vigefimum quintum: Egypti Princeps Azizius ob templum Hierofolymis ad fepulchrum Chrifti folvit. Imperator hic fuit Romanus Argyrus, & pergit de Bafilica Sancti Sepulchri: 1bi decenti opere compacta Ecclefia Sandi Sepulchri, capax à Conftantino Magno ædificata, nullam umquam ab Inimicis fidei tulit injuriam, metu, ficut conjicio, pro igne cœlefti perculfis, qui quotannis in vigilia Pafcha lampadibus ferenus infulget. Quod miraculum quando cœperit, vel fi ante tempora Sa racenorum fuerit, nullius hiftoriae cognitione difcer nitur. Legi ego in fcripto Bernardi Monachi, quòd abhinc annis ducentis quinquaginta, id eft, anno Incarnationis octingentefimo feptuagefimo, idem Hierofolymam profectus ignem illum viderit, bo Spitatufque fuerit in Xenodochio, quod gloriofiffi-fed eo morte prævento, fucceffor Michael ejus abmus Carolus Magnas conftrui jusserat. Quòd San&ti Sepulchri Ecclefiam dicat à Saracenis nulla umquam affectam injuria, intelligendum eft cum moderamine addito per Guilielmum Tyri Archiepifcopum fcribentem de Hequen nequiffimo & crudeliffimo Ægyptiorum Saracenorum Calypha: Hequen inter cætera, quæ perniciofa plurima præceperat, Ecclefiam Dominica Refurrectionis, que per venerabilem virum Maximum, ejuf dem loci Epifcopum, præcipiente Domino Conftantino Augufto ædificata fuerat, pofteà per Reve. rendiffimum Modeftum tempore Domini Heraclii reparata, funditùs dejici mandavit. Cujus Præcepti Refcriptum quidam ejus Procurator, Præfes videlicet Ramulenfis, ad fe directum fufcipiens, prædicta Ecclefia ufque ad folum diruta, jussionem Regiam effectui mancipavit. Præerat verò ea tempeftate eidem Ecclefie vir Venerabilis Oreftus nomine, L. 1. C. 4. ejufdem nequiffimi Regis avunculus matris ejufdem frater. Hoc autem ideò feciffe dicitur, ut fuæ perfidiæ populis infidelibus daret argumentum. Objiciebatur enim ei Chriftianitatis titulus, eo quòd ex matre Chriftiana natus effet. Quam quafi crimen à fe volens depellere, prædictum facinus aufus eft|inesse poffint, die illo toto ipfius vigiliæ, fupplica perpetrare, nihil arbitratus fupereffe calumniæ quod in ejus perfonam impingi poffet, quodque ejus mulis pateret ad morfum, ex quo Religionis fontem Chriftiane, fidei Catholicæ cunabula dejeciffet. Ita fuiffe dicit ufque ad ejus juniorem filium & fuccefforem Daher, qui à patre violata cum Romanis fœdera renovavit cum Imperatore Romano Argyro, atque ità fecit facultatem reædi ficandæ Bafilicæ. Hodierna forma reædificatam narrat à Nicephoro Patriarcha, expenfas verò fubminiftratas à Romani Argyri fucceffore Conftantino Monomacho ad annum Domini millefimum quadragefimum octavum, quinquagefimum primum ante liberatam per Latinos urbem, trigefimum feptimum poft Bafilicæ deftructionem. Verum longè aliter Georgius Cedrenus. Quomodo Imperator Nicephorus. Phocas magnam Antiochiam, & cum omni ferè Syria Ciliciam Chrifto Domino reddiderit, refert ac profequitur: Saraceni amiffis in Syria & Cilicia urbibus, Joannem Archiepifcopum Hierofo lyme vivum combufferunt, quòd fufpicarentur ejus Fol.661. inftinctu Nicephorum ipfis bellum illaturum. Incen C. 6. derunt etiam pulcherrimum templum Dominici Se- Idem miraculum exponit in facri Belli hiftoria Fulcherius Carnutenfis: Confuetudo eft, propter ignem Cæleftem, qui ad Sepulchrum Dominicum in unoquoque anno defcenfibilis cælitus, nutu Divino, in lampadibus, in vigilia Pasche folet accendt, uc quicumque intra Monafterium illud fanctiffimum Fol.731. tioni orationi vacantes, lumen illud à Deo mit- coni cam inchoanti voce celfa omnes refpondimus. || Monafterio exeuntes ad domos vel hofpitia fua abi rent. Ut locus Sacro-fanclus tota nocte à cunctis va cuus remaneret, neque quid noxia fpurcitiæ fortè in aliquo homine, vel in fœmina lateat, quod voluntati Dei vel ejus habitationi difpliceat. Sic præceptum eft, & fic factum. Ecclefia nocte illa remanfit vacua, in qua nec lampas nec candela lumine accenfo fplenduerunt. Manè autem, cum dies Sanct clefiam undique convenerunt, mifericordiam Domini adhuc exfpectantes. Et cùm tunc ad Sepulchrum Domini Patriarcha ingreffus fuiffet, quærens an ignis adhuc inesset, cùm non inveniffet, regrediens doluit. Sed tunc ipfe cum cæteris assistentibus motus Petite accipietis, pulfate & aperietur vobis, adhuc ceffare noluerunt, quin iterum Dominum hoc pulfarent: Ut forfitan quafi propter improbitatem clamoris eorum excitatus, aures fuæ pietatis ad eos inclinaret. Fecerunt quidem tunc proceffionem Clerus & major pars populi, Rex & Proceres fui, pedibus nudis ad templum Dominicum. Et ubi, Et cùm ignem optatum plerique tunc venisse fperaremus, cùm non veniffet, filentio requievimus, Clerici autem lectiones & tractus diurnos cecinerunt. Cum verò hora nona jam tranfiffet, vice trina voce Sublimi Kyrie eleifon repetitum eft. Tunc Patriarcha nofter fumptis claviculis referavit oftiolum Dominici Sepulchri, & introgreffus, cùm lumen quod defiderabamus non inveniret, mox ante ipfum Sacro-fan-Pafcha clarefcere cæpiffet, ad fancti Sepulchri Ecdum Sepulchrum fupplex ad orandum, flendo fe proftravit, pofcens omnipotentis Domini mifericordiam, ut ignem olim confuetum, à populo fuo fupplicante tam defideratum immittere dignaretur. Nos quoque cuncti Kyrie eleifon altè concrepantes, Domino fupplicabamus, exfpectantes quod Patriar-ftatim fermone illo Evangelico, quo Dominus dixit, cha, dicto fepulchro regrediens, lumen, ut sperabamus, inventum, à Domino missum, nobis omnibus manifeftaret. Sed cum illic diu preces fuas plo-infinuantem, & non mentientem, prece multifaria rando fudiffet, & quod pofcebat non impetraffet, triftiffimus ad nos inde exiens, ignem non invenisse monftravit. Quo comperto, perterriti & contriftati valdè fumus. Jam ego ipfe cum quodam Patriarche Capellano in locum, qui dicitur Calvariæ, afcenderam, fcrutans utrum illuc, ut interdum folebat,fcilicet in templo, Regi Salomoni Dominus Deus proIgnis ipfe veniffet. Sed nec buc nec illuc tunc venit. Iterum autem Kyrie eleifon iterum repetitum, alternantibus modis, devotiffimè ad Deum jubilare altiùs folito cepimus. O quantus erat clamor ad Dominum, quanta fufpiria, quantus ludlus! Plorando quippè Kyrie eleifon cuncti cantabamus, quòd cantando mifericordiam Domini exorabamus: Exorantes autem quod quærebamus impetrare tunc nequivimus.fua circumgyrantes orationi vacabant, qui præ nimio Jam advefperafcebat, jam dies inclinabat. Et cùm fperaremus quòd propter peccata noftra hoc contingeret, quod in annis præteritis numquam evenerat, meditatus eft unufquifque in corde fuo emendare quod contra Deum deliquerat. Quapropter quidam difcordes, qui Monaflerio inerant, Patriarcha reconciliante concordes facti funt. Oportebat enim ut pax, fine qua Deo nihil placet, nobifcum effet: Utftras quafdam rutilare jam viderant. Quod cùm &nobis pacatis, & pro ejus amore emendatis, li- Patriarcha audiffet, quantò citiùs potuit, illuc læbentiùs fupplicationi noftræ intenderet. Et cùm tus properavit: Et cùm de claviculis, quas in maadbuc poft hæc preces noftras non exaudiffet, cogi nu fua geftabat, oftium Sepulchri referasset, confetavimus intra nos; & plerique prudentiores dicere fim vidit ignem in lampade, quem tam præoptaveceperunt, quòd forfitan difponente Dei providentia rat, fplendere. Qua de re lætatus, primitus ante numquam ampliùs ignis, ut folitus erat quondam, fanctum Sepulchrum gratias Deo reddens, se bumiveniret: Quoniam necesse erat in annis præteritis, liter proftravit: Pofteà verò accenfo illic cereo uno cùm ibi Chriftiani, Græci videlicet & Syri, paucif-foras revertens, Divinum lumen omnibus manifefimi incolæ effent, ut ignis ille, ficut confueverat, ficut confueverat,ftavit. Quod cum videremus, qui aderamus omnes, unoquoque anno veniret. Quia fi in uno anno deficeret, protinus à Paganis hoc explorantibus & inquirenti. bus omnes decollarentur. Nunc autem quia bic, opitulante Deo, omninò fecuri fumus, fi non veniat, mori non timemus. Nos etiam, ac fi fucceffores ipfius ignis, fi dicere fas eft, bic fumus qui Chriftianos illos, quos hic invenimus, & nofmetipfos cum illis, Deo juvante, à gente Pagana protegimus. Quòd nifi Deus eos vifibiliter fic confolaretur, nullum ex eis hic vivum inveniffemus. Quæ ergò neceffitas nos cogit, ut ignis veniat? Hæc verba, & iis æquipol lentia, fapientiores Clerici minùs fapientibus demonfirabant, ignorantes quæ Deus facturus effet. Erat tamen aliquod folatium, quod eos jam valdè defolazos confolaretur. Accepto igitur confilio, jam immimente node, præcepit omnibus Patriarcha, ut de mifit fe exauditurum, orationes fuas fuderunt ad Dominum ut mifericors mifericorditer ignem illum immittere dignaretur, pro quo tot homines tanto dolore affligebantur. Dum autem in templo illo Dominico gens noftra fic oraret, in Monafterio fanctiffimi Sepulchri fimiliter Græci ac Syri, qui ibi remanferant, non minùs idem Sepulchrum cum proceffione dolore genas fuas & capillos ululando decerpebant. Cùm ergo populus nofter, oratione fua in templo expleta, ad Ecclefiam fanctiffimi Sepulchri rediiffet, antequam januas introisset, nuntiatum eft Patriarche & cæteris ignem defideratissimum jam in lampade una ante ipfum Sepulchrum Calitus gratia Dei accenfum fuiffe: Quem propiùs adftantes per fene tanto Kyrie eleifon cum lachrymis exclamantes, gaudio ma- Lib. 7. c. 37. 38. Miffam folemnizatam Balduinus Rex, qui eidem fo Jemnitati affiftens pro more Regio coronatus fuerat, in templo Salomonis prandium fuum feftivè & derentiffimè expleviffet, nunciatum eft ei, cæteris & aliis qui cum ipfo eramus, ignem fancliffimum iterato adventu in duabus lampadibus, quæ in Ecclefia Dominici Sepulchi pendebant, Divinitùs esse accenfum. Quo audito laudes indè cunclipotenti Domino Tetulimus, Et quibus libuit ftatim complures ad novum miraculum videndum lætantes cucurrimus. Denique Rex & alii cum eo nos fubfecuti funt. Et cum in Ecclefia introiiffemus, vidimus illum ignem Divinitùs in lampadibus accendi: Et catervatim unicuique lampadi accenfæ plebem adftare cum cereis fuis, vel accendendis vel jam accenfis, jubilantem Deo in voce exultationis, Tunc alius alii corde jucundo hæc demonftrabat, dicens: Ecce jam lampas Incipit illuminari. Alius refpondebat: Ecce video alteram, in qua jam flamma rutilat. Illic quidem cereum meum illuminabo, tu autem tuum hic inflamma. Alius quippè dicebat; Adftemus huic lampadi, exfpeciemus paulifper, cum in ea ignis infurget. Nonne videtis, quia cæteræ lampades jam inflammate funt? Et vides, quomodò in illa fumus enubilat. Nunc autem flamma exoritur. Taliter lætificavit Dominus populum fuum, qui dies promiraculo tam gloriofo, & de more in morem permutato, celeberrimus & memorialis à generatione in generationem permanebit. Idem miraculum magis adhuc illuftrat in ejufdem Sacri Belli Hiftoria venerabilis Guibertus Abbas fanctæ Mariæ apud Novigentum: In illa fanda Hierofolymorum Civitate vetus quoddam miraculum inoleverat. Quod vetus idcircò dixerim, quia ex quo idem fieri cœperit, orbis ferè Latinus Rex Balduinus fufceperat Sceptra fequenti, ejus fuiffe traditur difficultas tanta miraculi, ut vix imminente nocte orantium flentiumque potuissent vota complert. Sermo Daimberti Patriarchæ populum de confeffione follicitat peccatorum: Rex & Præful refarciendis pacibus inftant; fi qua fidei boneftatique non congruunt, corrigi promittuntur. Intereà urgen te negotio, tam enormium criminum ibi eo die eft facta confeffio, ut nifi pœnitudo fuccederet, dignè fieri videretur luminis fandi fublatio, cujus tamen etiam nunc poft correctionem non remoratur accenfio. At altero poft haç anno ubi ad eam ventum eft horam, qua Sepulchrum gloriofum flamma Cæleftis efficeret, univerforum penitus vota fufpiciunt. Græcis igitur ac Syris, Armeniis pariter ac Latinis, quibufque pro fuarum linguarum idiomatibus Deum ac ejus invocantibus Sanctos, Rege, Proceribus, & populo, pænitentia cordiumque rugitibus profequentibus Cleros, mifero omnes exulcerabantur affectu, quod ea urbe jam à Chriftianis obtenta, inibi contingebant que numquam eveniffe fub Paganis audierant. Interim Fulcberius Carnutenfis, assumpto fibi Patriarche Daimberti Capellano, in montem proficifcitur Oliveti: Ibi enim fuboriri Dei lucerna folebat, fi quando Hierofolymis non aderat. Sed reverfis, a nibil gratum ad præftolantis Ecclefiæ aures referentibus, orationes à diverfis geminantur ad populum, non tamen quæ ægros foveant, fed incentivæ lugentium. Ea dies, re infecta, univerfos in fua teca remifit : Nox gemina inruit acrifque mæftitia generaliter omnium pectora torfit. In craftino deliberant, ut ad templum ufque Domini debito cum mœrore procedant. Jerant gaudit prorfus Pafchalis immemores, dum nullus habitu differt à die Parafceves: Cum ecce ab Edituis Ecclefiæ poft euntium ignorat. At nos conjiciendo perpendimus, quia poft-terga concinitur, quia facri Monumenti lampas ac quam calcari ante hæc noftra tempora cœpit à gentibus, id pro fuorum qui ibi degebant, per idvè temporis conveniebant, annuerit Dominus: Quod videlicet in ipfo Pafchali Sabbatho lampas Dominici Sepulchri videatur quotannis accenfa Divinitùs. Erat autem moris in eadem urbe, ut circumitis univerforum ædibus Pagani fingularum focos ufque ad favillas exftinguerent. Et tanta id fiebat ab Ethnicis indagine, quantum id ipfum putabatur fieri fidelium fraude, non fide. Cùm ergo hoc modo Vulca nus liminaretur ab oppido, ea hora qua noftræ Religionis obfequium plebem Catholicam folemni Refurrectionis atque baptifmatum interesse mandat officio, vidiffes per univerfam Gentiles exfertis mucronibus oberrare Bafilicam, mortemque noftrorum quibufque minari: Cerneres fidei noftræ è regione Cultores indigenas gravi penes Deum mærore torqueri. Eos ve. rò nihil minus, quos de abditis mundi finibus orationis vota illo contraxerant, vel caufa miraculi, luminis omnes munus unimoda intentione precari. Nec tunc erat importuna dilatio, quin defideriis æfuata petitio alacri leniretur effectu. Audivi à perfonis, quæ illuc jere, fenilibus, quod papyrus, vel lichnus, nam utro utantur non novi, Gentilis femel cujufdam fit techna fublatus, ferrumque remanfit inane, fed Cœlitus labente miraculo ex ferro lumen emerfit. Dumque fraude virtutes cupit enervare fupernas, didicit contra fuam ipfarum natu ram Deo fuo militare naturas. Anno ergò, ex quo cenditur. Quid immorer, tanta ea die gratia, audo fuæ ubertatis ex dilatione fucceffu, immicuit, ut illa Dei claritas non quidem fimul, fed viciffim intra Sepulchri Ecclefiam lampades fermè quinquaginta tetigerit. Hæc non modo inter facra contingere Myfteria, verùm cum peractis officiis Rex pranderet in aula: Cogitur frequentibus nunciis ad nova videnda lumina rejecta confurgere menfa. Dici non poteft quibus convaluerit mæror ille folatiis, cum eo die, quod nunquam præfumpferat, intra eandem urbem in templo Domini coronari Rex ipfe confenferit, ob bu jus favorem muneris. Coeleftem hunc ignem aliis miraculis confirmat Glaber Rudolphus: Eodem tempore Odolricus L.4. C. 6. Aurelianorum Præful Hierofolymam pergens, quid viderit, nobifque narraverit non prætermittendum videtur miraculum. Die igitur magni illius Sabbathi, quo ignis mirabili Dei potentia veniens ab univerfo populo præftolatur, ibi cum cæteris idem Præful adftabat. Jamque dies ipfa in vefperum tranfiens repentè penes horam, qua fperabatur ignis adfuturus, unus Saracenorum, fcurra impudentissimus ex plurima illorum multitudine, que annuatim femper una cum Chriftianis adeffe folet, exclamavit, ut Chriftianis mos eft, cum primum videtur, Agios Kyrie eleifon, cavillanter cachinnos emifit, extenfaque manu arripuit cereum de manu cujusdam Chriftiani, aufugere tentans. Qui illicò arreptus à Demonio, turpiter nimium vexari cœ pit. A 1190. pit. Quem profequens Chriftianus, cereum abftulit. Incola illius meminit, ideoque certum eft iftis aliofque Græcorum foedos lapfus manfit illa con Aliud, quod poft amiffam à nobis Hierofo- Et ex hoc fonte credo promanaffe morem, ronymus, natio cus, committere non verentur 117 30. natione fancti Sepulchri Ecclefiam accuratè Porrò fecreta fua judicia per miraculosè accen- Lib. 1. C 22. Lib. 4. C. Archiepifcopi gravida matre fcribit Guilielmus NICO |