men 't felve met Schepener betuyghen kan, foo V. Item foo zijn wy te raeden, dat onfe voorghenoemde Schepenen van Herpen ende van Uden, niet langher ghetuyghen fullen halden buyten briefs dan een jaer, ende om dat wy Iohan van Valcken-borgh, ende Walraven onfen Soone voorschreven, willen dat defe voorfz. poincten ten eeuwighen daeghen vaft ende stede blijven, foo hebben wy onfe zeghelen aen defen brief gehan ghen te gaeder met zeghel onfer ghemeyne Sche- Adolph van Cleve ende vander Marcke Heer van Abode voor die breucken ghefeth hebben ende malkan deren te recht te ftaen. V. Item oft ghebeurden dat eenich man ofte wijf, erf ofte eenighe andere goederen dede befetten, gheleghen binnen onfe Kerfpell voorfchreven, op eenighe die buyten onfe landen woonachtich waeren, soo sal-men dat alle Sondaeghen onder der Miffen in der Kercken, daer dat befeth ghe- van befation daen is, kondt doen, foo langhe als het befethinder kere duert, ende is dat befeth ghedaen op eenighe die ken. in onfe voorschreven Kerfpell woonachtich is,foo falmen dat condt doen aen den ghenen daer dat befeth aen ghedaen is, ofte aen fijne woonplaets, ende al by goede oirkondt van Schepenen, ende als dat ghericht ghefchieden fal, falmen vraeghen, ofte vernemen by Schepenen, oft dat ber wijffelijcken ghebleecken zijn, daerom dat het befeth ghedaen is, eermen dat ghericht voort doet, omme daer naer te doen als 't behooren fal. VI. Item oft ghebeurden dat eenich perfoon kijffelijck worden, ende malkanderen floeghen, fteken ofte wonden, foo falmen beghinnen ende die een aenleggher is des ghevechts alleen ghecorrigeert worden van alle Breucken van bey die wie Brentparthyen, ende die verweerder die hem weeren ken fchul moet fal van Breucken bevrijdt worden van onfe dich is te gelden. Heerlijckheydt, naer der befte conde die men daer af bevinden fal ende dat fal alleen wefen daer penninck-breucken worden gheeyfcht en Item oft ghebeurden dat eenich man ofte wijf Breuckten van penninck breuck tot drye Marck toe ofte daer onder, foo fal die ghene die alfoo ghebreuckt heeft te recht ftaen binnen Van Breuc. onfen Lande voor fijn dingh-bancke daer dat beken tevechte hooren fal in dien hy zijn breucken verborghen te ftaen. kan, met goede wettighe borghe, behoudelijck altijt ons, onfe hooghe Heerlijckheydt, ende die onvermindert in alle faecken, daer van die ken-de niet voorder. niffe ende bericht der voorfchreven Hoogher Heerlijckheyt toe-behoort, dat fy goede borghe Item VII. İtem foo wie Armborft fpant in kijffelijcke Armbore faecken ende in tornighen moede op yemanden, Spannen, die fal daer aen breucken die Heerlijckheydt ende Kerspell van Uden, den hoochften penninckbreuck. VIII. XI. Van voor fprekers Item foo wie voorfpreecken wil binnen önsen Item foo wie den anderen met dreyghelijcken IX. Alle die welcke puncten, Vryheden, Rechten, ven ende verleent hebben, ende met dele onfe Item die feven Schepenen van Uden fullen haer hooft-vonnis tot Herpen brenghen, ende haelen Hooft vonnis met Heeren Scholtis ende Schepenen, dat te faemen fal coften met den wedercoft den ghenen die dat verlieft vier Rijns gulden, hier toe fal die fchrijver hebben van den vonniffe te fchrijven ee-wy hunluyden voortijdts ghegheven ofte verleent nen rijns gulden. te haelen. X. moghen hebben, ende want onfe meyningh endel Philips van Cleve ende vander Marcke,Heer van Ra- Llen teghenwoordighe ende toecomende die defen onfen letteren fullen sien ̧ Want findert onfen aencomen der Heerlijckheden ons voorghenoemde Landts Ravensteyn, Herpen, Vden, ende Velpen, met den toebehoorten, "ons veele diversche aenbrenghen ende vertoeghen ghedaen zijn gheweest, aengaende ghebreecken ende onredelijckheden die in veele manieren in den voorfz. onfe Landen daghelijcx overcomende ende ghebeurende zijn, ter onverwinderlijcker føhaeden ende verderffeniffe van dien, ende van onfe goede onderfaeten, ende dat alfoo wel ter caufe van feeckeren ghebreken van der Juftitien, ende Landt-rechten, midts die onreedelijcke Coftuymen ende coften ende borch-tochten, die men in onfe voorfchreve Lande gheufeert heeft, als oock ter caufe van onfen Officieren, die in fommighe faecken onfen voorfz.onderfaten laften, anderfints ende voorderen dan 't betaemelijck is, foo ift dat wy gheneghen zijn, ter welvaert ons voorfz. Landts, ende ghemeyne ondersaeten, ende te verfien dat fy voortaen ghehandelt, onderhouden, ende gheregeert moghen wefen in goeder Juftitie ende redelijckheden, naer dat ons by goede onderfoecken deuchdelijck ghebleecken is van den ghebreecken ende onredelijckheden voorfz. gheordonneert hebben, ende ordonneeren die poincten ende ordonnantien hier naer volghende, die wy willen voortaen onderhouden ende gheachtervolcht wefen alle tijt behoudende die macht van dien te veranderen, meerderen, ende minderen naer onse gheliefte. 1 deringe der xiÿ. Schepenen, ende vanden fa Laris. ART. I. Nden eerften aengaende dat onfe Schepenen van Herpen ghewoon zijn op te draghen t'haeren wettigen Hoove, te weten tot Schepenen van Nimwegen in Gelre, alfulcke (aecken ende proceffen die fy fegghen niet vroet zijnde, waer uyt fonderlinghe van 't verborghen van den vonniffen die-men daer toe achtervolghende den Landt recht, doen moet foo groote coften ende laften fpruytende zijn, dat die fchemele ende aerme onderfaeten fulcken onraet ende coften niet volbrenghen en moghen, noch tot haerder goeder recht comen, foo ift dat om te verfien dat een yghelijck fonder groote coften ofte lafte t'fijnen goede rechten comen moghen, wy heb ben gheordonneert ende ordonneren, dat voortaen foo wanneer onfe Schepenen van Herpen, noch wijs noch vroet ghenoech welen en fullen, om van hem felven te vonnissen in eenighe faecken, die voor hem comen fullen, dat fy die faecken niet meer op-draeghen noch over feynden en fullen, tot den voorfz. Schepenen van Nimweghen, maer fullen ghehouden zijn te trecken Van verga eenigh van hunlieden met haeren Schoutent by onfen Droffart van Ravenfteyn nu ter tijdt, ofte naemaels wefende, hem betreckende, hoe ly van fulcke faecken voor hun-lieden wefende niet wijs, noch vroet ghenoech en zijn, om die te vonniffen, verfoecken aen den voorfz. Droffart, om te best ende feeckerlijckfte die felve faecke te moghen handelen ende vonniffen, henluyden te doen hebben, teenen feeckeren daeghen twee Schepenen van Ravenfteyn, twee andere van Uden, ende oock twee van Velpen, fulcke als die van Herpen voorfz, hem fullen willen noemen, ofte gheven, by ghefchrifte, die welcke fes Schepenen met den leven van Herpen, fullen ghefamentlijcke alfulcken faecken ende queftien overfien ende vifiteeren ende hendelijcken ufeeren ende vonnillen naer haeren beften wijsdomme, ende om oock te verfien dat by dele maniere onfe voorfz. onderfaeten niet ghelaft en worden van onreedelijcke coften, foo ordonneeren ende verclaeren wy, dat voor elcke voorfz. vergaederinghe, die ons Droffart ghehouden wort te doen, als hy des verfocht fal zijn, in der manieren voorfchreven, onfen voorfchreven Droffart fal hebben voor hem eenen gulden van vijfthien Ruyvers. xv. ft. Die Schoutet die met den Schepenen comen fal thien ftuyvers voor fijnen falaris, ende vier Buyvers voor fijnen mont-coft xiiij. ft. Die Clerck vande Schepenen fal hebben thien ftuyvers voor fijnen falaris, ende vier ftuyvers voor fijne mont coften xiiij. ft. Die Sargeant ofte Richter fal hebben vijf.ftuyvers voor fijnen falaris ende vier stuyvers voor fijnen mont-coft Van Bode Loom in 't Schepenen hen voeghen ende reguleren fullen, die faecke te uytten ende te vonniffen, fonder dat meer elders noch vorder daer van men fal mogen overfeynden appelleren,noch reformeren,ende ten eynde oock vande von dat in 't overfeynden t'onlwaerts onfe onderlaten niffem niet en worden verfchat ofte verfwaert vanden voorfz.onredelijcke coften, maer dat eeniegelijck gevoechelijck fijn goet recht verfoecke ende achtervolgende, ordonneeren ende verclaeren wy,daɛ die Boden die fulcke faecken t'onfwaert brengen fal,hebben ende nemen fal van elcker wijle gaende ende weder keerende een blanck, ende voor elcken dach dat hy ftil ligghen fal verwachtende antwoordt, fal by hebben drie ftuyvers, ende fal oock by den felven bode gefonden wefen vijf en twintich ftuyvers voor onfen Secretarius die die antwoort van onfe ordonnantie ende goetduncken over schrijven fal, den Schepenen voorfz. ende voor fijnen Clerck vijfthien ftuyvers. Item oft gebeurden dat van eenighe fententien ende vonniffen alfoo by den derthien Schepenen ghefamentlijcken uytghefproocken eenighe vanden partyen hem ghevoelden, ende wilde fuftineren vercort ofte verongelijckt te wefen van fijnen van Apellagoeden rechten, indien ghevalle fulcke partye en tien. fal binnen die eerfte thien daghen naer d'uytipreken der felver fententie ende vonniffe moeten beteeckenen, ende doen te wetene den voorfz. Schepenen, hoe dat hy by haere fententie ende vonniffe dunckt ende vermeynt vercort ende veronghelijckt te wefen, protefterende midts dien, die felve fententie by ons te doen reformeren ende die bereeckeniffe alfoo binnen die voorfchreven thien daghen ghedaen, fal oock binnen veertich daghen daer naer volghende, moeten beginnen te vervolghen by ons ende opfen Rade, die reformatie van die voorfz. Sententie. Item niet te min om te versien dat by dese middelen die fententien ende wijfdommen om onfe voorschreve Schepenen van Herpen, niet worden veracht noch beleth van haeren affertie Den vonnif in achterdeel van der parthyen, tot wiens profijte se te vol ix. ft.'t voorfchreven vonnifle uytghefproocken is, wy ordonneren dat die parthyen die die voorfchreven fententie willen reformeren, alfoo voorschreven is, fal allerweghen eerft ghehouden zijn te voldoen, vonnille van den voorfz, Schepenen ende alfoo verre alft civile ende fchuldelijcke faeken aen-gaet. Ende elck van die derthien Schepenen fal hebben vier ftuyvers voor fijnen mont-cost fonder iiij. ft. meer. II. Item voort indien het ghebeurt dat die voorfz. derthien Schepenen aldus vergadert, als noch niet verftandich genoch en waeren, omme die faecken te vonniffen, foo fullen fy ghehouden wesen alfulcke faecken ende handelinge ons over te feynden, gheflooten ende gheseghelt, om die te doen vifiteren, by die van onfen Raede, ende daer op te verwachten onfe Ordonnantie ende goet duncken, volghens den welcken die felve derthien voorfchreven Schepenen te doen, gheheelijck | ne die men schult eyfcht, en fal niet ghehou VII. Item indien voort by ons ende dien van onfen Raeden nae der handelinghe ende kenniffe vander faecken gehadt, bevonden ende gheleyt worden, die fententie van den Schepenen goet, van weerden ende rechtveerdelijck uytghefproocken Sententien te zijn, ende ter quaeder caufen weder-roepen die recht oft ghereformeert, in defen ghevallen die parweerdelijck tye ghereformeert hebbende, fal op-legghen alle wytgesprooskep zijn. die coften daer op verloopen ter taxatien van Schepenen voorfchreven, voor welcke coften de felve partyen reformeerende, fal oock gehouden zijn van het beginfel fekerheyt te doen, ingelijck die voorfz. partyen die hem dies d'onghelijck beklaecht heeft, van den vonniffe fal breucken t'onfen profijte drye marcken. VII. | XI. Ghevan ghen xe oth Item want ter caufe ende onder 't deckfel van feecker Ordonnantien etide Privilegien, by zaligher ghedachten onfen Heer vader ghegheven, fpreeckende, dat een yeghelijck van den felve onfen Landen, wefende van goeder faemen, ende naemen, die ghevanghen oft aenghetaft worden, van onfen Droffart, ofte andere Officieren, om eenighe onbekende faecken fal moghen ontflaeghen worden van ghevanckeniffen, mits ftellende goede ende fufficiante Borchtocht onder 't deckfel van welcke Ordonnantien ende Privilegien, dywijlen ghebeurt is, ende noch gebeuren mothte, dat in kleynigheydt van onfer Hoogheyt ende Juftitie, die vrynden ende naebuers van fulcken perfoonen als onfen voorfz. Droffaert foude wil- flaen. len aentaften, die foude willen nemen met ghewelt uyt handen van onfen voorfchreven DrofItem want hier te vooren alle verkennifle ofte fart, fob hebben wy hier op gheordonneert ghetuygheniffe ghedaen ende ghefeghelt alleen-ende verklaert, dat voortaen niemandt wie hy lijcken by twee Schepenen hebben gehouden ge- zy, van der voorfchreven Ordonnantien ende weeft van weerden, ende te veel ftonden ghebeurt Privilegien hem en vervoorderen die handt van is,dat geen van twee Schepenen befegelende fulc- Juftitie te beweldighen ende t'ontlaften, noch ke verken niffe lefe, noch fchrijven en conde,waer eenighe ghevanghene onfen voorschreven Heere by te bemoeden is, datmen meer, ofte min heeft Droffart, oft fijnen dienaeren te weeren, hoch te mogen stellen, dan henluyden wel kennelijcken ontvreemden, uyt fijnen hande, in eenigher mawefen mochten, 't welck een faecke is van groote niere, maer ter contrarie fullen eer van onfen pericule ende achterdeele van onfe onderlaeten onderlaten ghehouden zijn, den felven onfen ende vermindertheyden van Juftitie, om in defe Droffart ende fijne dienaren hulpe ende onderVan den Se- te verfien, hebben wy gheordonneert dat van nu ftant te doen, indien 't noodt ware, ende hy het gelen der voortaen, in elck van onfe Vierschaeren van Ra- verfocht, die ghevanghen by hem aenghetaft, ofte Sebepenen. venfteyn, Herpen, ende Velpen, fal wefen eenen die hy aentaften foude willen, te brenghen tot feghel van faecken, onder den welcke fonder inder ghevangheniffe, die wy hebben onder elcmeer allen letteren ende brieven daer macht aen ke bancke, ende Vierfchaeren, die welcke ghecleeft, ghelijck vonniffen, contracten, verban- vanghen alfoo binnen onfe ghevanckeniffe gheden, verkenniffen, overdrachten, erffeniffen, en- levert zijnde, indien die vrienden ofte naebue de onterfenillen, certificatien, ende andere dier- ren begheren den ghevanghen te verborghen, ghelijcke, fullen moeten lijden ende bezegelt we- fullen dan moghen verfoecken ende begheeren fen ter prefentie ende tegenwoordicheyt van den aen onfen Droffart den felven ghevanghen verseven Schepenen van elcken bancke ende Vier- loft ende ontflaghen te hebben op borch-tocht, schaere, ende fal den zeghel bewaert worden, en- naevolghende die Privilegie ende Coftuymen de ghefloten zijn in een koffer daer toe dienende, voorfchreven, verhoorende fijnen goeden naeme gheflooten met feven diversche fleutelen, daer af ende fame ende dat hy om onbekende faecken elcke van den fevenSchepenen eenen fleutel heb- ghevanghen waer, den welcken onfen Drollart ben fal. fal ghehouden zijn den ghevanghen by dier voegen te ontflaen, ten waere dat hy wettelijck wilde doen blijcken, dat die ghevanghen van gheen goeder naeme ende fame en waere, oft dat fijn mifdaet openbaer ende genoech bekent waer, ende hier op verbeyden ende hooren het vonniffe van Schepenen,ende daer naer hem reguleren,wel verftaende dat effen verre die voorfz. Droffart fonder informatie præcedent eenige onfe Onderfaten gevangen hadde, 't onghelijck ende onbeschuldicht, dat hy betaelen fal die coften ende intereffe ter cause van dien gheresen by vonniffe vatt Schepenen. IX. Item fullen gehouden wefen die Schepenen van elcker banck ende Vierfchaeren voorfz. te doen, fegelen van fes weecken, tot fes weecken, ofte eer, ende tot meer ftonden, in dien het noot fy, ende ly Te fes weee- des verfocht worden, op die verbeurte van eenen ken ie Sege- alden fchilt, t'zy Schepenen ofte clerck die daer inne gebreckelijck zijn fal, ende naer die derde reyle fal die clerck verbeuren fijn officie. Leden voor fchulds. X. Item om des wille, dat inder Vierfchaere van Ravenfteyn, tot defer tijdt toe, een quaede endé een onghevoeghelijcke Coftuyme onderhouden is gheweeft van eeden te doen, van eenen diemen Ichult eyfchende was, fonder dat die fchulteyscher eenighe blijcken oft berogh dede van fijnder schult, 't welck buyten allen regulen van Juftitie is, waerom wy willen ende ordonneren, dat voortaen die verweerder, te weten die ghee XII. daer onder dat die voorfchreven die hy ter banck | brenghen foude ghehoort, te weten ende te recht te ftaen, ende hen luyden kennelijck maecken van der felver informatie. XIII. Item oock by defe Ordonnantie fluyten wy die handt, ende verbieden onfen voorfz. Drolfart van nu voortaen eenich remis, ofte quijtQuijtschel. Scheldinghe te moghen doen, noch compofitien ding he van te maecken van eenighe doodr-flaeghen, kerckdoos slagen., roovinghe, vrouwen-kracht, brandt-fchattingen, noch oock van gheen andere faecken, daer af dat condemnatie s'Heeren wille by Schepenen ghedaen is, daer toe dat aflijvighe punitie oft an dere Criminelen van Leden, oft anderfints dienen Soude, fonder ons daer af eerft te adverteren, en daer op te verbeyden ons advies, ende ordonnantie. -te maecken van Breuc ken. XIV. Item en fal oock voortaen de felve voorfchreven Droffart, noch inghelijex cenich van onfe Schoutetten, Richteren, ofte anderen van onfe Officieren niet moghen composeren van eenighe boeten ofte breucken ghevallen binnen onfen lande, fonder daer af, ofte over te roepen onfen Rentmeefter ende oock de Weth van dien pleck ende Vierlchaere onder die welcke die boeten ende breucken ghevallen zijn foude, alles naer Composition uytwijlen van feecker Ordonnantie die wy hier te vooren aengaende dele ftucken, anderwerf gheordonneert ende overghefonden hebben, ende dir op die verbeurte van vier-werf alfoo veele als die compofitien bedraghen fouden, op hem te verhaelen, ende die ghecompofeerden (niet teghenftaende fulcken compofitien) fal ghehouden zijn fulcke boeten ofte breucken te voldoen, ende boven dien ftaen noch voorts t'onfer correctien van dat fy fulcke heymelijcke compofitien ghedaen foude hebben met onfen voorfz. Droffart, ofte anderen, teghen dese Ordonnantie, te weten vierwerf meer dan die felve breucken bedraghen fal. XV. Item willen ende beveelen voorts alle onfen Schoutten ende Richteren dat fy voortaen van verthien nacht tot verthien nachten, ten langhften, comen des Saterdaeghs voor den noen, by Schoutet en- onfen Droffarr ende Rentmeefter, om te weten de Richter te ofte eenighe boeten, breucken, ofte andere vervallen zijn ons toe-comende, ende oock te vernemen ofte daer eenighe andere faecken te condighen, uyt te roepen ofte te doen zijn, die ten oirbaer van ons, ofte onfen voorfz. onderfaeten aengaen moghen, ende dat op de verbeurte van eenen alden schilt t'onfen profijt. Comen lot Baveleym. Té vanghen ende te be. fetten. XVI. foon die onfe voorfchreven onderfaeten t'onrecht befeth ofte befwaert foude hebben, bevonden waere in onfen voorfchreven lande van Ravenfteyn, den welcke fonder yemandts after begheerte van onfen voorfchreven onderfaeten onle voorfchreven Officieren fullen moghen beferten, niet te min alft ghebeuren fal, dat yemandts van onfen voorfchreven onderfaeten teghens recht becommert ofte belaft fal wefen buyten onfen voorfchreven lande, vanden welcke befette ende belafte onfe voorschreven ondersaten gheen recht verkrijghen moghen, foo fullen die ghehouden zijn dat te kennen te gheven onfe voorschreven Officieren, den welcken wy beveelen ons die gheleghentheydt van die faecke over te fchrijven, ende te kennen te gheven, ten eynde dat wy by onfe brieven ofte anderfints by ftendicheydt doen moghen onfe voorfchreven befwaerde onderfaeten, ende in fulcken wijs daer inne verlien dat hy onbecommert ende onbelaft fy, ende dat hem recht ende reden gheschieden moghen. Item infghelijcx om te versien dat onfe voorschreven onderfacten elck den anderen t'onrecht niet en befwaere noch en befette, foo ift dat wy ordonneeren, dat foo wy van onfe voorfchreven Noch wa onderlaeten van nu voortaen doet befetten eenen befetten der anderen onfen onderlaet, ende dat by die Weth ondersaesen, bevonden zy, dat fulcken befeth onduchtelijck ende teghen recht ghedaen is gheweeft, in dienghevalle die voorschreven befetter fal op-richten ende betaelen den ghenen die befeth is gheweeft, die fchaede ende coften die hy ter caufe van dien ghehadt heeft, ende oock breucken een Marck t'onfen profije. XIX. in der kercken. Item oock om onfe onderfaten te verwachten vander groote fchaedicheden daer fy onversien ende onwetende te meer ftonden toe-ghecomen zijn, ende dat hier te vooren ghecoftumeert is gheweeft, over alle onfe voorfchreven Lande,elck anders goet te moghen befetten, mets uyt-roepen alleenlijck in der kercke, fonder 't felve befeth Befetten met bereeckenen den onderfaten wie die goederen wytroepen voorfz. toebehoorende zijn, foo ordonneren wy dat voortaen gheen befeth en fal goet van weerden ghehouden ofte gherekent zijn, om eenigh gheboth oft uytroepinghe die-men alleenlijck inder kercke doen mach, maer men fal ghehouden zijn boven, ende midtfgaders der kercken ghebooden te doen beteeckenen 't selve beseth by den Richter der felver plecken aen den perfoon, wiens goet alfoo befeth zijnde, toebehoorende is, in dien woonachtich is binnen onfen voorfchreven lande, ende Heerlijckheden van Ravenfteyn, Herpen, Uden, ende Velpen, om op 't felve befeth te moghen comen antwoorden oft verweeren voor 't ghericht ten daghe die hem daer toe beteeckent wordt. Item om te verfien dat onfe onderfaten onbeste laft ende onbecommert moghen wefen ende te voeden allen vreede ende vriendtschap met den Naébueren ghefeetén buyten onfe Landen van Ravefteyn, Soo ift dat wy ordonneeren ende beveelen, ende verbieden onfen Droffaert ende Schouteten, Richteren ende anderen onfen Officieren, dat fy van nu voortaen ter begheerte van yemanden wie hy fy, en befette, becommeren noch arrefteren in lijve noch in goede, eenighe uytlandighe ofte Naebueren ons voorfchreven landts van Ravenfteyn, ter caufe dat in eenighe Stede, Dorpe, ofte plaetfe, ofte eenighe van dien, t'onrecht befchadicht, befeth, ofte becommert foude hebben, yemandt van onfe voorfchreven onderfaeten, ten waere dat die principaele per |