Pagina-afbeeldingen
PDF
ePub

natum aul pussum, sed et in throno sedentem recordamur. Uno verbo et Christi Salvatoris imaginem, et crucem quam suo sanguine consecravit, ejusve figuras et signa veneramur, non latriâ, sed habitudine > (ut loquitur septima synodus generalis), id est, eo cultu et honore qui ad prototypum referatur. Et cùm fideles coram Christi, Deiparæ Virginis, aut sanctorum imaginibus procumbunt, vel orant, non imagines ipsas, sed Christum coram imagine suâ adorant, Deiparam vel sanctos coram eorum imaginibus venerantur, Deum orant, sanctorum apud Deum patrocinium implorant, ut constat ex romano pontificali, in benedictione imaginum: Omnipotens sempiterne Deus, qui sanctorum tuorum imagines seu effigies sculpi aut pingi non reprobas, ut quoties illas oculis corporis intuemur, toties eorum actus et sanctitatem ad imitandum memoriæ oculis meditemur: hanc, quæsumus, imaginem in honorem ac memoriam beati Apostoli tui, vel martyris, confessoris, aut virginis adaptatam benedicere ac sanctificare digneris; et præsta ut quicumque coram illâ ipsum gloriosissimum Apostolum tuum, vel martyrem, confesssorem, aut virginem suppliciter honorare studuerit, illius precibus ac obtentu à te gratiam in præsenti, et æternam gloriam obtineat in futuro: Per Dominum nostrum Jesum Christum, Filium tuum (1).

Honorem sacris imaginibus Christi, Deiparæ Virginis, et sanctorum debitum, traditione seu verbo Dei non scripto confirmatum asseruêre SS. Patres, vindicavit Ecclesia, quæ iconomachos illud fidei catholicæ caput impiè ac protervè negantes, illas frangentes ac evertentes, idolaque appellantes, damnavit, et anathemate confixit in septimâ synodo generali Nicææ congregatâ, Adriano I, romano pontifice per legatos præsidente, imperatoribus Orientis Constantino et Irene ejus matre, promoventibus, anno Christi.

Tridentina synodus eamdem traditionem sccuta, Ecclesiæ fidem circa sacrarum imaginum usum ac venerationem confirmavit, declaravit, explicuit contra recentes hæreticos, his verbis, sessione 25: Imagines Christi, Deiparæ Virginis et aliorum sanctorum, in templis præsertim habenaas, et retinendas, eisque debitunt honorem et venerationem impertiendam. PASTORES DOCERE DEBENT. Non quòd credatur inesse aliqua in iis

(1) Cùm colitur imago, honorans vult exhibere et exhibet submissionem externam imagini ad protestandum exemplari affectum submissionis internæ propter ipsius exemplaris propriam et intrinsecam excellentiam ac superioritatem, atque ad interiùs profitendam ejus superioritatem per submissionem externam exhibitam ejus imagini, ad quam habet specialem habitudinem. Igitur in veneratione imaginis duplex intervenit affectus internus submissionis, nempe affectus submissionis internæ, qui est actus voluntatis, quo voluntas affectivè se submittit alteri et ejus superioritatem affectivè agnoscit, et affectus submissionis externæ, qui est actus voluntatis imperantis signum externum submissionis internæ. Primus affectus ad solum exemplar, secundus verò immediatè ad imaginem, et per imaginem ad exemplar terminatur. P. Antoine, Th. dogmatica, tract. de Incarnatione, c. 7,

art. 6.

Divinitas, vel virtus propter quam sint colendæ, vel quòd ab iis sit aliquid petendum, vel quòd fiducia in imaginibus sit figenda; veluti olim fiebat à gentibus, quæ in idolis spem suam collocabant; sed quoniam honos qui eis exhibetur, refertur ad prototypa, quæ illæ repræsentant; ita ut per imagines, quas osculamur, et coram quibus caput aperimus, et procumbimus, Christum adoremus, et sanctos, quorum illæ similitudinem gerunt, veneremur. Id quod conciliorum, præsertim verò secundæ synodi Nicænæ decretis, contra imaginum oppugnatores est sancitum. Illud verò diligenter doceant episcopi, per historias mysteriorum nostræ Redemptionis, picturis vel aliis similitudinibus expressas, erudiri et confirmari populum in articulis fidei commemorandis et assiduè recolendis. Cùm verò ex omnibus sacris imaginibus magnum fructum percipi, non solùm quia admonetur populus beneficiorum et munerum, quæ à Christo sibi collata sunt, sed etiam quia Dei per sanctos miracula et salutaria exempla oculis fidelium subjiciuntur, ut pro is Deo gratias agant, ad sanctorumque imitationem vitam moresque suos componant, excitenturque ad adorandum, et ad diligendum Deum, et ad pietatem colendam. Si quis autem his decretis contraria docuerit, anathema sit. § 5. Regulæ praxim spectantes circa sanctorum invocationem, sacrarum reliquiarum honorem, et imaginum venerationem.

REGULA PRIMA. Cùm invocantur sancti, spes fiduciaque omnis in solo Deo collocanda est. Nec singulorum morborum curam ita singulis sanctis peculiariter assignatam esse existimare fideles debent, quasi ad eorum curationem aut levamen obtinendum alii suis apud Deum suffragiis nihil possint.

Maledictus qui confidit in homine, etiam sancto, sed spes omnis et fiducia in Deo reponenda est, ut S. Petrus, Epistolæ suæ primæ, cap. 5: Omnem sollicitudinem vestram projicientes in eum, quoniam ipsi cura est de vobis. Docenda est igitur plebs fidelis, ut Deo tanquàm omnis boni tam spiritualis quàm corporalis auctori suas preces offerat, sanctis verò non aliter quàm intercessoribus et patronis. Sicut ergo Asa, rex Juda, cùm ægrotâsset dolore pedum vehementissimo, non ob id reprehensus est, quòd medicorum opem implorâsset: cùm alibi dicat Scriptura: Honora medicum propter necessitatem: etenim creavit illum Altissimus; sed quia in infirmitate suâ non quæsivit Dominum, sed magis in medicorum arte confisus est, ut habetur 2 Paralipomenon 16. Cùm tamen absque Domini ope ne tantillùm quidem omnis medicorum ars valeat, sicut scriptum est Psalmo 87: Numquid medici suscitabunt, aut confitebuntur tibi? Sic non in sanctis, qui divinæ medicinæ sunt adjutores, quatenùs animæ, corporisque sanitatem precibus suis impetrant fidelibus, qui ipsum implorant, sed in Deo et Christo, in cujus manu sunt vita et mors, qui mortificat et vivificat, deducit ad inferos et reducit, spes omnis ac fiducia ponenda est. Non enim suâ virtute aut potestate morbos curant, eduntque miracula sancti, sive in terris viventes, sive regnantes in cœlo, sed Dei virtute, ut docet S. Petrus Actuum 3: Viri Israelitæ,

quid miramini in hoc, aut nos quid intuemini, quasi nostrâ virtute aut potestate fecerimus hunc ambulare? Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob, Deus patrum nostrorum, glorificavit Filium suum Jesum..... Et in fide nominis ejus, hunc, quem vos vidistis et nôstis, confirmavit nomen ejus et fides, quæ per eum est, dedit integram sanitatem istam in conspectu omnium vestrûm. Quamobrem non est existimandum sanctis certos morbos sanandi potestatem quasi viritim adscriptam sic esse, aut curationum dona ita esse, inter eos divisa, ut nihil alii possint in eorumdem sanatione morborum. Id enim à pietate, et Ecclesiae sententiâ, usuque supplicationis alienum est. Piè tamen Dominum oramus, ut quemadmodùm olim ad preces sanctorum quosdam morbos depulit, ita eosdem ipsorum intercessione nunc pellat. Sic precari possumus Dominum, ut quemadmodùm, orante S. Petro, socrum ejus à febribus liberavit, ita nos à febrium ardoribus liberare dignetur. Si oratur Deus ut quemadmodùm intercessioni S. Rochi plurimos ab epidemiæ peste liberare in hanc usque diem dignatus est, ita nos à pestilentix morbo, et subitaneà morte illius intercessione liberare dignetur. Hoc pacto spes sanitatis consequendæ non in S. Rochum, sed in Christum conjicitur, idque fide, per recordationem miraculorum, intercessione S. Rochi à Deo editorum, excitatâ. Sic in historia S. Agnetis virginis et martyris, Epistolà primâ inter eas quæ ex Ambrosianarum numero segregatæ, et in appendicem rejectæ sunt in editione postremâ Parisiensi, Constantia Augusta Agnetem virginem precatur ad ejus sepulcrum, non ut vulneribus suis medeatur, sed ut pro se apud Christum sponsum suum intercedat. Subinde Agnes Constantiæ repentinâ somni suavitate correct respondet: Constanter age, Constantia, et crede Dominum Jesum Christum Filium Dei esse Salvatorem tuum, per quem modò consequeris omnium vulnerum, quæ in corpore tuo pateris, sanitatem. Non sibi, sed Domino Jesu donum sanitatis Agnes tribuit. Et subdit auctor Epistolæ: Quotquot credentes ad ejus sepulcrum advenissent salvabantur, quâcumque infirmitate detenti essent. Quod facere Christum nullus dubitat usque in hodiernum diem. Sic cùm oramus ut quemadmodùm Deus animum Apolloniæ virginis et martyris confirmavit, ne contusione dentium à fidei confessione deficeret, ita et nobis, cùm dentium dolore vexamur, patientiam tribuat, nosque corroboret; non adscribimus S. Apolloniæ dentium medelam, sed Dei misericordiam imploramus, cujus in Apollonià speciem exhibuit. Doceantur itaque populares minùs docti, ut cùm sanctorum memorias visitant, et eorum auxilium implorant, ac christianâ consuetudine orationem Dominicam recitant, intelligant se eam non ad sanctos, sed ad Deum dirigere adjunctis sibi comprecatoribus sanctis. Decretum est consilii Cameracensis anno 1565. Quod est populo explicari jubet discrimen locutionis quâ usa est et utitur Ecclesia cùm invocatur Deus, et cùm invocantur sancti; in eâ enim facilè perspicitur alium esse cultum qui exhibetur Deo, alium qui sanctis defertur.

REGULA II. — Nulla nova miracula prædicanda sunt aut admittenda, nec novæ reliquiæ recipiendæ, nisi recognoscente et approbante episcopo : qui de iis simul atque aliquid compertum habuerit adhibitis in consilium theologis, et aliis piis viris, ea faciat, quæ veritati et pietati consentanea judicaverit.

Ita statuit sacra synodus Tridentina, sessione 25, idemque decernunt concilia Mediolanensia primum, quartum, et sextum sub S. Carolo Borromeo; synodus Turonensis anno 1583, Bituricensis 1584, Aquensis 1585, Tolosana 1590. Quomodò autem in eâ recognitione se gerere debeat episcopus, concilium Mediolanense IV, p. 1, cap. 2, explicat hunc in modum Scripta, tabulæ, litteræ, certi annalium codices, aliave cujusvis generis monumenta, quæ in iis ipsis Ecclesiis, earumve atriis, atque ædibus, aut aliis locis exstant, schedulæque vasculis arcisve sacrarum reliquiarum affixæ inclusæve recognoscantur accuratè et diligenter. Unde illarum vel translatio vel collocatio ibi facta cognosci, aut alia ejusmodi notitia earumdem haberi queat. Testes præterea conquiruntur, si qui sunt, qui testimonium dent antiquæ constantisque traditionis, ex quà certa earum cognitio constet. Deinde ut singulæ ipsæ sacræ reliquiæ, quas exsture compertum est re ipsâ cernantur ; ita tamen ubi sub altaribus, aliisve subterraneis ejusmodi locis, corpora sanctorum collocata reconditave sunt, nec ostium neque fenestra insit unde inspici queant, non aperiantur aut effodiantur, nisi ob causam aliter episcopus faciendum censuerit. Quâ omni recognitione factâ, diligentiâque adhibitâ, librum præcipuum certumque confici episcopus curet, in quo singulæ quæ in Ecclesiis et urbis et diœcesis sunt, reliquiæ sacræ rectè atque ordine describantur, notatis etiam diligenter, non solùm iis ipsis Ecclesiis ubi reconduntur, sed scriptis etiam, annalibus, tabulis, aliisve monumentis, è quibus illarum testimonium constet. Jus autem illud recognitionis et approbationis sacrarum reliquiarum habent episcopi in Ecclesiis etiam regularium, aliisque quâvis immunitate aut privilegio donatis, ut declarat concilium Mediolanense 4, sub S. Carolo.

Inprimis autem Romani pontificis auctoritate et approbatione opus est, ut inventa de novo reliquiæ venerationi fidelium publicè exponantur, ut declarat concilium Lateranense 4, sub Innocentio III, canone 62, et refertur cap. Cùm ex co, extra. de Reliquiis & Veneratione sanctorum.

REGULA III. Omnis abusus, omnisque superstitio in sacrarum reliquiarum expositione et cultu sedulò ab episcopis extirpari debet, caverique præsertim ne turpis lucri, sive quæstûs gratiâ exponantur.

Ita statuit sacra synodus Tridentina, post Latera nensem sub Innocentio III, canone mox citato; item synodus Mediolanensis 1, et aliæ post Tridentinam celebratæ. Ad mentem horum conciliorum hæc sunt observanda :

1° Incertæ reliquiæ in atrio, aut sub parietibus tem plorum, aut circa ipsa sepeliendæ sunt, ne populus christianus indebiti cultus superstitione polluatur.

Hanc regulam à Patribus acceptam secutus es!

>

Amolo Lugdunensis episcopus, et Theobaldo Lingonensi episcopo tradidit, cùm de reliquiis incertis, à nescio quibus monachis delatis in basilicam Divionensem sancti Benigni martyris interrogatus esset: Videtur nobis, inquit, ut ossa illa, quæ nullâ ratione, nullâ auctoritate, nescio cujus sancti esse dicuntur, unde primùm prurigo hujus curiositatis exorta esse videtur, omninò de sacris adytis, et de loco celebri tollantur, et nequaquàm intra ecclesiam, sed foris in atrio, aut certè sub pariete, vel circa ipsam, vel quod utilius existimamus, circa aliam secreto in loco apto et mundo sub paucorum conscientià sepeliantur ; ut quoniam et sancta esse dicuntur, aliquid eis reverentiæ deferatur, et quia esse penitùs nesciuntur, nequaquàm rudibus populis occasio erroris et superstitionis existant. Nec metuere debemus ne fortè ex hâc diligentiâ aliquam offensionem incurramus. Vult enim omnipotens Deus nos in rebus suis cautos esse atque discretos, juxta præceptum Apostoli dicentis: Omnia ♦ probate, quod bonum est tenete; ab omni specie mali ‹ abstinete vos. › Et iterùm. ‹ Nam et ipse Satanas transfigurat se in angelum lucis. › Unde et Dominus monet dicens: Estote prudentes sicut serpentes, et simplices sicul columbæ. › Habemus in hâc re magnum et reverendum pietatis exemplum in gestis beati Martini, ut nequaquàm temerè adhibeamus incertis fidem. Qui beatus et gloriosus Christi confessor et pontifex locum quemdam à prædecessoribus suis sub altaris titulo consecratum, et concurrentis populi frequentiâ celebratum, quia nec nomen sepulti illic (ut ferebatur ) martyris, nec tempora passionis ejus reperit, omninò se ab illo loco abstinuit nec auctoritatem suam vulgi opinioni accommodare ullatenùs voluit, donec rei veritate divinitùs sibi patefactâ, etiam populum superstitionis illius absolvit errore. Invenimus etiam in decretis B. papa Gelasii graviter notari episcopos, et penè alienos à Christianitatis affectu designari, qui in quocumque nomine defunctorum, et fortassis nec omninò fidelium, ædificatas sacris processionibus audacter instituere præsumunt Ecclesias. Sed et quorumdam venerabilium valdè sanctorum corpora novimus, vel inter agrorum sepulturas, vel in angulo Ecclesiæ annis plurimis jacuisse, donec se dignis revelationibus manifestarent. Quapropter juxta apostolicam atque evangelicam auctoritatem, et venerabilia sanctorum Patrum exempla atque instituta, removeatur de medio, et congruendi modo habeatur unde tanta pullulavit occasio superstitionis, et nulla probatur existere utilitas salutis.

2° Reliquias unius sancti pro alterius reliquiis colendas ex industriâ proponere, ubi comperta falsitas. vel dubia res lethale peccatum est indebiti cultûs.

Hæc regula firmatur verbis venerabilis Guiberti Novigentini abbatis, libro 1 de Pignoribus sanctorum, cap. 3, ubi de contentione Constantinopolitanorum, et Angeriacensium monachorum caput S. Joannis Baptistæ habere se jactantium, hæc habet : Cùm constet id quod nusquàm geminari potuerit, alterutros habere non posse, perspicuum est hos vel illos plurimæ falsitati succumbere. Quòd si in hac re quæ tota pietati commilitat, muluà ad se versum arrogantiâ mendacioque confligunt, pro divinis dæmoniaca agunt. Alterutri ergo qui decipiun

tur atque decipiunt, idipsum profectò quo se jactitant, indebitè colunt. Quòd si indignum aliquid ab eis colitur, ecce quanto discrimini series ei obsequentium universa addicitur. Quòd si Joannis Baptistæ non est, alicujus verò sancti est, non mediocre tamen mendacii malum est. 3° Nullius peccati rei sunt, qui reliquias unius sancti pro reliquiis alterius bonâ fide colunt.

Ita docet venerabilis Guibertus abbas Novigentinus cap. 4 ejusdem libri, § 2: Quæritur quoque ab aliquibus utrùm eorum reliquiæ cùm alteræ pro alteris honorantur, et non sint ejus cujus putantur, aliquid perniciosum colentibus importare credantur. Quod ego non æstimo, cùm enim Dominus de eis dicat: Ut sint

unum, sicut et nos unum sumus, › cùm ipsorum universitas sub Christo capite sit quasi quædam identitas corporis, et unus cum Deo sit spiritus ipsi adhærentis, inter eorum ossa qui sancti sunt, non est error si alia pro aliis excolantur, qui commembres in sui auctoris corpore dignoscuntur. A quo sensu non discrepare videtur quòd quatuor Coronatorum festivitas sub aliorum quinque martyrum nominibus ex Romanâ auctoritate recolitur.

4° Nullius peccati reus est, qui bonâ fide illum invocat, quem sanctum esse certò credit, quamvis reverà sanctus non sit.

Quia, inquit Guibertus abbas, sicut Deum, qui eum, de quo est incertus exposcit, irritat; ita eum, si fideliter sanctum illum credens, qui non est sanctus exoret, placat. Verbi gratiâ, ponamus aliquem qui eleemosynam putet esse peccatum : si ergo is scienter eleemosynam faciat, profectò ex conscientiæ intuitu peccat, cùm tamen aliorsùm verè sit bonum quod faciat. Ita planè si sanctum quis æstimet, quem sanctum quidem dici audiat, sanctum verò esse non constet, si eum præcordialiter et secundùm fidem interpellet, apud Deum, qui causa et fructus est orationis, intentio tota defigitur, quocumque modo animus per simplicitatem super suo intercessore errare videatur; et quod sub spe boni honoratur, nunquàm à boni remuneratione cessatur. Qui tamen publicè aliquem invocaret, et coleret ut sanctum, cujus sanctitas à Romano pontifice ritu solemni vindicata non esset, lethalis peccati reus foret.

REGULA IV. Sacræ reliquiæ in vasculis honestis et decoris recondi debent, et religiosè servari, nusquàm verò extra capsam aut loculum ostendi; nec absque sacris ritibus, quibus fideles ad earum venerationem excitentur.

Hanc regulam tradunt Innocentius III, cap. Cùm ex eo, extra. de Reliquiis et Veneratione sanctorum, synodus Mediolanensis IV, Bituricensis anno 1584, Aquensis 1585, et aliæ. A laicis cujusvis ordinis aut dignitatis hominibus tractari non decet.

Statuit verò synodus Mediolanensis IV, provincialis sub S. Carolo, quod et Aquensis, Avenionensis et Aquileiensis confirmant, ut cùm ab ecclesiastici ordinis hominibus illæ cum suis loculis vasculisve suscipiuntur, ut vel populo ostendantur, vel in altari exponantur, vel in processionibus ferantur, primùm illis thurificatio adhibeatur, sicque in viâ ferantur, tunc acolythus sacerdoti illas ferenti præeat, qui item thurificet. Ne passim omni

tempore, sed certis tantùm festorum dierum celebritatibus, utpotè in nativitate Domini, Epiphaniâ, Pascha Resurrectionis, Ascensione, Pentecoste, et ejusmodi, festoque ipso die exponantur, ostendanturve, quo illius sancti, cujus reliquiæ sunt, ecclesiæ, in quâ reconditæ sunt, celebritas solemni festoque officio agatur; tum præter za quo die ob aliquam causam jusserit concesseritve. Cùm in altari exponuntur, hæc serventur : Primò in illis exponendis processio per Ecclesiam ab ejusdem clero agatur, certo luminum numero adhibito. Rursùs idem præstetur, cùm reconduntur. A sacerdote, qui post episcopum in illâ ecclesia digniorem sacerdotalem locum obtinet, nisi aliquando episcopus ipse id munus sibi obeundum censuerit, exponantur et recondantur. Isque superpelliceo, et stolà, vel pluviali etiam pro reliquiarum, ecclesiæve ratione, indutus sit. Dùmque exponuntur, et item cùm reconduntur, hymnus canatur, tum antiphonæ, et alia ad hujusmodi rem accommodata, ultimoque loco oratio de Sanctis.

Dùm in altari exposita sunt, candelæ saltem quatuor grandiores accensæ ibi colluceant: ad earumque custodiam adhibeatur qui semper assistat, unus, duove, sacris majoribus ordinibus initiati, iique moribus probati, ac superpelliceo induli. Horum verò clericorum, non laicorum opera, ministeriove adhibito, liceat fidelibus, pietatis et religionis causâ, calculorum coronis sacrarum reliquiarum vascula, loculosve attingere, quâ horâ episcopus concesserit. Sacris reliquiis, si sanctissimo Eucharistiæ sacramento non ita propè quidem eæ collocatæ sunt, ut illius lampade harum cultui satisfiat, lampas propria assiduè præluceat:nisi hanc impensam nimia ecclesiæ, et populi egestas, episcopi judicio non patitur. Cæterùm corporibus sanctorum, et reliquiis, episcopi judicio insignibus, lampas omnibus una semper colluceat.

Mulieres locis, quibus populo colendæ reliquiæ proponuntur, assidere vetant synodus Turonensis anno 1583, et Tolosana 1590. Ab ecclesiasticis personis, non à laicis in supplicationibus publicis deportari jubet synodus Bituricensis 1584, nisi fortè ex antiquâ et laudabili consuetudine Ecclesiarum et locorum ab illis concessum sit. Si quæ in privatis domibus sint, auctoritate episcopi ad Ecclesiam reduci decernit synodus

Bituricensis 1584.

REGULA V. — Christiana plebs monenda est à pastoribus, ut ad Deum in sanctis suis laudandum, non ob miracula præcipuè, sanctorum memorias frequentet.

Post tot enim miracula in primitivà Ecclesiâ edita, alia postulanda non sunt. Quisquis enim adhuc prodigia, ut credat, inquirit, magnum est ipse prodigium, quòd mundo toto credente, ipse non credit (inquit S. Augustinus). Fidei ergo excitandæ gratiâ, non miraculorum præsertim intuitu, sanctorum memoriæ, et sacra pignora frequentari debent à fidelibus. Quia verò plerùmque fit, ut vulgi concursu, populique clamore, aliquid pro miraculo, aut sacris reliquiis evalgetur, quod reverà non est, studeant summoperè episcopi, ubi ejusmodi occasio se obtulerit, ut primis illis vulgi clamoribus piè obsistant, donec rei veritas legitimè comprobata constet. Ita sanxerunt concilia, Senonense anno 1528,

Mediolanense IV, 1576, Aquense 1585. Denique altaria, quæ per somnia, et per inanes quasi revelationes quorumlibet hominum constituerentur, omnimodè reprobari, jam olim decrevit concilium Carthaginense V, canone 4.

REGULA VI. Nemini licet ullo in loco, vel ecclesià etiam quomodolibet exemptà, ullam insolitam ponere, vel ponendam curare imaginem, nisi ab episcopo approbata fuerit.

Decretum est sacrosanctæ synodi Tridentinæ, sessione 25. Porrò pictoribus et sculptoribus prohibere debent episcopi, ne quid inordinatè, aut præposterè, aut tumultuariè accommodatum, ne quid profanum, aut inbonestum pingant, aut effingant. Domum enim Domini decet sanctitudo. Rectores etiam Ecclesiarum, qui sacram aliquam imaginem insolitam suis in ecclesiis, etiam exemptis, poni permiserint, episcopi pleciere pro arbitrio possunt, et censuris ecclesiasticis

coercere.

Effigies jumentorum, canum, aliorumque brutorum animalium in ecclesià, pingere, vel sculpere vetitum est, nisi historiæ sacræ expressio, ex sanctæ matris Ecclesiæ consuetudine hoc postulet. Quamobrem S. Martini equo incidentis statuam in altari poni, minùs conveniens est, sed episcopi potiùs habitu effingi debet, qui status fuit ipius perfectior.

Imagunculæ illæ parvulæ, fictili opere effictæ, si ita fuco, alioque apparatu concinnatæ sint, ut episcopi judicio vanitatem præ se ferre, aut offensionem præbere videantur, ad altare ne adhibeantur. Crux, aut sacra imago, etiam in ecclesià, humi non exprimatur, aut in locis uliginosis, quæ picturam deformare possint. Si quæ sacræ tabulæ, imaginesve pictæ, nimiâ vetustate, carie, situ, aut sordibus penè deletæ, indeccnti aspectu sunt, eas episcopus piâ, religiosâque picturâ, ab iis quorum interest, renovari jubeat: aut si id non potest, omninò deleri. Auferantur imagines historias apocryphas exprimentes, aliquidve Scripturæ sacræ, e it traditioni repugnans. Tabulæ sanctorum imagini! is expressæ, vetustate consumptæ, in vilem et sordidum, profanunique usum ne convertantur, sed ut de altaris pallis, ac velis temporis usurâ penè confectis sancitum est, in ignem conjiciantur; tum cineres in pavimenti fossis collocentur. Imagines quoque sacræ sculptæ, si deformatæ sint, amoveantur, et sub pavimento ecclesiæ, aut saltem sub cœmeterii solo collocentur. Novas imagines solemniter, statutisque precibus, ex Ecclesiæ ritu oportet benedici.

Hæc statuta sunt concilii Mediolanensis IV, Remensis, anni 1583, Turonensis eodem anno; Bituricensis anno 1584, Mexicani, libro 3, tit. 18, Tolosani anno 1590, cap. 11. Quod et indecorè vestiri, ornarive sacras imagines vetat; Avenionensis 1594, cap. 26. Mechliniensis anno 1607, tit. 14, Narbonensis 1609, cap. 7. Legantur et Instructiones S. Caroli Borromai, de Fabricâ Ecclesiæ, lib. 1, cap. 17.

REGULA VII. Sacrosanctam Trinitatem aliquibus figuris adumbrare licet: cavendum tamen ne Pater æternus sic humanâ specie sculpatur aut pingatur,

rudi populo errandi detur occasio, existimandique Deum corporeâ formâ circumscriptum esse.

Hanc regulam tradit sacra synodus Tridentina sessione 25, ubi cùm præmisisset, nullas falsi dogmatis imagines et rudibus periculosi erroris occasionem præbentes statuendas esse, subdit: Quòd si aliquando historias el narrationes sacræ Scripturæ, cùm id indocta plebi expediet, exprimi et figurari contigerit, doceatur populus non propterea Divinitatem figurari quasi corporeis oculis conspici, vel coloribus aut figuris exprimi possit.

idem confirmat concilii Catechismus, p. 3: Nemo, inquit, propterea contra religionem atque legem quidquam committi putet, cùm sanctissimæ Trinitatis aliqua persona quibusdam signis exprimitur, quæ tam in veteri quàm in novo Testamento apparuerunt. Nemo enim tam rudis est, ut illâ imagine Divinitatem credat exprimi, sed illis declarari doceat pastor proprietates aliquas, aut actiones, quæ Deo tribuuntur: veluti cùm ex Daniele pingitur ANTIQUUS DIERUM in throno sedens, ante quem libri aperti sunt, Dei æternitas, et infinita sapientia significatur, quâ omnes hominum et cogitationes et actiones, ut de illis judicium ferut, intuetur. Columbæ verò species, et linguæ tanquàm ignis, in Evangelio, et Actis Apostolorum, quas Spiritus sancti proprietates significent, multò notius est quàm ut oporteat pluribus verbis explicari.

Cavendum tamen ne imperitis errroris detur occasio, putentque Deum corpus et humanam effigiem habere, esseque circumscriptum. Unde S. Augustinus, libro de Fide et Symbolo, cap. 7, explicans hæc verba Symboli, Sedet ad dexteram Patris, ait : Nec ideò tamen quasi humanâ formâ circumscriptum esse Deum Patrem arbitrandum est, ut de illo cogitantibus dextrum aut sinistrum latus animo occurrat; aut idipsum quòd sedere Pater dicitur, flexis poplitibus fieri putandum est, ne in illud incidamus sacrilegium, in quo exsecratur Apostolus eos qui commutaverunt gloriam incorruptibilis Dei in similitudinem corruptibilis ho

minis. Tale enim simulacrum Deo nefas est christiano in templo collocare: multò magis in corde nefarium est, ubi verè est templum Dei, si à terrenâ cupiditate atque errore mundetur.

Tardiùs certè admissas in Ecclesià Dei Patris imagines, constat ex Origene libro 7 contra Celsum in fine, et S. Joanne Damasceno libro 4 de Fide Orthodoxâ, cap. 17, qui Christianos nullam Dei imaginem habere docent, utpote incorporei et invisibilis. Septima synodus nullas Dei imagines agnoscit, aut colendas præcipit, sed solùm Christi, Deiparæ Virginis, et sanctorum. Tridentina synodus imagines Christi, Deiparæ Virginis, et aliorum sanctorum in templis præsertim habendas et retinendas, eisque debitum honorem et venerationem impertiendam esse declarat: non meminit imaginum Dei Patris; uti nec forma professionis fidei à Pio IV præscripta. Nec mirum, quia non est tam certum in Ecclesia, an sint faciendæ imagines Dei, sive Trinitatis, quàm Christi et sanctorum hoc enim confitentur omnes Catholici, et ad fidem pertinet; illud est in opinione (inquit Cardinalis Bellarminus, lib. 11 Imaginibus sanctorum, cap. 8). Hinc romanum pontificale ritum benedicendi crucem, imagines Deiparæ Virginis, et sanctorum præscribit, nullum benedicendi imagines Dei Patris. Hinc Abulensis episcopus Tostatus, Durandus, Peresius, Hesselius, imagines Dei extra Scripturæ sacræ historiam non probant. Tostatus in cap. 4 Deuteronomii, Durandus in 3 Sententiarum, dist. 4, Quæst. 2, ad quartum; Hesselius in Explicatione Decalogi, cap. 65. Sed in admittendis Patris æterni sub humanâ specie imaginibus, vel rejiciendis, prout fidelium utilitati et ædificationi conveniens esse, vel rudium et imperitorum multitudini periculosum, præsertim in Ecclesiis pagorum, esse perspexerint, romani pontificis in toto orbe christiano, et episcoporum in suâ cujusque diœcesi, esto judicium.

APPENDIX SECUNDA.

DE SANCTIFICATIONE DIEI Utrùm præter cessationem ab operibus velitis et auditio nem Missæ, aliquid insuper requiratur ad satisfacicndum legi.

In expositione tertii præcepti dictum est legem de sanctificatione diei Dominicæ considerari posse sub duplici respectu, quatenùs scilicet est negativa vel positiva. Sub eo secundo respectu controvertitur inter theologos quodnam sit illius objectum integrum : alii illud reponunt in solà auditione Missæ, adcò ut, juxta eos, qui Missâ auditâ reliquum diem transigit in actibus profanis non specialiter vetitis, ut opera servilia, satisfeci: præcepto; alii autem volunt insuper requiri ut certum dici Dominicæ tempus expendatur in pia religionis seu charitatis exercitia. Ad solutionem difficultatis brevior methodus esset astruere præcipua ar

DOMINICÆ ET FESTORUM. gumenta utriusque opinionis quæ simul conferrentur discussione analyticâ ; attamen cùm nostrum institutum postulet ut, quantùm fieri possit, integrum auclorum textum afferamus, gratum fore ac perutile lectori theologo judicavimus si utramque opinionem affirmativam et negativam successivè adduxerimus, qualem eam propugnant auctores, cum suis omnibus argumentis servato ordine et ipso textu; cum hæc prolata fuerint, unusquisque eam partem amplexabitur quæ sibi magis fundata apparebit.

Auctores selegimus Patuzzi et Billuart, quos præ cœteris hanc quæstionem majori studio perpendisse arbitramur. Patuzzi in suâ Theologiâ morali, t. 4, de festorum Sanctificatione, cap. 3; Billuart Theol. morali, de Virtute Religionis, dissert. 6, art. 8.

« VorigeDoorgaan »