatutum ad preces Imperatoris. Notandum eft femper agi de Domno Imperatore. Nempè magnus Carolus quoufque Francorum aut Longobardorum dum. taxat Rex fuit, nec cogitavit de ifto honore Primùm cogitavit per Leonem tertium Ponti ficem evectus in Imperatorem, fciens hanc effe unam ex Imperialibus dignitatibus. Quapropter forma illa, quam Catelanis prædicavit Petrus de Marca, nullum in antiqua Gallicanæ Eccle fiæ difciplina habuit fundamentum.

Tertius Stephani Baluzii error adferit Regii nominis recitandi neceffitatem effe à magno Gregorio, ac ejus libro Miffali Verùm quod magnus ille Papa ritum iftum fuo Miffali non inferuerit, evincit ejus ad Anglos Legatus Auguftinus, à quo Reges non fuiffe recitatos eft jam oftenfum. Et quidem fui Sacrificii ritum partim è Romano, partim è Gallicanis Miffalibus collegit ille, atque ita hinc etiam conftat à Gallicana tunc Ecclefia Regem non fuiffe recitatum. Et Imperatori Mauritio, quem fcimus fuæ dignitatis fuiffe zelofiffimum, pleno jure pa rebat tunc Roma. Quomodo igitur Regum, quos omnes fibi fubeffe cenfebat, ille, nomina Gregorius fuo Miffali mifcuiffet? Et ifto Miffali fola tunc Romanæ Cathedræ Metropolitica Provincia utebatur. Et Miffale iftud etiamnum hodiè nullum habet nomen Regis. Et in San&ta Parafceve, ac in Pafchalis Cerei benedictione recitat nomen folius Imperatoris. Quocirca Occidentalis Imperii infirmitas iftis nominibus viam in Miffale aperuit. Cuncta ferè Occidentis Regna fe pedetentim fubtraxerunt ab Imperii obedientia, atque ita & Clerus & populus non amplius Imperatoris, fed fui Regis nomen cœpit recitare.

Verùm in folo Miffa Canone. Et ita omninò oportet. Ut poft Collectas vel Regis, vel Imperatoris, vel etiam Domni Papæ nomen femper recitetur, eft non tantùm præter, fed & contra Rubricales Romanæ Ecclefiæ regulas. Scio ita paffim fieri à multis, & tolerari à Romana Ecclefia: Utique difpenfatoriè ob Regum reverentiam. Et hinc à Stephano Baluzio velim difcere, qua auctoritate D. Petrus de Marca Catelanis Monachis & Clericis impofuerit iftud recitationis onus? Certè illic non Epifcopus erat, fed dumtaxat Regius Præfectus, ideoque Sacri ritus non spectabant ad ipfum. Et quomodo allegavit Romani Miffalis contextum ? Genuina enim Romana Miffalia nec in Canone habent Regis

י

Lib. 4.

nomen. Et quomodo hac in parte delinquentes Monachos aut Clericos edixit à Regiis Magiftratibus puniendos? Ecclefiaftica, præfertim in Divino Sacramentorum Minifterio commiffa, Sacerdotum delicta, non per Regios Magiftratus, fed per folos Epifcopos effe judicanda & punienda femper credidit Gallicana Ecclefia. Nolim addere Catelanos tunc legitimo & Catholico fuo Regi fuiffe rebelles & apoftatas, adeoque & Regularem & Sæcularem Clerum compulfum ad hanc rebellionem & apoftafiam in ipfo etiam tremendo Sacrificio firmandam & profitendam. Verùm hæc non spectant ad præfens Scholion. Regii nominis recitationem fateor effe profeffionem obedientiæ. Etenim in Miffa expofitione fcribit Theodorus Andidorum Epifcopus: Poftea adclamatio, In primis recordare Domine Archiepifcopi noftri. Qua infinuasur fubjectio ad Superiores. Et commemorata Pontifici communicat, qui offert in fide. Et incognitus Scriptor Græcus de vitandis hæreticis: Ab antiquo tempore accepit Dei Ecclefia commemorationem Pontificis in adytis effe perfectam communionem. Scriptum fiquidem eft in expofitione Divina Misse: Com memorat celebrans Pontificis nomen, oftendens ad id, quod fuperius eft, fubje&ionem, & communio& in Divinis Myftenem mutuam in fide cum eo, riis fucceffionem. Fateor hanc obedientiæ profef fionem legitimè fieri in Miffa, etiam extra Canonem; at morem hunc Latina Ecclefia jam pridem omifit ex caufis variis, quarum una effe poffit multus Græcorum circa ipfum abufus.

Infignem abufum continet in Imperatorem Michaelem Paleologum, qui innocentem puerum & legitimum Imperii hæredem Joannem Lafcarim barbaricè excæcarat, per Arfenium Patriarcham Conftantinopolitanum data, & per Nicephorum Gregoram memorata fententia: Patriarcha Sacris interdixit Imperatori, mentionem tamen ejus in Pfalmodiis non fuftulit, veritus ne ille per iracundiam gravius aliquid in Ecclefiam confuleret, nevè fumum fugiens incidere in ignem cogeretur. Ne plenè degradare videretur, dif penfatoriè permifit ejus nomen recitari. Erat paradoxa difpenfatio. Quis enim unquam audivit excommunicatum nomen recitari ad Altare & Sacrificium? Interim expurgare nititur Geor Lib. 3. c. gius Pachymeres: Fuit in modo & circumftantia

14.

quadam bujus facli, quod jure quis reprehende ret. Sed nec defuit quod ad excufationem contra viciffim allegaretur pro fic agentibus, quod aliter vix poffent. Inconfequens videri potuit, excommunicato nominatim Imperatore, permittere, quemadmodum fecit, Clericis, ut confuetas pro eo preces palàm in Choro pronuntiarent. Nam hoc erat ipfos cum eo in Sacris communicare, qui à communione abfciffus fuerat. Tum prætereà Patriarcham ipfum per fe operari rei Divine, in qua fciebat bonorificè memorandum eum, quem diri anathematis vinculis irretisset. Verùm ad hæc dici poteft, meritò visum sufficere debere in tali perfona feveritatem animadverfionis, quæ aliquid è fummo rigore remitteret. Periculum enim fuiffe, ne fi vel pauxillum plus acerbitatis admifceretur negotio per se odiofo, cuncta ftatim

modico memento in perniciem præcipitata confunderentur, quemadmodum Empedocleo contingebat globo, quem ventis compreffis & fopitis fœtum, fiquis imprudentius contrectaret, ex eo repentè procelle immanes, cunda latè conquaffantes, erumpebant. Refpondeo Arfenium longè abfuiffe à Sancti Ambrofii conftantia in excommunicatum Theodofium, Michaele Paleologo longè potentiorem. Ifta fanè difpenfatio fuit horrenda diffipatio indifpenfabilis Nicæni Canonis. Arfenius Michaelis nomen debebat radere, aut ipfum non excommunicare. Canones æquavit aranearum telis, quæ mufcas capere folent, à scarabæis lacerari.

44.

Etiam Imperatori Andronico primo Paleologo, qui fui Nepotis & College Andronici fecundi nomen in Palatina Capella raferat, ac etiam in Patriarchali & omnibus ubique Bafilicis radi mandabat, Patriarcha Efaias malè refpondit Auguftum nomen radi non poffe, nifi ob hærefim. Ita latè habes apud Joannem Cantacu zenum. Rebelles nepotis in avum infolentias, Lib. 1. c. & avi de ipfis apud Synodum querimonias expoLib. 9. nit etiam Nicephorus Gregoras, & adjungit: His auditis Pontifices, prudentia & eruditione ornati, adfenferunt, & nepotis nomen in omnibus Ecclefiis tacendum effe, donec corrigeretur, cenfuerunt. Etiam Patriarchæ Efaiæ cum nepote confpirationes exponit, & profequitur: Patriarcha facris tintinnabulis pulfatis, coactoque magnæ circumforance turba numero, facris interdictum effe omnibus promulgavit, qui junioris Imperatoris nomen tacerent, & omnem Imperatori debitum honorem illi habere recufarent. Quod nempè hoc fummo honore Imperator privari non poffet, nifi ob hæretim. Verùm erat inepta fententia, per meliores Epifcopos meritò damnata. Etenim hæc nominis recitatio non eft ex qualifcumque, fed ex plenæ, quam antiqui Canones titulant Perfectionem, communionis honoribus & characteribus, ideoque non folùm hæreticis & fchifmaticis, nec folis Flentibus & Subftratis, fed etiam Confiftentibus non poffit impendi. Eft folorum cum oblatione communicantium, feu Perfectorum. Ita Græcos, qui Latinis Canonum prævaricationem adfiduè objiciunt, fchifma docuit Canones prævaricari.

Iftius commemorationis dignitas infigniter etiam lucet ex elogio, quo Francorum Rex Dagobertus iftas Ecclefiæ tabulas fuprà titulavit librum vitæ. Eft antiquiffima phrafis. Etenim de radendo Presbyteri Bonifacii fufpecto nomine dixit ad fuum populum Sanctus Auguftinus: Si vobis placet, ut nomen ejus non recitetur, ne iis qui Ep. 137. ad Ecclefiam accedere nolunt, demus occafionem quærentibus occafionem, non erit noflrum hoc facium, fed eorum, quorum caufa fuerit fadum. Quid enim obeft homini, quod ex illa tabula non vult eum recitari bumana ignorantia, fi de libro vivorum non delet eum iniqua confcientia? Palam adfirmat iftas tabulas effe imaginem libri vitæ. Et certè ficut foli Perfecti intrant vitam æternam, ita & & hi foli olim recitabantur ex iftis tabulis, Divine Bonitati, tamquam ifta vita digni, offerebantur. Reftantes enim peccatorum reli

quiæ

adversùs hanc recitationem intercedenti Gram-
matico Crefcentio respondet: Vide qua confidera-
tione nolis in communione noftra eorum mortuorum
memoriam fieri, quorum facta non novimus, quo-
rum étiam bonam inter fuos famam pofteritatis fuc-
ceffione didicimus. Alia ergò defunctos Epifcopos,
alia defunctos Imperatores continebat tabula:
Ambas habebat non folùm Cathedralis Ecclefia,
fed & quævis Parochialis, imò & quodvis Ora-
torium Monachorum.

quia Confiftentem, licèt non à Dei gratia, proter fpiritus olim requiefcentium recito Cæciliano. Et tempore tamen adhuc excludunt à vita æterna. Quæ omnia firmantur à laudatis Auguftini verbis. Etenim de peffimo crimine non convictus, fed dumtaxat à complice accufatus erat Presbyter Bonifacius: & quod humana in quamvis partem probatio deficeret, ad Divinum à Sancti Felicis corpore judicium provocarat. Nihilominùs fufficienter fufpectum cenfebant è populo varii, ejus nomini nolebant communicare, ideoque nec frequentare Ecclefiam, quoufque ipfum non fufpenderetur. Quod nempè ista suspi· cio illum excluderet à communione Perfectorum. Et Auguftinus, licèt à tam terribili appellatione fatis purgatum opinaretur, obedivit. Et hinc item lucet non folius Epifcopi, fed etiam omnium Presbyterorum nomina tunc apud Afros fuiffe recitata. Etiam quofdam hofpites fuisse isto honore impartitos audivimus fuprà ab Imperatore Michaele Palæologo. Nempè hofpites Epifcopos. Uti illos ad publicum facrificium ac verbum invitavit, ita & ifto honore adfecit avita difciplina. Quod ipfum etiam Abbatibus & gravioribus Monachis advenis fuiffe delatum à Monafteriis, teftatur Theodorus Balfamon in Refponfis ad Marcum Patriarcham Alexandrinum. Fundatoris nomen in fundata per ipfum Ecclefia quotidie recitari, fcribit in Homiliis fuper Apoftolica Acta Hom. 18. Sanctus Joannes Chryfoftomus. Recens Regeneratorum ac plenè Reconciliatorum nomina fuiffe recitata, eft omnibus notum.

Q1.61.

[ocr errors][merged small]

Lib.4. C

45.

Cap. 64.

De vivorum tabulis ftatuit Canon Arabicus: Sabbatho, & diebus feftis, quando funt Sanda fuper Altare pofita, Diaconus memoriam faciat nominatim, primùm Patriarcha, deindè Archiepifcopi, Epifcopi, Chorepifcopi, Archipresbyteri, Archidiacont. Quia ifti funt Gubernatores Ecclefiæ. Idcircò nominandi funt ad Altare in Ecclefia, quandoquidem per eos omnia Ecclefiaftica adminiftran tur, & ipfi funt in Ecclefia Superiores. Patriarchæ, Metropolitæ, ac proprii Epifcopi recitationem mandant etiam Sancti Bafilii Sancti Joannis Chryfoftomi, & aliorum Patrum antiquæ litur giæ. Et hinc ut nullus fui necdum fynodaliter damnati Patriarchæ, Metropolitæ, aut Epifcopi nomen præfumat ad Altare non recitare, ri gidiffimè mandat octava Synodus. Hinc item Cæciliani, quem nulla Synodus damnarat nome omitti non poffe dixit ad Crefconium San &tus Auguftinus. Jam pridem addidit fecunda Vafenfis Synodus: Et hoc nobis juftum visum est, ut nomen Domini Papæ, quicumque Sedt Apoftolicæ præfuerit, in noftris Ecclefiis recitetur. Papa enim in omni Ecclefia eft fuperior, omnem gubernat Ecclefiam, & omnia ubique Ecclefiaftica negotia per ipfum adminiftrantur. Et hing iftum apud quofdam Ecclefiæ Gallicane Epifcopos lapfum Canonem reparari per Ludovicum Pium Imperatorem, multis in epiftola de Ecclefiaftici ac Politici regiminis comparatione fuadet, & Pelagii primi Pontificis auctoritate confirmat Sanctus Agobardus Archiepifcopus Lugdunenfis. Etenim de Præfidiariorum militum Presbytero fcripfit laudatus Pelagius ad Laurentium Epifcopum Centumcellenfem: Cas veat fibi Presbyter ille fine noftri & tui nominis recitatione facra Myfteria celebrare. Et ad Gallicana iterùm Ecclefiæ in Tricaffina Synodo adunatos Epifcopos fcripfit & Adrianus fecundus; Apoftolicæ recordationis Papam Nicolaum in Codicibus vel Dyptichis Ecclefiarum veftrarum fcri

Quinti generalis Concilii Actis inferta eft Mo-
pfueftena Synodus, à qua Joannes iftius Eccle-
La Presbyter & facrorum Vaforum cuftos om-
nia fua Dypticha proferre juffus refpondit: Habeo
&alios duos membranaceos quaterniones veteriores
illis, qui nunc funt & recitantur. Quos & ipfos
protuli, ficut videtis, Et Acta Synodalia: Et
recitati funt, & habent fic, pro quiefcentibus Epi-
fcopis Protogene, Zozymo, Olympio, &c. Conti-
nebant nomina omnium Mopfueftienfium Epi-
fcoporum à primo ufque ad ultimum defunctum.
Et quia iftic pro expuncto Theodori nomine
infertum erat Sancti Cyrilli Alexandrini nomen,
ille judicatus eft ftatim à fua morte malè oluif-
fe. Etiam Theodorum illum, quo cùm per
litteras frequens communicavit Sanctus Grego-
rius Nazianzenus, non fuiffe Mopfueftienfem,
fed fuum Prædecefforem è fuæ Ecclefiæ evi-
cit Dyptichis Euphrantus Tyanenfis Epifcopus,
fecunda Cappadocia Metropolita. Et de Aca-
cii, Flavitæ, Euphemii, Macedonii, ac Tibi, & nomen ejus inter facra Missarum folemnia
mothei Epifcoporum, nec non Zenonis & Ana-
ftafii Imperatorum nominibus ex Ecclefiæ Con-
ftantinopolitana Dypticho erafis fcripfit ad
Hormifdam Pontificem Diofcorus ejus Diaco-
nus, ac pro exftinguendo Acaciano fchifmate
ad Orientalem Ecclefiam Legatus: Non folùm
boc in ipfa fola Ecclefia, in qua Episcopus manet
verùm etiam per omnes Ecclefias fuit factum. Quod
item Donatiftæ fuorum Principum nomina reci-
tarent ad altare, fcribit in libris contra Parme-
nianum Sanctus Auguftinus. Et in libro poft
Carthaginenfem collationem ad Donatiftas fcri-

[ocr errors]
[ocr errors]

dicit ex perfona Catholicæ Ecclefiæ: Ego in

imprætermifsè celebrari faciatis, ita ut aliis qua-
que fratribus, & Diœcefium veftrarum Sacerdoti-
bus id ipfum agere præcipiatis. Græcorum Pho
tiana, Nicolaum Pontificem aufa damnare, fa-
&tio Gallicanos, quorum quofdam castigare com-
pulfus fuerat laudatus Pontifex, Epifcopos ten-
tabat suo schismati adjungere. Ne adjungantur,
& Nicolai tamquam damnati nomen omittere
præfumant, hortatur & mandat Succeffor A-
drianus. Et hinc lucet non folùm vivum, fed
omnes defunctos Pontifices manfiffe olim in tabu-
lis, & ad Miffarum folemnia fuiffe fuo loco &
tempore recitatos. Ita femper fecit non fola Occi

Epift. 1

[ocr errors][merged small][merged small][ocr errors]
« VorigeDoorgaan »