Zie hier op wat wyze men in Piemont, Italië, Spaenje en andere warme landen van Europa den Rys kweekt : De gemeene Rys begeert van natuer eenen goeden zwaren grond, waervan de binnenste lagen toelaten het water boven te kunnen houden, dewyl hy gedurende zynen wasdom eene zekere hoeveelheid vruchtbare vochtigheid moet hebben. Men verzekert in Italie ook, dat de Rys altoos het beste zal groeijen en de volmaektste granen zal voortbrengen in de landeryen die zoutachtig en aen de kanten der zee gelegen zyn; maer de Rysplant, om goede vruchten te dragen, vereischt binnen het jaer, terwyl zy groeit, vier of vyf maenden eene hooge warme luchtgesteldheid, derhalve kan zy maer in 45 tot 46 graden noorder breedte gekweekt worden; daerenboven moeten de landeryen, om den Rys te zaeijen, op eene zoodanige wyze zyn geschikt, dat men de gronden op tyds naer wille overal kan onder water zetten; het stroomende water uit de rivieren wordt by voorkeur op alle ander ten dien einde geacht; de landen om den Rys te zaeijen, mogen ook door geene boomen belommerd zyn. Na eerst den grond wel bewerkt en binnen den winter beploegd te hebben, en dat hy met de lente, door de warmte der zon, eene voldoende bereiding voor het zaeijen bekomen heeft, begint men in april het Rysgraen met de hand te zaeijen, dat men eerst zes-en-dertig uren in het water te weeken heeft gezet, om de uitspruiting te verhaesten; nadat dit zaeijen geheel is volbragt, wordt op de wyze van het tarwe land, de grond geëgd, gesleept en toegerold; al deze bewerkingen geëindigd zynde, wordt het water op het rysland, omtrent 6 of 7 centimeters hoog, gelaten, op zoo eene wyze, dat het bovenste van dit land geheel is overdekt; wanneer de eerste bladen van de Rysplanten beginnen boven uit het water te verschynen, heeft men zorg dit water allengskens te verhoogen, indervoege dat de bovenste bladen gestadig op het water vlotten, tot dat de stroohalms of stengen zich ten deele ontwikkeld hebben, eenige knoopen hebben bekomen en sterk genoeg zyn om zich zonder water regt te kunnen houden; dan wordt het water van dit Rysland getrokken tot dat men bemerkt dat de planten een geelachtig kleur beginnen te verkrygen, wanneer men ze weder nieuw water geeft, dat men wel tot 9 of 10 centimeters hoog laet vloeijen; na deze tweede mael het water afgelaten te hebben, tracht men de planten van alle onkruid te zuiveren, en terwyl zy bloeijen, wordt het water op nieuw weder 12 of 14 centimeters hoog op het land gezet. Vervolgens, wanneer men bemerkt dat het stroo en de aren beginnen ryp te worden, hetgeen men gemakkelyk kan zien aen het geel kleur dat zy verkrygen, laet men het water geheel van het rysland afloopen, en nadat de grond gedroogd is, begint men den Rys, zoo als de andere graenvruchten, in augusty in te oogsten. De rysaren worden met eene sikkel van de stroohalms gesneden, in bussels gebonden, in de schuren of schelven te droogen gelegd en dan gedorscht, gewand, door het zift gezuiverd, op de zolders open geplaetst en dikwils, tot dat hy geheel droog is, gelyk andere granen geroerd; hy wordt dan Rizon of gryze Rys genoemd, omdat hy nog van zyne kafvliesjes voorzien is; en na gepeld te zyn, wordt hy witte Rys genoemd. De Rys is een der beste voortbrengselen die de aerde kan opleveren, zoowel door den overvloed van graen, als door den hoogen prys aen welken hy in Europa verkocht wordt; jammer dat zoo een kostelyk gewas in ons klimaet niet kan groeijen. EINDE VAN HET DERDE DEEL. BLADWYZER. DERDE AFDEELING. BESCHRYVING DER VOORNAEMSTE PLANTEN EN GEWASSEN, DIE IN BELGIE GROEIJEN Kaerdendistel, Volderskaerden, Cardère, Chardon à foulon, Char- Kaeskenskruid, wilde Maluwe, Mauve, Malva Kalmuswortel, welriekende Kalmus, Calmus aromatique, Acorus. Kamillebloem, Kamillekruid, Camomille, Anthemis Kampernoelie, Paddestoel, Wolvenbrood, Champignon, Agaricus. Kapucine-Kerse, indiaensche Kerse, Capucine, fleur potagère, Tro- Karwei, Carvi, Girole, Carum. Kastanjeboom, Chataignier, Castanea . BI. 1 7 8 10 11 12 14 Kastanje-Equinaboom, indiaensche Kastanje, Paerde-Kastanje, Katoenboom, Katoenplant, Cotonnier, Arbre à coton, Gossypium. Kattekruid, Nipte, Cataire, Herbe aux chats, Nepeta. Kemelhooi, riekende Bies, Pature de chameau, Schoenanthum. Kersenboom, Kerselaer, Kriekenboom, Kriekelaer, Guignier, Ceri- Kervel, Kervelkruid, Cerfeuil, Aiguille, Scandix Klaverzuring, Zuerklaver, Zuerkruid, Koekoeksbrood, Alleluia, 38 41 42 43 45 49 ི་ཚ 30 Kleefkruid, Onze Lieve Vrouwe Bedstroo, Gratteron, Galium . 51 52 53 55 Klokbloem, Klokskenskruid, Halskruid, Belvedere, Campanule, Klokskenskruid van Canarië, Canarine, Canaria. Knoopgras, Lidgras, Schaepgras, Lammergras, Fétuque, Festuca Kolokwinte, Bitter-Appel, Kwint-Appel, Coloquinte, Cucumis co- Kool, Sloor, Veld-Kool, wilde Kool, Koolzaed, Colza, Chou colza, Kool, Savooi, Krap-Kool, Spruit-Kool, Bloem-Kool, Roode-Kool, 71 73 Kopbloem, Céphalanthe, Cephalanthus Koraelbloem, Paternosterboom, wilde Moerbezie, Arbre à chapelet, Koraelboom, Arbre de Corail, Arbre du Ciel, Erythrina. Koraelkruid, Koraelmos, Coraline, Corallina of Fucus Corallina Krachtwortel, Panaceswortel, Ginseng, Panax |