Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

L.4. C. 8.

Lib. 4.

Ep. 7.

mina in Xylocirco. Callinicus habet decem nomina
in Memoria in Xylocirco. Gaudentius in monumentis
habitat, habet quinque nomina in Philippianis .
Rogamus aliquos mitti à veftra Magnificentia, Go
à veftra Sancta Synodo, ut ambulent & videant
Monafteria corum, & difcant fi habeant Monafteria,
an deludant, & noceant honoribus Archimandrita-
rum. Et amodo debent accipere difciplinam, ut non

clauftralis vocatur. Et in Dunelmenfis Ecclefiæ
Hiftoria Simeon ibidem Cathedralis Monachus:
Beatus Cutbertus fucceffit in Præpofiti, id eft,
Prioris Officium. Nam qui nunc Prior, à beato
Benedicto Præpofitus Monafterii appellatur. Utià veftra Sancta Synodo
fui Cœnobialis clauftri, ita & fuarum Cellarum
Præfectos quidam Abbates Præpofitum quidam
titulant Priorem: Hinc & aliquæ Cellæ habent
Prioratus titulum, quædam dicuntur Præpofi-fe dicant Archimandritas, qui in monumentis ba-

turæ.

vel

bitant. Nos Latini diceremus: Non funt Co-
nobiorum Abbates, fed Cellarum Præpofiti aut
Priores. An tamen ifta Monafteriola ab aliquo
majori Monafterio, tanquam membra à capite,
pependerint apud Græcos, non poffim conftans
affirmare. De Gallicanis interim Cellis ftatuunt

Cap. 9.

Quartum nomen eft Obedientia. Ita loquitur
Sanctus Fulbertus Carnutenfis Epifcopus: Vi-
vianus & Durandus, ambo Præpofiti, fimulantes
ad Obedientias fuas fe velle exire. Et Urbanus
fecundus Pontifex fcribit ad omnes Epifcopos :
In quorum Parochiis exiftunt Prioratus & Obedien-
tie Ecclefie Cluniacenfis. Et in litteris ad Gui-
lielmum Salmurienfis Coenobii Abbatem Goffre
dus Abbas Vindocinenfis memorat Obedientiam
de Pinu, & queritur de ipfius Priore. Et ita fuas
etiam Cellas femper titulat in aliis Epiftolis.
Et in litteris ad Sugerium de Roberti Burgu-
lienfis Abbatis electione Ulgerius Andegavenfis
Epifcopus laudat fratres, qui de remotiffimis Obe
dientiis convenerant. Et in Innocentii fecundi lit-regularis difciplina, cum laudata Agathenfi
teris habemus Priores & Obedientiarios fratrum
Cluniacenfium. Fratres Obedientiarii funt fratres
in Cellis habitantes, Priores funt ipforum Præ-
fecti. Hinc & Benedictinorum in Anglia Abba-
tum generale apud Oxoniam quadragefimo nono
tertii decimi fæculi anno celebratum Capitulum
ftatuit: Nullus Monachus, Obedientiarius,
Clauftralis. Clauftrales in principali Cœnobio,
Obedientiarii habitant in Cellis. Idem capitu
lum ftatim pofteà per Obedientiarios intelligit
quofvis Monafteriorum Officiales. Quòd nem-
pè omnes fint manuales. Undè & nofter Ordo
quævis Officia vocat Obedientias. Capituli iftius
Decreta exftant in additamentis Matthæi Pari-
fienfis. Rationem, ex qua Celiæ vocentur Obe-
dientiæ, fuprà audivimus à Chronico Valciodo-
renfi: Debet velut membrum capiti adbærere, &
in omnibus obedire. Et antiquum apud Lucam
Tom. 6. Dacherium Gemblacenfis Monafterii Chronicon
affirmat Præpofituras effe nomine & merito Obedien-
tias. Etenim etiam Celle Prior aut Præpofitus
eft manualis ad nutum Abbatis. Quintum deni-
que nomen habemus in diplomate, quo Grego-
rii noni pro Sancti Benedicti Ordine Decreta in-
novavit Innocentius quartus: Ne in Prioratu five
Gangria unus Monachus folus commoretur. Et ite-
rùm: Nullus Abbas vel Prior Prioratum vel Gan-
griam perfonis fæcularibus donare præfumat. Ex-
Aant hæc in eifdem Matthæi additamentis,

& Venetica & Agathenfis Synodus: Abbatibus Cap. 39.
fingulis diverfas Cellulas, aut plura Monafteria ha-
bere non liceat nifi tantùm propter incurfum ho-
filitatis intra muros receptacula collocare. Anteà
igitur unus Abbas habebat plures Cellulas: Et
ipfas, non minùs quàm duo Monafteria, Gal-
licani Epifcopi judicarunt per unum Abbatem
non poffe plena follicitudine gubernari. Et quo-
niam in modicis congregatiunculis rarò viget

Fol. 172.

etiam Epaonenfis Synodus fanxit ipfas deinceps non erigi fine confenfu Epifcopi. Nempè anteà ipfas, quòd non plena Monafteria, fed dumtaxat Monafteriorum appendices effent, Abbates fua auctoritate erigebant. Verùm prior fanétio non permanfit. Paucorum enim Monachorum Cellula, nifi ipfam in Sarabaiticum conventiculum degenerare velis, fubeffe debet alicui pleno Monafterio. Et hinc fub Ludovici Pii Imperio Benedictini Abbates in Aquif granenfi Conventu ftatuerunt: Abbatibus liceat babere Cellas, in quibus aut Monachi fint, aut Canonici. Agathenfe ac Epaonenfe, quòd nunquam fuiffe in mores plenè admiffum demonftrat fuperiùs laudata Marculphi formula, Decretum circumduxerunt.

L. I. C. 7.

De Cellarum origine fcribit in opere de Ful-
denfis Monafterii antiquitatibus Chriftophorus
Brouvverus: Cum Regum liberalitate, & Chriflia-
norum fidelium prompto in nafcentis bic pietatis
cultores benè faciendi ftudio prædia, fundi, vil-
læque complures jam tum Monafterii opibus acceffif-
fent, quo fructuofior horum & fidelior effet admini-
ftratio, Majorum auctoritate & confilio provifum efi,
ut cultioribus fertilibufque locis Presbyteros Mona-
chos præficerent, & ad continuandum in Officio fer-
vos, & colonos ritè gubernandos, inibi Ecclefias
conftruerent. Hos verrò Presbyteros vocabant Pre-
pofitos, quorum id munus erat, Parochorum inftar
veterum , congregationi Fuldenfi miniftrare fum
ptum, & præbere ad viclum cultumque neceffaria,
reficere domefticos ultrò citroque commeantes, hofpi-
tio excipere peregrinos. Quæ verba laudat & pro-
bat in Tractatu de Monachorum Cellis etiam
Benedictus Haefienius. Ambo affertionem fuam
probant ex Sancti Lupi Abbatis Ferrarienfis ad Cap. 1.
Ludovicum Abbatem Epiftola, quæ Sanéti Ju-

Et hinc nafcitur quæftio, Quæ fit prima ha-
rum Cellarum origo? Refpondeo è Sancti Bene-
dicti Regula nullam fieri Cellarum memoriam.
Hinc quidam exiftimant has effe ifta pofteriores.
At certum eft labi. Etenim & Agathenfem &
Epaonenfem, quæ Cellas lucidè laudant, Sy-
nodos conftat effe Sancto Benedicto anteriores.
Et adversùm Eutychetis fautores, qui fe jacta-
bant Archimandritas, in Chalcedonenfi Syno-doci Cellam à Ludovico Pio datam fuo Mona
Act. 4.
do intercefferunt veri Archimandritæ: Hypfius
in monumentis habitat, habens duo vel tria no-

[ocr errors]

fterio queritur jam ablatam poftulat reddi, Ep. 43.
atque adjungit: Inde cera Ecclefiæ, fratribus

[ocr errors]
[ocr errors]

Ep. 45.

famulis veftimenta, pifces, cafeus, & legumina miniftrabantur. Quæ omnia largiùs exponit idem Sanctus Abbas in litteris ad Regem Carolum Calvum. Et de Rabano Mauro Abbate, ac per diverfas Provincias fparfis Fuldenfis Cœnobii patrimoniis fcribit Monachus Radulphus: Alia per Laicos, alia verò, præfertim quæ Ecclefiis inftructa, Presbyteris procuranda atque difponenda committebat. Ex fimilibus teftimoniis Brouvverus & Haeftenius Monachales olim Cellas fuiffe prædiorum Præfecturas, omnia ipfarum bona ex integro fpectaffe ad principale Monafterium, & unicum Presbyterum Monachum affirmant in ipfis habitaffe.

Omnes ifti, dum magnis Abbatiæ reditibus carere
nolebant, & Præpofituras, quas nomine & meritò
obedientice Religiofis & timoratis viris committere
debebant, quafi rufticanas villicationes annuatim pre-
tio dabant & adimebant. Abbatiæ & Præpofitu-
rarum bona lucidè diftinguit. Hinc & ad Hen-
rici quarti Anglorum Regis Proceres concionatur
apud Thomam Walfinhamenfem Thomas de
Arondel Archiepifcopus Cantuarienfis: Vos con-
filium dediftis Domino noflro Regi, ut confifcaret bo-
na Cellarum, que Gallici vel Normandici poss
dent in Anglia, dicentes ei per hæc divitias accu-
mulandas in magna copia. Affirmat Regem exin-
dè deveniffe in pauperiem. Ecclefiaftica enim
bona, dum invaduntur à Regibus, ipforum fac-
cum faciunt effe pertufum. Et de Hervæo, quar-
to decimo Abbate, fcribit majoris Monafterii
Chronicon: In bujus tempore acquifitum eft Leho-
nenfe Cœnobium cum domo & balleolo, & omnibus
aliis pertinentiis fuis. Pro Prioratu illo multùm
gravatus eft in expenfis viginti millium folidorum,
co ampliùs, quia quidquid ad illum Priotatum
pertinebat diriffimo pignori obligatum erat. Et
de quarto decimo ad Sanctum Albanum Abbate
Paulo fcribit ejufdem Coenobii Monachus Mat-
thæus Parifienfis: Cella de Binham cum terris,
Decimis, & omnibus tunc temporis ad eam pertinen-
tiis, Ecclefie Sancti Albani, induftria bujus Abba-
tis eft collata. Et de proximo Succeffore Ri-
chardo: Procurante Richardi induftria, data eft
buic Ecclefie Ecclefia Sande Mariæ de Wymundam
in Cellam, cum omnibus ad eam pertinentibus.
Et de proximo Succeffore Gaufredo: Gaufredus
conftruxit Cellam Sanctimonialium, & contulit et
quafdam poffeffiones & reditus, quibus vitam va-
lerent honeftam, etfi exilem, fuftentare. Et ter-
ras ac pafcua, ad Sancti Cofmæ Cellam longo
præfcriptionis titulo pertinentia, laudat & im-
pugnari queritur in litteris ad Gaufredum ma-
joris Monafterii Abbatem Petrus Blefenfis. In- Ep. 117.
numera funt hujufmodi teftimonia.

[ocr errors]
[ocr errors]

Verùm hæc omnia lucidè deviant, & Sancti Benedicti Regulæ capitaliter adverfantur. Ipfi etiam Sancto Lupo & laudato Radulpho. Lucet ex iftius Epiftola ad Imperatorem LothaEp. 11 rium: Cellam Sancti Judoci, quam Magnus Carolus quondam Alcuino ad eleemofynam exhibendam peregrinis commiferat, Pater vefter nobis ea ratione conceffit, ut quòd eleemofynæ fupereffet, in noArum ufum cederet. Lucidè affirmat ifti Cellæ fuiffe ad fratrum ifthic commorantium fuftentationem & tranfeuntium pauperum folatium propria bona, & fola iftis fuperflua potuiffe tranfmitti ad Abbatiam Ferrarienfem. Et ita fuit in omni femper Cella. Hinc dum Monaftica difciplina deficeret in Sancti Dionyfii Coenobio, meliores fratres migrarunt in Cellam majoris Monafterii. Quòd nempè illic effent propria ad viaitandum bona. Ita habes in Edicto, quo Ludovicus Pius reformavit iftud Monafterium. Ubi per majus Monafterium nequaquam intelligitur ifto titulo famofum Sancti Martini Turonenfe, fed ipfum Sancti Dionyfii: Quòd nempè quodvis Monafterium fit majus refpectu fuarum Cellarum. Et de Cella in Aldenmunfter fcribit Udalricus vigefimus quintus Abbas Laurishamenfium: Nos Cellam Aldenmunfter, pri mitivam Ecclefiæ noftræ Matrem, diu defolatam renovamus, ad Divine Religionis augmentum fratres noftre profeffionis ibidem adunamus. Quorum ufibus & fuftentationi nos per omnia profpicere fatagentes, præter cætera præfato noftro Monafierio collata, Curiam noflram in Sachfenheim, ad nos folummodo fpe&antem, cum omnibus pertinentiis fuis eidem Celle tradimus. Vocat primitivam Ecclefiæ fuæ Matrem, quod ifthic fuiffent prima Monafterii exordia. Laurishamum fuerat dumtaxat Cella. Sic Monafterium in Cellam defecit, Cella profecit in Monafterium. Et ei Udalricus, quòd fratrum Clauftralium portio-potuiffet fine generalis Capituli auctoritate fibi nem nollet diminuere, adfcripfit proventus de fua menfa. Et Calixti fecundi Tholofana Synodus laudat Cellam de Gordanicis cum fuis rebus. Ipfam Anianenfe Monafterium ab Imperatore Ludovico Pio, Arelatenfis Ecclefia à Bofone Burgundiæ Rege donatam, Cafa Dei fibi ab eadem Ecclefia afferebat infeudatam, atque ita coram laudati Pontificis atque etiam Pafchalis fecundi variis Synodis de ipfa litigarunt. Et de Commendatariis à Lotharii regno ufque ad Arnulphi Imperium Lobbienfis Monafterii Abbatibus fcribit Gemblacenfis Monafterii Chronicon:

Et hinc Abbas nequibat fpoliare Cellas, aut ipfarum proventus in fuam menfam aut Abbatialem Conventum tranfcribere. Etenim de decimo nono Abbate Roberto fcribit majoris Monafterii Chronicon: Robertus fecit fieri Capellam de Mentenay. Et de affenfu Capituli generalis durante vita ipfius, in compenfationem cœpit Manerium Sandi Remigii, didlo Prioratui de Mentenayo pertinens. Et hac de caufa fui Succeffores femper de pòft contra rationem illud detinuerunt. Nempè nec iftius Manerii fructus, etiam ex tanta caufa

adfumere. Undè & Succeffores ipfum non poffediffe dicuntur, fed detinuiffe. Quidam olim Hifpaniarum Epifcopi fuarum Pagenfium Ecclefiarum invafas poffeffiones adfcripferant fuæ menfæ, aut Cathedrali Ecclefiæ: Eos compefcuit & ad reftitutionem compulit nona Toletana Synodus. Et adversùm morofos ex tricennaria poffeffione præfcriptionis allegatores edixit Rex Wamba: Cupiditatem tricennio fovent, Grapacitatis ftudia temporum præfcriptionibus cumulant, & qui admiffum facinus ad momentum delere debuerant, annofa id oppofitione folidare conten

dunt.

6.

confuetus Monachorum numerus deducatur ad locum

dunt. Quantæ igitur impietatis ille credendus eft,|| aliquos Parochiales proventus reddant, quoufque qui ad hoc laborat, ad hoc etiam propofitioni fuæ vives exaggerat, ut per tricennium fe recognofcat Deo injuriam intuliffe, quam tamen exacto tricennio reTit. 5. c.nuat emendare. Exftat Edictum in quarto Gothicarum legum libro. Eodem jure nequit Abbas cellarum jura præfcribere, ideoque laudatum Chronicon dixit iftud Manerium fuiffe non poffeffum à Roberti fuccefforibus, fed detentum. Et addit de vigefimo tertio Abbate Petro: Petrus de facto accepit aurum & argentum, que Si. mon prædeceffor ipfius dederat Prioratui de Sparnone. Dicit, De facto: Quòd nempè Petrus de jure id non potuiffet. Vixit hic fub Pontificatu Clementis quinti, ideoque adversùm fimiles tunc graffantes Abbatum exceffus ftatuit VienLib. I. nenfe Concilium: Diœcefani nullo modo permittit, 5. c. 1. tant, quòd Prælati Prioratus, Ecclefias, Admini firationes, aut beneficia hujufmodi applicent menfis fuis, penfionefue novas eis imponant, aut veteres augeant, five ipfis de novo impofitæ feu aucte folvantur. Nec novum hoc jus eft: Effe dumtaxat veteris juris innovationem, poffit facilè demonftrari. Porrò penfio eft antiquum & generale fubjectionis debitum. Hinc & omnes Parochiales Ecclefiæ Epifcopo fuo debent Cathedraticum, feu honorem Cathedræ. Et omnia exempta Monafteria atque Ecclefiæ etiam Romano Pontifici aut alteri Patriarchæ aliquid annuum femper præftiterunt. Quædam Cellæ debebant ex alio etiam titulo; vario. Nam quòd Sancti Judoci Cella Ferrarienfi Abbatiæ deberet omnia fua fuperflua, fuprà audivimus à Sancto Lupo.

[ocr errors]

tap. 4.

Prior ibi inftituatur, qui aliis præeffe debeat & prodeffe. An iftius Cellæ proventus fuerint appli cati menfæ Abbatiali, an Monachorum luxu aut incuria profufi, ignoro: Interim erant diffipati. Hinc Abbas procefferat juxta antiquam, ab Alexandro tertio innovatam in Lateranenfi Synodo, & pofteà lucidiùs ab Honorio tertio expofitam in litteris ad Burdigalenfem Archiepif copum, de depauperatis Cellis regulam: Non- Lib. 3. nulli Monachi in quibufdam Prioritatibus habi- tit. 37. tant folitarii. Mandamus, quatenùs ipforum Abbates feu Priores ipfos ad clauftrum revocent, facientes in ipfis Ecclefiis deferviri per Clericos fæculares.Verùm quia Abbatis vel incuria vel avaritia depilarat Cellam, Stephanus Episcopus non acquievit: Abbatem per cenfuras Ecclefiafticas & fui Metropolita affiftentiam compulic ad reparandam Cellam, reddenda omnia bona, & duodenos in ipfa Monachos reponendos. Fie ri ab ipfo juffit, quod ab Henrico Laurishamenfi Abbate factum refert ejufdem Cœnobii Chronicon Henricus Cellam Nieuwvenburgh, Abb. 40, poft obitum fui Fundatoris Anfelmi, Proviforum incuria penè defolatam, Divino inftindu, denuò refufcitavit, & aliquantis Deo fervientibus ibidem collectis, ædificiis & poffeffionibus, & quibus poterat modis, non minimùm ampliavit. Quod ipfum fecit & in aliis Cellis. Cellarum bona funt adfixa loco, & ad populi ifthic jus pertinent. Fidelis populus aut ex Fundatoris fingulari, certè ex Matris Ecclefiæ generali voluntate jus habet, ut in fuæ habitationis loco fiant folemniter Divina Officia, eleemofynæ in pauperes, aliaque pia opera Monafteriorum. Et hinc quòd Abbas Cellam exftinguere, transferre, aut alteri unire non poffit fine populi venia, eft concors & conftans fententia Doctorum. Apoftolica, aut faltem Epifcopalis auctoritas, & graviffima caufa omninò debent adeffe. Nam ab Abbatibus Lobbienfibus, qui Cellas fuæ menfæ univerunt, & Divina & humana fuiffe confufa fcribit Chronicon Monafteri Gemblacenfis.

:

Rationem, quæ Cellarum proventus non patiatur derivari alio, edicit in litteris ad Guiliel mum Remenfem Archiepifcopum Stephanus EpiEp. 199. fcopus Tornacenfis: Acceffi ad Ecclefiam de Bredenai, & occurrit prima facie grande miraculum nobis, trifte Spectaculum noftris ridiculum alienis. Didicimus à vicinis, quòd in Ecclefia folebat Monaficus Ordo fub duodenario fratrum numero Conventualiter obfervari, Divinum regulariter celebrari officium: Pauperes alimoniam, Peregrini hofpitium folatium infirmi reportabant. Et ecce in contrarium verfa funt omnia. Diruta funt ædificia, filent officia Divina, dum non fit ibi vel unus Monachus, qui celebret ea. Redactus eft locus in folitudinem, factus ficut umbraculum in vinea, & ficut tugurium in cucumerario. Poffeffiones ample&uberes Decifeffa fuerint in pecuniis, agris, prædiis, domibus, me, quibus alebantur Monachi, diftractæ funt fub hypotheca, dominio premuntur alieno. Verumtamen Presbytero commissa eft illa mifera & ancillata Ecclefia, cum ibi deberet Prior effe, & aliis Monathis præeffe. Plangunt & dolent Parochiani, de quorum donis, & prædecefforum oblationibus, Ecclefia illa dotata fuit & ditata. Plangunt & clamant in auribus Domini Sabbaoth, & ultionem à Deo & correctionem expetunt & exfpectant. Hæc at tendentes, & tali dolore cordis intrinfecùs, confilio prudentium virorum, qui nobifcum aderant, ad correptionem & correctionem Zelo Domus Dei comedente nos accingemur, fub interdicto concludentes illam defolatam & lachrymabilem Ecclefiam, & prohibentes no Divina ibi celebrentur officia, Co ne Parochiani Decimas vel oblationes, aut alios

Objici his poffit apud Lucam Dacherium exftans diploma, quo Benedictus tertius confir mavit bona & jura Corbeienfis Monafterii: Ab rom, 7. omnibus, quæ Corbeienfi Monafterio oblata vel pof

[ocr errors]

Cellis, vel Ecclefiis nihil fibi præfumat Epifco-
pus, aut quicumque Miniftrorum ejus. Non folùm
pecunias & agros, fed etiam Cellas, utique
cum fuis bonis, affirmat pertinere ad principale
Monafterium. Et de Gordanicenfi, quam Ec-
clefiæ fuæ à Bofone Rege datam afferebat Arela-
tenfis Archiepifcopus, Cella ftatuit in Thola
fana Synodo Calixtus fecundus: Fratrum noftre-
rum fententia judicatum eft, Archiepifcopum debe-
re fuper Cella reveftiri. Quòd nempè Regia
donatio omnia Cellæ bona in Arelatenfis Ec-
clefiæ proprietatem tranftuliffet. Et de præfen
ti inter Joannem Abbatem & Albertum Mo
nachum lite edixit noftra Beneventana Syno
dus: Judicio totius Synodi eft definitum, Monafte
rium beati Vincentij debere perpetualiter invefliri de

Santa Maria Cella, omnibufque fuis pertinentiis.
Quod & factum eft,

Refpondeo de Ecclefiafticorum bonorum proprietate effe varias fententias. Communior afferit ipfam effe penes Chriftum Dominum, ac ejus Vicariis Ecclefiarum Antiftitibus effe folam adminiftrationem. Et quidem olim omnia totius Parochiæ bona adminiftrabat folus Epifcopus; Clericis, Monachis, pauperibus, fabricis dabat juxta Apoftolicam Regulam, prout cuique opus erat, Et tunc de omnibus illis bonis inveftiebatur folus Epifcopus, feu fola Cathe dralis Ecclefia, & omnia dicebantur ad ipfum feu ipfius ufum fpectare. Et hinc de Epifcopis rectè fcribit Sanctus Auguftinus: Nos rebus EcEp. 225. clefiæ dominari exiflimamur, nos opibus frui. Hinę item factum eft, quòd quidam Hifpaniarum Epifcopi Pagenfium Ecclefiarum bona fuæ menfæ aut cathedræ appropriarint. Similes Epifcoporum in Monachos injuriæ coegerunt mutari regulam: Coegerunt Monafteriorum bona eximi ab Epifcoporum poteftate, & per Abbatem pleno & libero jure gubernari. Porrò principale Monafterium cum omnibus fuis Cellis eft unum Corpus Hinc omnia fpectare dicuntur ad Caput, aut etiam ad Abbatem. Verùm eft ligata poteftas: Et Monafterium & Cellæ fuam propriam portionem habent, qua citra injuriam non poffint per Abbatem privari. Quin imò de Henrico Abbate fcribit Laurishamenfis MoAbb. 40 nafterii Chronicon: Erga Obedientias Monafterii

من

Præpofituras multa Henrico inftantia, multa follicitudo fuit, ut religionis aliquod veftigium fervaretur, & rerum ac poffeffionum nulla fieret dilapidatio. Unde quòd et à quibufdam vitio datur, banc folam ei notam inurunt, quòd quafdam earum difpenfatoriè remotis perfonis per fe adminiflraverit, noverint hoc eum non ambitionis aut turpis lucri feciffe gratia, fed potius confervandæ Religionis intuitu, ne à fe quocumque modo recollecta, alicujus imprudentia difpergerentur: Quia fubtra dis neceffariis religionis vigor fubtrahitur. Proindè fi quis hoc ejus exemplo nititur, utatur ejus & induftria: Quia ibi jufla ufurpatur difpenfatio, ubi bona fit compenfatio. Quafdam Cellas non per Priores aut Præpofitos, fed per femetipfum adminiftravit Henricus, fimul Abbas & variis in Gellis Prior. Et hoc in ipfo quidam meritò notarunt. Eft enim via ad confundendas poffeffiones omnes, ac in principale Monafterium tranfcribendas. Nec aliud ad purgandum Henricum adducere potuit hic Apologus, nifi illius ab omni avaritia integram mentem, iniquo tempori neceffariam difpenfationem, & factum id fuiffe in folis Cellis per Henricum reftauratis. Et hinc privilegio, quod ejus Succeffori Sigehardo dedit, Alexander tertius inferuit hunc articulum: Præpofituras Cellarum veftrarum & Obedientias Alonafterii tantùm Monachis Capituli vefiri, fapentibus viris, falvis earum rebus, ftatuimus comsnittendas. Cellas deinceps non per Abbatem, fed per Monachos juffit adminiftrari juxta perpetuam confuetudinem, & res fuas ipfis effe falvas.

Quòd prima Cellarum origo fint multiplicata

Abbatiarum prædia, in ipfis per Abbates ædificata Parochialis Ecclefia, & ad ipfam fimul cum colonis regendam miffus è Cœnobio Presbyter, eft etiam omninò falfum. Nullo nititur fundamento. Capitaliter adverfatur & generalibus Ecclefiæ Canonibus, & Regula Sancti Benedicti Etenim poft antiquas Bavarorum leges exftat Taffilonis Ducis Decretum, laudans longam Epifcoporum & Abbatum de hoc puncto fynodalem difceptationem, & hunc ex ipfa Canonem Abbates nullis quiverunt comprobare teftimoniis, ut Monachis Parochie commendari de berent, vel publica Baptifmatis obfequia, nifi fortè pro periculo mortis, & nihil eorum implerent commorandi negotio, excepto viciffitudinis villarum propriarum fingulis annis obedientialibus curis commiffio ab Abbate proprio fuerit determinata. Undè ab univerfis Abbatibus facta profeffio, ut minimè titulis popularibus fe ingerere deberent, fed hæc omnia, cui commissæ plebes, sub poteftate Epifcoporum permanerent, ficut Sanclis Synodis vel Decretis prifcorum Patrum perarata comprobat confcriptio. Quòd multæ Parochiales Ecclefiæ fpectent ad Abbates, non ex illarum per hos exftructione, fed ex Caroli Martelli violentia ducit originem. Hic non folùm Parochiales Pagenfium, fed etiam Abbatiales & Cathedrales Ecclefias fuis militibus dedit in flipendium ac beneficium, atque ità & fæcularem & regularem Clerum extrema pauperie compulit ad apoftafiam & vitam licentiofiffimam. Iftorum militum hæredes partim propria confcientia, partim refidui Epifcopi, partim fuccedentium Regum pietas, ac præfertim nofter Apoftolus & reftaurator Bonifacius deduxerunt ad meliorem mentem & faciendam reftitutionem. Quidam Epifcopis aut fæculari Clero noluerunt reftitue re: Dederunt Abbatibus. Et hi fuos Monachos iftis Ecclefiis impofuerunt Rectores. Verùm E pifcopi intercefferunt: Et uti in laudata per Tafilonem Ducem Dingolingana, ita quoque in alia varia Synodo caufam evicerunt. Abbates obtinuerunt unum: Ut fui Monachi fuis fuorum prædiorum familiis in mortis articulo ac fimilibus periculis miniftrarent Baptifmum ac alia neceflitatis Sacramenta. Et hoc non com morandi negotio, fed dum femel in anno præ dia ac ipforum familias ex Abbatis mandato vi fitarent. Sancti Benedicti Regula nihil averfatur magis, quàm folitarium extra Coenobii fepta Monachum, ideoque nullatenus permittit ipfum in prædiis cum rufticorum fervorum aut colonorum familia habitare. Datas fibi Parochiales Ecclefias Abbates frequenter mutarunt in Cellas Et cum ifto onere frequenter à Laicis. acceperunt. Nempè pingues Ecclefias. Pii fi deles noluerunt ex ipfis unicum luxuriari Pagenfem Presbyterum, fed omnem Pagum voluerunt honorari & apud Divinam Majeftatem adjuvari quotidiano Divinorum Officiorum fuffragio, & alia in Monafteriis confueta pietate. Verùm nec tunc exclufus fuit Parochialis Presbyter. Monachi latebant in fuæ Cellæ apud Deum filentio, ille folus animarum curam fub Epifcopo adminiftrabat. Utebantur eadem Ecclefia,

fia, at diverfo modo. Et hinc de Rabano Mau. ro fcribit fuprà laudatus Radulphus, quòd Parochiales Ecclefias Presbyteris committeret, Cellas autem fratrum, permissu Epifcopi, templis &o Sanctorum Reliquiis ordinaret. Res fuo loco elucidabitur.

[ocr errors]

Proindè prima Cellarum origo eft Chriftianorum Principum, Pagenfium Domicellorum aut aliorum fidelium pietas, qui fuos Pagos, quibus plenum Coenobium fundare non poterant, impartiri voluerunt faltem tali apud Divinam Majeftatem fubfidio: Fieri illic voluerunt pietatis officia, quæ jam audivimus à variis Scriptoribus, præfertim à Stephano Epifcopo Tornacenfi. Hinc Fundatores iftas Cellas alicui ob regularem difciplinam famofo Monafterio paffim adnexuerunt. Et frequenter appofuerunt hoc onus: Auctis per Dei gratiam proventibus, fiat Abbatia. Nam & de famofiffimo & plurimarum Abbatiarum Capite Cluniacenfi Cœnobio fcribit Sigebertus Gemblacenfis: Hoc tempore claruit in Burgundia Berno, ex Comite Abbas Gigniacenfis Coenobii à fe fundati, qui etiam ex dono avie Comitiffe conftruxit Cluniacum Cænobium in Cellam Gigniacenfem. Cum dicto onere. Hinc pergit Sigebertus: Berno Abbas moriturus, Odonem conftituit Abbatem Cluniacenfis Cœnobit, ea conditione ut Ecclefia Cluniacenfis folveret annuatim Gigniacenfi Ecclefiæ cenfum duodecim denariorum. Etiam de Sancti Quintini Abbatia fcribit: Ecclefia Sancti Quintini Martyris, quæ eft in infula A. 964. fuper fluvium Somonam fita, Coenobium paucorum

An. $95.

A. 912.

Monachorum facta eft. Procedente verò tempore crefcente numero fratrum, & aucta poffeffione redituum, etiam Abbatia effe cæpit. Etiam Parcen

Sancti Martini Laudunenfis propè Lovanium Celle Godefridus Barbatus Brabantiæ Dux, & Alexander Leodienfis Epifcopus adpofuerunt hanc conditionem: Hæc fuit conditio inter Ducem & Sandi Martini Abbatem de prædicto loco, dum annuente Deo idem locus Conventum duodecim Canonicorum fuftinere poterit, fratres ibidem permanfuri Abbatem de profeffione Laudunenfis Ecclefiæ Canonicè eligent, & pofteà ab obedientia Abbatis Sancti Martini erunt foluti. Et hæc Cella jam dudum profecit in nobiliffimam ac religiofiffimam, & omni virtutum genere refertam, Abbatiam Parcenfem. Religiofiffima item propè Lovanium Vlierbacenfis Abbatia olim fuit CelJa Abbatiæ Afflegemienfis. Idem onus habuit Bierbacenfis propè Lovanium Cella, fpectans olim ad Remenfem Sancti Nicafii Abbatiam, Plurima funt fimilia exempla.

Et hinc nulla unquam Regula, nulla proba. ta confuetudo permifit unicum in Cella Monachum. Etiam antique Gallicanæ Synodi Cellas appellant Congregatiunculas. Et fub Ludovici Pii Imperio celebratus Abbatum Conventus ftatuit: Abbatibus licet habere Cellas, in quibus aut Monachi fint aut Canonici. Et Abbas provideat, ne Cap. 5. minùs de Monachis ibi habitare permittat, quam

fex. Pofterior Decreti pars omittit Canonicos. Regulares enim Clerici deftinantur ad Præfecturam & regimen populi, præfumuntur effe Monachis perfectiores, ideoque poffint fimul degere

in minori numero. Ex eodem principio lauda tus Imperator fuis Regni Vifitatoribus injunxit inquirendos hos articulos: De Monafteriolis puellarum in Legatione Autgarti, in quibus nullus ordo bone converfationis tenetur. De Monafteriolis tem diverfis in Miffatico Alberici, Nempè in hifce Cellis obfervari voluit hocce fui Patris Caroli Capitulum: De Monafteriis minutis, ubi Nonnates fine Regula fedent, volumus ut in uno loco congregatio fiat regularis. Exftant hæc in tomo fecundo Conciliorum Galliæ. Quod ipfum pofteà ftatuit in Albienfi Synodo Zoenus Avenionen. fis Epifcopus, ac Innocentii tertii Pontificis per Galliam Legatus: Statuimus, ut fi talis fuerit Prioratus, in quo tres Monachi valent commorari, tres ad minùs ponantur ibidem, & unus ex eis Prior fiat, qui curam habeat animarum, vel aliorum. Si verò tot fratribus non fufficiat Prioratus, cum pauciores vix poffint regulariter vivere, duæ vel tres Ecclefiæ, juxta arbitrium Dioecefani, & Abbatis, feu Præpofiti, vel Prioris, cui Ecclefiæ illæ fubfunt, conjungantur in unum. Exftat Synodus in Spicilegio Luce Dacherii. Ibidem exftat generalis Benedictinorum in Narbonenfi Provin- Tom. 2.

[ocr errors]

Tom. 6.

cia Abbatum Congregatio, & hoc ejus Decre- tol 640. tum: Statuimus & firmiter volumus obfervart, ut minùs quàm tres Monachi non fint refidentiam facientes in aliquo Prioratu, vel aliqua Obedientia, feu qualibet Adminiftratione extra Monafterium conftitutis. Et fi redditus alicujus Ecclefiæ non fufficiant ad fuftentationem ipforum, aliæ Ecclefiæ in qua refederint, adjungantur, ità quòd fint eidem Ecclefiæ adnexæ, & fub cura & adminiAiratione illius, cui per Abbatem cura adminifratio ejufdem conceffa fuerit Prioratus. Et hoc Decretum confirmavit Gregorius nonus. E- Lib 3. tiam Clementis quinti Viennenfe Concilium: tit. 1o. c. Prædecefforum noftrorum veftigiis inhærentes, per- 1. petuo prohibemus Ediclo ne Monachi finguli in fingulis fibi commiffis Adminiftrationibus vel Prioratibus habitare prefumant. Sed fi proventus Prioratuum vel Adminiftrationum hujufmodi duobus fortè non fuppetant, eidem Prioratus feu Adminiftrationes, nifi per Abbates ad fuftentationem duorum fufficientes reddantur locis aliis vicinioribus, ad corum Monafteria pertinentibus, vel ipforum Monafteriorum officiis, aut inter fe invi cem, prout erit commodius, cum confilio & adfenfu Abbatum per locorum ipforum Ordinarios uniantur. Monachis locorum, quæ aliis unientur Prioratibus > ad clauftrum penitùs revocandis, & Clericis fervituris ibidem, de locorum ipforum proventibus provifione debita facienda. Unionem non per Abbates vult fieri, fed per Epifcopos : Ne iftorum avaritia omnes iftas, Pagenfibus populis utiles aut neceffarias, Cellas exftinguat, uniatque principali Monafterio, aut Abbatiali menfæ. Quod fuit factum quorumdam Abbatum Lob. bienfium. Inter laudatos Clementis quinti Anteceffores fuit etiam Alexander tertius, cujus Lateranenfe Concilium ftatuit: Monachi finguli per villas & oppida, nec per quafcumque Parochiales ponantur Ecclefias, fed in majori Conventu, aut cum aliquibus fratribus maneant. Utique in Cellis. Debere effe ad minùs tres fanxerunt Abba

[ocr errors]
« VorigeDoorgaan »