vier mannelyke deelen of meeldraden bloemen en maer één stampertje hebben.

Men vindt veel verscheidene soorten van deze planten, die in België en elders wassen en ook verschillige namen dragen; in sommige gewesten worden zy Walstroo en Walmeester genoemd, hetgeen echter de naem der Asperula is, welke van de nieuwe kruidkenners, sedert Linnaeus, daervan zyn afgescheiden, omdat het Walstroo met trechtervormige bloemen groeit en deze planten klokvormige bloemen hebben, maer nogtans `weinig van kruid verschillen en als het Kleefkruid groeijen; de Kwendel of wilde Thymus werd ook voordezen Onzer Lieve Vrouwen Bedstroo genoemd, daer hy nogtans geenzins aen deze planten gelykt.

Het wit Onzer Lieve Vrouwen Bedstroo (Galium mollugo van Linnaeus) is eene langlevende kruidplant van Europa, die in België ten alle kanten in de hagen en grachten wast, met zwakke, gerankte, ruwe stengels en gladde, lynvormige, rondachtige, fyn getande en puntige bladen, die langs de aerde liggen; bloeit hier meest in juny, met witte bloemen op de stelen der stengels verspreid. Men kan deze plant wel uit al de andere kennen, omdat de bladen met acht te samen aen ieder knoopje der stelen verdeeld. Dit kruid bezit weinig krachten.

zyn

Het geel Onzer Lieve Vrouwen Bedstroo (Galium verum van Linnaeus) is ook eene langlevende kruidplant van Europa, die in Vlaenderen en elders in België aen de kanten der grachten en wegen wast, met rankjes, acht lynvormige bladen en trosvormige bloempjes op de stelen, die een witachtig kleur hebben. Deze plant bezit eene schoone gele verw, en wordt, zegt de heer Thiébaut de Berneaud, veel in Zuid-Frankryk binnen het bloeijen vergaderd, om in de gele verwen te gebruiken en op de wyze van de Galium aparine, die eene roode verw inhoudt, bereid.

De Galium tinctorium van Linnaeus, van Amerika, die ook eene roode verw, zoo als de Meekrap, inhoudt, wordt in sommige landen van Amerika om hare schoone roode verw gekweekt.

Het water Onzer Lieve Vrouwen Bedstroo (Galium palustre) groeit veel in België in de waters en grachten; de Galium uligi

nosum, en de Galium boreale van Linnaeus, wassen meest op vochtige plaetsen in de meerschen; zy worden ook Kleefkruid genoemd, maer verschillen door de bladen die zes byeen aen de knoopen der stelen zyn verspreid, en brengen witte bloempjes en veel zaedjes voort. Men zegt dat die kruiden de melk doen stollen en ronnen; zy worden in vele landen van de kaesbereiders gebruikt, om aen den kaes een roodverwig kleur te geven.

ONZER VROUWENSCHOEN, Mariaschoen, Papenschoen, Venusschoen, in 't fransch Sabot de la Vierge, Sabot de Vénus, Cypripede, in 't latyn Cypripedium, door Tournefort Calceolus marianus genoemd, en onder zyne 11° klasse, 3° sectie gesteld, der onregelmatige bloemplanten; door Jussieu onder de familie van het Standelkruid, en onder de 20° klasse van Linnaeus, Gynandria diandria, helmstyligen met twee meeldraedjes, slach van planten by welke de meeldraedjes met den stamper tot een lichaem zyn samengegroeid.

De Vrouwenschoen of Papenschoen (Cypripedium calceolus van Linnaeus) is eene langlevende kruidplant van Noord-Europa, die in Zwitserland, België en elders in de lommerachtige bosschen wast, met vezelachtige wortels, stengels die omtrent 25 centimeters hoog groeijen, en groote, eivormige, geplooide bladen, die steelloos aen de stengels zyn verdeeld; bloeit hier meest in juny, met een of twee bloemen op eenen stengel, in vyf bloembladen verdeeld, waervan vier lang, spits en violetachtig zyn, het vyfde geelachtig en gebuikt is en te samen eenen schoen of holleblok vormen; zy verspreiden eenen aengenamen oranjereuk. De bloembladen zyn somtyds ook purperrood, en bleek of donker peers van kleur. Deze wonderbare plant wordt hier veel in de bloemhoven gekweekt en op de wyze van het Standelkruid vermenigvuldigd.

De Venusschoen met bewolde stengels (Cypripedium pubescens) is cene nieuwe langlevende kruidplant van Amerika, die in juny met zeer lieflyke gele bloemen op de stengels bloeit. Deze plant, die hier in potten moet worden gekweekt, wordt ook wel in Italiën gevonden.

De sierlyke Venusschoen (Cypripedium spectabile van Willdenow) is eene langlevende kruidplant van Canada, die met stengels omtrent 30 centimeters hoog groeit, en met eivormige, groote, steellooze bladen; bloeit in juny met witachtige bloemen, die ook de gedaente van eenen holleblok hebben. Deze schoone plant was voor de 78° toonstelling der koninglyke Maetschappy van Landbouw en Kruidkunde alhier, aengewezen om deel te maken van de planten die den 8 maerte 1845, in bloemen moesten zyn, waervoor de eerprys is toegewezen aen onzen behendigen bloemist, Jan-Baptist De Saegher, in de Gruisbergstraet te Gent, op wiens bloemlysten zy aen 4 francs aengeduid is, en by wien men ook den Cypripedium insigne en den Cypripedium purpuratum, met purpere bloemen, kan bekomen, die hier allen in den vollen grond gekweekt en op de wyze van het Standelkruid kunnen vermenigvuldigd worden.

Van de krachten dezer kruiden vindt men niets beschreven; zy worden tot versiering der bloemhoven gekweekt.

OOGENTROOST, in 't fransch Euphraise, in 't latyn Euphrasia, is onder de 3e klasse, 4° sectie van Tournefort gesteld; door Jussieu onder de familie van het Luizenkruid, en onder de 14 klasse van Linnaeus, Didynamia angiospermia, tweemagtigen, planten die met twee lange en twee kortere stofdraden bloemen en welker zaed in een zaedhuisje besloten is.

De Winkel-Oogentroost, die by de apothekers wordt gebruikt (Euphrasia officinalis van Linnaeus), is eene éénjarige kruidplant van Europa, die in België en elders aen de wegen, beemden op onbebouwde plaetsen en kanten wast, met eenen dunnen, teeren, getakkelden stengel, maer omtrent 15 centimeters hoog, met zydelingsche takjes en veel kleine, eivormige blaedjes met lynen geteekend en aen de kanten scherp getand; bloeit meest van augusty tot in september, met witte, gele en ook wel purperroode, gestraelde bloempjes.

De groote Oogentroost (Euphrasia odontites van Linnaeus) groeit ook in België aen de wegen en onbebouwde plaetsen, maer heeft effene, lynvormige blaedjes, geheel getand.

De breedbladige Oogentroost (Euphrasia latifolia van Linnaeus) groeit meest in Zuid-Frankryk, met breede, handvormige bladen, getand en met haertjes bedekt.

De Winkel-Oogentroost, die in Vlaenderen wast, is droog van aerd, heet van krachten en bitter van smaek; dit kruid werd voordezen in poeijers gebruikt, en ook het sap daeruit gedistilleerd, met Vinkel bereid en suiker gemengd, om de loopende, vochtige, belemmerde oogen te genezen en het gezigt te verklaren; maer het schynt dat die middelen nu geheel verworpen zyn, want volgens verscheidene oogmeesters, is dit sap te inbytende en prikkelt te zeer op de deelen der oogen, die de doctor Haller Tutamina oculi noemt; dit gedistilleerd sap kan echter met andere verzachtende oogmiddelen in zalve gemengd worden, en wordt op die wyze by de apothekers verkocht. Dit kruid met wyn gekookt en langs buiten op de oogen gelegd, doet al de vurigheid verdwynen en de oogen verklaren; met wyn gekookt en gedronken, versterkt het 't geheugen en geneest de geelzucht; maer te veel daervan ingenomen, doet geweldig zweeten, en kan hinderen en schadelyk aen den mensch wezen; doch met mate genomen, is het goed, zegt Lobel, voor de zwakke en kwellende vrouwen. Deze plant wordt om hare deugden in veel kruidhoven alle jaren gezaeid.

OOIJEVAERSBEK, in 't fransch Bec de Cigogne, in 't latyn Pelargonium, is door Jussieu onder de familie van den Geranium of Kraenbek gesteld, en onder de 16° klasse van Linnaeus, Monadelphia heptandria, éénbroederigen met zeven helmdraden.

Deze plant, waervan men heden op sommige bloemlysten wel 200 verschillige soorten vindt, heeft den naem Pelargos uit het grieksch verkregen, die in onze tael Ooijevaersbek bediedt; zy is van de Kaep de Goede Hoop, in Afrika, oorspronkelyk. De volgende soorten worden hier by onze bloemisten en liefhebbers gekweekt, en op de wyze van de Kraenbekken en Reigersbekken, door het zaed en afzetsels vermenigvuldigd de Pelargonium rapaceum, van Willdenow; de Pelargonium lobatum, van Linnaeus; P. triste, van Linnaeus; P. flavum, van Willdenow;

De sierlyke Venusschoen (Cypripedium spectabile van Willdenow) is eene langlevende kruidplant van Canada, die met stengels omtrent 30 centimeters hoog groeit, en met eivormige, groote, steellooze bladen; bloeit in juny met witachtige bloemen, die ook de gedaente van eenen holleblok hebben. Deze schoone plant was voor de 78° toonstelling der koninglyke Mactschappy van Landbouw en Kruidkunde alhier, aengewezen om deel te maken van de planten die den 8 maerte 1845, in blocmen moesten zyn, waervoor de eerprys is toegewezen aen onzen behendigen bloemist, Jan-Baptist De Saegher, in de Gruisbergstraet te Gent, op wiens bloemlysten zy aen 4 francs aengeduid is, en by wien men ook den Cypripedium insigne en den Cypripedium purpuratum, met purpere bloemen, kan bekomen, die hier allen in den vollen grond gekweekt en op de wyze van het Standelkruid kunnen vermenigvuldigd worden.

Van de krachten dezer kruiden vindt men niets beschreven; zy worden tot versiering der bloemhoven gekweekt.

OOGENTROOST, in 't fransch Euphraise, in 't latyn Euphrasia, is onder de 3o klasse, 4o sectie van Tournefort gesteld; door Jussieu onder de familie van het Luizenkruid, en onder de 14 klasse van Linnaeus, Didynamia angiospermia, tweemagtigen, planten die met twee lange en twee kortere stofdraden bloemen en welker zaed in een zaedhuisje besloten is.

De Winkel-Oogentroost, die by de apothekers wordt gebruikt (Euphrasia officinalis van Linnaeus), is eene éénjarige kruidplant van Europa, die in België en elders aen de wegen, beemden op onbebouwde plaetsen en kanten wast, met eenen dunnen, teeren, getakkelden stengel, maer omtrent 15 centimeters hoog, met zydelingsche takjes en veel kleine, eivormige blaedjes met lynen geteekend en aen de kanten scherp getand; bloeit meest van augusty tot in september, met witte, gele en ook wel purperroode, gestraelde bloempjes.

De groote Oogentroost (Euphrasia odontites van Linnaeus) groeit ook in België aen de wegen en onbebouwde plaetsen, maer heeft effene, lynvormige blaedjes, geheel getand.